Załącznik nr 1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO I Program szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności udzielania profesjonalnej pomocy psychologicznej obejmuje: 1) Trening interpersonalny w wymiarze ok. 45 godzin 2) Trening intrapsychiczny w wymiarze ok. 45 godzin 3) Warsztat pomagania w kontakcie indywidualnym z pacjentem w wymiarze ok. 45 godzin, obejmujący naukę umiejętności: nawiązania kontaktu terapeutycznego rozpoznawania problemów klienta budowania relacji terapeutycznej motywowania do zmiany postaw i zachowań budowania strategii pomagania analizy własnych trudności w kontakcie psychologicznym i pracy z tymi trudnościami, 4) Warsztat pracy z grupą terapeutyczną w wymiarze ok. 45 godzin, obejmujący podstawowe zagadnienia w pracy z grupą: rodzaje grup terapeutycznych przebieg procesu grupowego role i konflikt w grupie-opór kompetencje terapeutów prowadzących grupy wybrane techniki pracy grupowej 5) Warsztat problemów alkoholowych w wymiarze ok. 45 godzin, obejmujący: kryteria diagnostyczne uzaleŝnienia od alkoholu i współuzaleŝnienia podstawowe teorie uzaleŝnień i współuzaleŝnienia metodę interwencji wobec osób uzaleŝnionych zasady pierwszego kontaktu z osobą uzaleŝnioną i współuzaleŝnioną (diagnoza, motywowanie do zmiany, przedstawienie oferty terapeutycznej) organizację systemu lecznictwa odwykowego w aspekcie prawnym i klinicznym metodę wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji wobec osób pijących szkodliwie
funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym, w tym zaburzenia dzieci i zjawisko przemocy w rodzinie) II Program szkolenia w zakresie nowoczesnych metod diagnozowania oraz terapii uzaleŝnienia i współuzaleŝnienia obejmuje: 1) zajęcia teoretyczne w wymiarze nie mniejszym niŝ 70 godzin dla specjalistów psychoterapii uzaleŝnień i w wymiarze nie mniejszym jak 50 godzin dla instruktorów terapii uzaleŝnień : A. Koncepcje uzaleŝnienia i psychoterapia osób uzaleŝnionych, w tym: Teoretyczne koncepcje i modele terapii uzaleŝnień Postępowanie diagnostyczne w uzaleŝnieniach: Diagnoza nozologiczna ICD 10 Diagnoza problemowa Strategie i planowanie terapii w leczeniu osób uzaleŝnionych Medyczne aspekty uzaleŝnienia od alkoholu Organizacja systemu lecznictwa odwykowego w Polsce Podstawowe formy psychoterapii uzaleŝnień: Terapia indywidualna Terapia grupowa Metody i procedury w psychoterapii uzaleŝnień (osobiste plany terapii, metody psychoedukacji, treningi zachowań konstruktywnych, warsztaty pracy nad wybranymi problemami, metoda społeczności terapeutycznej, i inne) Koncepcje i metody zapobiegania nawrotom Monitorowanie przebiegu terapii Metody ewaluacji efektów terapii Budowanie programów terapeutycznych w placówkach odwykowych Rola grup samopomocowych w zdrowieniu z uzaleŝnienia Charakterystyka zjawiska picia szkodliwego i metody pracy z osobami pijącymi szkodliwie Specyfika pracy z pacjentami uzaleŝnionymi od róŝnych substancji psychoaktywnych Specyfika pracy z pacjentami z zaburzeniami osobowości i zaburzeniami psychicznymi
