Wniosek DECYZJA RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Strasburg, dnia r. COM(2015) 677 final 2015/0314 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Szwecji zgodnie z art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1523 oraz art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1601 ustanawiającymi środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji PL PL

2 1. KONTEKST WNIOSKU UZASADNIENIE 1.1. Art. 78 ust. 3 Traktatu i obecne mechanizmy relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych W art. 78 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) przewidziano szczególną podstawę prawną w ramach wspólnej polityki azylowej, pozwalającą na reagowanie w sytuacjach nadzwyczajnych. Na podstawie wniosku Komisji Europejskiej Rada, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może przyjąć środki tymczasowe na korzyść państwa członkowskiego lub państw członkowskich znajdujących się w sytuacji nadzwyczajnej charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich do co najmniej jednego państwa członkowskiego. Środki tymczasowe przewidziane w art. 78 ust. 3 TFUE mają charakter wyjątkowy. Mogą one zostać uruchomione tylko wówczas, gdy osiągnięty zostanie określony próg pilności i wagi problemów powstałych w systemach azylowych państw członkowskich z powodu nagłego napływu obywateli państw trzecich. Na podstawie art. 78 ust. 3 TFUE Rada przyjęła dwie decyzje ustanawiające środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji. Zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/ osób ubiegających się o ochronę międzynarodową ma zostać relokowanych z Włoch i Grecji do innych państw członkowskich. Zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/ osób ubiegających się o ochronę międzynarodową ma zostać relokowanych z Włoch i Grecji oraz z innych państw członkowskich, jeżeli znajdą się one w sytuacji nadzwyczajnej osób, zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/1523, oraz osób, zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/1601, które zostaną relokowane z Włoch i Grecji, przydzielono Szwecji. Zgodnie z art. 4 ust. 3 akapit drugi decyzji 2015/1601 państwo członkowskie może podając należyte uzasadnienie powiadomić Komisję i Radę, że znalazło się w sytuacji nadzwyczajnej charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich, spowodowanej gwałtowną zmianą przepływów migracyjnych, Komisja dokonuje oceny podanego uzasadnienia i w stosownych przypadkach przedkłada Radzie wnioski. Zgodnie z art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1523 i art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1601 w przypadku wystąpienia w państwie członkowskim sytuacji nadzwyczajnej charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich Rada, na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może przyjąć środki tymczasowe na korzyść zainteresowanego państwa członkowskiego, zgodnie z art. 78 ust. 3 TFUE. Środki takie mogą, w stosownych przypadkach, obejmować zawieszenie przewidzianego w przedmiotowych decyzjach udziału tego państwa członkowskiego w relokacji, a także ewentualne środki wyrównawcze dla Włoch i Grecji. Pismem z dnia 5 listopada 2015 r. Szwecja powiadomiła Komisję i Radę, że znajduje się w sytuacji, o której mowa w art. 4 ust. 3 decyzji Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiającej środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i 1 2 Decyzja Rady (UE) 2015/1523 z dnia 14 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dz.U. L 239 z , s Decyzja Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dz.U. L 248 z , s. 80. PL 2 PL

