BANKI W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UE. DOŚWIADCZENIA I WNIOSKI NA PRZYSZŁOŚĆ

Transkrypt

1 BANKI W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UE. DOŚWIADCZENIA I WNIOSKI NA PRZYSZŁOŚĆ Związek Banków Polskich Grupa Robocza ZBP Fundusze UE Norbert Jeziolowicz, ZBP Anna Żelazna, BPS SA Dariusz Kucharczyk, Kredyt Bank SA VI FORUM INFORMACYJNO EDUKACYJNE PARP 1 Warszawa r

2 PLAN WYSTĄPIENIA: DOŚWIADCZENIA POTENCJAŁ POLSKICH BANKÓW WNIOSKI I PROPOZYCJE NA

3 DOŚWIADCZENIA JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE ? JAK ŚRODOWISKO BANKOWE PRZYGOTOWAŁO SIĘ DO UDZIAŁU W PROCESIE LAT ? CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO /sui generis/ SYSTEMU ? JAK ŚRODOWISKO BANKOWE OCENIA SYSTEM ? 3

4 DOŚWIADCZENIA Bank Gospodarstwa Krajowego Operator budżetowych środków na prefinansowanie, Obsługa Funduszu Poręczeń Unijnych, Kredyty z Funduszu Rozwoju Inwestycji Komunalnych Banki komercyjne i spółdzielcze Kredyty pomostowe i uzupełniające Poręczenia i Gwarancje bankowe dla firm Doradztwo Obsługa przepływów finansowych Eksperci bankowi udział w panelach ekspertów, komisjach oceny, komitetach monitorujących, etc. Fundusze poręczeniowe, pożyczkowe i kapitału zalążkowego 4

5 DOŚWIADCZENIA: JAK ŚRODOWISKO BANKOWE PRZYGOTOWAŁO SIĘ DO WSPÓŁPRACY? Ramy formalne: Przepisy dot. SPO WKP; Porozumienie Rząd- NBP- ZBP, Ustawa o FPU, Umowy PARP- Banki, Umowy BGK-Banki. Struktury bankowe: - w większości banków specjalne komórki ds. projektów unijnych, zatrudnione i wyszkolone kadry; - ponad 630 banków /34 komercyjne i 593 spółdzielcze i zrzeszające BS/; - Ok placówek w całej Polsce; Akcja Informacyjno-promocyjna: - Banki opracowały i prowadzą na własny koszt szerokie akcje informacyjne ws. funduszy unijnych; - Informacja ta jest dostępna nawet w małych miejscowościach Polski; - Innym przejawem akcji informacyjnej środowiska są działania Związku Banków Polskich: informacja, edukacja, monitoring;. - Banki finansują publikacje fachowe- m.in. dodatki prasowe, poradniki, podręczniki akademickie. - Dobrze działają bankowe informacyjne narzędzia internetowe poświęcone absorpcji, infolinie, etc. Oferta banków: - Bogata (doradztwo, finansowanie, rozliczanie, zabezpieczanie, monitorowanie) - Kompleksowa - Banki nadal rozwijają ofertę Doradztwo bankowe: - Rozbudowane zespoły doradców zarówno z samych banków jak i przez banki wyselekcjonowanych i akredytowanych do obsługi projektów unijnych. - Bankowi doradcy pomogą: od udzielenia informacji, wstępnej oceny szans projektu na dofinansowanie, po montaż finansowy. - Poza tradycyjną formą doradztwa banki wychodzą do klienta w teren. Organizowane są specjalne grupowe, branżowe spotkania z przedsiębiorcami. Wg danych banków wzięło w nich udział tysiące osób. Udział w monitoringu i ewaluacji: 5

6 DOŚWIADCZENIA. WNIOSEK: BANKI MOGĄ BYĆ SKUTECZNYM OGNIWEM SYSTEMU Udział zaakceptowanych przez IW wniosków o dofinansowanie UE z udziałem środków instytucji bankowych i leasingowych w ogólnej liczbie zaakceptowanych wniosków przez IW (PARP) w Działaniu 2.3 SPO WKP /za wszystkie tury/* Procent zaakceptowanych wniosków zpromesą kredytową przez IW /za 4 tury/ 42% 50% Procent zaakceptowanych wniosków z promesą leasingową przez IW / za 4 tury Na podstawie: danych PARP, sierpień2006 8% Liczba zaakceptowanych wniosków bez udziału wsparcia Instytucji Finansowej przez IW /za 4 tury/ (* dot. wniosków zaakceptowanych przez IW ze wsparciem środkami IF dla projektów z dotacją o wartości co najmniej tys. zł) 6

