Ocena właściwości użytkowych ucieczkowych aparatów tlenowych oraz kierunki ich rozwoju Krzysztof Makowski

Transkrypt

1 Ocena właściwości użytkowych ucieczkowych aparatów tlenowych oraz kierunki ich rozwoju Krzysztof Makowski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Zakład Ochron Osobistych Łódź krmak@ciop.lodz.pl

2 FAKTY Wypadki i katastrofy dalej będą się zdarzały. Możliwe jest jednak ograniczanie ich skutków. W wielu przypadkach w górnictwie jedynym ratunkiem jest natychmiastowe użycie przez górnika sprzętu ucieczkowego.

3 STAN OBECNY Górnicy zostawiają aparaty nie mają ich przy sobie głównie ze względu na ich zbyt dużą masę, uniemożliwiającą wykonywanie normalnych czynności zawodowych. Obecnie w Polsce najczęściej stosowane są tlenowe aparaty ucieczkowe z tlenem chemicznie związanym o czasie ochronnego działania minut, masie w granicach od 2,5 do 5 kg i czasie aktywacji do 60 s. Według dostępnych analiz nawet 30 % wypadków związanych jest z pożarami i wybuchami z czego co najmniej jednej trzeciej można byłoby uniknąć dzięki sprawnym, znajdującym się pod ręką, natychmiast uruchamiających się aparatom ucieczkowym.

4 OCENA OBECNYCH ROZWIĄZAŃ W ocenie udział wzięło ponad 300 osób zatrudnionych na stanowiskach pracy pod ziemią w 24 zakładach górniczych w Polsce. Zadawane pytania miały charakter pytań zamkniętych. Oceniono ergonomię obecnie stosowanych ucieczkowych aparatów tlenowych z tlenem chemicznie związanym. Zidentyfikowano oczekiwania górników w odniesieniu do podstawowych aspektów nowych aparatów.

5 ANKIETA Pytania zawarte w ankiecie podzielono na dwie grupy. Pierwsza dotyczyła informacji ogólnych i miała na celu zidentyfikowanie stażu górników, miejsca prowadzenia badań oraz typu stosowanego ucieczkowego aparatu tlenowego. Druga grupa zawierała pytania związane z ergonomią stosowanych aparatów ucieczkowych i oczekiwań wobec nowych aparatów, dotyczące: masy, kształtu, obudowy i konstrukcji aparatów tlenowych, elementów nośnych i sposobu mocowania aparatu podczas jego noszenia, dodatkowego obciążenia organizmu związanego z noszeniem aparatu podczas pracy i związanymi z tym utrudnieniami w wykonywaniu pracy, sposobu uruchamiania aparatu, czasu zadziałania i funkcjonowania aparatu.

6 WYNIKI BADAŃ Pomimo różnic w budowie ucieczkowych aparatów tlenowych objętych badaniami ankietowymi udzielane odpowiedzi były analogiczne dla wszystkich typów aparatów. aparaty są zbyt ciężkie masa aparatu nie powinna przekraczać 2 kg aparat powinien być odporny na uszkodzenia mechaniczne obudowa aparatów oceniona pozytywnie - nie zaczepia się kształt aparatów powinien być jak nerka lub płaski aparat powinien umiarkowanie przylegać do ciała elementy nośne nie w pełni gwarantują wygodne noszenie aparatu aparat ciągle zmienia miejsce położenia wg 1/3 badanych najwygodniejsze miejsce do noszenia aparatu to plecy oraz lewy i prawy bok taśmy elementów nośnych zbyt wąskie, powodujące lekkie odgniecenia i otarcia materiał taśm został oceniony pozytywnie, tak jak i jego wytrzymałość możliwość regulacji taśm nośnych jest dobra

7 WYNIKI BADAŃ cd. według 70 % osób noszenie aparatu znacząco utrudnia wykonywanie pracy i uniemożliwia wykonywanie niektórych czynności zawodowych ponad 80% ankietowanych uznało, że niezbędne jest zdjęcie aparatu, aby wykonać czynności charakterystyczne dla ich stanowiska pracy według ponad 60% badanych noszenie aparatów stanowi umiarkowane dodatkowe obciążenie organizmu należy zastosować automatyczny starter, który zapewniłby pełną gotowość aparatu w czasie krótszym od 7 sekund uruchamianie aparatu powinno pozostać ręczne 90% odpowiadających ponad 90 % ankietowanych stwierdziło, że z aparatu nie można od razu wziąć wdechu, a taka możliwość powinna istnieć i w żadnym wypadku nie powinno być konieczne wdmuchiwanie powietrza do aparatu temperatura powietrza do oddychania jest zbyt wysoka

8 OCZEKIWANIA Masa aparatu do 2 kg Czas ochronnego działania minimum 20 minut Miejsce noszenia pas Kształt aparatu nerka Natychmiastowe uruchomienie po otwarciu Możliwość wzięcia głębokiego wdechu zaraz po uruchomieniu aparatu Wysoka odporność mechaniczna Aparaty powinny być jednorazowego użycia

9 APARAT IDEALNY Model: A99 Aquata Breather Masa 200 gram Czas działania 2 godziny

10 Czy idealny aparat wystarczy? Według danych NIOSH w niektórych kopalniach nawet 40% górników nie potrafiło prawidłowo uruchomić i założyć aparatu tlenowego, a 20-30% miało z tym dużo problemów. Do najczęściej wymienianych błędów należały: brak założenia zacisku nosowego, nieprawidłowo regulacja taśm mocujących, co powodowało duże naprężenia węża oddechowego, a nawet wypadanie ustnika, plątanie taśm nośnych, nie zakładanie, a czasem odrzucanie gogli, nieprawidłowa kolejność wykonywania czynności po otwarciu aparatu co znacznie wydłużało czas rozpoczęcia jego użycia. Istnieje konieczność prowadzenia regularnych treningów górników z ucieczkowymi aparatami tlenowymi, tak aby czynności związane z uruchomieniem aparatów były wykonywane na zasadzie odruchów, bez zastanawiania się.

11 PODSUMOWANIE Wyniki przeprowadzonej analizy katastrof i badań ankietowych wskazują na konieczność wprowadzenia lekkiego, ergonomicznego ucieczkowego aparatu tlenowego wyposażonego w system natychmiastowego zadziałania, który zapewnia możliwość wykonania pierwszego wdechu z aparatu w czasie krótszym niż 7 sekund od momentu uruchomienia aparatu. Konieczne jest prowadzenie regularnych szkoleń z użyciem prawdziwych aparatów. WNIOSKI Z PRAC KOMISJI POWOŁANEJ PRZEZ PREZESA WUG BADAJĄCEJ PRZYCZYNY I OKOLICZNOŚCI ZAPALENIA METANU ORAZ WYPADKU ZBIOROWEGO ZAISTNIAŁEGO 18 WRZEŚNIA 2009 R. W KWK WUJEK RUCH ŚLĄSK W RUDZIE ŚLĄSKIEJ. W odniesieniu do jednostek naukowo badawczych: Opracować i upowszechnić wśród przedsiębiorców:. 9. lekkie, kilkuminutowe aparaty ucieczkowe do natychmiastowego użycia,.

12 Dziękuję za uwagę