3 Grecji, podając należyte uzasadnienie i wnioskując o dostosowanie mechanizmu relokacji na korzyść Szwecji. Pismem z dnia 8 grudnia 2015 r. Szwecja oficjalnie zwróciła się z wnioskiem o zawieszenie jej obowiązków wynikających z decyzji Rady (UE) 2015/1523 i (UE) 2015/ Przyczyny rozpoczęcia stosowania art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1523 i (UE) 2015/1601 w odniesieniu do Szwecji Szwecja stoi w obliczu sytuacji nadzwyczajnej charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich na jej terytorium. Znaczny wzrost liczby przypadków nielegalnego przekraczania granic do UE i zwiększenie wtórnych przepływów w Europie doprowadziły do gwałtownego wzrostu liczby osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w Szwecji. Dane Eurostatu potwierdzają gwałtowny wzrost liczby osób ubiegających się o azyl w Szwecji. Liczba osób ubiegających się o ochronę międzynarodową wzrosła o ponad 60 % z wnioskodawców w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 2014 r. do wnioskodawców w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 2015 r. Ponadto liczba osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w skali miesiąca osiągnęła niedawno jeszcze wyższy poziom: liczba wnioskodawców wzrosła dwukrotnie między sierpniem (11 735) i wrześniem (24 261), a w październiku 2015 r. wyniosła (61 % wzrost od września). W 2015 r. Szwecja ma zdecydowanie największy w UE odsetek osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w przeliczeniu na mieszkańca ( wnioski na milion mieszkańców). Szwecja znajduje się także w trudnej sytuacji ze względu na niedawny znaczny wzrost liczby osób małoletnich bez opieki co czwarty wnioskodawca deklaruje, że jest małoletnim bez opieki. Opisana powyżej sytuacja bardzo wyraźnie obciążyła szwedzki system azylowy, co ma poważne konsekwencje praktyczne w terenie w odniesieniu do warunków przyjmowania i zdolności systemu azylowego do rozpatrywania wniosków. Obecna sytuacja migracyjna w Szwecji jest zatem wyjątkowa w skali UE, a obciążenie zdolności tego państwa w zakresie przetwarzania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej oraz zapewnienia odpowiednich warunków przyjmowania osobom wyraźnie potrzebującym ochrony międzynarodowej wymaga tymczasowego zawieszenia obowiązków Szwecji w ramach mechanizmu relokacji i zapewnienia temu państwu, w stosownych przypadkach, wsparcia operacyjnego. 2. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU 2.1. Krótki opis proponowanych działań Aby pomóc Szwecji w skuteczniejszym rozwiązaniu nadzwyczajnej sytuacji charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich na jej terytorium, w proponowanej decyzji zawiesza się obowiązki Szwecji jako państwa członkowskiego będącego celem relokacji na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1523 i decyzji Rady (UE) 2015/1601 na okres jednego roku. PL 3 PL

4 Przewiduje się w niej także przyznanie Szwecji wsparcia operacyjnego, w stosownych przypadkach, w postaci odpowiednich działań koordynowanych przez EASO oraz, w razie konieczności, przez inne właściwe agencje. Po wygaśnięciu proponowanej decyzji Szwecja jest nadal zobowiązana do relokowania z Włoch i Grecji na jej terytorium osób na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1523 i osób na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1601. Szwecja powinna przedstawić Radzie i Komisji plan działania określający konkretne kroki, jakie podejmie w celu zapewnienia skuteczności jej systemu azylowego i systemu migracyjnego i wznowienia relokacji, jak tylko zawieszenie przestanie obowiązywać. Proponowana decyzja nie wpływa na sytuację obywateli państw trzecich, którzy już zostali relokowani do Szwecji na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1523 i decyzji Rady (UE) 2015/ Podstawa prawna Podstawą prawną proponowanej decyzji Rady jest art. 78 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Pomocniczość W tytule V TFUE dotyczącym przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości powierzono Unii Europejskiej określone kompetencje w tym zakresie. Kompetencje te należy wykonywać zgodnie z art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej, tzn. tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na skalę lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii Europejskiej. W tej dziedzinie Unia Europejska wykonała powierzone jej kompetencje, przyjmując decyzje Rady (UE) 2015/1523 i (UE) 2015/1601. Przedmiotowe działanie polega na zawieszeniu obowiązków państwa członkowskiego na mocy tych decyzji ze względu na nadzwyczajne okoliczności oraz dodatkowe wsparcie operacyjne koordynowane przez agencje UE i w związku z tym może zostać podjęte wyłącznie przez Unię Europejską Proporcjonalność Zważywszy na pilny charakter i powagę sytuacji spowodowanej przedstawionym wyżej napływem obywateli państw trzecich, zawieszenie obecnie realizowanego działania UE w odniesieniu do Szwecji oraz dodatkowe wsparcie operacyjne nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celu, jakim jest skuteczne rozwiązanie tej sytuacji. Zawieszenie dotyczy jedynie Szwecji, ma charakter tymczasowy i nie wpływa na prawa osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, które już zostały relokowane do Szwecji Wpływ na prawa podstawowe Przewidziane w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej ( karta ) prawa podstawowe osób ubiegających się o ochronę międzynarodową, objętych zakresem decyzji Rady (UE) 2015/1523 i (UE) 2015/1601, nie zostają naruszone. Zawieszenie obowiązków Szwecji jako państwa członkowskiego będącego celem relokacji odnosi się wyłącznie do Szwecji, ma charakter tymczasowy i nie wpływa na wnioskodawców już relokowanych do Szwecji. PL 4 PL

