INDYWIDUALIZACJA PROCESU NAUCZANIA I WYCHOWANIA UCZNIÓW KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ w kontekście podstawy programowej kształcenia ogólnego

INDYWIDUALIZACJA PROCESU NAUCZANIA I WYCHOWANIA UCZNIÓW KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ w kontekście podstawy programowej kształcenia ogólnego mgr Jadwiga Króliczek Kierownik Oddziału Wychowania i Rozwoju Dzieci i Młodzieży

według potrzeb na miarę Indywidualnie, czyli jak? niejednakowo

Mp900403656.jpg

Indywidualizacja to uwzględnienie w systemie dydaktycznowychowawczym różnic indywidualnych między uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które (przy uwzględnieniu owych różnic) sprzyjają maksymalnemu rozwojowi osobowości uczących się. T. Lewowicki, Indywidualizacja kształcenia. Dydaktyka różnicowa. Warszawa 1997.

Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tj. Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. nr 4, poz. 17) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. nr 228, poz. 1487)

Ustawa o systemie oświaty System oświaty zapewnia w szczególności: 1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju; 2) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej;

3) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami; 4) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych; 5) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie;

Nauczyciel obowiązany jest: Ustawa Karta Nauczyciela - wspierać każdego ucznia w jego rozwoju, - w ramach czasu pracy, oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości. Każde dziecko jest uzdolnione. Nauczyciel ma odkryć te uzdolnienia i je rozwijać.

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Zadaniem szkoły jest realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się.

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje: 1) zajęcia opiekuńcze zapewniające dzieciom interesujące spędzanie czasu, przyjazną atmosferę i bezpieczeństwo; 2) zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce.

Z komentarza prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej do podstawy programowej edukacji wczesnoszkolnej : (...) Edukacja szkolna jest wielkim dobrodziejstwem pod warunkiem, że dzieci potrafią sprostać stawianym im wymaganiom i korzystać z nauki organizowanej według szkolnych metod. Jeśli nie są gotowe do podjęcia nauki, źle im się widzie od pierwszego dnia pobytu w szkole.

Problem w tym, że w każdej grupie pierwszoklasistów występują znaczne różnice indywidualne w rozwoju umysłowym /sięgające nawet do 4 lat rozwoju umysłowego/ Dla uczniów zbyt dziecinnych wszystko jest za trudne i dzieje się za szybko. Dla dzieci o znakomitych możliwościach umysłowych nauka szkolna jest mało interesująca. Muszą bowiem uczyć się tego, co już dawno potrafią.

Indywidualne spojrzenie na każdego ucznia pozwala z nim efektywnie pracować. Indywidualizacja pracy z dzieckiem to normalna, powszechna praktyka szkoły. Indywidualne podejście do potrzeb każdego ucznia należy do statutowych zadań szkoły, do których realizacji jest ona prawnie zobowiązana. Z wstąpienia Emilii Wojdyły, zastępcy dyrektora Departamentu Zwiększania Szans Edukacyjnych MEN: Przypomnienie założeń projektu: Indywidualizacja procesu... Warszawa, ORE 29 X 2010 r.

Nauczanie zindywidualizowane to edukacja nastawiona na każde dziecko. Edukacja ta w swoich założeniach opiera się na dwóch konstytutywnych elementach: diagnozie potencjału i potrzeb dziecka oraz na optymalnym dostosowaniu opieki i wsparcia. M. Lorek, K. Sośniak, Ja i my. Program nauczania wraz z indywidualizacją procesu kształcenia i wychowania uczniów klas I-III. Katowice 2010.

