Rada Unii Europejskiej Bruksela, 19 października 2017 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2017/0265 (NLE) 13424/17 JAI 930 CT 107 DROIPEN 140 COPEN 307 COSI 233 ENFOPOL 465 COTER 114 WNIOSEK Od: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Data otrzymania: 19 października 2017 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej COM(2017) 606 final Wniosek dotyczący DECYZJI RADY w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS No. 196) Delegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2017) 606 final. Zał.: COM(2017) 606 final 13424/17 mf DGD2B PL
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 18.10.2017 r. COM(2017) 606 final 2017/0265 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS No. 196) PL PL
1. PRZEDMIOT WNIOSKU UZASADNIENIE Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196) została otwarta do podpisu w dniu 16 maja 2005 r. Unia Europejska podpisała Konwencję nr 196 w dniu 22 października 2015 r. 1. Niniejszy wniosek dotyczy decyzji w sprawie zawarcia Konwencji nr 196 w imieniu Unii. Należy go odczytywać łącznie z wnioskiem dotyczącym decyzji w sprawie zawarcia Protokołu dodatkowego (Konwencja nr 217), który uzupełnia Konwencję o zapobieganiu terroryzmowi (Konwencja nr 196). 2. KONTEKST WNIOSKU Celem Konwencji nr 196 jest zwiększenie wysiłków stron w zakresie zapobiegania terroryzmowi i jego negatywnemu wpływowi na pełne korzystanie z praw człowieka, w szczególności prawa do życia, zarówno poprzez środki, które należy podjąć na szczeblu krajowym, jak i poprzez współpracę międzynarodową (art. 2). Konwencja nr 196 uznaje zatem za przestępstwa następujące czyny popełnione umyślnie: publiczne nawoływanie do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym (art. 5), rekrutację na rzecz terroryzmu (art. 6), szkolenie na rzecz terroryzmu (art. 7), jak również pomocnictwo, podżeganie i usiłowanie popełnienia wymienionych przestępstw (tzw. przestępstwa pomocnicze w rozumieniu art. 9). W art. 1 zawarto definicję pojęcia przestępstwo o charakterze terrorystycznym w odniesieniu do aktów wymienionych w dodatku I do Konwencji nr 196. Przepisy dotyczące definicji przestępstw są uzupełnione przepisami o odpowiedzialności osób prawnych za wyżej wymienione przestępstwa (art. 10) oraz określającymi warunki sankcji i środków (art. 11). Ustanowienie, wdrożenie oraz stosowanie kryminalizacji wymienionych działań podlega warunkom i zabezpieczeniom dotyczącym praw podstawowych określonym w art. 12. Konwencja nr 196 ustanawia zasady dotyczące jurysdykcji w odniesieniu do określonych w niej przestępstw (art. 14). Ustanawia ona obowiązek przeprowadzenia dochodzenia lub śledztwa (art. 15) oraz oskarżenia lub ekstradycji (art. 18). Środkom tym towarzyszą przepisy dotyczące ochrony, odszkodowania oraz wsparcia dla ofiar terroryzmu (art. 13), krajowej polityki zapobiegania terroryzmowi (art. 3) oraz międzynarodowej współpracy w zakresie zapobiegania (art. 4). Konwencja nr 196 zawiera również szereg przepisów mających na celu wzmacnianie współpracy międzynarodowej w sprawach karnych dzięki wzajemnej pomocy prawnej, w tym dotyczącej dobrowolnej wymiany informacji (art. 17 i 22) i ekstradycji (art. 19, 20 i 21), z zastrzeżeniem klauzuli o niedyskryminacji (art. 21). Konwencja nr 196 przewiduje, że jest ona otwarta do podpisu przez Unię Europejską (art. 23 ust. 1). Ponadto zawiera ona klauzulę rozdzielności, która gwarantuje, że w stosunkach między państwami członkowskimi Unii Europejskiej stosuje się przepisy prawa UE (art. 26 ust. 3). 1 Decyzja Rady (UE) 2015/1913 z dnia 18 września 2015 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196, Dz.U. L 280 z 24.10.2015, s. 22) oraz Decyzja Rady (UE) 2015/1914 z dnia 18 września 2015 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196, Dz.U. L 280 z 24.10.2015, s. 24). PL 2 PL
