OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU U PRACOWNIKÓW BUDOWNICTWA

Transkrypt

1 II KONFERENCJA OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU U PRACOWNIKÓW BUDOWNICTWA Zbigniew W. Jóźwiak Łódź, 29 października 2014 r.

2 Rodzaje uszkodzeń narządów ruchu spowodowane brakiem przestrzegania zasad ergonomii Urazy (natychmiastowy skutek przeciążenia) Kumulujące się mikrourazy (długotrwała ekspozycja)

3 Urazy kręgosłupa Wśród pracowników przemysłu budowlanego urazy kręgosłupa stanowią 25% wszystkich urazów. W budownictwie odnotowuje się najwyższa częstość urazów kręgosłupa i tkanek otaczających w porównaniu z innymi zawodami. W ciągu każdego roku urazy kręgosłupa są powodem czasowej niezdolności do pracy trwającej 7 dni roboczych u 1 na 100 pracowników. Większość tych urazów dotyczy odcinka lędźwiowokrzyżowego kręgosłupa. Mogą one powodować trwałe uszkodzenia uniemożliwiające dalszą pracę w zawodzie.

4 Przewlekłe choroby układu ruchu spowodowane sposobem wykonywania pracy Łokieć tenisisty i golfiarza (zapalenie nadkłykcia kości ramiennej) Zespół bolesnego barku Bóle krzyża Zespół cieśni nadgarstka Zapalenie kaletki stawu kolanowego

5 Główne zagrożenia nieprawidłowa, niefizjologiczna pozycja ciała podczas pracy, przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego powodujące uszkodzenia mięśni i ścięgien, związane głównie z przemieszczaniem ciężarów z towarzyszącym skręceniem tułowia lub pozycją wymuszoną śliskie, uszkodzone podłoża grożące upadkiem pracownika ostre krawędzie: skaleczenia i uszkodzenia skóry

6 Szacowanie wydatku energetycznego pracy na podstawie badania subiektywnej oceny warunków pracy (badanie ankietowe) 163 pracowników w wieku od 19 do 56 lat (średnia 36,9±11,9 lat). Na podstawie opisu czynności i czasu ich wykonywania dokonano oceny wydatku energetycznego pracy, którego wielkość pozostawała w granicach kcal/zmianę (średnio 1732±184 kcal), co wskazuje, że przeciętnie była to praca ciężka (dla 14 średnio-ciężka, a dla 15 bardzo ciężka.

7 Ocena ciężkości pracy przy wykorzystaniu pulsometrów (zgodnie z normą ISO 8996) Średni minutowy wydatek energetyczny u pracowników budownictwa wynosił od 3,97 do 6,36 kcal/min (praca średniociężka i ciężka). Wydatek energetyczny na zmianę wynosił od 1830 do 2700 kcal (praca ciężka i bardzo ciężka).

8 System oceny obciążenia kręgosłupa ilmm (industrial Lumbar Motion Monitor) Ryzyko wystąpienia dolegliwości/urazów w okolicy kręgosłupa ocenione podczas wykonywania typowych czynności ręcznego przemieszczania przedmiotów (metoda ilmm) wynosi od 30 do 77% w zależności od rodzaju obiektu, jego masy, położenia, częstości i sposobu wykonywania czynności.

9 System oceny obciążenia kręgosłupa ilmm (industrial Lumbar Motion Monitor) Pracownik budowy dróg

10 Metoda oceny obciążenia układu ruchu REBA Poziom działania Wynik REBA Ryzyko Działanie 0 1 Niewielkie Nie jest potrzebne Małe Może być potrzebne Średnie Potrzebne Wysokie Konieczne wkrótce Bardzo wysokie Niezbędne NATYCHMIAST Wartości współczynnika REBA na badanych stanowiskach wynosiły od 5 do 12 pkt, co oznacza poziom ryzyka wystąpienia dolegliwości ze strony układu ruchu od średniego do bardzo wysokiego. W przypadku 26% analizowanych czynności występuje bardzo wysokie ryzyko i konieczność natychmiastowego wprowadzenia interwencji ergonomicznych.

