Formularz - numer zlecenia: I PBBA -CTO-2012 TEMAT: I Pomorskie Badania Biegłości z Akustyki -CTO-2012 DATA: 08-12.10.2012 r. MIEJSCE: ZAKRES: Zespół Laboratoriów Badań Środowiskowych Centrum Techniki Okrętowej (Gdańsk) badanie biegłości (PT - ang. proficiency testing) porównanie międzyoratoryjne (ILC - ang. interoratory comparison) 1. Informacje ogólne 1.1. Cel Organizowane badania biegłości mają na celu weryfikację i podnoszenie umiejętności uczestników badań oraz spełnienie wymagań jednostki akredytującej w zakresie uczestnictwa w badaniach biegłości i porównaniach międzyoratoryjnych. Wyniki programu mogą być wykorzystane dla określania wskaźników statystycznych związanych z niepewnością wyników badań oraz w celu doskonalenia warsztatu i metod badawczych. Badania są organizowane w oparciu o Polską Normę PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. 1.2. Organizator Badania organizuje firma -M.Kirpluk (00-761 Warszawa, ul. Belwederska 3 m.6, www.ntlmk.com) we współpracy z Zespołem Laboratoriów Badań Środowiskowych Centrum Techniki Okrętowej S.A. (80-392 Gdańsk, ul. Szczecińska 65, www.oratoria-badawcze.pl). Koordynatorem Badań (i też obserwatorem) jest Kierownik Laboratorium Badawczego firmy -M.Kirpluk i zarazem jej właściciel - mgr. Ocenę prowadzi zaproszony obserwator-ekspert techniczny (może być kilku). 1.3. Wymagania dla uczestników Uczestnicy badań przyjeżdżają z własnymi: sprzętem pomiarowym, sprzętem nagłośniającym (w przypadku badania izolacyjności) kopiami świadectw wzorcowania używanego sprzętu, programami obliczeniowymi (o ile z takich korzystają), laptopem lub kalkulatorem - obliczenia trzeba będzie wykonać na miejscu! 1 z 9
Formularz - 1.4. Terminarz Przyjazd uczestników badań: 08-12.10.2012 r. wg indywidualnie ustalonego harmonogramu! Badania międzyoratoryjne*: - program B5 - Badanie izolacyjności akustycznej na dźwięki powietrzne - program B6 - Badanie poziomu mocy akustycznej *zakres programów opisany dalej w punkcie 2. Szczegółowy harmonogram godzinowy zostanie ustalony w terminie późniejszym! UWAGA: uczestniczące oratoria będą przyjeżdżać na jeden dzień na umówioną godzinę! 1.5. Bezpieczeństwo i inne czynniki środowiskowe Za bezpieczeństwo uczestników odpowiada Koordynator. Uczestnicy badania biegłości akceptują kierownictwo Koordynatora i upoważnionych przez niego obserwatorów, obejmujące wydawanie nakazów lub zakazów wykonywania czynności lub miejsca przebywania, jeżeli sytuacja w opinii Koordynatora lub upoważnionego obserwatora mogłaby zagrażać bezpieczeństwu uczestnika badania lub pozostałych osób albo mienia. 1.6. Klauzula poufności i bezstronności Wszyscy organizatorzy badań w osobach Koordynatora, personelu pomocniczego i ekspertów technicznych są zobowiązani do zachowania poufności tożsamości i wyników badań poszczególnych uczestników, bezstronności w ocenie działań uczestników i wyników ich badań. Każdy uczestnik badań jest zobowiązany do zachowania poufności uzyskanych przez siebie wyników pomiarów względem pozostałych uczestników porównań międzyoratoryjnych. Wskazane jest aby każdy z uczestników zachowywał poufność przydzielonego kodu uczestnika. 2 z 9
Formularz - 2. Program badań 2.1. Program B5 - izolacyjność akustyczna na dźwięki powietrzne Metodyka pomiarowa: Polska Norma PN-EN ISO 140-4:2000 pt.: Akustyka. Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami.. Poligon pomiarowy: - sytuacja akustyczna: badanie przegrody przygotowanej w oratorium CTO - nagłośnienie: własne każdego uczestnika! - dane pomocnicze: do wykonania obliczeń - wymiary komór (S, V) Badana wielkość: wskaźnik izolacyjności właściwej R w z poprawkami (C, C tr ), Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 60 min. Raporty z pomiarów: - należy wypełnić formularz --F04-B5 Karta pomiarowa uczestnika, - po zakończeniu pomiarów niezwłocznie dać do podpisu obserwatorowi, - wykonać obliczenia (wynik końcowy wraz z niepewnością badania), - po wykonaniu obliczeń niezwłocznie przekazać formularz Koordynatorowi Badań. Uwaga: - kolejność badań wg harmonogramu - w czasie pomiarów będzie prowadzona ocena biegłości przez obserwatora 3 z 9
