BLIŻEJ KOCHANOWSKIEGO

Transkrypt

1 BLIŻEJ KOCHANOWSKIEGO Scenariusze zajęć nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 2 w Lublinie związane z życiem i twórczością Jana z Czarnolasu Materiały zebrały: - Hanna Głos - Lidia Kraśkiewicz - Urszula Raszewska

2 Bliżej Kochanowskiego Każda rzeczpospolita swoją sprawą stoi Do której jeszcze z młodu dzieci wieść przystoi, Bo jeśli co nowego sobie ulubują Wedle tego za czasem potym świat budują Powyższe słowa naszego patrona, Jana Kochanowskiego, określające misję szkoły, obligują nas, nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 2 w Lublinie, do podejmowania działań mających na celu wpojenie młodzieży uniwersalnych wartości, tkwiących w dziełach Mistrza Jana. Wierzymy, iż sprawią one, że nasi podopieczni wyrosną na ludzi dążących do szczęścia innych i pomyślności ojczyzny. Zebrane propozycje metodyczne mają służyć popularyzacji twórczości poety, rozwijaniu postaw obywatelskich, budowaniu własnej hierarchii wartości. Zachęcamy do lektury 2

3 Szkoła Podstawowa nr 2 w Lublinie to uczelnia o bardzo długiej tradycji. Początki jej powstania sięgają roku 1924, kiedy to na granicach folwarku wydzielono miejsce, w którym miał stanąć budynek przeznaczony na cele edukacyjne. Od roku 1963 ówczesny dyrektor szkoły, Anatol Jamiński, zabiegał o nadanie imienia placówce wiedząc, że nic tak nie mobilizuje do nauki i pracy, jak dobre wzorce. Ponieważ we wsi Dziesiąta, w gościnie u doktora Montana bywał Jan Kochanowski, wybitny poeta renesansu, humanista, miłośnik przygody, to dyrektor wraz z całą społecznością szkolną postanowili, nadać placówce imię tego wielkiego człowieka o nieskazitelnym charakterze. Ten doniosły moment nastąpił dnia 5.VI.1965 r. Od tej chwili mury szkoły opuściło trzydzieści trzy roczniki absolwentów. Nauczycielom, uczniom i absolwentom przyświecają słowa poety nawołujące do życia w harmonii z przyrodą, miłości ziemi ojczystej i bliźniego, prawości, dbałości o czystość i piękno języka. Obecnie placówką kieruje dyrektor mgr Halina Wierzchowska. W szkole pracuje sześćdziesięciu czterech nauczycieli, pod kierunkiem których wiedzę zdobywa ośmiuset pięćdziesięciu uczniów. Nauka w Szkole Jana z Czarnolasu to łączenie zasad renesansu z techniką XXI wieku. (opr. Urszula Raszewska) 3

4 Jan Kochanowski ( ) Powszechnie uważany za najwybitniejszego poetę Polski i Słowiańszczyzny aż do czasów Mickiewicza i Słowackiego, cieszył się też wielką sławą u swych współczesnych, którzy nazywali go kochaniem wieku. Urodził się w Sycynie w Radomskiem, w rodzinie szlacheckiej. W wieku 14 lat rozpoczął naukę w Akademii Krakowskiej. Dokładny czas pobytu Kochanowskiego w Krakowie nie jest znany. Wiadomo, że w latach przebywał w Królewcu, korzystając z protekcji księcia Albrechta i studiując na tamtejszym uniwersytecie. W roku 1552 wyjechał do Włoch, gdzie przebywał 5 lat, studiując na sławnym uniwersytecie w Padwie. Zdobył tam gruntowe wykształcenie filozoficzne, ukoronowane doskonałą znajomością łaciny, greki oraz literatury starożytnej. W ten sposób wyrósł Kochanowski w Padwie na jednego z najznakomitszych humanistów, znawcą autorów starożytnych, który z zapałem ćwiczył się w pisaniu elegii miłosnych, na początku po łacinie. Młody poeta czytał także Petrarkę i Dantego, coraz bardziej utwierdzając się w przekonaniu, że poezja powinna być tworzona w języku ojczystym. Wracając z Włoch do ojczyzny, zatrzymał się Kochanowski we Francji, gdzie również zaobserwował rozwój poezji w języku narodowym, której propagatorem był znany poeta francuski Ronsad. W roku 1557 Kochanowski na wieść o śmierci matki powrócił do kraju i otrzymał w spadku wieś Czarnolas. Jednak poeta nie od razu zamieszkał w Czarnolesie. Najpierw poświęcił się służbie dworskiej, w której wytrwał około dziesięciu lat. Mecenasami jego byli: podkanclerz koronny Filip Padniewski, marszałek wielki koronny Jan Firlej i biskup Piotr Myszkowski. Kochanowski, uhonorowanym tytułem sekretarza królewskiego, wzbogacony nadaniami, porzucił dwór w końcu 1569 lub na początku 1570 r. i osiadł na stałe w Czrnolesie. W pięć lat później ożenił się z Dorotą Podlodowską. W 1578 lub 1579 r poeta przeżył śmierć młodszej córki, Urszuli, a miedzy 1580 a 1583 starszej Hanny. Zmarł nagle w czasie pobytu w Lublinie 22 sierpnia 1584 r.( pochowany w Zwoleniu). Najważniejsze utwory Jana Kochanowskiego to: - Odprawa posłów greckich (wyd. 1578) - Psałterz Dawidów parafraza biblijnej Księgi Psalmów (wyd. 1579) - Pieśń świętojańska o Sobótce (wyd. 1586) - Fraszki (wyd. 1584) - Pieśni (wyd. 1586) - Treny (wyd. 1580) (opracowała U. Raszewska) 4

5 LEKCJA PODSUMOWUJĄCA OMAWIANIE TWÓRCZOŚCI JANA KOCHANOWSKIEGO W KL. VI opracowała Lidia Kraśkiweicz Temat lekcji: Jan Kochanowski twórcą ponadczasowym. Cele operacyjne: Uczeń: -twórczo interpretuje wybrane utwory i fakty z życia Jana Kochanowskiego -wskazuje najważniejsze dla Kochanowskiego wartości -odkrywa konieczność dokonywania własnych wyborów -redaguje opinie -przekonuje do swoich racji, negocjuje -używa słownictwa związanego z aksjologią Środki dydaktyczne: -teksty fraszek: Na dom w Czarnolesie, Na zdrowie, Na gospodarza, Na Konrata, Na młodość, Na starość, O doktorze Hiszpanie, Na lipę -reprodukcje obrazów: Odwiedziny w Czarnolesie - Karola Millera, Poeta opłakujący Urszulkę Jana Matejki, Kochanowski sekretarzem króla Zygmunta Augusta (gobelin) Anny Urbanowicz -nagranie Pieśni Jana Kochanowskiego w wykonaniu Leszka Długosza -duże arkusze papieru -rozsypanka wyrazowa: Bóg, zdrowie, majątek, wygoda, władza, czyste sumienie, cnota, ojczyzna, mądrość, młodość, uroda, sława, życzliwość, dobre obyczaje, stanowiska, rodzina, klejnoty, nieprzykra starość, miłość, życie w kontakcie z przyrodą, spokój, zabawa, towarzystwo, szacunek, zadowalanie się małym Przebieg lekcji 1.Uczniowie znający na pamięć tę samą fraszkę tworzą cztery grupy (kilka lekcji wcześniej mieli przygotować recytację jednej z omawianych wcześniej fraszek, a o wyborze decydowało wylosowanie któregoś z następujących tytułów: Na dom w Czarnolesie, Na lipę, O doktorze Hiszpanie, Na zdrowie ). 2.Oglądają wyeksponowane reprodukcje obrazów, referują co one przedstawiają. Zauważają, że można je uznać za reprezentatywne dla trzech okresów w życiu poety (okres nauki i podróży, dworski, czarnoleski) 3.Każda z czterech grup otrzymuje duży arkusz papieru, mazaki. Następnie praca zostaje zróżnicowana. Dwie sporządzają własną hierarchię wartości, a pozostałe hierarchię według Jana Kochanowskiego. Pracy mają nadać formę piramidy. 4.Ponieważ lekcja ta jest ostatnią z cyklu poświęconego w VI klasie Janowi Kochanowskiemu, uczniowie rozumieją co oznacza słowo wartość, gdyż wyjaśniano je wcześniej (tu wartość: ważność, znaczenie czegoś), jednak 5