11 Dynamometria pomiar siły niezbędnej do przemieszczania obiektów Powszechnie wykorzystywanym ręcznym środkiem transportu na budowie jest taczka o pojemności l i dopuszczalnej ładowności kg. Siła niezbędna do przemieszczania taczki wynosi N. Najwyższe wartości siły występują podczas pchania taczki po typowej nierównej powierzchni na budowie piasku, żwirze, błocie przekraczając wartości dopuszczalne prawem.

12 Stadiometria pomiar skrócenia kręgosłupa Stanowisko ΔH [mm] Pracownik budowlany 14,0±1,7 Pracownik budowy dróg 14,0±0,9 Pracownik fizyczny 11,9±1,2 Ładowacz nieczystości 11,3±1,3 Kierowca 9,4±1,1 Prace montażowe stanie 7,8±0,7 Masażysta 5,9±0,6 Student 3,7±1,0 Praca przy komputerze -1,6±1,5 Pomiary skrócenia kręgosłupa wynikającego ze zmęczenia wskazują, że zgodnie z tymczasową skalą stenową wartości skrócenia po pracy (10-14 mm) należy uznać za wysokie.

13 Ocena obciążenia związanego z transportem ręcznym Średnio czynności te wykonywano 352 min w ciągu zmiany, w tym 16,6% - pracowników określiło, że przenosi ciężary o jednostkowej masie ponad 50 kg.

14 Wymuszone pozycje - kończyny górne Praca z ręką (rękoma) uniesionymi ponad głowę, lub z łokciami uniesionymi ponad poziom barków Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny (ryzyko) lub ponad 4 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

15 Wymuszone pozycje - kończyny górne Praca polegająca na powtarzalnym (częściej niż 1/min) unoszeniu ręki (rąk) ponad głowę, lub łokcia (łokci) ponad poziom barków Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny (ryzyko) lub ponad 4 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

16 Wymuszone pozycje - plecy Praca w pozycji z tułowiem pochylonym pod kątem większym niż 30 o (bez podparcia lub możliwości zmiany pozycji) Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny (ryzyko) lub ponad 4 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

17 Wymuszone pozycje - plecy Praca w pozycji z tułowiem pochylonym pod kątem większym niż 45 o (bez podparcia lub możliwości zmiany pozycji) Czas trwania obciążenia W sumie ponad 1 godzinę (ryzyko) lub ponad 2 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

18 Wymuszone pozycje - kolana Praca w przysiadzie Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny (ryzyko) lub ponad 4 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

19 Wymuszone pozycje - kolana Praca na klęcząco Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny (ryzyko) lub ponad 4 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

20 Podnoszenie ciężkich obiektów często lub w niewygodnej pozycji Podnoszenie obiektów ważących więcej niż 34 kg raz dziennie lub więcej niż 25 kg częściej niż 10 razy na godzinę. Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny w czasie dnia pracy

21 Podnoszenie ciężkich obiektów często lub w niewygodnej pozycji Podnoszenie obiektów ważących > 12 kg ponad poziom ramion lub z poziomu poniżej kolan lub na odległość wyciągniętej ręki nie częściej niż 25 razy na zmianę.

