SZKOŁA PODSTAWOWA nr 10 Im. MIKOŁAJA KOPERNIKA W GŁOGOWIE,,PŁYWAMY BEZPIECZNIE PROGRAM NAUCZANIA PŁYWANIA DLA DZIECI KLAS I III SZKOŁY PODSTAWOWEJ AUTOR mgr Andrzej Chalusiak nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 10 w Głogowie GŁOGÓW 2005 1
SPIS TREŚCI 1. WSTĘP Str. 3 2. KONCEPCJA I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Str. 4 3. CHARAKTERYSTYKA SZKOŁY Str. 4 4. CELE EDUKACYJNE Str. 5 5. ZADANIA WYCHOWAWCZE Str. 5 6. ZADANIA SZKOŁY Str. 5 7. CELE SZCZEGÓŁOWE I PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Str. 6 8. STOSOWANE METODY I FORMY NAUCZANIA Str. 12 PROWADZENIA ZAJĘĆ 9. EWALUACJA Str. 12 10. ZAŁĄCZNIKI Str. 12 11. BIBLIOGRAFIA Str. 13 2
WSTĘP W ostatnich latach pływanie rozwija się bardzo dynamicznie i staje się coraz bardziej popularne. Zarówno jako dyscyplina sportu jak i doskonała forma rekreacji i rehabilitacji ruchowej. Pływać moŝe kaŝdy i w kaŝdym wieku moŝna rozpocząć naukę pływania. Im wcześniej to jednak zrobimy, tym lepiej, zwłaszcza, Ŝe pływanie stanowi jeden z najwaŝniejszych czynników w systemie wychowania fizycznego dzieci i młodzieŝy. Pozwala poprawić stan zdrowia oraz umoŝliwia wieloraką działalność rekreacyjną. Stwarza dogodne warunki dla postępowania rehabilitacyjnego. Jest podstawą rozwoju kierunkowych uzdolnień sportowych. Pływając hartujemy ciało, wzmacniamy mięśnie i stawy, doskonalimy układ krąŝenia i oddychania. Silniejszy niŝ podczas przebywania na lądzie sposób oddychania pływaka zwiększa korzystnie pojemność Ŝyciową płuc i wzmacnia mięśnie oddechowe. Umiejętność pływania zwiększa bezpieczeństwo przebywania nad wodą. W wypadkach na wodzie Ŝycie ratują przede wszystkim ci, którzy umieją pływać, nierzadko ratując innych. MoŜliwość niesienia pomocy innym, stanowi głęboko humanistyczny akcent i jest jednym z waŝnych elementów szkolnego procesu wychowawczego. Nabywanie umiejętności pływania wiąŝe się bowiem z realizacją tego elementu programu szkoły, który dotyczy uczenia się sposobów udzielania pierwszej pomocy i współdziałania w profilaktyce wypadków. Tak więc uzasadnienie celowości nauczania pływania dzieci stanowi troskę o ich zdrowie, właściwe wychowanie obywatelskie i odpowiedzialność za zdrowie i Ŝycie innych, zapewnienie moŝliwości doskonałych form rekreacji a w razie potrzeby i rehabilitacji; a takŝe zapewnienie moŝliwości doskonalenia uzdolnień kierunkowych i uprawiania sportu. Wymienione wcześniej walory umiejętności pływania a takŝe zwiększająca się ilość krytych pływalni, skłaniają do podejmowania intensywnych starań o zapewnienie kaŝdemu dziecku moŝliwości jej posiadania. 3
2.KONCEPCJA I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Nasza szkoła od wielu lat dysponuje własną krytą pływalnią, na której prowadzone są nauki pływania a takŝe zajęcia sportowe w ramach Szkolnego Klubu Sportowego. Od IV do VI klasy prowadzimy takŝe klasy sportowe o profilu pływanie. Wychowankowie tych klas z powodzeniem reprezentują naszą szkołę i miasto na zawodach ogólnopolskich i międzynarodowych. PowyŜsze czynniki a takŝe to, Ŝe zintegrowane programy nauczania w kl. I-III nie zawierają elementów nauki pływania, stały się powodem napisania przeze mnie tego programu. Uwzględnia on warunki psycho ruchowe, rozwojowe i moŝliwości percepcji dziecka w danej