I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza

Transkrypt

1 Scenariusz zajęć I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza Temat: Chronię przyrodę Treści kształcenia: 1) w zakresie rozumienia i poszanowania świata roślin i zwierząt: e) zna zagrożenia dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka: wypalanie łąk i ściernisk, zatruwanie powietrza i wód, pożary lasów, wyrzucanie odpadów i spalanie śmieci itp., chroni przyrodę; nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę w parku i w lesie, pomaga zwierzętom przetrwać zimę i upalne lato. Dodatkowe: Edukacja polonistyczna 1) w zakresie umiejętności społecznych warunkujących porozumiewanie się i kulturę języka: a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co przekazują; komunikuje w jasny sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby odczucia. Zajęcia techniczne 1) w zakresie wychowania technicznego: c) buduje z różnorodnych przedmiotów dostępnych w otoczeniu, np. szałas, namiot, wagę, tor przeszkód; w miarę możliwości konstruuje urządzenia techniczne z gotowych zestawów do montażu np. dźwigi, samochody, samoloty, statki, domy. 2) w zakresie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych: a) utrzymuje porządek wokół siebie, sprząta po sobie i pomaga innym w utrzymaniu porządku. Etyka 1) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (współpracuje w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych (grzecznie zwraca się do innych, ustępuje osobom starszym miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot itp.). Cele operacyjne: Uczeń: Wie, że człowiek swoim zachowaniem może zagrażać środowisku naturalnemu, Wie, jak segregować śmieci, Zna kolory pojemników przeznaczonych do segregacji śmieci, Potrafi zaprojektować i wykonać na zajęciach pojemniki na odpadki, Potrafi komunikować swoje spostrzeżenia. Nabywane umiejętności: Uczeń: Potrafi pracować w zespole, Czyta i słucha ze zrozumieniem, Utrzymuje ład i porządek na ławce, Potrafi komunikować się z innymi, Rozumie problemy związane z ochroną przyrody. 1

2 Kompetencje kluczowe: Porozumiewanie się w języku ojczystym, Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, Umiejętność uczenia się, Kompetencje społeczne i obywatelskie. Środki dydaktyczne: Sprzęt multimedialny (komputer, tablica interaktywna, projektor multimedialny), Zasoby multimedialne: prezentacja multimedialna ( Jak człowiek niszczy przyrodę? ), galeria fotografii ( Chronię przyrodę ) oraz załącznik do scenariusza zajęć (dodatkowe informacje do wykorzystania przez nauczyciela przy omawianiu prezentacji), Kartonowe opakowania, np. po produktach spożywczych z najbliższego sklepu, Przygotowane na kartkach napisane słowa: makulatura, szkło białe, plastik/tworzywo sztuczne i metal, Farby plakatowe, Grube pędzle (18, 20), Klej, nożyczki, grube pisaki, kubki na wodę, arkusze papieru, Kartki z nazwami lub rysunkami śmieci, np. papier, gazeta, butelka plastikowa, kapsel itp. Metody nauczania: Problemowe aktywizujące: dyskusja dydaktyczna, rozmowa kierowana, Programowana: z użyciem komputera, Praktyczne: pokaz, ćwiczenie, metoda projektów. Formy pracy: Indywidualna jednolita, Zbiorowa jednolita, Grupowa zróżnicowana. Przebieg zajęć: Etap wstępny Nauczyciel wita uczniów i poleca im zastanowić się, czy na co dzień dbają o przyrodę i w jaki sposób. Następnie proponuje stworzenie tzw. mapy myśli: rozdaje dzieciom paski papieru i poleca, żeby napisały lub narysowały to, co przychodzi im do głowy, kiedy słyszą słowa ochrona środowiska. Po chwili zapisuje na tablicy hasło: Ochrona przyrody. Uczniowie przypinają swoje kartki wokół napisu, nauczyciel odczytuje powstałą w ten sposób mapę myśli i inicjuje rozmowę o sposobach dbania o przyrodę. Mapa powinna zostać na tablicy do końca zajęć. Mapa myśli to technika twórczego notowana przy użyciu słów, symboli, kolorów, rysunków. Promienista struktura mapy myśli pozwala na przedstawienie całości zagadnienia w formie graficznej. 2