Warunki realizacji zajęć, określone w podstawie programowej, sprzyjające indywidualizacji pracy z uczniem znajomość podstawy programowej wychowania przedszkolnego, adaptacja dzieci do warunków szkolnych, sala lekcyjna podzielona na dwie części: edukacyjną i rekreacyjną, zespoły klasowe nie większe niż 26 osób, edukacja realizowana w formie kształcenia zintegrowanego przez jednego nauczyciela, realizm pedagogiczny w programach nauczania uwzględniający możliwości umysłowe dzieci /podstawa zawiera zakres umiejętności i wiadomości dla przeciętnego ucznia/

poszukiwanie i rozwijanie zadatków uzdolnień /niepielęgnowane marnieją i nie sposób tego naprawić w następnych latach/, przywrócenie właściwych proporcji w procesie kształcenia, przeciwdziałanie tendencji przerabiania zeszytów ćwiczeń /korzystanie z zeszytów ćwiczeń to najwyżej ¼ czasu przeznaczonego na edukację matematyczną i ½ na edukację polonistyczną/, organizacja zajęć zwiększających szanse edukacyjne

Za działalność szkoły odpowiada organ prowadzący szkołę: zapewnia warunki działania szkoły, w tym bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki, wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania. Nadzór pedagogiczny /minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w imieniu wojewody - kurator oświaty, dyrektor szkoły oraz inni nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze/: ocenia stan i warunki działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkół, analizuje i ocenia efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół.

potrzeby program proces Dla kogo? Co? Jak?

Projekty systemowe w zakresie indywidualizacji nauczania w klasach I-III szkoły podstawowej

DO CELÓW PROJEKTU NALEŻY: zapewnienie każdemu dziecku realizującemu I etap edukacyjny oferty edukacyjno - wychowawczo - profilaktycznej, zgodnej z jego indywidualnymi potrzebami możliwościami edukacyjnymi i rozwojowymi; zwiększenie stopnia i zakresu wykorzystania w szkole aktywizujących metod nauczania; zwiększenie dostępności i podniesienie jakości wsparcia i pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dzieciom, w szczególności dzieciom o specjalnych potrzebach edukacyjnych; podniesienie jakości pomocy udzielanej przez szkołę rodzicom dzieci uczących się na I etapie edukacyjnym oraz zintensyfikowanie współpracy i zaangażowania rodziców w życie szkoły.

GRUPY DOCELOWE:» uczniowie klas I-III.» Projekt zakłada zindywidualizowanie procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkoły podstawowej, w szczególności, w kontekście wdrażania nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego.

W projekcie przewidziane jest osiągnięcie niżej wymienionych STANDARDÓW. Warunkiem koniecznym uczestnictwa w projekcie jest osiągnięcie przez każdą ze szkół przystępujących do projektu standardów I, II i III.

Standard I: W szkole działa zespół nauczycieli odpowiedzialnych za opracowanie, wdrożenie i realizację działań ukierunkowanych na indywidualizację procesu nauczania i wychowania uczniów klas I III w kontekście nowej reformy programowej kształcenia ogólnego na I etapie edukacyjnym: zespół przeprowadza rozpoznanie potrzeb, opracowuje/modyfikuje programy nauczania; zespół monitoruje realizację programów i ocenia skuteczność oddziaływań; w skład zespołu wchodzą nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej oraz inni nauczyciele pracujący bezpośrednio z uczniami klas I III.

Standard II: Nauczyciele realizują opracowany program, w tym indywidualizują pracę z uczniem. Programy opisują wykorzystywane metody i formy pracy w odniesieniu do indywidualnych potrzeb edukacyjnych.

Standard III: Nauczyciele posiadają kompetencje i kwalifikacje do prowadzenia zindywidualizowanych zajęć z uczniami, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz wykorzystują w pracy aktywizujące metody nauczania. Nauczyciele doskonalą swoje umiejętności zawodowe w zależności od potrzeb, wynikających z przeprowadzonego w szkole wstępnego rozpoznania i zaplanowanych do realizacji zajęć wspierających uczniów.