6 należy korzystając ze Słownika języka polskiego podać znaczenie wyrazu hierarchia (tu: ustopniowany układ jakichś elementów) i utworzyć wspólnie z uczniami lub podać gotowe związki wyrazowe z tym słowem (hierarchia wartości, hierarchia potrzeb, hierarchia służbowa, znajdować się na niższym, wyższym szczeblu w jakiejś hierarchii). Podobnie należy wyjaśnić znaczenie słowa piramida (tu: figura płaska o kształcie trójkąta równoramiennego, od góry którego przechodząc sukcesywnie w dół przedstawia się gradację wartości.) 5.Kiedy wszystkie potrzebne do pracy pojęcia są wyjaśnione, uczniowie otrzymują materiał pomocniczy w postaci rozsypanki wyrazowej z wartościami. Grupy, analizujące system wartości według poety, dostają także teksty omawianych wcześniej fraszek, które stanowią obok wiedzy o życiu twórcy dodatkowy materiał źródłowy. (Tło muzyczne następnych działań tworzą śpiewane przez Leszka Długosza Pieśni Jana Kochanowskiego ). 6.Umieszczenie wartości na luźnych kartkach pozwala na ich swobodne przemieszczanie zależnie od uzgodnień w grupie na niższym lub wyższym poziomie piramidy. Umożliwia także wybór wartości najważniejszej, stanowiącej wierzchołek piramidy. 7.Kiedy każda z grup zakończy pracę, konfrontuje jej wyniki z efektami grupy bliźniaczej. Jeżeli piramidy różnią się, drogą negocjacji ustala się ich kompromisowy kształt. 8.Gotowe plakaty (ważne, by były czytelne, estetyczne, odpowiednio zatytułowane) umieszcza się obok siebie na tablicy i porównuje ze sobą ich treść. A oto przykładowa piramida: Bóg zdrowie, czyste sumienie, ojczyzna, rodzina, cnota ludzka życzliwość, szacunek, spokój, życie w kontakcie z przyrodą, dobre obyczaje, zadowalanie się małym, miłość, nieprzykra starość, wygoda, gościnność, radość życia. młodość, uroda, towarzystwo, sława, władza, stanowisko, majątek 9.Wnioski płynące z tej konfrontacji powinny być następujące: Hierarchia wartości preferowanych przez Jana Kochanowskiego, której wyraz dał w swoich dziełach, nie różni się od uznawanej przez nas, ludzi XXI wieku (oczywiście dopuszczlne są niewielkie różnice). Świadczy to o ponadczasowym charakterze twórczości Jana z Czarnolasu. 10.Podsumowanie pracy stanowi sformułowanie tematu lekcji, który może brzmieć następująco: 6

7 Jan Kochanowski zawsze aktualny. Ponadczasowość twórczości Jana Kochanowskiego. 11.Praca domowa Napiszę na temat: Mistrz z Czarnolasu moim mistrzem. LEKCJA JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY VI PRZEPROWADZANA W SALI KOMPUTEROWEJ opracowała Lidia Kraśkiewicz Temat: Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany... - opis obrazu Jana Matejki Kochanowski nad zwłokami Urszulki Cele lekcji: - spotkanie z twórczością Jana Matejki - kształtowanie umiejętności obcowania z dziełem sztuki - doskonalenie opisu jako formy wypowiedzi pisemnej - bogacenie słownictwa - poznawanie nowych źródeł informacji - rozwijanie samodzielności w zdobywaniu wiedzy - postrzeganie komputera jako narzędzia wspomagającego zdobywanie informacji - włączenie zdobytej wiedzy dotyczącej naszego patrona do zasobu informacji o nim Metody: -praca w grupach -praca przy komputerze- wykorzystywanie programów multimedialnych Środki dydaktyczne: - CD- ROM Literat CD-ROM Słownik języka polskiego - CD-ROM Złota encyklopedia PWN - reprodukcja obrazu Jana Matejki - instrukcje pracy Przebieg zajęć: 1.Prezentacja sylwetki Jana Matejki, o którym uczniowie w domu mieli zebrać wiadomości. 7

8 2. Ekspozycja reprodukcji Kochanowski nad zwłokami Urszulki i wyjaśnienie przyczyny jego namalowania 3.Podział uczniów na 3 grupy zadaniowe i zaopatrzenie ich w instrukcje, według których będą pracować na lekcji Grupa I -uruchomienie programu Złotą encyklopedię PWN -wyjaśnienie pojęć: malarstwo historyczne, obraz olejny, plama, kontur, linia -sporządzenie notatki historyczne malarstwo- przedstawienia mal. związane z wydarzeniami hist. dotyczącymi dziejów państw, narodów i wybitnych osobistości; jedną z odmian malarstwa historycznego jest batalistyka obraz olejny- dzieło plastyczne wykonane na jakiejś płaszczyźnie za pomocą farb, wizerunek kogoś lub czegoś na płótnie, papierze, desce itp., zwykle oprawiany w ramy, zawieszany na ścianie kontur m IV, D. -u, Ms. ~urze; lm M. y - zarys kształtów jakiejś postaci lub przedmiotu; graficzne przedstawienie tego zarysu; sylweta kontrast m IV, D. -u, Ms. ~aście; lm M. y - ostro uwydatniająca się różnica między dwoma zestawianymi, porównywanymi ze sobą przedmiotami, zjawiskami itp.; przeciwieństwo, sprzeczność, jaskrawy, rażący kontrast. Grupa II -uruchomienie programu Literat wybranie z Galerii filmów sekwencji wideo ukazującej Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie, po którym oprowadza jego kustosz -zatrzymanie filmu w chwili prezentacji obrazu Jana Matejki Jan Kochanowski nad zwłokami Urszulki -analiza obrazu uwzględniająca: czas jego powstania, rodzaj malarstwa, usytuowanie sylwetek ojca i córki, ich ubiór, wyraz twarzy, tło, nastrój dzieła, a także własne odczucia -sporządzenie notatki Grupa III -uruchomienie programu Słownik języka polskiego -wyszukanie wyrazów pokrewnych i bliskoznacznych oraz ich określeń do słów: ból, smutek, żal, nastrój, twarz, współczucie ból- boleść, cierpienie smutek- zgryzota, rozpacz, ból 8

9 boleść (jaka?) wielka, głęboka żal- rozpacz, ból, gorycz żal (jaki?) wielki, ogromny, nieutulony nastrój- ponury, smutny, przygnębiający twarz (jaka?) zatroskana, przygnębiona, zrozpaczona, strapiona, zbolała współczucie- rozumienie czyjegoś bólu, czyjegoś nieszczęścia - zapisanie zgromadzonego słownictwa 3. Dzielenie się grup uzyskanymi wiadomościami. 4.Wspólne redagowanie opisu obrazu wykorzystujące wiedzę i słownictwo zgromadzone przez grupy. 5.Praca domowa: Napisz w jaki sposób komputer może być pomocny w przygotowaniu lekcji z języka polskiego. KONSPEKT KATACHEZY BÓG W TWÓRCZOŚCI JANA KOCHANOWSKIEGO (w kl. IV) Opracowała: Katarzyna Piasecka - katechetka Temat: BÓG W TWÓRCZOŚCI JANA KOCHANOWSKIEGO CEL DYDAKTYCZNY: Zapoznanie uczniów z podstawą religijną Jana Kochanowskiego, wyrażoną w jego poezji głęboka wiara i zaufanie Bogu CEL WYCHOWAWCZY : a) Budzenie wrażliwości na obecność Boga w otaczającym świecie, w przyrodzie, drugim człowieku b) Kształtowanie postawy wiary i zaufania wobec Boga i Jego Miłosierdzia w każdych, nawet najtrudniejszych okolicznościach życia. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: - Krzyż - Świeca - Portret Jana Kochanowskiego - utwory (xero): - Pieśń XXV Czego chcesz od nas Panie - Kolęda - Psalm 23, Psalm zdjęcia przedstawiające: 9