3 Mapy myśli służą do osiągania różnych celów, między innymi takich jak: zachęcanie do spójnego myślenia, rozwiązywania problemów, planowania, badania twórczych możliwości. Główne wskazówki do tworzenia mapy myśli: W centrum umieszczamy rysunek lub wpisujemy rodzaj problemu; Od punktu centralnego rysujemy grubą kreską główne ramiona, które wskazują kierunek myślenia; Wokół gałęzi głównej umieszczamy szczegóły głównej myśli; Na całej powierzchni mapy stosujemy litery, linie i obrazki różnej wielkości [rysowane lub naklejone]; Używamy kolorów i systemu znaków umownych; Piszemy drukowanymi literami; Robimy odstępy między elementami mapy; Łączymy strzałkami obrazy mapy, które chcemy ze sobą powiązać; Dążymy do wypracowania własnego stylu mapowania. Wartości dydaktyczne: W każdym momencie mapy udostępniają całościowy obraz problemu, zapewniając w ten sposób wszechstronne zrozumienie związanej z nim wiedzy. Dają umysłowi centralny punkt odniesienia i strukturę, w ramach której można integrować wiedzę na dany temat. Ułatwiają zrozumienie i zapamiętanie treści i generują nowe pomysły, a ponadto pozwalają wnieść własne przemyślenia do prezentowanej wiedzy. 1 Etap realizacji Prowadzący zajęcia przedstawia uczniom prezentację multimedialną z zasobu multimedialnego, informującą o płynących ze strony człowieka zagrożeniach dla przyrody. Omawia poszczególne slajdy i prowadzi rozmowę ukierunkowaną treścią prezentacji, pyta uczniów, w jaki sposób można zapobiec lub jak naprawić krzywdy wyrządzone środowisku. Dzieci podają swoje odpowiedzi, a następnie na polecenie prowadzącego zajęcia przyglądają się galerii zdjęć z multimedialnego zasobu, prezentującej sposoby ochrony przyrody. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat szanowania środowiska naturalnego, podkreśla ważność codziennych zachowań przy wykonywaniu rutynowych czynności, np. zakręcanie wody podczas mycia zębów, wyłączanie światła w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa itp. Pyta też dzieci o to, czy w ich domach segreguje się odpadki, a jeśli tak, to w jaki sposób. Następnie prowadzący zajęcia proponuje wykonanie prostych pojemników na śmieci do klasy, dzięki którym będzie łatwiej pamiętać o wyrzucaniu ich w odpowiednie miejsca. Dzieli uczniów na cztery grupy, z których jedna osoba losuje kartkę z napisanym rodzajem odpadków, np. makulatura. Uczniowie otrzymują duże kartony po opakowaniach, np. dostępne w najbliższym sklepie, farby, pędzle, klej, nożyczki itp. Zadanie dla uczniów brzmi: 1 Materiał opracowany na podstawie: Tony Buzan, Mapa twoich myśli, Łódź 1999; Projektowanie i modelowanie edukacji zintegrowanej, pod red. I. Adamka, Kraków

4 Pomalujcie karton na odpowiedni kolor, naklejcie właściwy wyraz, a następnie namalujcie lub naklejcie znaczek, który będzie przypominał, co wrzuca się do tego pojemnika. I grupa: makulatura pojemnik żółty II grupa: szkło pojemnik zielony III grupa: plastik lub tworzywo sztuczne pojemnik niebieski IV grupa: metal (kapsle, tubki metalowe) pojemnik szary. Po wykonaniu zadań grupy prezentują swoje prace, ustawiają je w klasie i zobowiązują się do segregowania odpadków. Nauczyciel wyjmuje kartki z nazwami lub rysunkami śmieci, np. papier, gazeta, butelka plastikowa, kapsel, tubka metalowa, tubka plastikowa. Każdy uczeń wybiera kilka kartek i po cichym przeczytaniu nazw czy obejrzeniu rysunków wrzuca je do odpowiednich pojemników. Na koniec wszyscy wspólnie sprawdzają, czy śmieci trafiły we właściwe miejsce. Nauczyciel zadaje uczniom pytania problemowe: Jak sądzisz, dlaczego należy segregować śmieci?, Czy wiesz, co znaczy wyrażenie surowce wtórne?, Dlaczego surowce wtórne są cenne?. Warto podkreślić, że zadanie ma głębszy sens, jeśli pojemniki będą ustawione w klasie to dzieci na co dzień będą segregowały śmieci, wypracują sobie w ten sposób odpowiedni nawyk. Etap końcowy Na zakończenie nauczyciel proponuje powrót do zapoczątkowanej na wstępie mapy myśli. Uczniowie czytają treści zawarte w przedstawionej mapie, porządkują je, tworząc tym samym odpowiednie grupy myślowe. Następnie na paskach w innym kolorze zapisują swoje myśli wzbogacone o wiedzę nabytą podczas zajęć i dopinają te paski w różne logiczne miejsca. Powstała w ten sposób mapa pozwali uczniom spojrzeć na problem ochrony środowiska całościowo, a także uzmysłowi im, czego nauczyli się podczas tych zajęć. Dodatkowo: Realizując proponowany scenariusz, nauczyciel może w sposób praktyczny wyjaśnić pojęcie recykling, pokazać dzieciom, jak tworzy się coś z niczego. Przed zajęciami przygotowuje papier pochodzący z makulatury. Poleca dzieciom rozdrobnić go, następnie umieścić w miskach z wodą. Po dwóch dniach papierową masę miksuje się (np. za pomocą blendera) z dodatkiem niewielkiej ilości kleju do tapet. Gładką, lejącą się papkę wlewa się na sito do mąki, rozprowadza cienką równą warstwę i pozostawia do odsączenia wody. Podsuszony wytwór należy zdjąć z sita i dosuszyć na gazetach. W ten sposób dzieci stworzą papier czerpany, który będzie można wykorzystać np. do innych zadań plastycznych. Wykorzystując proponowany zasób nauczyciel może dostrzec: Czy uczeń ma nawyki dotyczące segregacji śmieci, Czy potrafi pracować w grupie, Czy rozumie potrzebę ochrony środowiska przyrodniczego, Czy potrafi czytać ze zrozumieniem, Czy potrafi klasyfikować wyrazy według znaczenia. Słowa kluczowe: 4

5 ochrona przyrody, segregacja śmieci, recykling, zagrożenia dla środowiska, zanieczyszczenia, śmieci, odpadki 5