7 DOŚWIADCZENIA. BANKI OCENIAJĄ DOBRZE PRZYGOTOWANIE PRZDSIĘBIORCÓW DO KORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW UE Jak ocenia Pan(i) przygotowanie... do korzystania z funduszy europejskich w okresie ? [5] zdecydowanie pozytywnie [4] raczej pozytywnie [3] ani pozytywnie, ani negatywnie [2] raczej negatywnie [1] zdecydowanie negatywnie jednostek samorządu terytorialnego 14% 52% 22% 10% 3% przedsiębiorców 4% 56% 28% 11% 2% rolników 4% 32% 34% 24% 7% PENTOR SIERPIEŃ

8 DOŚWIADCZENIA OCENA SYSTEMU ABSORPCJI PRZEZ BANKOWCÓW: NIEDROŻNY, PRZEREGULOWANY, STWARZAJĄCY OKAZJĘ DO NADUŻYĆ /NP. KORUPCJI/, W WIELU CZĘŚCIACH ODERWANY OD DOŚWIADCZEŃ I RZECZYWISTOŚCI GOSPODARCZO-FINANSOWEJ KRAJU I UE- W TYM POTRZEB I MOŻLIWOŚCI BENEFICJENTÓW, TRUDNY DO MONITOROWANIA I KONTROLI W WYNIKU BRAKU WYDOLNYCH NARZĘDZI (V.SIMIK) Ocena s ystemu absorpcji funduszy strukt.ue przez bankowców Średnia: 5,15 = zaledwie ocena: "dst." Źródło: ZBP,

9 POTENCJAŁ POLSKICH BANKÓW 9

10 Liczba Banków i placówek bankowych w Polsce Banki Komercyjne uwzględniono wraz z oddziałami instytucji kredytowych Banki komercyjne Banki spółdzielcze Centrale + Oddziały Pozostałe* Ogółem 0 *Oprócz filii i ekspozytur uwzględniono przedstawicielstwa krajowe prowadzące działalność operacyjną Opr. w ZBP

11 Jakość portfela kredytowego należności zagrożone w latach ,1 27, ,4 17,9 21,1 21, ,7 10,2 10,5 13, , Źródło: NBP

12 Struktura systemu finansowego (%) 88, ,8 Kluczowa rola sektora bankowego ,2 7,8 1,9 1,5 0,6 10,8 10,4 7, Banki SKOK Ubezpieczenia OFE Fundusze inwestycyjne Źródło NBP 12

13 POTENCJAŁ POLSKICH BANKÓW: KONDYCJA POLSKIEGO SEKTORA BANKOWEGO. OGÓLNA OPINIA O DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE BANKACH [LUDNOŚĆ] opinia korzystna opinia niekorzystna AUDYT BANKOWOŚCI DETALICZNEJ Źródło PENTOR 13

14 POTENCJAŁ POLSKICH BANKÓW: /PYT. O POZIOM KORUPCJI W RÓŻNYCH SEKTORACH/ PRÓBA PRZEDSIĘBIORSTW (N=500) Wśród polityków, działaczy partyjnych, radnych, posłów, senatorów W służbie zdrowia W służbach celnych W urzędach centralnych i ministerstwach W firmach / przedsiębiorstwach państwowych Wśród prezydentów, burmistrzów miast, wójtów i radnych W urzędach gminnych, powiatowych, wojewódzkich W sądach i prokuraturze W policji W organach podatkowych i kontroli skarbowej W mediach, wśród dziennikarzy W firmach / przedsiębiorstwach prywatnych Źródło PENTOR W szkolnictwie i nauce W bankach 4,5 4,8 4,3 4,3 3,9 3,8 3,8 4,2 3,7 3,8 3,7 3,7 3,6 3,6 3,5 3,6 XI'2005 2,9 XI'2004 3,3 2,9 2,9 2,6 2,4 2,5 2,5 2,4 2,6 2,3 2,3 14