Formularz - 2.2. Program B6 - poziom mocy akustycznej Metodyka pomiarowa: Polska Norma PN-EN ISO 3746:2011 pt. Akustyka - Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego - Metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk. Poligon pomiarowy: - sytuacja akustyczna: źródło hałasu przy obecności istotnego tła akustycznego - źródło hałasu: wzorcowe źródło dźwięku (NORSONIC typ NOR261) - dane pomocnicze: do wykonania obliczeń - wymiary komory (S, V) Badana wielkość: równoważny poziom A mocy akustycznej emitowanego hałasu L WA Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 60 min. Raporty z pomiarów: - należy wypełnić formularz --F04-B6 Karta pomiarowa uczestnika, - po zakończeniu pomiarów niezwłocznie dać do podpisu obserwatorowi, - wykonać obliczenia (wynik końcowy wraz z niepewnością badania), - po wykonaniu obliczeń niezwłocznie przekazać formularz Koordynatorowi Badań. Uwaga: - kolejność badań wg harmonogramu - w czasie pomiarów będzie prowadzona ocena biegłości przez obserwatora 4 z 9
Formularz - 3. Kryteria oceny 3.1. Badanie biegłości Ocena na podstawie punktów przyznawanych przez obserwatorów podczas wykonywania pomiarów przez uczestnika badań biegłości. Kryteria punktacji są utajnione względem uczestników programu - z uwagi na konieczność zachowania wiarygodnych i powtarzalnych kryteriów oceny poszczególnych uczestników dokonywanej przez obserwatorów! Ocenie - jako ocenie biegłości - podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane oratorium. Wynik będzie podany jako wartość procentowa Bb względem maksymalnej liczby punktów: uzyskana liczba punktów liczba prawidlowych wyników 100% Bb = maks. liczba punktów liczba wynikow w zadaniu Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie oratoriów, których wyniki będą uwzględniane w średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej) - jako wyniki kwalifikowane, informacja w raporcie (kody uczestników). Kryteria oceny: wskaźnik Bb Bbł50% Bb<50% ocena zadowalająca niezadowalająca 5 z 9
Formularz - 3.2. Porównanie międzyoratoryjne 3.2.1. Reszta standaryzowana Z (ang. z -score) Wskaźnik Z dla i-tego oratorium jest określony wzorem: Z i = i - s gdzie: i - wynik i-tego oratorium - przeliczony na ekspozycje względną* lub ciśnienie względne** - średnia arytmetyczna z uzyskanych wyników kwalifikowanych (jako ekspozycje względne) (wynik umownie dokładny ) s - estymata odchylenia standardowego populacji wyników kwalifikowanych Kryteria oceny wg dwóch sposobów: parametr z (standardowa) z Ł 2 2 < z < 3 3 Ł z parametr z (zaostrzona) z Ł 1 1 < z < 2 2 Ł z ocena zadowalająca wątpliwa niezadowalająca Uwaga: ocena standardowa spełnia wymagania dokumentów powoływanych przez PCA. Ocena zaostrzona może być wykorzystywana do lepszej oceny uzyskanych wyników. *ekspozycja względna - dla wyników określanych pomiarem wartości skutecznej (RMS) poziomu dźwięku, rozumiana jako wielkość proporcjonalna do energii wyrażona wzorem: E = 10 L p RMS 10 **ciśnienie względne - dla wyników określanych pomiarem wartości szczytowej (Peak) poziomu dźwięku, rozumiane jako wielkość proporcjonalna do amplitudy ciśnienia wyrażona wzorem: P = 10 L p Peak 20 6 z 9