10 - piękno przyrody - krajobrazy - małe dziecko idące ku wyciągniętej dłoni ojca - smutna, zatroskana twarz - radosna twarz - konfesjonał *Najświętszy Sakrament METODY: -słowna (rozumowa) -oglądowa (obraz) -biblijna (analiza tekstu) FORMY: -zbiorowa -indywidualna PRZEBIEG KATECHEZY I WPROWADZENIE DO KATECHEZY 1. Przywitanie i przygotowanie do modlitwy. 2. Modlitwa przy świecy: "Duchu święty, oświecasz serca i umysły nasze, dodaj nam ochoty i zdolności, aby ta nauka była dla nas pożytkiem doczesnym i wiecznym. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen" 3. Sprawdzenie listy obecności. 4. Sprawdzenie pracy domowej - przypomnienie następujących wiadomości: -kto jest Patronem naszej szkoły -z jakiej okazji tyle o nim mówimy -kiedy żył Jan Kochanowski -miejscowości związane z jego życiem -kim był, czym się zajmował -utwory, które znacie -ważne wydarzenia z jego życia II Rozwinięcie tematu 1. Przypięcie do tablicy jego portretu 2. Rozmowa na temat przyczyn, dla których mówimy o Janie Kochanowskim na katechezie: a) jego chrześcijański życie b) obecność Boga w jego poezji 3. Rozdanie uczniom tekstów wybranych utworów a) Pieśń XXV - Czego chcesz od nas Panie b) Psalmy: 23 i 130 c) Kolęda 4. Zapoznanie się z treścią utworów a) ciche czytanie 10

11 b) zaznaczenie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów c) wyjaśnienie ich 5. Głośne czytanie 6. Analiza utworów a) Bóg jako Pan i Stwórca wszechświata, obecny w nim świat jako wskazujące na Stwórcę b) Dobroć Boga w dziele stworzenia - świat jako dar dla człowieka c) Bóg jako najlepszy Ojciec, czuwający, otaczający opieką człowieka d) Nieskończone Miłosierdzie Boga wobec ludzkiej słabości, niewierności i grzechu e) Potrzeba zaufania Bogu w każdej sytuacji życia świadectwo Jana Kochanowskiego (śmierć córki) 7.Wnioski płynące z utworów religijnych Jana Kochanowskiego (praca w grupach) a)-bóg jest Stwórcą świata. -Z piękna i harmonii stworzeń można poznać ich Stwórcę. -Bóg Stworzył świat z miłości, jako dar dla nas, ludzi. *otrzymują ilustrację przedstawiającą piękno świata b)-bóg jest najlepszym Ojcem -troszczy się o nas i czuwa nad nami *otrzymują zdjęcie małego dziecka c)-bóg jest nieskończenie miłosierny zawsze przebacza nam naszej niewierności i grzechy *zdjęcie przedstawiające smutek i zatroskanie oraz konfesjonał, radosną twarz i Najświętszy Sakrament 8.Podsumowanie pracy w grupach: grupy kolejno przedstawiają sformułowane przez siebie wnioski i przypinają na tablicy ilustracje, z którymi pracowały. 9.Rozmowa podsumowująca a)nasza postawa wobec świata -inni ludzie -przyroda b) nasza postawa wobec Boga w kłopotach i radości -zaufanie, modlitwa -dziękczynienie c)nasza postawa po grzechu -wiara i zaufanie Bożemu miłosierdziu -sakramenty Bożego Miłosierdzia 10.Śpiew jako odpowiedź na okazywaną nam przez Boga Miłość ( Sercem kocham Jezusa ) III Podsumowanie 1.Zapis tematu: Bóg w twórczości Jana Kochanowskiego 2.Notatka Jan Kochanowski : 11

12 1.Polski poeta religijny 2.Poezja chwali wielkość Boga Stwórcy, Jego Ojcowska Miłość do każdego człowieka i nieskończone Miłosierdzie 3.Zaprasza nas do wiary i zaufania Bogu we wszystkich sytuacjach życia 4.Swoim Chrześcijańskim życiem daje nam przykład wierności Bogu 3.Zadanie pracy domowej: Ułóż modlitwę dziękczynną wobec Boga jako: a)stwórcy lub b)miłującego Ojca lub c)miłosiernego Zbawiciela IV Zakończenie 1.Spakowanie się, zrobienie porządku w klasie 2.Zaproszenie do modlitwy i refleksja wprowadzająca katechety 3.Modlitwa przy krzyżu i zapalonej świecy: Ojcze nasz KONSPEKT ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH DLA KLASY III (Opracowały: Iwona Chłopek i Alina Odrzywolska) TEMAT OŚRODKA : ŚWIĘTO PATRONA SZKOŁY TEMAT DNIA : TAK JAK JAN Z CZARNOLASU CELE : (uczeń) -dzieli pisemnie liczby w zakresie , -uzupełnia tekst z lukami, -analizuje wiersz, -układa wiersz, -projektuje i wykonuje kartę książki, -argumentuje swoje stanowisko, -wyraża gestem, układem ciała swoje emocje, -zgodnie współdziała w grupie. 12

13 OGNIWA LEKCJI RODZAJ EDUKACJI SYTUACJE ŚRODKI DYDAKTYCZNE DYDAKTYCZNE INTEGRACJA METOD INTEGRACJA FORM CZĘŚĆ WSTĘPNA Czynności organizacyjnoporządkowe (stworzenie miłej atmosfery) Wprowadzenie do lekcji i sformułowanie tematu zajęć. (edukacja matematyczna i polonistyczna) Przypomnienie wiadomości 1.Powitanie Uczniowie poruszają się po sali w rytm muzyki dworskiej. Napotkane osoby witają ukłonem. (próbują naśladować dawne sposoby powitania) 2. Sprawdzenie listy obecności. Dzieci odnajdują na kartonowym drzewie liść ze swoim imieniem i nazwiskiem. 3. Obliczanie działań matematycznych. (dzielenie sposobem pisemnym w zakresie ) Porządkowanie wyników dzielenia rosnąco, przyporządkowa nie wynikom określonych sylab i odczytanie hasła: Kto mieszkał w Czarnolesie? 4. Uzupełnianie tekstu z lukami. Kaseta z nagraniem melodii dworskich Kartonowe drzewo z liśćmi podpisanymi imionami i nazwiskami dzieci. Karta pracy nr 1. Karta pracy nr 2. E zabawa O ćwiczenia P - problemowa Zbiorowa Indywidualna Grupowa 13

14 CZĘŚĆ GŁÓWNA Realizowanie tematu zajęć (edukacja polonistyczna) Opracowanie nowego materiału (edukacja polonistyczna, edukacja plastycznotechniczna) 5. Wysłuchanie i analiza fraszki Na lipę (analiza ilość wersów, sylaby w wersach, rymy, wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów) 6. Zapowiedź dalszej części lekcji uczniowie szukają ukrytego w klasie eksponatu związanego z poetą. Odczytują na odszukanym zwoju pergaminu hasło: Wyruszamy by tworzyć jak Jan z Czarnolasu. 7. Ćwiczenia dramowe pod lipą np.: -przytul się do drzewa i przedstaw ciałem to, co ci powiedziało, -jesteś potężną lipą, -jesteś lipą w czasie burzy. 8. Uczniowie próbują swoich sił w układaniu wierszy o lipie. Mają możliwość wyboru sposobu pisania wiersza: Tekst fraszki dla każdego ucznia Gęsie pióro, kałamarz, zwój pergaminu z wypisanym hasłem Karta pracy nr: 3, 4, 5 lub czysta kartka A praca z tekstem E zabawa E ekspresja E ekspresja Indywidualna Grupowa Zbiorowa Indywidualna Indywidualna E ekspresja P problemowa Indywidualna 14