Po sześciu ratyfikacjach, z których cztery zostały dokonane przez państwa członkowskie Rady Europy, Konwencja nr 196 weszła w życie w dniu 1 czerwca 2007 r. Na dzień 21 lutego 2017 r. dwadzieścia trzy państwa członkowskie UE ratyfikowały Konwencję, a wszystkie państwa członkowskie UE ją podpisały 2. Protokół dodatkowy (Konwencja nr 217) został przyjęty przez Radę Europy w dniu 19 maja 2015 r. Protokół dodatkowy uzupełnia Konwencję nr 196 i wszedł w życie w dniu 1 lipca 2017 r. Nie jest możliwe bycie stroną Protokołu dodatkowego bez bycia stroną Konwencji nr 196 3. Unia Europejska podpisała Konwencję nr 196, a także Protokół dodatkowy do niej 4. 3. POWODY PRZEDSTAWIENIA WNIOSKU Terroryzm ma charakter globalny i stanowi coraz większe zagrożenie dla praw podstawowych, demokracji i praworządności w Europie i na całym świecie. Ataki terrorystyczne dotyczą wszystkich. Ofiary terroryzmu mogą pochodzić z dowolnego miejsca na świecie. Ataki terrorystyczne przeprowadzone w ostatnich latach w Unii Europejskiej i w pozostałych częściach świata stanowiły niedopuszczalne naruszenie zasad, które leżą u podstaw demokratycznych społeczeństw. W obliczu takiego trwałego zagrożenia, Unia Europejska jest bardziej niż kiedykolwiek zobowiązana do wspólnego działania w celu promowania i wspierania zasad, które są jej racją bytu. Działania przeciwko terroryzmowi należy zintensyfikować, nie tylko na szczeblu krajowym, ale również na poziomie ogólnoeuropejskim i poza granicami kontynentu. Transgraniczny charakter terroryzmu wymaga ścisłej współpracy międzynarodowej. Wspólne rozumienie przestępstw terrorystycznych i przestępstw powiązanych z terroryzmem, uzupełnione o przepisy mające na celu ułatwienie współpracy między organami krajowymi, jak określono w Konwencji nr 196, przyczynia się do dalszego zwiększenia skuteczności instrumentów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych oraz współpracy na szczeblu unijnym i międzynarodowym. Konwencja nr 196 odnosi się do kryminalizacji działań terrorystycznych i działań powiązanych z terroryzmem, a także międzynarodowej współpracy w zakresie takich przestępstw oraz ochrony i wspierania ofiar terroryzmu, a także zapewniania im odszkodowań. W Traktatach, a w szczególności w postanowieniach tytułu V części trzeciej TFUE, przyznaje się UE kompetencje w dziedzinach objętych Konwencją nr 196. Potwierdza to fakt, iż Unia przyjęła już środki w różnych dziedzinach objętych Konwencją nr 196: Dyrektywa (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu 5, zastępująca decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW w sprawie zwalczania terroryzmu, zmienioną 2 Lista podpisów i ratyfikacji Traktatu 196 dostępna w Biurze Traktatów Rady Europy, stan na dzień 29 sierpnia 2017 r. 3 Zob. art. 10 Protokołu dodatkowego. 4 Decyzja Rady (UE) 2015/1913 z dnia 18 września 2015 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196, Dz.U. L 280 z 24.10.2015, s. 22) oraz Decyzja Rady (UE) 2015/1914 z dnia 18 września 2015 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196, Dz.U. L 280 z 24.10.2015, s. 24). 5 Dyrektywa (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu i zastępująca decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW oraz zmieniająca decyzję Rady 2005/671/WSiSW (Dz.U. L 88 z 31 marca 2017 r., s. 6). PL 3 PL