15 Kredyty dla podmiotów sektora niefinansowego mld zł ,2 98,2 109,9 136,4 % ,3 121,9 117,1 121, dla gospodarstw domowych dla przedsiębiorstw dynamika kredytów ogółem (prawa oś) rok poprzedni = Źródło Pentor

16 WNIOSKI I PROPOZYCJE BANKI (KOMERCYJNE I SPÓŁDZIELCZE) JAKO INSTYTUCJE WSPÓŁPRACUJĄCE W SYSTEMIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UE W LATACH (Ze względu na szczególny charakter banku państwowego- BGK wyłączono jego propozycje do odrębnej prezentacji ) 16

17 DLACZEGO BANKI? INSTYTUCJE FACHOWO PRZYGOTOWANE DO OBSŁUGI OBROTU FINANSOWEGO ORAZ BENEFICJENTÓW W TYM- INWESTYCJI. (DOŚWIADCZENIE, EFEKTYWNOŚĆ, CZAS). DOSKONAŁA SIEĆ DYSTRYBUCJI- WŁĄCZNIE Z TERENAMI WIEJSKIMI WYKSZTAŁCONE KADRY SPRAWDZONE INSTRUMENTY INFORMACYJNO-PROMOCYJNE KONIECZNOŚĆ OBSŁUGI FINANSOWEJ 95 MLD EUR + ZAPOTRZEBOWANIE NA ŚRODKI PRYWATNE: nawet do 40 MLD EUR. ŹRÓDŁO FINANSOWANIA ZEWNĘTRZNEGO REALIZACJA ZASADY DODATKOWOŚCI I MNOŻNIKOWEGO EFEKTU WSPARCIA BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU ABSORPCJI OBNIŻENIE KOSZTÓW OBSŁUGI SYSTEMU ABSORPCJI BLISKA WSPÓŁPRACA Z INNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWYMI (np. leasing, fundusze poręczeń) ZGODNE ZAINTERESOWANIE WIĘKSZOŚCI ŚRODOWISKA BANKOWEGO WIEKSZYM UDZIAŁEM W SYSTEMIE ABSORPCJI ZAUFANIE SPOŁECZNE DO BANKÓW 17

18 ŚRODKI UE DLA POLSKI I. ŚRODKI UNIJNE: ok. 95 mld EUR, w tym: Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności 67 mld Europejski Fundusz Rolny i ROW 13 mld Europejski Fundusz Rybacki 0,6 mld II. WKŁAD PUBLICZNY KRAJOWY III. WKŁAD PRYWATNY NIEZBĘDNY DO REALIZACJI PROJEKTÓW??? 18

19 CELE PROPOZYCJI BANKÓW WS sprawny system absorpcji środków unijnych efektywne wykorzystanie środków unijnych (w tym osiągnięcie max efektu mnożnikowego, efektu dźwigni finansowej - pożądanego z punktu widzenia interwencji funduszy UE) wykorzystanie dotychczasowych doświadczeń stworzenie kompleksowego systemu finansowania inwestycji 19

20 ZADANIA BANKÓW (SPIS- POZIOMY ZAANGAŻOWANIA) PROGRAMOWANIE WDRAŻANIE REALIZACJA ROZLICZENIE 1) opiniowanie dokumentów programowych 2) aktywne wsparcie dla administracji publicznej w ujednolicaniu oraz wypracowywaniu wzorów dokumentów dla programów ogólnokrajowych i regionalnych (m.in. wzorów wniosków o dofinansowanie/płatność, biznes planów, wzoru promesy, wzoru cesji wierzytelności z tytułu wsparcia-dotacji) I. Działania informacyjne: 1) wsparcie informacyjnodoradcze szeroka promocja wiedzy i możliwości wykorzystania wsparcia w ramach programów na lata ) promocja montaży finansowania projektów inwestycyjnych współfinansowanych ze środków unijnych (kredyty, pożyczki, poręczenia, gwarancje) 1) finansowanie projektów (w tym kredyt dotacyjny pomostowy ) 2) prowadzenie wyodrębnionych rachunków bankowych do obsługi wszelkich operacji związanych z realizacją inwestycji unijnych oraz do obsługi przyznanego wsparcia zgodnie z obowiązującymi regulacjami unijnymi i krajowymi. 1) Rozliczenie kredytu 3) montaże finansowe - przygotowanie zasad i założeń dot. efektywnego finansowania projektów współfinansowanych ze środków unijnych II. Działania operacyjne: 1) ocena kompletności przedłożonej dokumentacji (potw.- check-lista) 2) ocena wykonalności finansowej (potw.- promesa/umowa kredytowa) 3) monitoring bankowy realizacji inwestycji do spłaty kredytu informacje do IZ/IW o ew. wykrytych nieprawidłowościach 20