Standard IV: Szkoła posiada pomieszczenia dydaktyczne dla Ś klas I-III, wyposażone zgodnie z założeniami nowej R podstawy programowej kształcenia ogólnego na O I etapie edukacyjnym oraz z zasadami indywidualizacji D procesu nauczania i wychowania. K Szkoła doposaża swoją bazę dydaktyczną w sprzęt I specjalistyczny (np.: oprogramowanie, pakiety do diagnozowania i korygowania dysfunkcji i dysharmonii z rozwojowych, takich jak: wady wymowy, dysleksja, wady postawy, zaburzenia koordynacji ruchowej). Planowane elementy doposażenia szkoły odpowiadają rozpoznanym potrzebom i zaplanowanym zajęciom dodatkowym. POKL

Standard V: Szkoła realizuje ofertę zajęć dodatkowych, wspierających indywidualizację procesu dydaktycznego, opracowaną przez zespół nauczycieli. Szkoła organizuje dla uczniów, w zależności od rozpoznanych potrzeb: zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami i pisaniu, w tym także zagrożonych ryzykiem dysleksji; w czytaniu zajęcia dla dzieci matematycznych; z trudnościami w zdobywaniu umiejętności zajęcia logopedyczne dla dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy; zajęcia socjoterapeutyczne i psychoedukacyjne z zaburzeniami komunikacji społecznej; dla dzieci gimnastykę korekcyjną dla dzieci z wadami postawy; specjalistyczne zajęcia terapeutyczne (np.: hipoterapia, muzykoterapia, dogoterapia) dla dzieci niepełnosprawnych; zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów szczególnie uzdolnionych ze szczególnym uwzględnieniem nauk matematyczno-przyrodniczych (np.: prowadzenie obserwacji przyrodniczych). Ś R O D K I z PO KL

Projekt, a zasady udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej

OBOWIĄZEK Diagnoza rozpoznanie potrzeb plan działań Diagnozę prowadzą nauczyciele i specjaliści zatrudnieni w szkole Dyrektor organizuje pomoc p-p /ustala zakres i formy jej udzielania Zespół - plan działań wspierających. Formy pomocy p-p Nauczyciele posiadają kwalifikacje i otrzymują wsparcie merytoryczne z ppp oraz odn MOŻLIWOŚCI Diagnoza rozpoznanie potrzeb - szkolny program wspierania uczniów Diagnozę prowadzi Zespół nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, pedagog szkolny itp. Dyrektor zgłasza szkołę do projektu /wypełnia formularz zgłoszenia szkolny program wspierania uczniów Oferta zajęć dodatkowych, wspierających indywidualizację procesu dydaktycznego Nauczyciele doskonalili swoje kwalifikacje i posiadają kompetencje niezbędne do realizacji zajęć wspierających

Szkoła indywidualizująca proces nauczania potrafi umiejętnie gospodarować potencjałem i korzystać z różnorodności swoich uczniów. Dziękuję za uwagę.

6. 1. W szkole pomoc psychologicznopedagogiczna jest udzielana uczniom w formie: 1) klas terapeutycznych; 2) zajęć rozwijających uzdolnienia; 3) zajęć dydaktycznowyrównawczych; 4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym; 5) (...) 6) porad i konsultacji. Szkoła organizuje dla uczniów, w zależności od rozpoznanych potrzeb: zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu, w tym także zagrożonych ryzykiem dysleksji; zajęcia dla dzieci z trudnościami w zdobywaniu umiejętności matematycznych; zajęcia logopedyczne dla dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy; zajęcia socjoterapeutyczne i psychoedukacyjne dla dzieci z zaburzeniami komunikacji społecznej; gimnastykę korekcyjną dla dzieci z wadami postawy; specjalistyczne zajęcia terapeutyczne (np.: hipoterapia, muzykoterapia, dogoterapia) dla dzieci niepełnosprawnych; zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów szczególnie uzdolnionych ze szczególnym uwzględnieniem nauk matematyczno-przyrodniczych (np.: prowadzenie obserwacji przyrodniczych).