grupie wiekowej, a takŝe moŝliwości bazowe, sprzętowe i godzinowe naszej szkoły. W I i II klasie na naukę pływania przeznaczona jest 1 godz. tygodniowo, a w kl. III 2 godz. w tygodniu. Pod koniec etapu nauki w kl. III prowadzimy nabór i selekcję do klasy pływackiej IV. Program ten zawiera równieŝ wiele elementów z zakresu bezpieczeństwa nad wodą i udzielania pierwszej pomocy, czym doskonale powinien uzupełniać działania naszej szkoły w ramach programu,,bezpieczna szkoła. Myślę, Ŝe program ten spełni oczekiwania uczniów, moje,a takŝe innych nauczycieli, którzy będą chcieli z niego skorzystać. 3. CHARAKTERYSTYKA SZKOŁY Szkoła Podstawowa nr 10 im. Mikołaja Kopernika w Głogowie powstała w 1980 r. Obecnie szkołę tworzy: - 28 oddziałów, w tym 13 klas nauczania zintegrowanego i 15 klas IV VI. Co roku w szkole funkcjonują 3 klasy pływackie: IV, V, VI kl. Baza materialna do realizacji programu wychowania fizycznego to - sala gimnastyczna z pełnowymiarowymi boiskami do gier zespołowych - sala do zajęć gimnastyki korekcyjnej - płyta boiska szkolnego z boiskami do gier zespołowych - bieŝnia 60 m ze skocznią do skoku w dal -pływalnia kryta 5 torowa. 4
4. CELE EDUKACYJNE : Wspomaganie harmonijnego rozwoju psychofizycznego uczniów. Rozwijanie i doskonalenie sprawności ruchowej i tęŝyzny fizycznej uczniów. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych. Rozwijanie i eksponowanie zainteresowań oraz specyficznych uzdolnień ruchowych w pływaniu. WyposaŜenie ucznia w zasób umiejętności ruchowych, utylitarnych i sportowych oraz w niezbędny zasób wiedzy o korzyściach wynikających z uprawiania pływania. Zdobycie wiadomości jak bezpiecznie wypoczywać nad wodą. 5. ZADANIA WYCHOWAWCZE Kształtowanie pozytywnych postaw wobec aktywności ruchowej, sprawności fizycznej i zdrowia. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec uczciwej rywalizacji sportowej. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec dąŝenia do osiągnięcia sukcesu i zwycięstwa w oparciu o poszanowanie przeciwnika. Kształtowanie poszanowania dla zasad, reguł i regulaminów. Kształtowanie wraŝliwości i zrozumienia dla moŝliwości i ograniczeń innych. Kształtowanie potrzeby i umiejętności udzielania pomocy i wsparcia innym. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec potrzeby dąŝenia do doskonalenia i poszerzania własnych umiejętności, wiedzy i sprawności fizycznej oraz samokontroli i samooceny osiągnięć. 6. ZADANIA SZKOŁY Stworzenie warunków do prowadzenia nauki pływania poprzez zapewnienie dostępu do pływalni, sprzętu i pomocy naukowych oraz wykwalifikowanej kadry nauczycieli. Tworzenie warunków do doskonalenia umiejętności pływackich i podnoszenia sprawności psycho- fizycznej uczniów. Zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa nad wodą i udzielania pierwszej pomocy. Tworzenie warunków do kształtowania nawyków zdrowego stylu Ŝycia. 5
