WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA
1618-1648 WYDARZENIA OPARTE NA FAKTACH! ZAPRASZAMY DO OBEJRZENIA PREZENTACJI.
Konflikt pomiędzy habsburskimi cesarzami, katolickimi książętami i miastami Rzeszy, a obozem protestanckim. Liga Katolicka : Unia Protestancka
MAKSYMILIAN BAWARSKI POPIERANY PRZEZ: HISZPANIĘ PAPIESTWO DANIĘ POLSKĘ
FRYDERYK IV POPIERANY PRZEZ: FRANCJĘ HOLANDIĘ SZWECJĘ SABAUDIĘ DANIĘ ANGLIĘ
WOJNĘ TRZYDZIESTOLETNIĄ DZIELIMY NA IV OKRESY I. CZESKO - PALATYNACKI (1618-1624) II. DUŃSKI (1625-1629) III. SZWEDZKI (1630-1635) IV. FRANCUSKO-SZWEDZKI (1635-1648)
Rywalizacja francusko-habsburska o dominację w Europie Walka o dominację na Bałtyku i na obszarach środkowoeuropejskich Habsburgowie chcieli zjednoczyć Rzeszę w jedno, rządzone absolutnie, katolickie państwo
sytuacja na Węgrzech i w Czechach, które były rządzone przez Habsburgów (władcy ci łamali otrzymane przez protestantów prawa) ogólne rozbicie religijne w Europie w wyniku reformacji, powstanie dużej grupy państw czy księstw protestanckich
w późniejszym okresie do kontynuowania wojny parł król Szwecji Gustaw II Adolf, dążący do opanowania wszystkich wybrzeży Bałtyku
PRZEBIEG WOJNY TRZYDZIESTOLETNIEJ
OKRES CZESKI I PODBÓJ PALATYNATU 1618-1623
Okres ten zaczął się od tzw. defenestracji praskiej(wypchnięcie kogoś przez okno), która miała miejsce 23 maja 1618r. Wyrzucono wtedy przez okno zamku królewskiego na Hradczanach w Pradze, wysłanników cesarza Macieja I, Wilhelma Slavata i Jarosława Borzitę z Martinic, Powołanie na tron palatyna reńskiego Fryderyka V Wittelsbacha po śmierci cesarza Macieja I w 1619 roku, Nowy cesarz Ferdynand II Habsburg zawarł sojusz z Gaborem Bethlenem, który rozpoczął antyhabsburskie powstanie na Węgrzech (1619-odsiecz wiedeńska)
Liga Katolicka i książę saski poparli Ferdynanda, który opanował Austrię(1620) Klęska wojsk czeskich w bitwie pod Białą Górą (1620) Ucieczka Fryderyka do Holandii Klęska Czech, śmierć znacznej części czeskiej szlachty, wygnania doprowadziły do zahamowania życia narodowego w tym kraju
OKRES DUŃSKI 1625-1629
W 1625r. na czele obozu protestanckiego stanął król Danii Christian V, przyłączył się do wojny, z Holsztynu wkroczył do Niemiec i zdobył Meklemburgię i Dolną Saksonię Armie Ligi Katolickiej miały dwóch doskonałych przywódców: Albrechta von Wallensteina i Johanna von Tilly Liga wygrała bitwę pod Dessau (1626), wkroczyła do Dolnej Saksonii (1626), Holsztynu i Jutlandii (1627) Wyparcie Duńczyków z Holsztynu i spustoszenie Danii (1627)
Ferdynand II wydał edykt restrykcyjny (1629) cofający wszystkie sekularyzacje dóbr kościelnych po 1555 r. Etap duński kończy pokój w Lubece (1629)-Dania zatrzymała Holsztyn w zamian za niewtrącanie się w sprawy Rzeszy Sejm Rzeszy w Ratyzbonie (1630) zmusił Habsburgów do zmniejszenia armii i zwolnienia Wallensteina
OKRES SZWEDZKI 1630-1648
W owym czasie sojusz antyhabsburski obejmował Francję, Anglię, Dolną Saksonię, Brandenburgię, Niderlandy oraz Szwecję, która od 1631r. stała na jego czele W latach 1630-1631 Szwecja zajęła Pomorze Zachodnie i Meklemburgię Szwedzi poparci przez większość książąt i miast protestanckich ruszyli na południe i po bitwie pod Breitenfeld (1631)zajęli Saksonię i Czechy -> rozpad Ligii Katolickiej