15 -wiersz 11 słów, -wiersz 5 zmysłów, -wiersz, którego wersy rozpoczynają się kolejnymi literami wyrazu lipa, -samodzielne tworzenie wiersza. 9. Prezentacja wierszy Ławka Kochanowskieg o, na której uczniowie siadają, aby zaprezentować swoje utwory. Kartony, kredki, flamastry, papier kolorowy. O praktyczne działanie E - ekspresja Indywidualna CZĘŚĆ KOŃCOWA Podsumowanie zajęć 10. Projektowanie i wykonanie (po powrocie do klasy) swojej strony powstającej książki p.t.: Tak jak Jan z Czarnolasu (układ tekstu, szata graficzna) 11. Uczniowie wyrażają swoją opinię na temat zajęć poprzez dokończenie zdania przy którym się ustawili. Zdania E - ekspresja umieszczone po dwóch stronach klasy; Zajęcia podobały mi się bo... Zajęcia nie podobały mi się, bo.... Indywidualna 15

16 KARTA PRACY Nr 1. Oblicz sposobem pisemnym. Wyniki działań wpisz rosnąco do tabelki, przyporządkuj im dane sylaby i odczytaj hasło. CZAR KTO SIE 3768 : : : 3 NO LE MIESZ 4485 : : : 3 KAŁ? W 2620 : : : 6 LICZB A SYLAB A HASŁO :... 16

17 KARTA PRACY Nr 2. Uzupełnijcie tekst z lukami. Jan Kochanowski urodził się w roku... w.... Wiele podróżował. Uczył się między innymi w...,... i.... Przebywał na dworze.... Jednak od życia dworskiego wolał.... Zamieszkał w..., gdzie pod legendarną... pisał swoje.... Oprócz wierszy stworzył wiele Poeta zmarł w... w roku.... KARTA PRACY Nr 3. Wiersz 11 słów Tytuł: KARTA PRACY Nr 4. Wiersz 5 zmysłów... Wygląda jak... Smakuje jak... Pachnie jak... W dotyku jest jak... Dźwięczy w uszach jak... 17

18 KARTA PARCY Nr 5. Wiersz, którego wersy zaczynają się kolejnym literami wyrazu LIPA L... I... P... A... KARTA PRACY Nr 6. Wiersz samodzielnie układany przez ucznia. TEMAT: "NIE MA ŚWIAT NIC TRWAŁEGO..." ( Pieśń II Jan Kochanowski ) Opracowała Bożena Kobryń (kl. VI - 2 godz.) Cele: uczeń zapoznaje się z literackim opisem okoliczności powstania trenów, dostrzega związek między sytuacją życiową poety a utworami, nazywa uczucia, stany psychiczne, dostrzega podobieństwa i różnice między utworami (tematyka, sposób przedstawienia), określa główną myśl utworu, rozpoznaje środki poetyckie w utworze i określa ich funkcję. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Metody pracy: aktywizujące uczniów, praca z podręcznikiem. Środki dydaktyczne: "Słownik terminów literackich", "Słownik wyrazów bliskoznacznych", M. Jastrun "Poeta i dworzanin", J. Porazińska "Kto mi dał skrzydła". - Lekcję rozpoczynamy od dopisania skojarzeń do hasła "NIETRWAŁOŚĆ" ( met. rozgałęzień ). - Teraz zapisujemy temat lekcji. - Uczniowie wyjaśniają, jak rozumieją temat - wybór tych skojarzeń, które są przydatne do dalszego toku lekcji. 18

19 - Nauczyciel uzupełnia temat informacją, skąd pochodzi cytat; określa cele lekcji - w tym najważniejszy: uzasadnienie cytatu na podstawie "Trenu X" J. Kochanowskiego. - Nauczyciel głośno czyta tren. Wspólnie z uczniami wyjaśnia słownictwo - pojawiają się pojęcia "język staropolski", "archaizmy". - Uczniowie wypowiadają się na temat swoich wrażeń po wysłuchaniu utworu. Nauczyciel wprowadza krótkie informacje o cyklu trenów. Następnie proponuje wyjaśnienie ich genezy. Odczytuje fragmenty utworu M. Jastruna i J. Porazińskiej, by zwrócić uwagę uczniów na związek treści trenów z biografią poety. - Dalsza praca na lekcji odbywa się w grupach. ZADANIA DLA GRUP Grupa I Wyjaśnijcie pojęcie "tren". Skorzystajcie ze "Słownika terminów literackich". Zapiszcie informacje według planu: -tematyka trenów -pochodzenie gatunku -układ wewnętrzny trenu -inne nazwy. Grupa II Określcie na podstawie "Trenu X" sytuację liryczną. Uwzględnijcie w wypowiedzi okoliczności wpływające na treść i formę wypowiedzi podmiotu lirycznego oraz jego stan psychiczny. Grupa III Wyszukajcie w "Trenie X" informacje na temat podmiotu lirycznego: - kim jest - w jakim znajduje się stanie psychicznym -nad czym się zastanawia -czego pragnie. Grupa IV Na podstawie "Trenu X" nazwijcie uczucia i przeżycia podmiotu lirycznego. Dla wzbogacenia słownictwa wykorzystajcie "Słownik wyrazów bliskoznacznych". Grupa V Wyszukajcie w utworze Kochanowskiego środki poetyckie, nazwijcie je i określcie ich funkcję. Wyjaśnijcie na podstawie "Słownika terminów literackich" pojęcia: "apostrofa", "pytanie retoryczne". 1. Czas przygotowania : 20 minut. 2. Czas prezentacji: 5 minut dla każdej grupy. 3. Na koniec lekcji uczniowie zapisują notatkę w formie tabeli, wykorzystując materiał zaprezentowany przez poszczególne grupy : 19

20 JAN KOCHANOWSKI TREN X Okoliczności Sytuacja liryczna Podmiot liryczny Uczucia Środki poetyckie powstania utw. pod. lir Podsumowaniem pracy powinno być określenie głównej myśli "Trenu X ". We wniosku należy uwzględnić takie zagadnienia jak : związek treści utworu z cytatem, refleksje nad życiem człowieka ( wartość istnienia, sens życia, postawa człowieka wobec cierpienia) rola literatury (podejmowanie ważnych dla człowieka tematów, możliwość wyrażania uczuć ludzkich). P.d. "Najsmutniejsze wydarzenie w moim życiu" - rozwiń temat w dowolnej formie: plastycznej lub literackiej. TEMAT : JAN KOCHANOWSKI - DALEKI CZY BLISKI? Opracowanie: mgr Bożena Kobryń (kl. VI- 2 godz.) Cele: -uczeń zapoznaje się z biografią Jana Kochanowskiego, wybitnego przedstawiciela polskiej literatury, patrona szkoły, -potrafi dostrzec związek poety z Lublinem, -uczy się porozumiewać w różnych sytuacjach, -chce wyrazić własne zdanie, -ocenia wyniki korzystania z różnych źródeł. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Metody pracy: aktywizujące wszystkich uczniów. Materiały: duże arkusze papieru, kolorowy papier, pisaki, farby, kredki. Środki dydaktyczne: słowniki, encyklopedie, fotografie, utwory poety, notatki uczniów. Lekcja wymaga od uczniów przygotowania w domu polecenia: "Na podstawie różnych źródeł zbierz wiadomości o życiu i twórczości Jana Kochanowskiego. Zapisz je, przestrzegając zasady - jedna informacja na jednej karteczce." 20

