Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 w Dąbrowie Górniczej SZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO
Podstawa prawna - Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) art. 47 ust. 1 pkt 3 lit. c i pkt 4, art. 109 ust. 1 pkt 7. Podstawa realizacji Programu Doradztwa Zawodowego na terenie placówki Szkolny doradca zawodowy realizuje zadania na podstawie zatwierdzonego przez Dyrektora szkoły PDZ. Wyznacznikiem opracowania programu pracy z uczniami, rodzicami i Radą Pedagogiczną są: Założenia SZPDZ. Czas pracy szkolnego doradcy zawodowego. Aktywność i zaangażowanie uczniów. Możliwości organizacyjne. Dostępna baza i zaplecze merytoryczne. Liczba beneficjentów działań doradczych. Możliwość współpracy i integracji działań doradczych z przedstawicielami Rady Pedagogicznej.
Wstęp Współczesny rynek edukacji i pracy charakteryzuje się ciągłymi zmianami. Globalizacja gospodarki, postęp informatyczny, wzrastająca ilość informacji dotycząca zawodów i dróg kształcenia oraz bezrobocie, powodują trudności w przystosowaniu się do tych zmian. Młody człowiek musi być przygotowany do funkcjonowania w nowej rzeczywistości, gotowy do podnoszenia swoich kwalifikacji, ustawicznego dokształcania się, zdobywania nowych umiejętności, przydatnych w podejmowaniu racjonalnych decyzji dotyczących wyboru zawodu. Dlatego tak ważna jest umiejętność planowania kariery edukacyjno-zawodowej przez uczniów, umiejętność podejmowania trafnych decyzji i dokonywania wyborów. Planowanie nie jest jednak jednorazową decyzją, ale procesem występującym w okresie całego życia. Profesjonalne poradnictwo zawodowe, działania z zakresu orientacji zawodowej pomagają w kształtowaniu tej kariery. Skuteczne poradnictwo zawodowe wzmacnia poczucie wartości młodych ludzi, co pozwala im trafniej określać swoje umiejętności, kompetencje, zainteresowania. Szkolny program doradztwa zawodowego obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu i dalszego kierunku kształcenia. Program określa zadania i metody oraz formy pracy doradcy zawodowego. Umożliwia uczniowi zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do poznania siebie, własnych predyspozycji zawodowych, rynku pracy i zasad nim rządzących, a także zaplanowanie własnej kariery edukacyjno-zawodowej. Podstawowe pojęcia z zakresu orientacji, poradnictwa i doradztwa zawodowego. Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. System określa: - role i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działań, - metody i formy pracy. - czas i miejsce realizacji zadań, - oczekiwane efekty. Orientacja zawodowa obejmuje wszystkie działania wychowawcze szkoły, rodziców i innych osób, grup i instytucji mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, której ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru szkoły i zawodu. Doradztwo zawodowe obejmuje świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru szkoły, zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego ucznia i udzielanie informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. Informacja zawodowa obejmuje zbiory danych potrzebnych uczniowi do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego ucznia oraz rodzajów podejmowanych decyzji.
Poradnictwo zawodowe obejmuje system długofalowych i wieloetapowych działań wychowawczych towarzyszących uczniowi w trakcie rozwoju zawodowego. Obejmuje ono całokształt zadań związanych z udzielaniem uczniom i dorosłym pomocy w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces. Główne cele programu. 1. Określenie własnych predyspozycji i zainteresowań; 2. Kształtowanie umiejętności efektywnego uczenia się i korzystania z różnych źródeł wiedzy. 3. Wyposażenie uczniów w umiejętności służące podejmowaniu właściwych decyzji życiowych. 4. Przygotowanie młodzieży do podjęcia decyzji o dalszym kształceniu i przyszłej aktywności zawodowej. 5. Tworzenie i systematyczna aktualizacja bazy edukacyjno-informacyjnej z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego. 6. Gromadzenie informacji dotyczących trendów zawodowych. 7. Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. 8. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkolny system doradztwa zawodowego, i z przedstawicielami szkół średnich. 9. Organizacja wycieczek do zakładów pracy lub spotkania z przedstawicielami zawodów na terenie szkoły. 10. Wsparcie nauczycieli w realizowaniu zadań związanych z orientacją zawodową. Szczegółowe cele programu a) Uczniowie 1. Poznanie siebie, samo diagnoza preferencji i zainteresowań zawodowych. 2. Kształtowanie umiejętności planowania dalszego rozwoju edukacyjno-zawodowego oraz kontynuowania nauki w szkołach programowo wyższych. 3. Dostarczenie uczniom informacji o szkołach średnich i aktualnych trendach na rynku pracy. 4. Podejmowanie decyzji zawodowych i edukacyjnych z uwzględnieniem swego stanu
fizycznego i zdrowotnego. 5. Kształtowanie odpowiedzialności za własny rozwój zawodowy. 6. Kształtowanie umiejętności określania swoich celów życiowych, sprawnego komunikowania, autoprezentacji, radzenia sobie ze stresem 7. Określenie swojego potencjału jako podstawy do kształtowania przyszłości. 8. Uświadomienie uczniom konieczności konfrontowania wiedzy o zawodach z wiedzą sobie i aktualnymi trendami na rynku pracy. 9. Wyrobienie w uczniach pozytywnych postaw wobec pracy. b) Rodzice 1.Dostarczenie opiekunom wiedzy o dziecku, jego umiejętnościach, preferowanych, wartościach, zdolnościach, zainteresowaniach, mocnych i słabych stronach; 2. Zapoznanie rodziców z problematyką wyboru zawodu i możliwościami dalszego kształcenia; 3. Dostarczenie informacji o przeciwwskazaniach zdrowotnych; 4. Kierowanie do specjalistów pozaszkolnych, poradni psychologiczno-pedagogicznej. c) Nauczyciele 1. Uświadomienie nauczycielom konieczności wplatania w treści przedmiotowe tematyki z zakresu orientacji zawodowej. 2. Uzyskanie wsparcia i pomocy w pracy wychowawczej. 3. Nakreślenie kierunku pracy z rodzicami i dziećmi. Zadania realizatorów programu: Doradca zawodowy: - prowadzenie zajęć edukacyjnych z zakresu preorientacji zawodowej; - porady indywidualne dla uczniów i rodziców lub prawnych opiekunów uczniów; - psychoedukacja rodziców lub prawnych opiekunów uczniów; - wsparcie wychowawców i nauczycieli w realizacji zadań związanych z orientacją zawodową; - gromadzenie danych nt. szkół średnich i zawodów; - organizowanie dla uczniów spotkań z przedstawicielami szkół średnich na terenie szkoły lub podczas wyjść edukacyjnych; - gromadzenie informacji dot. absolwentów; - gromadzenie, tworzenie i udostępnianie materiałów dydaktyczno-wychowawczych; - współpraca z Radą Pedagogiczną: Zapewnienie ciągłości działania szkolnego systemu doradztwa zawodowego;
Ewaluacja programu i określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej na każdy rok nauki; - współpraca z instytucjami pozaszkolnymi wspomagającymi orientację edukacyjnozawodową 1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, 2. Urząd Pracy, 3. Stowarzyszenie Doradców Zawodowych RP, inne organizacje pozarządowe 4. Zakłady pracy. Zadania i sposoby realizacji programu. FORMY REALIZACJI Czasopisma, poradniki i informatory, artykuły na stronie internetowej szkoły, możliwość skorzystania z pracowni multimedialnej Udział uczniów w olimpiadach i konkursach przedmiotowych i zawodach sportowych, wyjazdy, edukacja teatralna. Organizowanie w szkole akcji i konkursów wspierających rozwijanie i prezentowanie własnych zainteresowań i talentów Zajęcia z zakresu doradztwa, poradnictwo indywidualne, testy orientacji zawodowej, indywidualne rozmowy dotyczące poradnictwa zawodowego oraz na temat predyspozycji zawodowych uczniów Informowanie o spotkaniach i udział uczniów w dniach otwartych szkół ponadpodstawowych Prowadzenie zajęć zawodoznawczych w klasach VII i VIII, zajęcia realizowane w oparciu o scenariusze dla poszczególnych bloków tematycznych Informacje o szkołach i zawodach (gazetka szkolna, internetowa baza informacyjna) Zajęcia związane z planowaniem przyszłości. Warsztaty dotyczące planowania kariery, pokonywania stresu, organizowanie wycieczek zawodoznawczych OSOBY ODPOWIEDZIALNE Doradca zawodowy, bibliotekarz wychowawcy, nauczyciele, wychowawcy świetlicy szkolnej doradca zawodowy, pedagog, psycholog doradca zawodowy, wychowawcy, nauczyciele doradca zawodowy doradca zawodowy, pedagog szkolny, wychowawcy doradca zawodowy, pedagog szkolny
