Spondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Spondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy"

Klaudia Chmielewska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Spondyloza krêgos³upa lêdÿwiowego w materiale Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy Lumbar spine spondylosis in material of Neurosurgery Dept. of 10 Military Clinical Hospital in Bydgoszcz Bogdan Kitliñski, Marek Harat, Jacek Furtak, Aleksander Litwinowicz, Waldemar Narolski z Kliniki Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy kierownik: prof. dr hab. Marek Harat Streszczenie Zmiany w krêgos³upie wystêpuj¹ce w wiêkszej iloœci jednostek ruchowych powoduj¹ce zmniejszenie fizjologicznej ruchomoœci oraz zwê enie œwiat³a kana³u krêgowego i otworów miêdzykrêgowych okreœla siê mianem spondylozy. W okresie od maja 1994 roku do koñca 2002 roku z powodu dyskopatii lêdÿwiowej operowano ogó³em 1649 chorych, w tym na 1-ym poziomie 1391 (84,4%), na 2-ch i wiêcej poziomach 258 (15,6%). W analizowanym okresie bezwzglêdna iloœæ operacji dotycz¹cej chorób zwyrodnieniowych krêgos³upa lêdÿwiowego wzrasta ze 135 w 1995 roku do 323 w 2002 roku. Zaobserwowano stopniowo zwiêkszaj¹c¹ siê w kolejnych latach iloœæ operacji jednopoziomowych w porównaniu do utrzymuj¹cej siê na sta³ym poziomie iloœci operowanych przypadków spondylozy lêdÿwiowej. Procentowy udzia³ przypadków spondylozy spoœród wszystkich przypadków operowanych z powodu zmian zwyrodnieniowych krêgos³upa maleje z 28,3% w 1994 roku do 7,1% w 2002 roku. Analiza operowanych przypadków pozwoli³a nam przedstawiæ nastêpuj¹ce wnioski. 1. Poprawa dostêpnoœci do badañ obrazowych i rozwój technik chirurgicznych minimalnie inwazyjnych powoduje, e wiêcej pacjentów operowanych jest we wczesnym okresie rozwoju zmian zwyrodnieniowych krêgos³upa lêdÿwiowego. 2. W przypadkach spondylozy lêdÿwiowej widoczna jest równie tendencja do ograniczania rozleg³oœci zabiegu, na co wskazuje spadek iloœci hemi- i laminektomii w stosunku do wielopoziomowej fenestracji. Summary Lumbar spine spondylosis in material of Neurosurgery Dept. of 10 Military Clinical Hospital in Bydgoszcz. Spinal malformation occurring at wider range of movement unison causing decrease of physiological movement together with stenosis of spinal canal and intervertebral space are called spondylosis. During period of May 1994 until the end of 2002 generally 1649 patients were operated on due to lumbar discopathy including first level in 1391 (84,4%) cases, two and more levels in 258 (15,6%) cases. One could observe increase number of operations connected with degenerative diseases of lumbar spine from 135 in 1995 to 323 in 2002 in analyzed period. Gradually increasing number of one-level operations during following years was noticed according to steady level of operated patients due to lumbar spondylosis. Percentage participation of spondylosis cases amongst all operated ones due to degenerative changes of spine has decreased from 28,3% in 1994 to 7,1% in Analysis of operated cases let us present following conclusions: 1. Better access to imaging examinations and surgical techniques development minimum invasive cause that more patients are operated in early period of degenerative changes of lumbar spine development. 2. Tendency to limit operational range according to lumbar spondylosis is also observed which is indicated by decrease of hemi - and laminectomy number is comparison with multilevel fenestration. S³owa kluczowe: spondyloza lêdÿwiowa, laminektomia, hemilaminektomia, fenestracja Key words: lumbar spondylosis, laminectomy, hemilaminectomy, fenestration Wstêp Spondyloz¹ okreœla siê zmiany wystêpuj¹ce w wiêkszej iloœci jednostek ruchowych (2 i wiêcej) powoduj¹ce zmniejszenie fizjologicznej ruchomoœci krêgos³upa oraz zwê enie œwiat³a kana³u krêgowego i otworów miêdzy- 15