21 Na początku lekcji nauczyciel przedstawia cele zajęć oraz formy pracy. Dokonuje podziału klasy na 4 grupy. Uczniowie wnoszą do grupy zapisane na kartkach informacje o J. Kochanowskim. Grupa przegląda materiał, segreguje go tematycznie. Następuje teraz uzupełnienie wiadomości o poecie - wprowadzenie wariantu metody "Targ". Po określeniu czasu na zadanie poszczególne grupy mogą zastosować wymianę informacji. Uczniowie w dalszym ciągu pracują w zespołach, ale nad konkretnym zadaniem. Zadanie losują przedstawiciele każdej grupy. W klasie znajduje się punkt pomocy naukowej: księgozbiór podręczny, z którego korzystają uczniowie w celu uzupełnienia informacji lub rozstrzygnięcia wątpliwości. ZADANIA DLA GRUP Grupa I 1. Sprawdźcie w "Słowniku języka polskiego" znaczenie słowa "kalendarium". 2. Wykonajcie kalendarium życia i twórczości Jana Kochanowskiego - uwzględnijcie najważniejsze informacje. Grupa II 1. Wykonajcie notatkę graficzną [ mapę mentalną ], w której przekażecie zebrane wiadomości o Janie Kochanowskim. 2. Wykorzystajcie podany schemat, rozbudujcie go, ewentualnie dodajcie własne oznaczenia. EPOKA WAŻNE WYDARZENIA Z ŻYCIA JAN KOCHANOWSKI MIEJSCA POBYTU WYKSZTAŁCENIE UTWORY

22 Grupa III 1. Przedstawcie w formie plastycznej informacje o Janie Kochanowskim. 2. Zastosujcie w swojej pracy technikę kolażu. Grupa IV 1. Przygotujcie się do fikcyjnego spotkania z Janem Kochanowskim. 2. Na podstawie zebranego materiału ułóżcie pytania do poety i przewidywane jego odpowiedzi. Po wykonaniu zadań uczniowie wyznaczeni przez swoje grupy przedstawiają wyniki pracy. Lekcję kończymy refleksją uczniów na temat przebiegu zajęć, zdobytej wiedzy, zaangażowania do pracy w grupie - wykorzystanie "tarczy strzeleckiej". P.d. Na podstawie wiedzy o życiu i twórczości Jana Kochanowskiego opracuj program wycieczki pt. "Szlakiem Jana z Czarnolasu". KONKURS WIEDZY O JANIE Z CZARNOLASU quiz z wykorzystaniem komputera opracowała Lidia Kraśkiewicz Temat: Życie i twórczość Jana Kochanowskiego bez tajemnic. Cele lekcji: sprawdzenie znajomości życia i twórczości Jana Kochanowskiego wyłonienie uczniów posiadających największą wiedzę ewaluacja skuteczności metod związanych z prezentacją sylwetki patrona szkoły Metody: praca indywidualna quiz z wykorzystaniem komputera 22

23 Przebieg zajęć: I. Zainstalowanie programu - wczytanie dyskietki - wybranie pliku Quiz II. Zaznaczanie właściwych odpowiedzi poprzez naciśnięcie odpowiedniej litery A, B lub C (za każdą właściwą odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt) -W którym roku urodził się Jan Kochanowski? A 1530 B 1630 C Miejsce narodzin poety to: A Czarnolas B Sycyna C Zwoleń -Wiek, w którym żył Kochanowski to: A XVII B XVI C XVIII -Ile miał lat, gdy rozpoczął studia? A 18 B 14 C 16 -W jakim mieście rozpoczął studia? A w Toruniu B w Krakowie C w Warszawie -Jak nazywał się uczeń wyższej uczelni w czasach Jana Kochanowskiego? A student B żak C wagant -W jakim języku wówczas pisano? A w polskim B w greckim C w łacińskim 23

24 -Studia zagraniczne odbył Kochanowski w: A Paryżu B Padwie C Rzymie -Ile lat poeta kształcił się? A 5 B 10 C 15 -Kochanowski przebywał na dworze króla: A Zygmunta Starego B Zygmunta Augusta C Stefana Batorego -Poeta w spadku po rodzicach otrzymal: A Sycynę B Czarnolas C Zwoleń -Jak nazywała się żona poety A Hanna Tęczyńska B Dorota Podlodowska C Barbara Radziwiłówna -Kochanowski pisał : A powieści B pieśni C bajki -Które z określeń dotyczących poety jest prawdziwe A noblista B bajkopisarz C fraszkopisarz -Słowo fraszka po włosku można przetłumaczyć jako: A krzaczek B gałązka C drzewko -Kochanowski porzuciwszy życie dworskie osiadł w: A Lublinie B Czarnolesie C Zwoleniu 24

25 -Ukochana córka poety to: A Hanna B Urszula C Dorota -Po czyjej śmierci Jan z Czarnolasu napisał treny? A matki B córki C żony -Ile trenów napisał poeta? A 15 B 9 C 19 - Szlachetne zdrowie...tak rozpoczyna się: A pieśń B fraszka C tren -Pod jakim drzewem Kochanowski najchętniej pracował i odpoczywał? A pod wierzbą B pod lipa C pod dębem -Kochanowski żył w epoce : A romantyzmu B renesansu C baroku -Poeta najwyżej cenił: A urodę B zdrowie C majątek -Synonimem słowa renesans jest: A obudzenie B odrodzenie C ożywienie -Stoicyzm oznacza: A stanie przy swoim zdaniu B przyjmowanie wszystkiego ze spokojem C umiejętność stania mimo zmęczenia 25

26 -O fraszkach mówi się, że są poety lirycznym: A notatnikiem B pamiętnikiem C dziennikiem -Tragedia napisana przez Kochanowskiego nosi tytuł: A Odprawa posłów greckich B Powrót posła C Zemsta -Kochanowski związany jest z Lublinem, ponieważ: A w lubelskiej katedrze brał ślub B lublinianie wystawili mu pomnik C zmarł w Lublinie - Muzeum poświęcone Janowi Kochanowskiemu znajduje się w: A w Zwoleniu B w Krakowie C w Czarnolesie -Nasza szkoła nosi imię Jana Kochanowskiego ponieważ: a) A przebywał tu i napisał fraszkę o Dziesiątej b) B rodzina poety miała tu majątek c) C imię Mickiewicza, przy którego ulicy znajduje się nasza szkoła, było już zajęte III. Zliczenie uzyskanych punktów za właściwe odpowiedzi i wystawienie stosownej do ilości otrzymanych punktów oceny (automatycznie przez komputer) WYCIECZKA: SZUKAMY W LUBLINIE ŚLADÓW NASZEGO PATRONA. Opracowała Teresa Frąckiewicz Zagadnienia: 1.Tu bywał Jan Kochanowski. 2. Miejsca poświęcone pamięci poety. 3. Co z tamtych lat dotrwało do dziś, czyli co Jan Kochanowski mógł widzieć w czasie pobytu w naszym mieście? 26

27 Cele: - Uczniowie potrafią wskazać miejsca związane z pobytem J. Kochanowskiego oraz poświęcone jego pamięci. - Znają okoliczności ostatniego pobytu poety, datę jego śmierci. - Sytuują zabytki w czasie i przestrzeni, umieją wskazać ich związek z osobą Kochanowskiego. - Kojarzą sceny na sgraffitach kamienicy przy Rynku z etapami życia poety, potrafią wymienić niektóre jego utwory. - Potrafią odtworzyć obraz miasta widziany oczami Kochanowskiego na podstawie zachowanych zabytków. TRASA WYCIECZKI Plac Kochanowskiego (pomnik) - kościół powizytkowski -kościół pobernardyński - ulica Kozia - Brama Krakowska, Rynek: Trybunał - kamienica Klonowicza - sgraffita ze scenami z życia poety, Zamek (kaplica zamkowa) - Plac po Farze - kościół dominikanów - Plac Katedralny - droga ku wsi Dziesiąta (ul. Żmigród, Zamojska). Czas trwania: 1,5-2 godz. Praca do wykonania przez uczniów: 1) Napisać sprawozdanie z wycieczki. 2) Wykonać gazetkę lub album na temat: Jan Kochanowski w Lublinie. Literatura: 1.H.Gawarecki O dawnym Lublinie, 2. H. Gawarecki, Cz. Gawdzik Lublin i okolice, 3. Dzieje Lublina pr. zbiorowa 27