22 Posługiwanie się narzędziami wibrujacymi Używanie wiertarek udarowych, szlifierek ręcznych, pił łańcuchowych lub innych narzędzi będących źródłem wysokiego poziomu wibracji. Czas trwania obciążenia W sumie ponad 0,5 godziny w czasie dnia pracy

23 Posługiwanie się narzędziami wibrujacymi Używanie szlifierek, piaskarek, lub innych narzędzi ręcznych będących źródłem umiarkowanego poziomu wibracji. Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny w czasie dnia pracy

24 Praca rąk z użyciem dużej siły Uchwyt palcami obiektów o ciężarze 1 kg lub więcej (na 1 rękę) lub używanie siły 20 N lub więcej (na 1 rękę) (obciążenie porównywalne z utrzymywaniem palcami 1/2 paczki papieru do drukarki) Bez dodatkowych czynników obciążajacych Czas trwania obciążenia W sumie ponad 2 godziny (ryzyko) lub ponad 4 godziny (zagrożenie) w czasie dnia pracy

25 OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU PODCZAS PRACY ZAWODOWEJ PRZYCZYNY DŹWIGANIE CIĘŻARÓW I NIEWŁAŚCIWA POZYCJA CIAŁA

26 OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU PODCZAS PRACY ZAWODOWEJ PRZYCZYNY DŹWIGANIE CIĘŻARÓW I NIEWŁAŚCIWA TECHNIKA

27 OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU PODCZAS PRACY ZAWODOWEJ PRZYCZYNY NIEWŁAŚCIWA POZYCJA CIAŁA I UŻYCIE DUŻEJ SIŁY

28 OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU PODCZAS PRACY ZAWODOWEJ PRZYCZYNY NIEWŁAŚCIWA POZYCJA CIAŁA

29 Unikaj pozostawania w długotrwałej niewygodnej pozycji ciała podczas wykonywania wszystkich innych czynności

30 OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU PODCZAS PRACY ZAWODOWEJ PRZYCZYNY

31 Szczególnie niebezpieczne jest przemieszczanie ciężarów wykonywane w pozycji ze skręconym tułowiem. Rotacja elementów kregosłupa w połączeniu z jego skręceniem bocznym powoduje zmniejszenie elastycznosci pierścienia włóknistego dysku międzykręgowego, a w efekcie zmniejszenie odporności dysku na powstanie przepukliny jądra miażdżystego.

32 Metody i wyniki Badanie kwestionariuszowe (N=163) uciążliwości

33 Metody i wyniki Badanie kwestionariuszowe (N=163) uciążliwości

34 Metody i wyniki Badanie kwestionariuszowe (N=163) uciążliwości

35 Metody i wyniki Badanie kwestionariuszowe (N=163) Nasilenie dolegliwości Miarą nasilenia dolegliwości był iloczyn momentu występowania dolegliwości (1-po pracy, 2- przed pracą, 3-przed pracą i po pracy) i oceny wpływu na możliwość wykonywania pracy (1- brak wpływu, 2-utrudnia pracę, 3- uniemożliwia pracę). Iloczyny te obliczano dla każdej wyróżnionej okolicy układu ruchu (szyja, kręgosłup piersiowy, kręgosłup lędźwiowo-krzyżowy, barki, łokcie, nadgarstki, biodra/uda, kolana, stopy), a następnie ich sumę dla kręgosłupa, kończyn górnych i dolnych oraz sumę dla całego układu ruchu. Dla poszczególnych okolic układu ruchu wartość wskaźnika mogła pozostawać w zakresie od 0 do 9, dla kończyn i kręgosłupa od 0 do 27, a dla całego układu ruchu od 0 do 81.

36 WNIOSKI W celu poprawy istniejącej sytuacji konieczne jest dokonanie szeregu interwencji ergonomicznych o charakterze kompleksowym m.in. w następującym zakresie: Zwiększenie poziomu mechanizacji pracy, Poprawę sposobów wykonywania pracy, Zapewnienie lepszego wyposażenia a w tym lepszej odzieży roboczej i ochronnej

37 ZWIĘKSZENIE ŚWIADOMOSCI ERGONOMICZNEJ Pracodawców, Kadry zarządzającej Służb BHP Pracowników konferencja pt. Ergonomia podczas pracy poza pomieszczeniami zamkniętymi IMP 13 grudnia 2012

38 Serdecznie dziękuję za uwagę!!!!!!