2 krêgowych (4). Leczenie spondylozy lêdÿwiowej polega na odbarczeniu kana³u krêgowego drog¹ fenestracji dwu- lub wiêcej poziomowej z foraminotomi¹, hemilaminektomii lub laminektomii. Powodzenie leczenia operacyjnego zale y od odpowiedniej do przypadku chorobowego kwalifikacji. Pocz¹tkowo stosowano najczêœciej laminektomiê i hemilaminektomiê uwa aj¹c, e fenestracja mo e byæ niewystarczaj¹cym sposobem leczenia (1). Tendencja do oszczêdzaj¹cego sposobu postêpowania przyczyni³a siê do rozwoju coraz mniej inwazyjnych sposobów leczenia w chirurgii krêgos³upa (2). Stosowanie laminektomii lub hemilaminektomii uszkadzaj¹cej nadmiernie aparat stabilizuj¹cy krêgos³upa mo na zast¹piæ fenestracj¹ miêdzy³ukow¹ (3 i 5). Materia³ i metodyka W Klinice Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy w okresie od maja 1994 r. do koñca 2002 r. z powodu chorób odcinka lêdÿwiowego operowano ogó³em 1649 chorych, z tego jednopoziomowo 1391 (84%) chorych i dwupoziomowo w przypadkach spondylozy lêdÿwiowej 258 (16%) pacjentów (ryc. 1). W przypadkach spondylozy lêdÿwiowej (258 chorych) stosowano nastêpuj¹ce sposoby leczenia chirurgicznego: odbarczenie kana³u krêgowego drog¹ dwupoziomowej fenestracji (45%), hemilaminektomii - 81 (31%) i laminektomii - 61 (24%) przypadków (ryc. 2). 84% Suma p 2p 16% Wyniki W okresie od maja 1994 r. do koñca 2002 r. bezwzglêdna iloœæ operacji dotycz¹cych wszystkich chorób zwyrodnieniowych krêgos³upa lêdÿwiowego wzrasta ze 135 przypadków w 1995 r. do 323 przypadków w 2002 r. (ryc. 3). W analizowanym okresie zaobserwowano stopniowo zwiêkszaj¹cy siê w kolejnych latach, bezwzglêdny wzrost iloœci operacji jednopoziomowych (102 przypadki w 1995 r. do 300 przyp. w 2002 r.) w porównaniu do utrzymuj¹cej siê na prawie sta³ym poziomie iloœci operacji spondylozy lêdÿwiowej (33 przypadki w 1995 r. do 23 przyp. w 2002 r.). Procentowy udzia³ zabiegów operacyjnych w przypadkach spondylozy lêdÿwiowej, spoœród wszystkich przypadków operowanych z powodu zmian zwyrodnieniowych krêgos³upa, maleje z 28,4% w 1994 r. do 7,1% w 2002 r. (ryc. 4). Udzia³ hemilaminektomii i laminektomii w spondylozie lêdÿwiowej, w stosunku do wszystkich operacji zarówno 1- jak i 2-poziomowych, maleje od 17,9% w 1994 r. do 2,1% w 2002 r. (ryc. 5). Udzia³ hemilaminektomii i laminektomii w spondylozie lêdÿwiowej w stosunku do wszystkich operacji 2-poziomowych równie maleje od 63,2% w 1994 r. do 30,4% w 2002 r. (ryc. 6). Omówienie W latach poprzednich leczenie spondylozy lêdÿwiowej polega³o na mo liwie szerokim obarczeniu kana³u krêgowego drog¹ laminektomii lub hemilaminektomii (1, 3, 5) czego dowodem jest równie zabrany przez nas materia³. Na du y udzia³ iloœciowy laminektomii i hemilaminektomii w latach wczeœniejszych mia³ niew¹tpliwie ustalony schemat postêpowania chirurgicznego (1, 5), byæ mo e dodatkowo przyzwyczajenie operatora do wyuczonych technik. Obecnie jednak nastêpuje intensywny wzrost zainteresowania technikami mniej inwazyjnymi (2, 5), na co wskazuje analizowany przez nas materia³. Rycina 1. 24% Rycina 2. 31% 45% fenestracja hemilaminektomia laminektomia Wnioski Analiza operowanych przypadków pozwoli³a nam przedstawiæ nastêpuj¹ce wnioski: 1. Poprawa dostêpnoœci do badañ obrazowych i rozwój technik chirurgicznych minimalnie inwazyjnych powoduje, e wiêcej pacjentów operowanych jest we wczesnym okresie rozwoju zmian zwyrodnieniowych krêgos³upa lêdÿwiowego. 2. W przypadkach spondylozy lêdÿwiowej widoczna jest równie tendencja do ograniczana rozleg³oœci zabiegu, na co wskazuje spadek iloœci hemi- i laminektomii w stosunku do wielopoziomowej fenestracji. 16