28 Urszula Raszewska nauczycielka języka polskiego Szkoła Podstawowa nr 2 w Lublinie KONSPEKT Z LEKCJI PRZEPROWADZONEJ W KLASIE VI NA PODSTAWIE FRASZKI JANA KOCHANOWSKIEGO NA ZDROWIE Temat: NIC LEPSZEGO, NIC DROŻSZEGO NAD ZDROWIE PONADCZASOWOŚĆ FRASZKI JANA KOCHANOWSKIEGO NA ZDROWIE I. Główne zagadnienie lekcji: Zajęcia służą uświadomieniu nierozerwalnego związku literatury z życiem człowieka. Pomagają kształtować pozytywne zachowania (dbałość o zdrowie). Kształcą umiejętność analizy utworu literackiego. Doskonalą efektywne współdziałania w grupie. II. Cele lekcji: Uczeń powinien: - zanalizować utwór literacki, - wskazać, nazwać środki językowe i stylistyczne, określić ich funkcję, - zastosować w wypowiedzi wybrane związki frazeologiczne, - dowieść prawdy zawartej w temacie, - zaplanować swoją hierarchię wartości. III. Uwagi dotyczące realizacji tematu Zajęcia trwają 45 minut. Uczniowie pracują metodami aktywizującymi w oparciu o tekst literacki, występują element heurezy. IV. Pojęcia i terminy Fraszka, system wartości, zdrowy tryb życia. V. Środki dydaktyczne: Portret Jana Kochanowskiego, wystawka czasopism poświęconych dbałości o zdrowie, formularze ankiet, koperty z przysłowiami, nagranie tekstu fraszki Na zdrowie, słowniki: języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych, poprawnej polszczyzny. 28

29 I. Część przygotowawcza: 1) Przeprowadzenie ankiety: Co w twoim życiu odgrywa najważniejszą rolę (załącznik nr 1). 2) Ćwiczenia frazeologiczne wskazywanie wyrażeń związanych ze zdrowiem o dodatnim i ujemnym znaczeniu (załącznik nr 2). 3) Prezentacja utworu Jana Kochanowskiego Na zdrowie. II. Część podstawowa: 1) Praca uczniów z tekstem według określonych zadań (załącznik nr 3). 2) Prezentacja efektów pracy. 3) Uzupełnienie tematu. 4) Opracowanie wniosków. III. Część końcowa 1) Zapoznanie uczniów z treścią wyrazu zdrowie (załącznik nr 5). 2) Ankieta: Co osiągnąłem, do czego dążę, co mi w tym przeszkadza?. 3) Układanie rozsypani wyrazowej, zawierającej przysłowia dotyczące zdrowia. Wyjaśnienie znaczenia przysłów. 4) Ocena pracy uczniów. 5) Podanie i omówienie tematów pracy domowej. Zał. 1 ANKIETA Co w twoim życiu odgrywa najważniejszą rolę: miłość pieniądze dobre oceny bogactwo zdrowie przyjaźń uznanie społeczne stanowisko akceptacja rodziców jedzenie wygląd religia 29

30 Zał. 2 ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE Pogrupuj wyrażenia według znaczenia dodatniego, ujemnego. zdrowie zniszczone zdrowie sterane zdrowie czerstwe zdrowie liche zdrowie złe zdrowie stargane zdrowie delikatne zdrowie marne zdrowie zagrożone zdrowie cherlawe zdrowie dobre zdrowie nadszarpnięte zdrowie wątłe zdrowie słabowite zdrowie kruche zdrowie nadwątlone zdrowie szlachetne zdrowie słabe zdrowie krzepkie zdrowie nadwyrężone zdrowie niespożyte zdrowie nieszczególne zdrowie osłabione zdrowie silne Zał. 5 ANKIETA Ja i moje zdrowie Co osiągnąłem Do czego dążę Co mi przeszkadza w osiągnięciu celu Zał. 4 ZDROWIE DUCHOWE FIZYCZNE MORALNE PSYCHICZNE PUBLICZNE (np. odporność (np. sprawność, (np. (np. odporność na (np. dbałość na propagandę, ćwiczenia, uczciwość) stres) o czystość) obojętność na praca fizyczna) oddział. sekt) 30

31 Niezwykłe zaproszenie KONSPEKT LEKCJI W OPARCIU O FRASZKĘ JANA KOCHANOWSKIEGO (opr. Urszula Raszewska nauczycielka języka polskiego) I. Główne zagadnienie lekcji Zajęcia służą poznaniu twórczości Jana Kochanowskiego, skonstruowaniu zaproszenia z wykorzystaniem technologii komputerowej. II. Cele lekcji Uczeń powinien: - nazwać temat utworu, - rozróżnić nadawcę i odbiorcę, - wskazać cel zaproszenia, miejsce spotkania, - nazwać środki językowe i poetyckie służące osiąganiu celu, - wykonać zaproszenie wykorzystując technologię komputerową Uwagi dotyczące realizacji tematu Zajęcia trwają dwie godziny lekcyjne. Nauczyciel posługuje się metodami: pracy z tekstem, hipotezy interpretacyjnej, pracy w grupach, recytacji, pracy z komputerem. Środki dydaktyczne Słownik wyrazów bliskoznacznych Jan Kochanowski:,,Na lipę Drzewko-asystent Małe kartki papieru III. Pojęcia i terminy Fraszka, savoir-vivre, zaproszenie, nadawca, odbiorca. 31

32 IV. Tok lekcji Nauczyciel rozpoczyna lekcję od wzorowej recytacji fraszki Jana Kochanowskiego,,Na lipę Uczniowie czytają wiersz samodzielnie i formułują hipotezy interpretacyjne, korzystając z pomocnych zwrotów zapisanych na tablicy: -Wiersz mówi o... -Wiersz jest... -Sądzę, że.. Swoje spostrzeżenia i przemyślenia na temat utworu notują w sposób zwięzły na kartkach i przyklejają je na planszy z drzewem - asystentem. Oto przykład hipotez sformułowanych przez uczniów: - Wiersz mówi o lipie, która zaprasza przechodnia do odpoczynku w cieniu jej konarów. - Wiersz jest zaproszeniem lipy do odpoczynku w cieniu jej liści. Drzewo obiecuje :chłód, śpiew ptaków, zapach kwiatów, usypiający szelest liści. - Sądzę, że drzewo jest przekonane, że człowiek, tylko w cieniu jego gałęzi znajdzie odpoczynek. Mimo, że nie jest jabłonią rodzącą złote jabłka, jest dumne i wyniosłe a gospodarz traktuje je jak,, szczep najpłodniejszy w hesperyjskim sadzie a miód z jej kwiatów jest ozdobą pańskich stołów. Następnie uczniowie próbują odczytać zawarty w utworze komunikat, sposób jego wyrażenia. Nadawca lipa, traktowana przez właściciela,,jako szczep najpłodniej - szy {porównanie, epitet}, zaprasza wędrowca, którego nazywa,,gościem do odpoczynku. Obiecuje: chłód:,,nie dojdzie cię tu słońce,{...}choć się najwyżej wzbije {metafora}, bowiem drzewo,,ściągnie roztrzelane cienie, przyjemny powiew wiatru,,chłodne wiatry {epitet}z pola zawiewają nasyci uszy śpiewem ptaków,,słowicy[...]szpacy wdzięcznie narzekają {oksymoron, epitet}, nozdrza wonią nektaru.deklaruje,,cichym szeptem sprawić, że człowiekowi...słodki sen przypadnie {uosobienie }, że za jej sprawą przybysz zdrzemnie się. Kolejny etap to weryfikacja hipotez. Uczniowie uzasadniają je, odwołując się do tekstu. Wnioski zapisane są na tablicy. 32

33 NADAWCA ODBIORCA LIPA GOŚĆ, PRZECHODZIEŃ, WĘDROWIEC, CZŁOWIEK SZUKAJĄCY ODPOCZYNKU KOMUNIKAT ZAPROSZENIE DO ODPOCZYNKU W CIENIU KONARÓW, PRZY PTAŚIEJ MUZYCE,SZUMIE LISCI, UPOJNYM ZAPACHU KWIATÓW. Praca domowa: 1. Przynieś różne zaproszenia, zakreśl charakterystyczne ich cechy. 2. Przekształć fraszkę JANA KOCHANOWSKIEGO na zaproszenie. 3. Zgromadź przysłowia związane z gościnnością np. GOŚĆ W DOM BÓG W DOM. 33