Trudności pracy ze specyficznymi populacjami (niepełnosprawni, seropozytywni, mniejszości narodowe, i inne) Specyfika pracy z pacjentami młodocianymi uzaleŝnionymi lub naduŝywającymi substancji psychoaktywnych Podstawowe zagadnienia profilaktyki problemów wynikających z zaŝywania substancji psychoaktywnych B. Koncepcje współuzaleŝnienia i psychoterapia członków rodzin alkoholowych, w tym: Koncepcje współuzaleŝnienia Metody diagnozy współuzaleŝnienia i problemów osobistych członków rodzin alkoholowych Modele psychoterapii osób współuzaleŝnionych Strategie i planowanie terapii osób współuzaleŝnionych Podstawy pracy z rodziną z problemem alkoholowym Problematyka przemocy w rodzinie i metody pomagania ofiarom przemocy C Wprowadzenie do psychoterapii, psychopatologii i psychologii osobowości, w tym Podstawowe nurty teoretyczne w psychoterapii, w tym podejście integracyjne Podstawowe zjawiska w psychoterapii (wzajemne ustosunkowania w relacji pacjentterapeuta, opór pacjenta przeciw zmianie, rozładowanie napięć emocjonalnych, ekspresja JA, uświadomienie i wgląd-modyfikacja schematów poznawczych, społeczne uczenie się, uczenie się umiejętności) Techniki w psychoterapii Szkolenie w psychoterapii (rola superwizji w pracy i rozwoju terapeuty) Charakterystyka relacji terapeutycznej z pacjentem Problemy i zjawiska terapii grupowej Podstawowe zagadnienia terapii rodziny Czynniki leczące w psychoterapii Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i podstawowe metody leczenia Wybrane elementy psychologii osobowości Problemy etyczne w psychoterapii Prawne aspekty psychoterapii 2) zajęcia praktyczne w wymiarze nie mniejszym niŝ 280 godzin dla specjalistów psychoterapii uzaleŝnień i 300 godzin dla instruktorów terapii uzaleŝnień. W czasie szkolenia powinny być trenowane praktyczne umiejętności, a w szczególności:
- nawiązywanie kontaktu terapeutycznego i przyjmowanie pacjenta do programu - diagnozowanie - rozpoznanie problemów pacjenta i tworzenie strategii ich rozwiązywania - konstruowanie osobistych planów terapii - monitorowanie postępów pacjenta w terapii - prowadzenie indywidualnego kontaktu terapeutycznego - prowadzenie sesji terapii grupowej -prowadzenie oddziaływań edukacyjnych -prowadzenie treningów zachowań konstruktywnych - prowadzenie interwencji kryzysowej - pomaganie osobom pijącym szkodliwie -praca w zespole terapeutycznym (prowadzenie dokumentacji, prezentacja problemów pacjenta, ocena efektów leczenia, opisywanie własnej pracy, kierowanie do specjalistów, współpraca z instytucjami). Program szkolenia w zakresie nowoczesnych metod diagnozowania oraz terapii uzaleŝnienia i współuzaleŝnienia prowadzony jest dwiema ścieŝkami dydaktycznymi: dla specjalistów psychoterapii uzaleŝnień i dla instruktorów terapii uzaleŝnień. Obie ścieŝki mają taką sama ilość godzin dydaktycznych, róŝnią się proporcją zajęć teoretycznych i praktycznych. III. Program staŝu klinicznego obejmuje: 1. Obserwację uczestniczącą i samodzielne wykonanie następujących czynności z zakresu psychoterapii uzaleŝnień: Przyjęcie pacjenta do placówki Motywowanie pacjenta do terapii Przeprowadzenie diagnozy i opracowanie planu terapii Przeprowadzenie co najmniej dwóch sesji terapii grupowej Monitorowanie postępu pacjenta w terapii UłoŜenie programu dalszego zdrowienie dla pacjenta kończącego terapię. IV. Program zajęć superwizyjnych obejmuje: 1. Prezentację aktualnej pracy terapeutycznej z osobami uzaleŝnionymi (dla instruktorów terapii uzaleŝnień), uzaleŝnionymi i współuzaleŝnionymi (dla specjalistów psychoterapii uzaleŝnień).
2. Analizę jakości kontaktu terapeutycznego. 3. Problemy w pracy z grupami terapeutycznymi. 4. Techniki terapeutyczne w psychoterapii uzaleŝnień i współuzaleŝnienia. 5. Zjawisko przeniesienia i przeciwprzeniesienia w sytuacji terapeutycznej. 6. Analizę własnych trudności w pracy terapeutycznej z pacjentami 7. Zagadnienia etyki zawodowej.