7. CELE SZCZEGÓŁOWE I PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 7.1. CELE SZCZEGÓŁOWE KLASA I A. UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń potrafi: wymagania podstawowe: przepłynąć samodzielnie dowolnym sposobem odcinek 25 m wykonać bezpieczny skok do głębokiej wody na nogi z brzegu pływalni wyłowić krąŝek z dna basenu po jego płytkiej stronie wymagania dodatkowe: w czasie płynięcia odcinka 25m umie zmieniać pozycję ciała z leŝenia na grzbiecie do leŝenia na piersiach i odwrotnie. B. WIADOMOŚCI: Uczeń wie: jakie czynności naleŝy wykonać przed wejściem na pływalnię jak naleŝy się zachować, gdy na pływalni zgaśnie światło jakie są podstawowe zasady bezpiecznej kąpieli. C. MATERIAŁ NAUCZANIA I PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 1. Zadania organizacyjne: regulamin pływalni, zasady bezpieczeństwa na pływalni i zapoznanie z obiektem, obowiązki ucznia na zajęciach pływania. 2. Wstępne oswojenie z wodą: zejście do wody, zanurzanie twarzy i głowy, chodzenie po dnie pływalni w grupie i samodzielnie, zeskoki do płytkiej wody z przysiadu, półprzysiadu i z pozycji stojącej. Zalecane zabawy:,,mycie się,,,spłoszone mewy,,,przekładanka,,,zabawa z kółkami 3. Ćwiczenia wypornościowe i zeskoki do wody z róŝnych pozycji: Ćwiczenia przygotowawcze do,,korka,,,korek. 4. LeŜenie na piersiach, wstępne,,ćwiczenia oddechowe : Ćwiczenie przygotowawcze,,meduza, leŝenie na piersiach przy pomocy współćwiczącego, leŝenie z deską, samodzielne wydmuchiwanie powietrza do wody przy zanurzonej twarzy i przy leŝeniu na piersiach. Zalecane zabawy,,kołyska,,,gotująca się woda,,,wesołe foki,,,ryby w sieci. 5. LeŜenie na grzbiecie: przy ścianie pływalni, przy pomocy 6
współćwiczącego, leŝenie na grzbiecie z deską, samodzielne leŝenie na grzbiecie. Zalecane zabawy:,,łódka,,,karuzela,,,rozgwiazda. 6. Poślizg na piersiach: poślizg z odbiciem od dna basenu lub ściany pływalni, wślizg do wody na głowę i w czasie poślizgu wydech do wody. 7. Poślizg na grzbiecie: ze współćwiczącym, z odbicia od dna pływalni i z odbicia od ściany. 8. Kraulowe ruchy nóg w połoŝeniu na piersiach: w formie zabaw przy ścianie pływalni, w poślizgu, strzałka na piersiach, pływanie dłuŝszych odcinków z deską i wydechem powietrza do wody, takie samo pływanie bez deski. Polecane zabawy:,,poszukiwanie skarbu,,,ślizgacz,,,skaczące delfiny,,,przerzutka,,,ślimak. 9. Kraulowe ruchy nóg w połoŝeniu na grzbiecie: w formie zabaw w leŝeniu przy ścianie, w poślizgu, pływanie dłuŝszych odcinków na samych nogach z deską i bez deski. 10. Elementarne ruchy kraulowe ramion w połoŝeniu na piersiach i próby pływania kraulem: po wślizgu do wody, na głowę i po odbiciu od ściany w formie wyścigów. 11. Elementarne ruchy ramion w połoŝeniu na grzbiecie i próby pływania krótkich odcinków całym stylem: w formie wyścigów po odbiciu od ściany i po wślizgu do wody na głowę. 12. Skoki na nogi do głębokiej wody i próby przepłynięcia dowolnym stylem moŝliwie najdłuŝszego odcinka: w formie zawodów -,,Kto dalej przepłynie. 13. Wyławianie krąŝka: na płytkiej wodzie po wślizgu na głowę, w formie zabawowej -,,Kto pierwszy wyłowi krąŝek. 14. Skoki na głęboką wodę i pływanie odcinka 25 m kraulem na grzbiecie. 15. Zdobywanie dyplomu,,juś PŁYWAM : skok na nogi do głębokiej wody i przepłynięcie dowolnym sposobem odcinka 25 m bez zatrzymania. 7