Cesarz Ferdynand II zwrócił armię Wallensteinowi (1631), który opanował Czechy Gustaw II Adolf ginie w bitwie pod Lützen (1632) Wallenstein zaczął paktować z protestantami za co został zabity w 1634r. Szwedzi bez Gustawa II Adolfa zaczęli ponosić porażki Klęska pod Nordlingen (1634) doprowadziła do zawarcia pokoju w Pradze pomiędzy cesarzem a elektorem saskim Janem Jerzym Całkowitemu wyparciu Szwedów zapobiegło przystąpienie do wojny Francji
OKRES FRANCUSKO- SZWEDZKI 1635-1648
W sojuszu antyhabsburskim wystąpiły: Francja, Szwecja, Niderlandy, Siedmiogród i Sabaudia. Do wojny przystąpiła Francja po zawarciu traktatu ze Szwecją przeciwko Habsburgom (1635) Przełomem wojny było zdobycie przez Francję twierdzy Brisch (1638) co odcięło połączenie Włoch z Niderlandami, pozbawiając zaopatrzenia armię habsburską Holendrzy rozgromili flotę hiszpańską pod Dunkierką (1639)
Szwedzi spustoszyli Śląsk, Czechy i Morawy (1641-1643), pokonując ponownie armię cesarską pod Breitenfeld (1642) W 1640r. działania wojenne rozpoczął władca Siedmiogrodu - Rakoczy. Cesarz Ferdynand III w 1640r. podjął decyzję o rozpoczęciu rozmów pokojowych. W latach 1642-1648 podczas trwania rozmów nadal toczyły się walki. Wojnę zakończył tzw. pokój westfalski z 1648r.
1.Przegrana Czech i elektora Palatynu(1620-1623) 2.Interwencja i przegrana Christiana IV Oldenburga(1625-1629) 3.Interwencja Gustawa II Adolfa Wazy(1630-1633) 4.Interwencja Francji przeciwko Hiszpanii i I Rzeszy(1635) Okupacja Roussillon a(1642) Zwycięstwo Francji pod Rocroi(1643) 5.Kampania niemiecka de Turenne a i Szwecji(1645-1648)
POKÓJ MIĘDZY CESARSTWEM A FRANCJĄ I JEJ STRONNIKAMI ORAZ CESARSTWEM A SZWECJĄ. Traktat regulował stosunki polityczne, religijne i terytorialne na terenie Rzeszy Traktat przekreślił ostatecznie dominująca pozycję cesarstwa Traktat nie obejmował Hiszpanii dalej walczącej z Francją (1659- traktat pirenejski) Zniesiono edykt restrykcyjny Uznano sekularyzację dóbr kościelnych
Potwierdzono tolerancję religijną w Rzeszy ( zasada cuius regio, eius religio-,,czyj kraj, tego religia ) Zreorganizowano kolegium elektorskie ( 5 katolików i 3 protestantów) Zapewniono Habsburgom dziedziczenie korony cesarskiej Potwierdzono dziedziczną władzę Habsburgów w Czechach
Ogłoszono amnestię dla władców, którzy utracili księstwa podczas wojny kraje Rzeszy uzyskały prawo prowadzenia własnej polityki zagranicznej Francja otrzymała Alzację i biskupstwa (Metz, Toul i Verdun) Hiszpania uznała niepodległość Niderlandów Potwierdzono niepodległość Konfederacji Szwajcarskiej
Wyludnienie i ruina gospodarcza ( upadek handlu, rzemiosła, rolnictwa) Głód, epidemie Upadek kultury i oświaty Koszty utrzymania armii spadły na okupowany teren Bardziej wykorzystywano artylerię i umocnienia polowe Dalsze rozdrobnienie polityczne Niemiec Francja stała się pierwszym mocarstwem europejskim Wzmocnienie pozycji Szwecji i Brandenburgii
ŹRÓDŁA : GRAFIKA WIKIPEDIA HISTORIA.PGI.PL WIEM.PL BRYK.PL MUZYKA: Enya-Exile Album : Watermark [1988] Enya-Pearl Harbor Cold Case ( Dowody zbrodni) Soundtrack-ES Posthumus-Nara INFORMACJE NA TEMAT WOJNY: 'Historia Od starożytności do współczesności' Vademecum dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie z 1999r. Janusza Micunia `Nowa Matura Historia` repetytorium Jacek Talik WYKONAŁY UCZENNICE KLASY II B SANDRA KOŚCIELSKA oraz INGA KAŹMIERCZAK