21 UDZIAŁ BANKU W SYSTEMIE /schemat przykładowy wdrażanie/ WNIOSKODAWCA IW/IZ BANK 1. Wstępny opis projektu (1-2 stron - m.in. cele, grupy kosztów, lokalizacja) Potwierdzenie kryteriów kwalifikowalności 2. Wstępna ocena kwalifikowalności projektu (podmiotowa / przedmiotowa) Potwierdzenie kryteriów kwalifikowalności 3. Dokumentacja aplikacyjna do oceny przez Bank Wniosek kredytowy Załączniki (opinie, itd) Wniosek o dofinansownaie (wraz z BP) 5. Dokumentacja aplikacyjna do oceny przez IW/IZ 6. Ocena merytoryczna projektu oraz decyzja przyznania wsparcia Ranking projektów 4A. Ocena kompletności przedłożonej dokumentacji Potwierdzenie wykonania oceny (check-lista) 4B. Ocena wykonalności finansowej i trwałości projektu Promesa / umowa kredytowa 6A.Decyzja negatywna przyznania wsparcia NIE TAK Czy wynik oceny merytorycznej i decyzja są pozytywne? Decyzja przyznania wsparcia 6B. Wezwanie do podpisania umowy o dofinansowanie projektu oraz udokumentowanie źródeł finansowania projektu Podpisana umowa o dofinansowanie Podpisana umowa kredytowa (o ile wcześniej nie została dołączona do dokumentacji aplikacyjnej) 7. Podpisanie umowy o dofinansowanie Podpisana umowa o dofinansowanie 8. Przekazanie kopii umowy o dofinansowanie oraz podpisanie umowy kredytowej (o ile dotyczy) Kopia umowy o dofinansowanie Podpisana umowa kredytowa (o ile wcześniej nie została dołączona do dokumentacji aplikacyjnej) 21

22 UDZIAŁ BANKU W SYSTEMIE /schemat przykładowy realizacja i rozliczanie/ WNIOSKODAWCA IW/IZ BANK 9. Realizacja projektu 10A. Finansowanie projektu (w tymkredyt dotacyjny czy kredyt z premią dotacyjną) 10B. Prowadzenie wyodrębnionych rachunkówbankowych 11. Sprawozdawczość i raportowanie Sprawozdania i rapoty dla Banku Sprawozdania i raporty dla IW/IZ 11A. Monitoring realizacji projektu (zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie) Kopie raportówz Banku (w przypadku nieprawidłowości) Informacja o wykrytych nieprawidłowościach 11B. Monitoring realizacji projektu (zgodnie z zapisami umowy kredytowej) Kopie raportówbeneficjenta dla IW/IZ Informacja o wykrytych nieprawidłowościach 12. Wniosek o płatność wraz załącznikami Wniosek o płatność (częściową/końcową) Załączniki (opłacone faktury i opisane) Zaświadczenie z Banku (wykonanie projektu zgodnie z umową kredytową) 13. Weryfikacja wniosku o płatność 14. Uznanie rachunku Beneficjenta (lub osoby upoważnionej - cesjonariusza) 13A. Autoryzacja płatności i przekazanie środkówna rachunek Beneficjenta (lub osoby upoważnionej - cesjonariusza) 14A. Spłata i rozliczenie kredytu 15. Archiwizacja dokumentów (wynikajacych z realizacji projektu) 15A. Archiwizacja dokumentów (wynikajacych z realizacji umowy o dofinansowanie 15B. Archiwizacja dokumentów (wynikajacych z realizacji umowy kredytu) 22

