Sąsiedzi Polski w XII-XIII wieku

Transkrypt

1 Sąsiedzi Polski w XII-XIII wieku

2 1. Marchia Brandenburska Cesarzowe niemieccy ingerowali w sprawy książąt dzielnicowych W XIII w. walki wewnętrzne w Rzeszy = mniejsze zainteresowanie podzieloną Polską (Atlas s. 35) XII w. powstaje Marchia Brandenburska; powstała z połączenia Marchii Północnej z ziemia Słowian połabskich

3 Albrecht Niedźwiedź pierwszym władcą Marchia ma zwierzchność lenną nad Pomorzem Zachodnim, rządzą też ziemią lubuską (otrzymaną od Bolesława Rogatka) Z czasem opanowują Pomorze Zachodnie oraz Wielkopolskę; od 1257 r. zwane Nową Marchią

4 Kolonizacja zdobytych terenów Plan to odcięcie dzielnic od morza; na krótko nawet zajęli Gdańsk (łobuzy) Zagrożenie ze strony Marchii doprowadziło do sojuszu władców Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego; połączenie prowincji przez Przemysła II

5 2. Polska i Bałtowie w XIII wieku XIII w. początek kształtowania się zalążków ponadplemiennych

6 Litwini Powstanie XII/XIII w. Położenie na terenach zwanych Auksztotą 1240; władzę przejął Mandog, 1251 r. przyjął chrzest (na krótko); po śmierci państwo podzielono XIV w. Giedymin zjednoczył; podbija tereny ruskie Najazdy także na tereny dzielnicy mazowieckiej

7 Prusowie Już św. Wojciech chciał ich schrystianizować w 997 XIII w. liczne najazdy na Mazowsze; doprowadziło to do m.in. wyludnienia ziemi chełmińskiej Wspólne akcje książąt dzielnicowych przeciw Prusom; 1166r. wyprawa Bolesława Kędzierzawego i Henryka Sandomierskiego; nieudana i przykra szczególnie dla Henryka 1219 i 1222 r. Konrad Mazowiecki wyprawa się przeciw nim; też słabo Cystersi też próbowali; Chrystian postanowił założyć zakon rycerski, który miał chrystianizować i bronić tego co się już udało dokonać; zakon zwano braćmi dobrzyńskimi (od siedziby w Dobrzyniu)

8 3. Początki zakonu krzyżackiego Zakon Szpitalny Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie powstał w 1190r. pod Akką jako szpital polowy Z czasem przekształcono w zakon rycerski Poparcie cesarza, papieża, mogą zakładać konwenty na terenach poza Ziemią Świętą

9 Wielki mistrz Hermann von Salza twórca potęgi zakonu w latach ; 1211 r. król Węgier Andrzej II dał krzyżakom cz. Siedmiogrodu Krzyżacy walczyli z Połowcami rozbudowując jednocześnie swoje państwo i sprowadzając na nie kolonistów niemieckich (skubani) Załatwili sobie bullę papieską nadającą im te ziemie we władanie 1225 r. wygnani z Węgier 1226 r. zaproszeni do ziemi chełmińskiej przez Konrada Mazowieckiego

10 4. Państwo krzyżackie w Prusach Najpierw walka o prawa do ziemi chełmińskiej 1228 r. akt nadania ziemi chełmińskiej; tekst źródłowy s. 444 K. Mazowiecki nadał im ziemię chełmińską, ale miał nad nią zwierzchność 1230 dokument kruszwicki; rezygnacja Konrada z ziemi chełmińskiej i terenów, które zakon zdobędzie w Prusach Złota bulla cesarza Fryderyka II z 1235 r. (antydatowana na 1226) przyznaje te tereny zakonowi Papież też stoi po stronie zakonu

11 Na początku lat 30-tych opanowali ziemie chełmińską, założyli warownie w Toruniu, zaczęli podbijać Prusy Organizowali rejzy atakowali i włączali po kawałku ziemie Prusów; potem wnosili warownie, zostawiając w nich załogi do obrony; potem przekształcano grody w zamki, wokół nich miasta

12 Pokonani Prusowie powstawali przeciw krzyżakom Pierwszy raz przy pomocy księcia pomorskiego Świętopełka Drugi, gdy krzyżacy przegrali bitwę z wojskami Żmudzi w 1260 r.; walki toczyły się do 1274 W 1283 r. ostatecznie pokonano i podbito ziemie Prus Akcja kolonizacyjna powoduje wzrost populacji do 150 tys. ludu oraz powstanie ok nowych miast i osad wiejskich

13 5. Rozpad Rusi Kijowskiej XI w. po śmierci Jarosława Mądrego początek rozbicia Od XII w. z powodu najazdu Połowców znaczenie Kijowa zmalało, stolica we Włodzimierzu nad Klaźmą Powstają mniejsze, ale silne księstwa m.in. Księstwo rostowskosuzalskie, Księstwo włodzimierskie Ruś Zaleską (Włodzimierską) podporządkowano w skutek najazdów Mongołów Rozwój Rusi Północnej (Psków, Nowogród Wielki), usamodzielniła się Ruś Zachodnia złożona z Rusi Czarnej (Grodno), Rusi Białej (Mińsk), Rusi Czerwonej (potem Księstwo Halicko-Włodzimierskie) Kontakty książąt polskich z Rusią Halicką (małżeństwa polityczne) i o Ruś Halicką (z Węgrami) Plany wprowadzenia katolicyzmu i wspólnego ataku na Złotą Ordę; nieudane

14 6. Czechy w XIII wieku XIII wiekiem rozkwitu; brak rozbicia dzielnicowego, Przemysł Ottokar I w 1198 r. otrzymał dziedziczny tytuł królewski; potwierdzony przez Fryderyka II w 1212r. Królowie czescy mięli wpływ na wybór cesarza Przemysł Ottokar II wykorzystując bezkrólewie w Rzeszy ( ) zajął księstwa austriackie, syryjskie, karynckie; Nowy cesarz Rudolf Habsburg walczy z Ottokarem II; wygrywa z Czechem w bitwie pod Suchymi Krutami w 1278r. W Czechach walki o władzę, które wygrywa syn Ottoakra II, Wacław II

15 Wacław II w 1300 r. koronował się na króla Polski Rywalizował o koronę Węgier i koronował syna Wacława III na króla węgierskiego Wzrost gospodarczy, duża urbanizacja Grosz praski dominującą monetę na tym terenie Europy