34 SPRÓBUJ SWOICH SIŁ (opr. Urszula Raszewska) P S A L M Y 1. Tłumaczył je z Biblii Wesołe, krótkie utwory, F R A S Z K I 2. pisał przez całe życie T R E N Y 3. Utwory poświęcone Urszulce Odprawa posłów greckich, T R A G E D I A 4. to... P O E M A T 5. Np. Szachy Może nią być Pieśń S I E L A N K A 6. Świętojańska o Sobótce H Y M N E M 7. Tym gatunkiem uczcił Boga E P I G R A M A T Y 8. Nimi debiutował Tu był, by zwiedzić lochy N E A P O L 9. wieszczki Sybilli K R A K Ó W 10. Studiował tu w wieku 14 lat Tu mieszkał w ostatnim C Z A R N O L A S 11. okresie swego życia Z W O L E Ń 12. Piastował urząd proboszcza S Y C Y N A 13. Tu się urodził R Z Y M 14. Odwiedził miasto na Płw. Apenińskim U R S Z U L K A 15. Opuścił ja w trenach O J C I E C 16. Jest bohaterem trenów (pokrewieństwo) Ważna w życiu, C N O T A 17. współcześnie zapomniana Z fraszki kobieta o sercu H A N N A 18. z kamienia M U Z A 19. Opiekunka poetów Ten doktor nie ucieknie H I S Z P A N 20. towarzyszowi Z D R O W I E 21. Nikt się nie dowie, jako... Na.. imię jednego W O J C I E C H A 22. z bohaterów fraszki roście, patrząc S E R C E 23. na te czasy Na. imię jednego K O N R A D A 24. z bohaterów fraszki To drzewo przeszło do L I P A 25. poezji Imię marszałka koronnego J A N 26. Firleja Król Zygmunt, u którego A U G U S T 27. był dworzaninem R O N S A R D 29. Twórca francuskiej Plejady 34

35 Urszula Raszewska nauczycielka języka polskiego Hanna Głos Nauczyciel informatyki Szkoła Podstawowa nr 2 w Lublinie GOŚCIU, SIĄDŹ POD MYM LIŚCIEM KONSPEKT LEKCJI W OPARCIU O FRASZKĘ JANA KOCHANOWSKIEGO UWZGLĘDNIAJĄCY WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII KOMPUTEROWEJ Główne zagadnienie lekcji Zajęcia służą skonstruowaniu zaproszenia z wykorzystaniem technologii komputerowej. V. Cele lekcji Uczeń powinien: - wskazać charakterystyczne cechy zaproszenia, - zredagować zaproszenie w edytorze tekstu (progr. Word, Word Pad), - opracować na komputerze graficzną stronę zaproszenia (progr. Paint, Cipart), - wydrukować efekt pracy. VI. Uwagi dotyczące realizacji tematu Zajęcia stanowią kontynuację poprzedniej lekcji (Niezwykłe zaproszenie), odbywają się w pracowni komputerowej, uczniowie wykonują zadanie na komputerach. 35

36 VII. Środki dydaktyczne Komputer z oprogramowaniem, dyskietki, drukarka, papier do drukarki (może być specjalny do zaproszeń) VIII. Tok lekcji 1) Uczniowie prezentują zaproszenia przyniesione z domu, zwracają uwagę na: - adresata, - cel zaproszenia, - czas i miejsce, - nadawcę. 2) Uczniowie układają treść zaproszenia w oparciu o tekst fraszki. GOŚCIU DROGI! MAM ZASZCZYT ZAPROSIĆ CIĘ W POŁUDNIE UPALNE - GO LATA DO ODPOCZYNKU W CIENIU SWYCH LIŚCI. ZAPEWNIAM OCHRONĘ PRZED PRAŻĄCYM SŁOŃCEM, PRZYJEMNY POWIEW WIATRU, MIŁĄ ATMOSFERĘ, DOBRY NASTRÓJ,WYWOŁANY ŚPIEWEM PTASIEGO CHÓRU: SZPAKÓW I SŁOWIKÓW, ZAPACHEM WONNYCH KWIATÓW. LIPA.. 3) Uczniowie ozdabiają zaproszenie grafiką, rozmieszczają tekst (umiejętnie łączą tekst z grafiką), drukują. 4) Wykonują w dwuosobowych grupach różne pod względem treści zaproszenia np.: - zaproszenie dla rodziców na zakończenie roku szkolnego, - zaproszenie na spektakl w wykonaniu szkolnego koła teatralnego, - zaproszenie na bal szóstoklasistów. 5) Po wydrukowaniu zaproszeń organizują ich wystawę na hollu szkolnym. Przykładowe zaproszenie: 36

37 Zapraszam wszystkich moich przyjaciół, a szczególnie uczniów Sz.P. nr 2 w Lublinie do mojej rezydencji w CZARNOLESIE, abyśmy w cieniu LIPY mogli delektować się treścią FRASZEK mojego autorstwa. Jan Kochanowski ZAPROSZENIE OPRACOWAŁA I WYKONAŁA HANNA GŁOS Urszula Raszewska nauczycielka języka polskiego Szkoła Podstawowa nr 2 w Lublinie Temat: Mój dom ubogi oddany tobie ulubuj sobie! jak nakłonić, poprosić, przekonać. I. Główne zagadnienie lekcji: Zajęcia służą kształceniu wypowiedzi językowej, ze względu na cel. Uświadamiają jaką funkcję pełni komunikacja językowa. II. Cele lekcji: 37

38 Uczeń powinien: - objaśnić pojęcie intencja, - odegrać scenkę według otrzymanych wskazówek, - wejść w rolę wybranych postaci, - rozumieć w jaki sposób język realizuje intencje. III. Uwagi dotyczące realizacji tematu: Zajęcia trwają 45 minut, uczniowie pracują w grupach i wykorzystują: - ćwiczenia dramowe, - metody aktywizujące (krzycząca ściana, sytuacyjna), - heureza. IV. Środki dydaktyczne: Plansze, polecenia przygotowane przez nauczyciela związane ze scenkami językowymi I. Część przygotowawcza: 1) Uświadomienie, przypomnienie, iż każda wypowiedź realizuje intencję mówią - cego, - wyjaśnienie znaczenia słowa intencja, - omówienie pisowni tego wyrazu, 2) Jaka intencja przyświecała osobie mówiącej we fraszce Jana Kochanowskiego. 3) Podanie tematu lekcji. II. Część podstawowa: 1) Uczniowie w grupach przygotowują techniką roli bardzo krótkie scenki według tekstów, które otrzymali od nauczycieli.( załącznik nr 1). Jednocześnie analizują treść pod względem użytych środków językowych. 2) Grupa prezentuje swoją pracę (scenka oraz krzycząca tablica), 3) Uporządkowanie zebranego materiału, ułożenie notatki, będącej wnioskiem z lekcji (uczniowie dostają zapis łącznie z tematem do wklejenia w zeszycie) - załącznik nr 2. III. Część końcowa 1) O czym musisz pamiętać, chcąc kogoś namówić, nakłonić do istotnej dla ciebie sprawy. 2) Ewaluacja - jak pracowałeś na dzisiejszej lekcji. Praca domowa: 38