23 KORZYŚCI Z UDZIAŁU BANKÓW DLA GOSPODARKI: Wsparcie z funduszy UE jako uzupełnienie wkładu prywatnego Zwiększenie efektu dźwigni finansowej poprzez zaangażowanie w finansowanie inwestycji zewnętrznego kapitału (kredyty bankowe) Rozwój przedsiębiorstw poprzez łatwiejszy dostęp do tańszego kapitału zewnętrznego, oraz w następstwie wzrost gospodarczy kraju (nadrzędny cel wdrażania pomocy regionalnej i wsparcia finansowego z funduszy UE) Efekt kreacji pieniądza bankowego DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Spójność działań i informacyjnych i zmniejszenie kosztów działań promocyjnych Zmniejszenie kosztów oceny wniosków w zakresie kompletności przedłożonej dokumentacji oraz wykonalności finansowej Decentralizacja procesu składania wniosków (rozległa sieć placówek oraz duża liczba specjalistów do oceny kompletności przedłożonej dokumentacji oraz wykonalności finansowej) Bezpieczeństwo: ograniczenie ryzyk nieprawidłowości Wsparcie kierunkowania pomocy: ograniczenie ryzyka przyznania dotacji projektom bez zapewnionych środków na ich finansowanie, ale także wspieranie tylko tych beneficjentów którzy rzeczywiście nie mogliby zrealizować projektu bez wsparcia zewnętrznego Partnerstwo w relacji bank-beneficjent-instytucje publiczne Wykorzystanie doświadczeń banków i ich Klientów 23

24 DLA BENEFICJENTA: KORZYŚCI -cd Szerszy i zdecentralizowany dostęp do środków unijnych dzięki wykorzystaniu sieci placówek bankowych Uproszczenie procedur aplikacyjnych i dokumentacji Skrócenie czasu procedury aplikacyjnej Współpraca banków z beneficjentami na etapie ubiegania się o dotację Tańsze finansowanie Korzystne zabezpieczenia Profesjonalna obsługa finansowa Obiektywna ocena 24

25 PROPONOWANA ROLA BANKÓW W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UE W POLSCE - w zakresie rozwoju obszarów wiejskich 25

26 ETAP PROGRAMOWANIA I WDRAŻANIA -włączyć środowisko bankowe- UZASADNIENIE KORZYŚCI Doskonała znajomość problematyki i specyfiki sektora oraz udział banków w finansowaniu SAPARD, SPO ROLNY, ZSPORR -Możliwość szybkiego przygotowania przez banki odpowiednich instrumentów finansowych wspomagających proces wdrażania pomocy UE. -Ujednolicenie wymaganych dokumentów 26

27 Udział w przygotowaniu zwrotnych instrumentów inwestycyjnych kredyty połączone z dotacjami. -PROPOZYCJA: Połączenie dotacji z kredytem inwestycyjnym w formie: Wariant A- dotacja do odsetek oraz dotacja do kapitału lub: Wariant B dotacja do kapitału. Wykorzystajmy doświadczenia zagraniczne (np. hiszpańskie)! UZASADNIENIE Duże oczekiwanie społeczne na tanie kredyty, szczególnie w środowisku wiejskim. Realizacja zasady dodatkowości. KORZYŚCI Zwiększenie realności utrzymania projektu przez obowiązujące 5 lat. W przypadku dopłaty do odsetek możliwość korzystania z pomocy od początku realizacji inwestycji. 27

28 Przygotowanie sieci doradców bankowych np. PUNKTY DORADZTWA UNIJNEGO. UZASADNIENIE Brak rzetelnej, kompleksowej informacji o środkach UE, szczególnie na terenach wiejskich. Rozpoczęte prace banków w tym zakresie w latach KORZYŚCI Rozwiązanie problemu braku informacji i przybliżenie jej do beneficjentów. Zmniejszenie kosztów administracji, ze względu na wykorzystanie istniejącej infrastruktury. 28

29 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ. *** WIĘCEJ NA: *** WSZELKIE PYTANIA I UWAGI PROSIMY KIEROWAĆ NA ADRES: RRF@ZBP.PL 29