7. 2. CELE SZCZEGÓŁOWE KLASA II A. UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń potrafi: wymagania podstawowe: Skoczyć na nogi ze słupka i przepłynąć 50 m bez zatrzymania dwoma sposobami: 25 m stylem dowolnym( kraulem), 25 m stylem grzbietowym. wymagania dodatkowe: Skoczyć do wody na głowę z pozycji stojąc na brzegu pływalni. B. WIADOMOŚCI: Uczeń wie: Dlaczego umiejętność pływania jest niezwykle waŝna w Ŝyciu człowieka. Jak udzielić pierwszej pomocy tonącemu blisko brzegu pływalni. C. MATERIAŁ NAUCZANIA I PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 1. Zadania organizacyjne: regulamin pływalni i zajęć, bezpieczeństwo na zajęciach, podział na grupy ćwiczebne. 2. Kraul na grzbiecie: Pływanie samymi nogami na grzbiecie: Pokaz i objaśnienie, pływanie z ramionami wzdłuŝ tułowia z deską i bez deski, z ramionami wyprostowanymi za głową z deską i bez deski. Zalecana forma zabawowa:,, Kto lepiej wykona ćwiczenie,,,wyścigi, oraz forma zadaniowa. Kraulowe ruchy ramion w połoŝeniu na grzbiecie: Imitacyjne ruchy na ladzie jednego ramienia i naprzemianstronne, w wodzie z pomocą współćwiczącego podtrzymującego nogi, samymi ramionami z deską w nogach z pracą jednej ręki i naprzemianstronnie obu ramionami, praca samymi ramionami z oddychaniem (wdech w czasie przenoszenia jednego ramienia nad wodą i odwrotnie wydech). Koordynacja ruchów ramion i nóg w kraulu na grzbiecie: Pływanie na nogach z pomocą jednego ramienia, pływanie,,dokładanek górą i dołem odcinków 25 m. Zalecana forma zabaw i zadaniowa. Pływanie grzbietem z rytmicznym oddychaniem (wdech i wydech w kaŝdym cyklu ruchowym ramion) 8
3. Kraul na piersiach Pływanie samymi nogami: z deską i bez, z wydechem powietrza do wody, w płetwach i bez. Kraulowe ruchy ramion: imitacyjne na lądzie,, ruchy ramion w chodzeniu po dnie pływalni w bezdechu z twarzą w wodzie, pływanie samymi ramionami krótkich odcinków na bezdechu. Koordynacja kraulowych ruchów ramion z oddychaniem: Pływanie nogami z pracą jednej ręki i wdechem na tę samą stronę i wydechem do wody druga ręka wyprostowana z przodu,,,dokładanki kraulowe z oddechem na jedną i na dwie strony. Skoki na głowę stojąc na brzegu pływalni i przepływanie kraulem na piersiach jak najdłuŝszych odcinków z wdechem co 2 3 cykle ruchowe oraz w kaŝdym cyklu, polecana forma wyścigów i zabaw,,kto szybciej, Kto dalej. Przepływanie odcinków 25 m kraulem bez zatrzymania. 4. Zdobywanie sprawności,,foki : skok ze słupka startowego na nogi i przepłynięcie 50 m bez zatrzymania, 25 m stylem dowolnym (kraulem) i 25 m stylem grzbietowym oraz wiadomości podstawowe wymagane w kl. II. 7.3. CELE SZCZEGÓŁOWE KLASA III A. UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń potrafi: Umiejętności podstawowe: Przepłynąć poprawnie technicznie 150 m bez zatrzymania trzema stylami: 50 m kraulem, 50 m grzbietem i 50 m stylem klasycznym (Ŝabką). Wykonać skok startowy na głowę i start do stylu grzbietowego. Umiejętności dodatkowe: Skoczyć do wody na głowę i przepłynąć pod wodą około 10 m wyławiając krąŝek z głębokiej wody. B. WIADOMOŚCI: Uczeń: Potrafi wymienić podstawowe przyczyny utonięć. Wie, na czym polega udzielenie pierwszej pomocy. 9