Formularz - 3.2.2. Wskaźnik E n i E n Ocena na podstawie wskaźnika E n (standardowy) oraz wskaźnika E n (zaostrzony) stosowanego do oceny wyników danego oratorium z oratorium odniesienia*. Wskaźniki są określone wzorami: E n = U 2 - + U 2 oraz E n = U - gdzie: - wynik oratorium - przeliczony na ekspozycje względną lub ciśnienie względne - wynik oratorium odniesienia - przeliczony j.w. U - niepewność wyniku oratorium** U - niepewność wyniku oratorium odniesienia** Kryteria oceny: wskaźnik wartość Ł1 wartość >1 ocena zadowalająca niezadowalająca *) oratorium odniesienia / wynik umownie dokładny: - badanie izolacyjności - oratorium badawcze firmy -M.Kirpluk, akredytacja PCA nr AB 838. - badanie poziomu mocy - wynik dokładny wg świadectwa wzorcowania wzorcowego źródła dźwięku wydanego przez ILAC-MLA / Norwegian Accreditation CAL 022. **) uwzględniane te zakresy niepewności wyrażonych w ekspozycji względnej, które posiadają niepusty zbiór części wspólnej danego przedziału niepewności (powyżej lub poniżej wartości średniej) i przedziału wyznaczonego przez wyniki i. Komentarz dot. stosowanych wskaźników ocen: Oceny wyników porównań międzyoratoryjnych są kwestią umowną - norma 17043 wymienia m.in. wskaźniki Z oraz E n oraz sposób ich oceny - tu określone jako standardowe. Niemniej jednak, w toku uzyskanych doświadczeń, ocena wskaźnika Z według kryteriów zaostrzonych zdecydowanie lepiej pokazuje pozycję wyniku przy pomiarach akustycznych (pomijając w tej chwili kwestię wiarygodności określenia wyniku umownie dokładnego ). Natomiast ocena zaostrzona wg wskaźnika E n pozwala z jednej strony na ocenę oratoriów niezależnie od praktycznej realizacji rachunków niepewności w danym oratorium (lub ich braku), z drugiej strony jest weryfikacją poprawności wyniku uzyskanego przez oratorium erencyjne. 7 z 9
Formularz - 3.2.3. Wskaźnik D Ocena na podstawie wskaźnika D (standardowa) wskazuje odchylenie od wartości umownie dokładnej (średnia z kwalifikowanych wyników uczestników albo wynik oratorium odniesienia) określone jako różnica algebraiczna wartości uzyskanej przez danego uczestnika i wartości umownie dokładnej. Z uwagi na pilotażowy charakter programów B5 i B6 ten wskaźnik będzie najbardziej adekwatny do wstępnej oceny. 4. Informacje dotyczące obliczeń i przedstawiania wyników Nie ustala się szczególnych wymagań odbiegających od stosowanych procedur i metod pomiarowych i badawczych. Wyniki podaje się stosując klasyczne zaokrąglanie (dla wartości <0,05 w dół, dla wartości ł0,05 w górę): wyniki pomiarów - z dokładnością do 0,1 db wartości przedziałów niepewności - z dokładnością do 0,1 db. 5. Wyniki porównań międzyoratoryjnych Wyniki porównań międzyoratoryjnych zostaną opublikowane w terminie do 2 miesięcy od zakończenia badań w formie elektronicznego ogólnego raportu (zawierającego tylko kody uczestników) - dostępnego na stronie firmowej organizatora badań: www.ntlmk.com w zakładce Badania biegłości. Indywidualne wyniki każdego oratorium (zawierające dane identyfikacyjne adresata) będą wykonane w formie pisemnej - jeden egzemplarz dla adresata i jeden egzemplarz archiwalny u organizatora badań porównawczych. Wyniki indywidualne są wydawane osobom upoważnionym przez uczestników badania lub wysyłane pocztą na adres siedziby uczestnika badania. 8 z 9
Formularz - 6. Reklamacje W przypadku sporu kompetentną osobą do prowadzenia sprawy ze strony LB jest Kierownik Laboratorium. Reklamacje należy złożyć do oratorium badawczego na piśmie. Reklamacje są przyjmowane przez sześć miesięcy od daty przekazania raportu z wynikami badania. Reklamacje rozpatruje się na podstawie poniższej procedury Zapewnienia Jakości: Jeśli reklamacja jest uzasadniona, jest sporządzany aneks do raportu z badań, który jest rozsyłany do wszystkich uczestników badania biegłości. Jeśli reklamacja jest nieuzasadniona, Kierownik Laboratorium informuje uczestnika badania biegłości zgłaszającego reklamację o przyczynie odrzucenia reklamacji. 9 z 9