Spotkanie z rodzicami i uczniami klasy ósmej, informacja o przebiegu rekrutacji do szkół ponadpodstawowych Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Urzędem Pracy. doradca zawodowy doradca zawodowy, pedagog szkolny, wychowawcy Plan realizacji programu - Zajęcia doradztwa zawodowego Treści tematyczne realizowane na poszczególnych poziomach nauczania: Klasy VII Uczeń poznaje siebie: 1. Co lubię, moje hobby, moje zainteresowania- ocena własnych zdolności i możliwości i predyspozycje. 2. Moje mocne strony. 3. Moje wartości i cele życiowe. 4. Stosunek i motywacja do pracy, obowiązków. 5. Jak zorganizować własny warsztat pracy? 6. Jak pracować w zespole? 7. Asertywność akceptacja siebie i innych 8. Praca w życiu człowieka a wybór zawodu- co to znaczy dobrze czy źle wybrany zawód?. 9. Źródła stresu, techniki relaksacyjne. 10. Rola temperamentu przy wyborze zawodu. Przewidywane osiągnięcia: - Uczeń potrafi określić swoje predyspozycje i zainteresowania, - potrafi określić swoje mocne i słabe strony, - poznaje swoją osobowość i temperament, - zna źródła stresu, wie jak radzić sobie ze stresem. Klasa VIII Zawody Kim będę? 1. Znaczenie uzdolnień i zainteresowań w wyborze zawodu. 2,3. Klasyfikacja zawodów i specjalności ( minimum dwie godziny lekcyjne). Charakterystyka poszczególnych zawodów: wymagania, zadania, szanse zatrudnienia, 4. Poznajemy zawody przyszłości. Źródła informacji o dalszym kształceniu. 5.Oferta edukacyjna dla szkół podstawowych - poznanie sieci szkół średnich, sieci szkół sportowych i artystycznych 6. Predyspozycje zdrowotne i ich wpływ na wybór zawodu. 7. Rola osobowości w wyborze właściwego zawodu. 8. Określenie drogi prowadzącej do zawodu, strategie kariery zawodowej; 9. Autoprezentacja czyli moc pierwszego wrażenia; 10. Dokumenty CV, list motywacyjny. Przewidywane osiągnięcia: - Uczeń zna różne zawody. - Orientuje się w szansach zatrudnienia w poszczególnych zawodach. - Wie, gdzie się kształcić, aby wykonywać dany zawód. -Potrafi skorzystać z wybranego przez siebie źródła informacji dotyczącego dalszego kształcenia.
Umiejętności uczniów kształtowane w toku realizacji programu. 1. Znajomość czynników niezbędnych do podjęcia prawidłowej decyzji o wyborze zawodu: wiedza o zawodach, szkołach, własnych predyspozycjach, rynku pracy. 2. Możliwie najpełniejsza znajomość siebie, swoich zainteresowań, mocnych i słabych stron oraz predyspozycji do wykonywania zawodu. 3. Rozeznanie w strukturze szkolnictwa ponadpodstawowego. 4. Znajomość kryteriów przyjęć do szkół ponadpodstawowych i prawidłowe uczestnictwo w procedurze związanej z systemem elektronicznego naboru do szkół średnich. Poradnictwo indywidualne 1. Udzielanie porad edukacyjnych i zawodowych uczniom. 2. Współpraca z rodzicami: - uświadomienie rodzicom ich wpływu na decyzje edukacyjno zawodowe ich dzieci. 3. Współpraca z instytucjami pozaszkolnymi wspomagającymi orientację edukacyjnozawodową. 4. Współpraca z Radą Pedagogiczną: - zapewnienie ciągłości orientacji i informacji zawodowej w ramach programu wychowawczego szkoły - realizacja działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej. Ewaluacja. 1. Rejestr propozycji uczniów klas ósmych dotyczący wyboru szkoły ponadpodstawowej 2. Ewaluacja realizacji działań z zakresu orientacji, poradnictwa i doradztwa zawodowego dokonywana na bieżąco przez koordynatora systemu doradztwa zawodowego w szkole - rozmowy z uczniami, rodzicami i wychowawcami klas formułowanie bieżących wniosków. 3. Sprawozdanie z realizacji programu wraz z wnioskami do dalszej pracy - na koniec I semestru i koniec roku szkolnego. 4. Śledzenie losów absolwentów.