C.MATERIAŁ NAUCZANIA I PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 1. Zadania organizacyjne: regulamin pływalni i zajęć, bezpieczeństwo na zajęciach, podział na grupy ćwiczebne. 2.Doskonalenie kraula na grzbiecie: Pływanie samymi nogami z ramionami wyprostowanymi za głową Pływanie,,dokładankami górą i dołem Pływanie całym stylem dłuŝszych odcinków samokontrola i samoocena wykonywanych ćwiczeń. Podstawowy nawrót do stylu grzbietowego. Pływanie całym stylem z nawrotami Start do stylu grzbietowego Pływanie całym stylem z wykonaniem startu i nawrotu wyścigi sztafetowe. 3. Doskonalenie kraula na piersiach Pływanie samymi nogami z deską i bez deski, w płetwach i bez. Pływanie na nogach z pomocą tylko jednej ręki, druga wyprostowana z przodu z wdechem po tej samej stronie. Pływanie,,dokładanką Pływanie całym stylem z wdechem i wydechem przy kaŝdym cyklu samokontrola i samoocena poprawności techniki. Podstawowy nawrót do stylu dowolnego Pływanie kraulem z nawrotami odcinków 50 m Skok startowy do stylu dowolnego Wyścigi sztafetowe 4.Styl klasyczny nauka i doskonalenie Praca rąk do stylu klasycznego: imitacyjne ruchy ramion do stylu klasycznego na lądzie, praca samymi ramionami tułów i głowa zanurzone w wodzie, nogi oparte na dnie, praca samymi ramionami z wdechem i wydechem w jednym cyklu a nogi pracują w sposób dowolny. Praca samymi nogami do stylu klasycznego: w pozycji siedząc na lądzie na brzegu pływalni, leŝąc na plecach w wodzie z ramionami wzdłuŝ tułowia, w leŝeniu na piersiach z deską, z ramionami wyprostowanymi przed sobą. Koordynacja pracy ramion i nóg: pływanie z głową zanurzoną w wodzie, Ŝabka z wytrzymaniem strzałki po zakończeniu kaŝdego cyklu 10
Nawrót do stylu klasycznego. Pływanie Ŝabką dłuŝszych odcinków: wdech i wydech przy kaŝdym cyklu oraz prawidłowy nawrót. 5. Zdobywanie sprawności,,delfina : Skok startowy na głowę, przepłynięcie 150 m po 50 m grzbietem, Ŝabką i kraulem, poprawnie technicznie i bez zatrzymania oraz wiadomości podstawowe wymagane w kl. III. UWAGI DO REALIZACJI: KaŜda lekcja powinna rozpoczynać się ćwiczeniami gibkościowo rozciągającymi zwiększającymi ruchomość aparatu stawowo więzadłowego i ukierunkowanymi na zadanie główne lekcji. Większość lekcji powinna być prowadzona w formie gier i zabaw ruchowych. 11
8. STOSOWANE METODY I FORMY NAUCZANIA I PROWADZENIA ZAJĘĆ A. METODY NAUCZANIA: Analityczna Syntetyczna Kompleksowa B. METODY PRZEKAZYWANIA WIADOMOŚCI Pokaz Instrukcja i objaśnienie Dyskusja Pogadanka C.METODY OPARTE NA DZIAŁANIU PRAKTYCZNYM Gier i zabaw Zadaniowa Ścisła D. FORMY Frontalna Zespołowa Grupowo indywidualna Współzawodnictwa indywidualnego i zespołowego 9. EWALUACJA : Zdobywanie dyplomu,,juŝ pływam i sprawności,,foki i,,delfina Zawody pływackie: - wewnątrzklasowe - międzyklasowe - międzyszkolne nagradzanie najlepszych i najaktywniejszych uczniów. 10. ZAŁĄCZNIKI : Dyplom,,JUś PŁYWAM Arkusze zdobywania sprawności,,foki i,,delfina Regulamin zawodów 12
BIBLIOGRAFIA: 1. J. Barany -,,60 lekcji pływania dla dzieci Warszawa 1974 2. E. Bartkowiak -,,Pływanie program szkolenia dzieci i młodzieŝy Warszawa 1997 3. E. Bartkowiak, M. Witkowski,,Nauczanie pływania. Podstawy bezpieczeństwa w wodzie W wa 1986 4. E. Bartkowiak -,,Pływanie sportowe W wa 1999 4. E. Bartkowiak -,,Sportowa technika plywania W wa 1996 5. E. Bartkowiak -,,I ty moŝesz pływać W wa 1996 6. B. Czabański -,,Teoria pływania Wrocław 1980 7. T. Gwiaździński -,,Ratownictwo wodne bez tajemnic W wa 1980 8. A. Kalinowski, R. Roszko -,,Pływanie W wa 1986 9. R. Karpiński -,,Nauczanie pływania Katowice 1995 10. W. Olszewski -,,Ucz się pływać W wa 1991 11. A. Ostrowski -,,Zabawy i rekreacja w wodzie W wa 2003 12. W. Wiesner -,,Metodyka ratownictwa wodnego Wrocław 1989 13
14