decyzją ramową 2008/919/WSiSW w odniesieniu do państw członkowskich związanych tą dyrektywą; Decyzja Rady 2005/671/WSiSW w sprawie wymiany informacji i współpracy dotyczącej przestępstw terrorystycznych 6 ; Dyrektywa (UE) 2012/29 ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW 7 ; Dyrektywa Rady (WE) 2004/80 odnosząca się do kompensaty dla ofiar przestępstw 8 ; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2011/99 w sprawie europejskiego nakazu ochrony 9 ; Decyzja ramowa Rady 2009/948/WSiSW w sprawie zapobiegania konfliktom jurysdykcji w postępowaniu karnym i w sprawie rozstrzygania takich konfliktów 10 ; Decyzja ramowa Rady 2002/465/WSiSW w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych 11 ; Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi 12 ; Dyrektywa (UE) 2014/41 w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych 13 ; Konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej 14 ; Konwencja wykonawcza do układu z Schengen 15 ; Decyzja ramowa Rady 2006/960/WSiSW z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie uproszczenia wymiany informacji i danych wywiadowczych między organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej 16 ; Decyzja Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej (decyzja w sprawie konwencji z Prüm) 17 ; Unia Europejska przyjęła w ten sposób kompleksowy zbiór instrumentów prawnych na rzecz zwalczania terroryzmu. Uwypukla to potrzebę podejmowania przez państwa członkowskie 6 Dz.U. L 253 z 29.9.2005, s. 22. 7 Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57. 8 Dz.U. L 261 z 6.8.2004, s. 15. 9 Dz.U. L 338 z 21.12.2011, s. 2. 10 Dz.U. L 328 z 15.12.2009, s. 42. 11 Dz.U. L 162 z 20.6.2002, s. 1. 12 Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1. 13 Dz.U. L 130 z 1.5.2014, s. 1. 14 Akt Rady z dnia 29 maja 2000 r. ustanawiający Konwencję o wzajemnej pomocy w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, Dz.U. C 197 z 12.7.2000, s. 1 15 Dz.U. L 239 z 22.9.2000, s. 19. 16 Dz.U. L 386 z 29.12.2006, s. 89. 17 Dz.U. L 210 z 6.6.2008, s. 1. PL 4 PL
działań w ramach instytucji UE, gdy przyjmują międzynarodowe zobowiązania w dziedzinie walki z terroryzmem. Wraz z przyjęciem dyrektywy w sprawie zwalczania terroryzmu, Unia Europejska jest gotowa do wypełnienia swojego zobowiązania do stania się stroną Protokołu dodatkowego w drodze zawarcia tego instrumentu. Jest to możliwe wyłącznie w drodze zawarcia Konwencji nr 196, najpóźniej równocześnie z zawarciem Protokołu dodatkowego do niej. 4. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU Wyboru podstawy prawnej dla środka UE należy dokonywać w oparciu o obiektywne czynniki podlegające kontroli sądowej; należą do nich cel i treść środka 18. Jeżeli analiza środka unijnego wykaże, że służy on realizacji dwóch celów lub że składa się z dwóch elementów, i jeżeli jeden z tych celów/elementów zostanie uznany za główny lub przeważający cel lub element, podczas gdy drugi jedynie za pomocniczy, taki środek należy ustanowić w oparciu o jedną podstawę prawną, tj. w oparciu o podstawę właściwą dla głównego lub przeważającego celu lub elementu. Głównym celem Konwencji nr 196 jest wprowadzenie przestępstw związanych z terroryzmem, do czego Unia ma kompetencję na podstawie art. 83 ust. 1 TFUE. Merytoryczną podstawą prawną dla podpisania Konwencji nr 196 jest art. 83 ust. 1 TFUE. Artykuł 218 ust. 6 TFUE stanowi, że Rada, na wniosek negocjatora, przyjmuje decyzję w sprawie zawarcia umowy. Artykuł 218 ust. 6 lit. a) TFUE stanowi, że w przypadku gdy umowa dotyczy dziedzin, do których