39 Napisz kartkę z pozdrowieniami z wakacji zredaguj ją do: a) nauczyciela (przeproś, że nie uczestniczyłeś w ostatnim tygodniu lekcji), b) babci (poproś o przysłanie pieniędzy), c) kolegi (przekonaj, że powinien być tu z tobą). Zał. nr 1 TEKST SCENEK prezentowanych przez uczniów i poddawanych analizie pod względem językowym. - Wszyscy wiemy, że takie będą Rzeczypospolitej losy, jakie jej młodzieży chowanie. Dlaczegoż więc dajemy przyzwolenie, aby nasza młodzież nadużywała alkoholu?. Czyż nie widzimy jego zgubnych, tragicznych, opłakanych skut - ków?. Powinniśmy temu jak najszybciej zapobiec! Powinniśmy wszyscy wziąć udział w walce z nałogiem! - Słuchaj stary, wczoraj widziałem naszego kumpla, Tadka! - No i co? - Wygląda nieciekawie, wręcz fatalnie! A taki był wspaniały, wysportowany, energiczny chłopak! - Co się z nim stało? - Nie wiem! Ale ta szara cera, podkrążone oczy, wychudzona twarz i postać przypominająca istny kościotrup nie wróżą nic dobrego. Zgadzasz się chyba ze mną, że musimy go odwiedzić i jeżeli to możliwe mu pomóc. - Chciałabym zapytać cię Kasiu, czemu malujesz swą twarz? - Jestem wówczas o wiele ładniejsza. - Chyba jesteś w błędzie, nic tak nie zdobi jak natura! Wszystkie kosmetyki zawierają substancje chemiczne szkodliwe szczególnie dla młodej cery. Tak będziesz wyglądała za dziesięć lat (pokazuje zdjęcie). Idźże do łazienki i zrób z siebie człowieka. - Muszę Karolu (Kasiu) z tobą porozmawiać, jutro wyjeżdżasz na obóz. Proszę cię bądź tak miły i usiądź obok mnie! - Przecież wiem jak się mam zachować! Czy znowu będzie wykład? - Ależ skądże! Pragnę ci tylko przypomnieć, że musisz pamiętać o codziennej higienie. Nie zapominaj, że zęby trzeba myć po każdym posiłku. Przydałoby 39

40 się abyś rano i wieczorem brał prysznic! Pamiętaj, że dezodorantu trzeba używać na czyste ciało. - Mamo, ja o tym wiem! - Czym mogę służyć? - Proszę paczkę papierosów i wino. - Niestety, nie mogę spełnić twojej prośby! To, co chcesz kupić nie służy twemu zdrowiu. Lepiej sięgnij po książkę. O, a może po tą, którą właśnie czytam! Jest fantastyczna, opisuje przygody, perypetie twoich rówieśni - ków. Zobaczysz jak się zabawisz! Zał. 2 KARTA PRACY UCZNIA Temat: Nic lepszego, nic droższego nad - ponadczasowość fraszki Jana Kochanowskiego Na zdrowie. I. Określ sytuacje liryczną, w tym celu odpowiedz na pytania : - Kim jest osoba mówiąca (podmiot liryczny)?. - Do kogo się zwraca? W jakich słowach to czyni.. (nazwij rodzaj środków poetyckich, określ ich funkcje).. - Chcąc sprawdzić stosunek podmiotu lirycznego do odbiorcy zgromadź wyrazy bliskoznaczne do wyrazu : szlachetny klejnot Sformułuj wniosek: osoba mówiąca (podmiot liryczny).. Zastanów się jaki charakter ma jego wyznanie, jaką wypowiedź ci przypomina?.. II. Wskaż środki poetyckiego i językowego wyrazu, które zostały użyte w celu osiągnięcia wypowiedzi. Uzupełnij tabelkę. 40

41 cytat środki stylistyczne apostrofa anafora epitety funkcja cytat środki stylistyczne wyliczenia zdania rozkaz zdania złożone funkcja Wniosek: środki stylistyczne (jakie?) Środki językowe (jakie?)... Służą wyrażaniu poglądów osoby mówiącej (jakich?)... III. Przedstaw notatkę z lekcji w formie komunikatu językowego. Kto mówi? Do kogo mówi? O czym mówi? Uwaga: zastanów się czy słowo dom może mieć znaczenie symboliczne? Praca domowa: 41

42 1. Ułóż opowiadanie z elementami dialogu i opisu sytuacji, które będzie rozwijało myśl zawartą w przysłowiu w zdrowym ciele zdrowy duch. 2. Zgromadź związki frazeologiczne dotyczące zdrowia w których występują wyrazy ze świata zwierząt i roślin, np.: zdrowy jak koń, zdrowa jak rzepa. 3. Opracuj zdrowy jadłospis dla dwunastolatka. 4. Przedstaw w wybranej formie plastycznej sport na cztery pory roku. Konspekt zajęć z okazji Dni Patrona Szkoły Prowadzący zajęcia: nauczyciel matematyki mgr Beata Jabłońska; nauczyciele w-f: mgr Grażyna Krasoń, mgr Iwona Opajdowska Klasa VI 2 godz. lekcyjne Zadanie główne: Szlakiem Jana z Czarnolasu - korelacja międzyprzedmiotowa Zadania dodatkowe: 1. Posługiwanie się mapą, odczytywanie mapy, kształtowanie wyobraźni przestrzennej; przeniesienie rzeczywistych odległości na plan 2. Umiejętność korzystania z podanych informacji 3. Realizacja integracji międzyprzedmiotowej poprzez zabawę (matematyka, przyroda, j. polski, wychowanie fizyczne) Zadania szczegółowe w zakresie: Sprawności motorycznej: uczeń: kształtuje swoją zwinność poprzez szybkie zmiany pozycji ułożenia ciała i kierunku poruszania się, doskonali swoją koordynację ruchową, rozwija szybkość działania w różnych sytuacjach Umiejętności: uczeń: potrafi wykonywać ćwiczenia gimnastyczne dostosowując się do grupy, przyjąć prawidłową pozycję wyjściową do ćwiczeń, posługiwać się przyrządami mierniczymi, zmieniać jednostki długości, posługiwać się mapą i odczytywać ją, przeliczyć skalę, obliczyć procent danej liczby, przygotować się na wycieczkę pieszą dbając o kondycję fizyczną, logicznie myśleć, korzystać z informacji, doskonali czytanie ze zrozumieniem. Wiadomości: uczeń: zna nazewnictwo ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć, zasady uczestnictwa w różnych formach aktywności ruchowej, wie jaką rolę spełnia kondycja podczas wycieczek, zna ważniejsze wydarzenia z życia Jana Kochanowskiego, zna zasady pisowni, porządek w zapisie, wie jak ważną rolę pełni współpraca w zespole na wynik całej grupy. Usamodzielniania: uczeń: aktywnie uczestniczy w zabawie, w pracy w grupie, potrafi współdziałać w zespole, dba o bezpieczeństwo swoje i innych, przestrzega 42

43 zasad fair play, uczestniczy w kulturalnym kibicowaniu. Metody realizacji zadań: -problemowa -zadaniowa -ścisła -zabawowa Metody przekazywania wiedzy: -pokaz -objaśnienie Przybory, przyrządy, środki dydaktyczne: -mapa, linijka, metrówka, pudła tekturowe, piłka lekarska 2 kg., stoper, kartony, flamastry Załączniki: -karta odpowiedzi -cennik biletów kolejowych -informator Życie Jana Kochanowskiego -zestawy pytań -mapa -punktacja Cześć toku Treść zajęć, opis zadań Czas Część wstępna Czynności organizacyjne i porządkowe 1.Zbiórka: powitanie, sprawdzenie obecności, podział na grupy 2.Podanie zadań i celów 3.Rozdanie kart z pytaniami, kart odpowiedzi i załączników. 3 min. Uwagi organizacyjnometodyczne Ustawienie klasami. Każda klasa dzieli się na grupy do poszczególnych zadań: - 6 osób do zadań sportowych, - 4 osoby do udzielania odpowiedzi, - 4 osoby na przystankach do zadań matematycznych, - 4 osoby do wytyczania mapy. Pozostałe osoby biorą udział w inscenizacji fraszki. Część główna 1. Zadanie: Uczniowie: - szukają na mapie miejscowości leżące na szlaku - mierzą odległości na mapie w linii prostej między 5 min. 5 min. Pomiar wykonują z centrum miejscowości( środka). Wyniki należy zaokrąglić do pełnych centymetrów i zapisać w 43