Początki rządów Jagiellonów

Transkrypt

1 Początki rządów Jagiellonów

2 1. Andegawenowie na polskim tronie Łokietek i Kazimierz Wielki dogadywali się w sprawie sukcesji z Węgrami (Kazimierz Wielki w 1339 r. w Wyszehradzie) 1370 r. umiera Kazimierz W. koniec dynastii Piastów i początek dynastii Andegawenów Unia personalna z Ludwikiem Węgierskim ( ) Niefajny; siedzi głównie w Budzie, zamiast niego rządy sprawuje matka Elżbieta Łokietkówna

3 2. Przywilej koszycki 1374 Brak męskiego potomka (córki: Maria, Elżbieta i Jadwiga) Z tego powodu nadał szlachcie przywilej generalny w Koszycach W zamian za uznanie córek Ludwika do objęcia po nim tronu: 1. Zwolnienie szlachty z poradlnego (oprócz 2 groszy z łana chłopskiego) 2. Nie będą pobierane dodatkowe podatki nadzwyczajne( jedynie za zgodą rycerstwa) 3. Obowiązek walki jedynie w razie obrony granic 4. Za wyprawy zagraniczne będzie rycerstwo miało płacone 5. Obowiązek wykupu rycerzy, którzy popadli w niewolę

4 Jadwiga Ludwik miał nadzieję, że w Polsce będzie rządzić Maria, ale jej nie chcemy, bo ona ma Niemca za męża Wybór Jadwigi 1384 r. koronowana na króla Polski

5 3. Pogańska Litwa XIII w. ziemie litewskie zjednoczone przez Mendoga Potem rozpad, ponownie zjednoczone przez Giedymina (dyn. Giedyminowiczów) XIV w. powiększenie państwa (10-cio krotnie) o tereny cz. księstw ruskich Po Giedyminie rządy Olgierda (ojca Jagiełły) i Kiejstuta (ojca Witolda) Liczne wojny; z Tatarami, ks. ruskimi, Krzyżakami Po śmierci Olgierda rządzi Jogaił (Jagiełło), ale jest w konflikcie/wojnie ze stryjem Kiejstutem

6 4. Unia w Krewie unia polsko-litewska 1385r. a) Przyczyny zawarcia unii Na podstawie podręcznika s uzupełnijcie schemat szkieletu ryby wpisując w puste ości przyczyny poszczególnych postanowień unii

7 b) postanowienia unii 1. Chrzest Jagiełły 2. Ślub z Jadwigą 3. Uregulowanie kwestii zaręczyn Jadwigi z Wilhelmem Habsburskim 4. Odzyskanie ziem utraconych przez Polskę 5. Wcielenie Litwy do Polski 6. Zwolnienie jeńców polskich przebywających na Litwie Faktycznie zawarcie unii w momencie elekcji Jagiełły 2 lutego 1386 r.; Dwa tygodnie później chrzest i ślub z Jadwigą, oraz koronacja w Krakowie

8 c) Skutki wzmożona działalność polityczna zakonu krzyżackiego, brak pogańskiego państwa, które można schrystianizować pozyskanie wpływów książąt szczecińskich oraz Luksemburgów przez zakon, potęga polsko-litewska, razem państwa te były duże i miały większe pole działania, rozwój kultury polsko-litewskiej, przemieszanie się etniczne i kulturowe obydwu państw, ekspansja Polski na Wschód, ze względu na Litwę, zaniedbywanie stosunków zachodnich przez Polskę, gdyż skupiła się na granicy wschodniej wzmocnienie pozycji Litwy na arenie międzynarodowej, ze względu chrzest; rozwój chrześcijaństwa, chrystianizacja Litwy, wzrost znaczenia kościoła katolickiego i stanu duchowieństwa wzrosło jeszcze bardziej znaczenie szlachty, którzy na to liczyli wybierając na króla Polski księcia Litewskiego,

9 5. (Trudna) współpraca polsko-litewska Spory między Jagiełłą a Witoldem, który dogaduje się z Krzyżakami przeciw Jagielle Ugoda między kuzynami; 1. Jagiełło ma dożywotną zwierzchność nad Litwą, 2. Witold dożywotni tytuł wielkiego księcia litewskiego; podkreśla to odrębność Polski i Litwy

10 1398 r. zerwanie porozumienia i sojusz Witolda z Krzyżakami; za wsparcie przeciwko Tatarom Krzyżacy dostają Żmudź; cel zyskać cz. Rusi i uniezależnić się od Polski Klęska Witolda pod Worsklą w 1401 r.; znów trzeba się dogadać z Jagiełłą

11 unia wileńsko-radomska 1401r. 1. Uznano odrębność Litwy 2. Witold dożywotnim władcą jako wielki książę 3. W przypadku bezpotomnej śmierci Jagiełły polscy szlachcice i litewscy bojarzy wspólnie wybiorą króla Polski

12 Unia horodelska 1413r. 1. Litwa ma odrębnego władcę podlegającego królowi Polski 2. Władca Litwy jest wyznaczany przez króla Polski w porozumieniu z radą obu państw 3. Po śmierci Jagiełły zgodę na nowego króla muszę też wydać panowie litewscy 4. Zrównanie w prawach szlachtę polską i bojarów litewskich, którzy przejdą na religię katolicką 5. Na Litwie mają być wprowadzone urzędy wojewodów, starostów i kasztelanów 6. Unia będzie obowiązywać też po ewentualnym wygaśnięciu dynastii Jagiellonów

13 6. Polityka dynastyczna Jagiełły Coraz większa rola rady królewskiej; liczne przywileje, m.in. za możliwość pozostania na tronie po śmierci Jadwigi w 1399r. Dopiero 4. żona dała mu synów Władysława (Warneńczyka) i Kazimierza (Jagiellończyka) By mogli oni sprawować władzę po śmierci ojca Jagiełło nadał przywileje szlachcie w Jedlni 1430 i w Krakowie 1433r. dotyczące wolności osobistej (ale o tym jeszcze sobie powiemy w innym odcninku )