stosuje się zwykłą procedurę ustawodawczą, Rada przyjmuje decyzję w sprawie zawarcia umowy po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Konwencja nr 196 obejmuje dziedziny, do których ma zastosowanie zwykła procedura ustawodawcza, w szczególności określanie norm minimalnych dotyczących definicji przestępstw kryminalnych w obszarze terroryzmu, a także współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (art. 82, art. 83 ust. 1 i art. 87 TFUE). W związku tym proceduralną podstawą prawną proponowanej decyzji jest art. 218 ust. 6 lit. a) TFUE. 5. TERYTORIALNY ZAKRES STOSOWANIA Zgodnie z Protokołem 22 Traktatu o Unii Europejskiej Konwencja nr 196 podpisana i ostatecznie zawarta przez Unię Europejską jest wiążąca i ma zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich UE z wyjątkiem Danii. Zgodnie z protokołem 21 Traktatu o Unii Europejskiej Konwencja nr 196 podpisana i ostatecznie zawarta przez Unię Europejską jest wiążąca i ma zastosowanie w Zjednoczonym Królestwie tylko w takim zakresie, w jakim to państwo członkowskie powiadomi Radę o swoim zamiarze wzięcia udziału w przyjęciu i stosowaniu tego instrumentu. Irlandia jest związana decyzją ramową 2002/475/WSiSW, zatem będzie uczestniczyć w przyjęciu niniejszej decyzji. 18 Sprawa C-377/12 Komisja przeciwko Radzie, pkt 34. PL 5 PL
2017/0265 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS No. 196) RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 83 ust. 1, w związku z art. 218 ust. 6 lit. a), uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, uwzględniając zgodę Parlamentu Europejskiego, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/1913 z dnia 18 września 2015 r. 19 Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196) została podpisana w dniu 22 października 2015 r., z zastrzeżeniem jej zawarcia. (2) Artykuł 23 Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196, dalej zwanej Konwencją ) stanowi, że Konwencja będzie otwarta do zatwierdzenia przez Unię Europejską. (3) Unia przyjęła już środki w różnych dziedzinach objętych Konwencją. (4) Irlandia jest związana decyzją ramową Rady 2002/475/WSiSW 20, zatem uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji. (5) [Zgodnie z art. 3 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Zjednoczone Królestwo powiadomiło o chęci uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji, LUB Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji i nie jest nią związane ani jej nie stosuje,] (6) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji i nie jest nią związana ani jej nie stosuje, (7) Konwencja powinna zatem zostać zatwierdzona w imieniu Unii Europejskiej, 19 Dz.U. L 280 z 24.10. 2015, s. 22. 20 Decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu (Dz.U. L 164 z 22.6.2002, s. 3). PL 6 PL
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Niniejszym Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS nr 196) zostaje zatwierdzona w imieniu Unii. Tekst Konwencji dołącza się do niniejszej decyzji. Artykuł 2 Przewodniczący Rady wyznacza osobę upoważnioną do złożenia, w imieniu Unii Europejskiej, instrumentu zatwierdzenia, o którym mowa w art. 23 Konwencji, w celu wyrażenia zgody Unii Europejskiej na związanie się postanowieniami Konwencji. Artykuł 3 Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej przyjęcia 21. Sporządzono w Brukseli dnia [ ] r. W imieniu Rady Przewodniczący 21 Data wejścia w życie Konwencji w odniesieniu do Unii Europejskiej zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej przez Sekretariat Generalny Rady. PL 7 PL