5 3. WPŁYW NA BUDŻET Niniejszy wniosek nie wiąże się z dodatkowymi obciążeniami dla budżetu UE. PL 5 PL

6 2015/0314 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Szwecji zgodnie z art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1523 oraz art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1601 ustanawiającymi środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 78 ust. 3, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego 3, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Zgodnie z art 78 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w przypadku gdy co najmniej jedno państwo członkowskie znajdzie się w nadzwyczajnej sytuacji charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich, Rada, na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może przyjąć środki tymczasowe na rzecz zainteresowanego państwa członkowskiego lub państw członkowskich. (2) Zgodnie z art. 80 TFUE polityki Unii dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji oraz ich wprowadzanie w życie podlegają zasadzie solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między państwami członkowskimi, a akty Unii przyjęte w tym obszarze zawierają odpowiednie środki w celu zastosowania tej zasady. (3) W oparciu o art. 78 ust. 3 TFUE Rada przyjęła dwie decyzje ustanawiające środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji. Zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/ osób ubiegających się o ochronę międzynarodową ma zostać relokowanych z Włoch i Grecji do innych państw członkowskich. Zgodnie z decyzją Rady (UE) 2015/ osób ubiegających się o ochronę międzynarodową ma zostać relokowanych z Włoch i Grecji do innych państw członkowskich. (4) W art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1523 i art. 9 decyzji Rady (UE) 2015/1601 postanowiono, że w przypadku wystąpienia w państwie członkowskim sytuacji nadzwyczajnej charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich Dz.U. C z, s.. Decyzja Rady (UE) 2015/1523 z dnia 14 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dz.U. L 239 z , s Decyzja Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji, Dz.U. L 248 z , s. 80. PL 6 PL