Pocz¹tkowo stosowano najczêœciej laminektomiê i hemilaminektomiê uwa aj¹c, e fenestracja mo e byæ niewystarczaj¹cym sposobem leczenia (1).

3 p 2p Rycina % 24.4% 25.0% 19.9% 17.6% 18.3% 14.3% 15.0% 11.8% 7.1% 5.0% % 2p/1p+2p Rycina 4. 17

Rycina 3. 3 28.4% 24.4% 25.0% 19.9% 17.6% 18.

4 17.9% 18.0% 16.2% 16.0% 14.0% 13.0% 12.0% 12.0% 11.0% 9.6% 8.1% 8.0% 6.0% 4.1% 4.0% 2.1% 2.0% Rycina 5. % H+L/1p+2p % 66.7% 62.5% 48.6% 71.0% 61.3% 57.1% % 30.4% % H+L/2p Rycina 6. 18

0% Rycina 5. % H+L/1p+2p 8 7 6 63.2% 66.7% 62.

5 Piœmiennictwo 1. Haftek J., Jarmundowicz W., Kasprzak H., Radek A., JóŸwiak J., Baronowski P.: Taktyka radykalnych operacji w obrêbie krêgos³upa i rdzenia krêgowego. Neur. Neurochir. Pol. 1984, 18, 4, Jankowski R., Nowak S., ukiel R.: Metoda mikrochirurgiczna w leczeniu przepukliny kr¹ ka miêdzykrêgowego w odcinku lêdÿwiowym. Neur. Neurochir Pol. 1999, 33, 2, Jarmundowicz W., Sakowski J.: Kliniczna i radiologiczna ocena stabilnoœci krêgos³upa lêdÿwiowego po operacjach usuniêcia wypuklin j¹der mia d ystych kr¹ ków miêdzykrêgowych drog¹ hemilaminektomii lub hemilaminektomii z jednoczasow¹ spondylodez¹ miêdzytrzonow¹. Neur. Neurochir Pol. 1997, 31, 5, Radek A., Zapa³owicz K.: Choroby kr¹ ków miêdzykrêgowych. W.: Zarys neurochirurgii.red.: M. Z¹bek i wsp., PZWL, Warszawa, 1999, Tokarz F., ukiel R., Jankowski R., Czekanowska-Szlandrowicz R., Nowak S., Smól S.: Oszczêdne postêpowanie operacyjne w chirurgii krêgos³upa. Chir. Narz. Ruchu Ortop. Pol. 1992, 57, Adres: Klinika Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego ul. Powstañców Warszawy Bydgoszcz Struktury kostne krêgos³upa (z Cheselden Osteographia, Biblioteka Uniwersytetu w Chicago) 19

Podobne dokumenty

Zmiany zwyrodnieniowe odcinka lêdÿwiowo-krzy owego krêgos³upa u chorych operowanych z powodu dyskopatii lêdÿwiowej

Zmiany zwyrodnieniowe odcinka lêdÿwiowo-krzy owego krêgos³upa u chorych operowanych z powodu dyskopatii lêdÿwiowej The degenerative changes of the lumbo-sacral region of the vertebral column in patients