7 Rada, na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może przyjąć środki tymczasowe na rzecz zainteresowanego państwa członkowskiego, zgodnie z art. 78 ust. 3 TFUE. Środki takie mogą obejmować, w stosownych przypadkach, zawieszenie przewidzianego w przedmiotowych decyzjach udziału tego państwa członkowskiego w relokacji, a także ewentualne środki wyrównawcze dla Włoch i Grecji. (5) Szwecja stoi w obliczu sytuacji nadzwyczajnej charakteryzującej się nagłym napływem obywateli państw trzecich na jej terytorium, spowodowanej gwałtowną zmianą przepływów migracyjnych. W dniu 8 grudnia 2015 r. Szwecja zwróciła się z formalnym wnioskiem o zawieszenie jej obowiązków wynikających z decyzji Rady (UE) 2015/1523 i (UE) 2015/1601. (6) Znaczny wzrost liczby przypadków nielegalnego wjazdu do UE i wtórnych przepływów w Europie spowodowały gwałtowny wzrost liczby osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w Szwecji, które dotarły na teren UE głównie przez Włochy i Grecję. (7) Dane Eurostatu potwierdzają gwałtowny wzrost liczby osób ubiegających się o azyl, znajdujących się w Szwecji. Liczba osób ubiegających się o ochronę międzynarodową wzrosła o ponad 60 % z wnioskodawców w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 2014 r. do wnioskodawców w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 października 2015 r. (8) Ponadto liczba osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w skali miesiąca osiągnęła niedawno jeszcze wyższy poziom: liczba ta wzrosła dwukrotnie między sierpniem (11 735) i wrześniem (24 261), a w październiku 2015 r. wyniosła (61 % wzrost od września). (9) W 2015 r. Szwecja miała zdecydowanie największy w UE odsetek osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w przeliczeniu na mieszkańca ( wnioski na milion mieszkańców). (10) Szwecja znajduje się także w trudnej sytuacji ze względu na niedawny znaczny wzrost liczby osób małoletnich bez opieki jeden na czterech wnioskodawców deklaruje, że jest małoletnim bez opieki. (11) Opisana powyżej sytuacja bardzo wyraźnie obciążyła szwedzki system azylowy, co ma poważne konsekwencje praktyczne w terenie w odniesieniu do warunków przyjmowania i zdolności systemu azylowego do rozpatrywania wniosków. Aby zmniejszyć znaczną presję, w obliczu której stoi Szwecja, należy zawiesić na okres jednego roku obowiązki Szwecji jako państwa członkowskiego będącego celem relokacji na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1523 i 2015/1601. (12) Zawieszeniu powinny towarzyszyć, w stosownych przypadkach, dodatkowe środki wsparcia, koordynowane przez EASO i, w razie potrzeby, inne właściwe agencje. (13) Szwecja powinna przedstawić Radzie i Komisji plan działania określający kroki, jakie podejmie w celu zapewnienia skuteczności jej systemu azylowego i systemu migracyjnego oraz wznowienia wypełniania swoich obowiązków na mocy decyzji (UE) nr 2015/1523 i (UE) nr 2015/1601. (14) Ponieważ cele niniejszej decyzji nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na skalę i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). PL 7 PL

8 Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów. (15) Niniejsza decyzja nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. (16) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE, oraz bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji i nie jest nią związane ani jej nie stosuje. (17) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE, oraz bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji i nie jest nią związana ani jej nie stosuje. (18) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji i nie jest nią związana ani jej nie stosuje. (19) Zważywszy na pilny charakter sytuacji niniejsza decyzja powinna wejść w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Przedmiot Niniejsza decyzja ustanawia środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Szwecji w celu wsparcia tego państwa członkowskiego, aby mogło skuteczniej rozwiązać sytuację nadzwyczajną charakteryzującą się nagłym napływem obywateli państw trzecich na jego terytorium. Artykuł 2 Zawieszenie obowiązków wynikających z decyzji Rady (UE) 2015/1523 i (UE) 2015/1601 Obowiązki Szwecji jako państwa członkowskiego będącego celem relokacji na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1523 i decyzji Rady (UE) 2015/1601 zawiesza się do dnia... [jeden rok od daty przyjęcia niniejszej decyzji Rady]. Artykuł 3 Wsparcie operacyjne na rzecz Szwecji Aby wesprzeć Szwecję w skuteczniejszym rozwiązaniu sytuacji wyjątkowej presji na jej system azylowy i system migracyjny, udziela się Szwecji konkretnego wsparcia, w stosownych przypadkach, w postaci odpowiednich działań koordynowanych przez EASO oraz, w razie konieczności, przez inne właściwe agencje. PL 8 PL

9 Artykuł 4 Środki uzupełniające, jakie ma podjąć Szwecja Do dnia... [jeden miesiąc od daty wejścia w życie niniejszej decyzji] Szwecja przedstawi Radzie i Komisji plan działania określający kroki, jakie podejmie w celu zapewnienia skuteczności jej systemu azylowego i systemu migracyjnego oraz wznowienia wypełniania swoich obowiązków na mocy decyzji (UE) nr 2015/1523 i (UE) nr 2015/1601. Artykuł 5 Wejście w życie Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Sporządzono w Strasburgu dnia r. W imieniu Rady Przewodniczący PL 9 PL