PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI. w Publicznym Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Siedliskach

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI w Publicznym Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Siedliskach Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z: Rozporządzeniem MEN z 21 marca 2001r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych. Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Gimnazjum. Programem nauczania matematyki w gimnazjum System uwzględnia wymagania zawarte w obowiązującej Podstawie Programowej. Opracowanie obejmuje: I. Zasady i cele wewnątrzszkolnego oceniania. II. Cele ogólne oceniania w matematyce. III. Cele szczegółowe oceniania w matematyce z uwzględnieniem kategorii celów nauczania i poziomów wymagań edukacyjnych. IV. Program. V. Formy aktywności matematycznych ucznia podlegających ocenie. VI. Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne. VII. Metody sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów. VIII. Ocenianie semestralne i końcowe. IX. Sposoby poprawiania oceny szkolnej. X. Sposoby zbierania i komunikowania informacji zwrotnej o postępach ucznia. XI. Sposoby informowania o wymaganiach. XII. Wymagania programowe na poszczególne oceny dla poszczególnych działów matematyki w I, II i III klasie gimnazjum I. Zasady i cele wewnątrzszkolnego oceniania Ocenianie wewnątrzszkolne osiągnięć edukacyjnych ucznia ma na celu: poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności, pomoc uczniom w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju, motywowanie ucznia do dalszej pracy, dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i uzdolnieniach ucznia, umoŝliwienie nauczycielom doskonalenia, organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej

2 Celem oceniania wewnątrzszkolnego jest: diagnoza wstępna- określenie indywidualnych potrzeb (oczekiwań) i przyczyn trudności kaŝdego ucznia, sprawdzenie stanu wiedzy ucznia (wiadomości i umiejętności), informacja o efektywności procesu nauczania (opisywanie rozwoju i postępów uczniów), ocenianie dla stopnia - róŝnicowanie i klasyfikowanie uczniów, upowszechnianie osiągnięć uczniów - porównywanie osiągnięć szkół, określanie stopnia opanowania standardów, ewaluacja programów nauczania. Przedmiotowy system oceniania powinien być: II. Cele ogólne oceniania w matematyce uŝyteczny wskazywać co jest najwaŝniejsze dla uczniów w procesie nauczania, uczenia się. wspomagać proces nauczania i uczenia się, wielowątkowy skoncentrowany na umiejętnościach kaŝdego ucznia z osobna, otwarty daje moŝliwość porównywania osiągnięć uczniów ze standardami, zapewniać pewność wnioskowania i spójność wewnętrzną. Cele systemu to: rozpoznanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych w kaŝdej klasie gimnazjum, poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć w dziedzinie matematyki i postępach w tym zakresie, pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu matematycznym, motywowanie ucznia do dalszej pracy, dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia. III. Cele szczegółowe oceniania w matematyce Sprawdzenie stopnia: a) przyswojenia i operowania informacjami matematycznymi: - posługiwanie się terminologią i faktami matematycznymi, - stosowanie algorytmów, praw, twierdzeń i definicji, - rozumienie tekstu matematycznego i komunikowania informacji, - odczytywanie informacji z róŝnych źródeł b) umiejętność posługiwania się matematyką - umiejętności rozwiązywania zadań typowych, - umiejętności rozwiązywania zadań nieschematycznych, problemowych, - umiejętności stosowania metod matematycznych do rozwiązywania zadań praktycznych, - umiejętności wykrywania zaleŝności, - umiejętności uzasadniania. Kategorie celów nauczania: A- zapamiętanie wiadomości B- rozumienie wiadomości C- stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

3 D- stosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych Poziomy wymagań edukacyjnych: K- konieczny- ocena dopuszczająca (2) P- podstawowy- ocena dostateczna (3) R- rozszerzający- ocena dobra (4) D- dopełniający- ocena bardzo dobra (5) W- wykraczający- ocena celująca (6) IV. Program nauczania. Program MATEMATYKA 2001 realizowany w kl. I-III został zatwierdzony przez MEN i wpisany do wykazu programów pod numerem DKOS /05. Jest zgodny z podstawą programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów. - Program umoŝliwia wypełnienie wszystkich celów i zadań określonych w podstawie programowej, a nawet je rozszerza. - W procesie nauczania z tym programem, uczeń nabywa wiedzę i umiejętności umoŝliwiające edukację matematyczną na kolejnych etapach kształcenia, - W procesie dydaktycznym uczeń jest traktowany podmiotowo. - Nauczanie matematyki odbywa się poprzez dostarczanie uczniom przykładów sytuacji bliskich ich doświadczeniu, a ukazujących potrzebę zastosowań matematyki, wykorzystując wiadomości z innych dziedzin. - Sprzyja kształceniu umiejętności określonych w standardach wymagań egzaminacyjnych. - W nauczaniu matematyki nauczyciel stwarza sytuacje pozwalające: - kształtować postawy etyczne - uczyć kontroli emocji i zachowań agresywnych, - kształtować relacje z innymi ludźmi, - kształtować umiejętność szybkiego i sprawnego uczenia się. V. Formy aktywności matematycznych ucznia podlegających ocenie Na lekcjach matematyki oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów: a) kształtowanie pojęć matematycznych sprawdzanie stopnia zrozumienia pojęć, b) rozwiązywanie zadań matematycznych- stosowanie odpowiednich metod, sposobu prowadzenia rozumowań, sposobów wykonania i otrzymanych rezultatów, c) matematyzowanie prostych sytuacji z wykorzystaniem liczb i działań na nich, d) logiczne rozumowanie z zastosowaniem analogii i poznanych algorytmów, e) stosowanie metod matematycznych do opisu i interpretacji określonego zagadnienia, f) wykorzystanie języka matematyki w komunikowaniu się, g) podejmowanie działań prowadzących do rozwiązywania problemów, h) stosowania nabytej wiedzy i umiejętności w zadaniach z róŝnych, w tym z Ŝycia codziennego, i) dostrzeganie związków matematyki z innymi przedmiotami, j) formułowanie i zapisywanie wniosków, k) uogólnianie, uzasadnianie rozpatrywanego problemu, l) dostrzeganie problemu, formułowanie w języku matematycznym i rozwiązanie go, m) samodzielność stawiania hipotez i weryfikowania ich, n) sposoby prezentowania efektów pracy, o) Praca projektowa- abstrakcyjność myślenia, sposób ujęcia zagadnienia, p) wykorzystanie urządzeń technicznych do wykonywania obliczeń (kalkulatora, komputera), q) aktywność na lekcji, r) praca w grupach,

4 VI. Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne a) Stopień celujący (poziom wymagań wykraczający- W) otrzymuje uczeń, który: - posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania matematyki w danej klasie, obejmuje treści programowe wyspecjalizowane ponad potrzeby głównego kierunku nauki matematyki, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, - biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania danej klasy, proponuje rozwiązania nietypowe, rozwiązuje dodatkowe zadania wykraczające poza program nauczania danej klasy, - rozwiązuje zadania problemy oraz zadania trudne i nietypowe, - samodzielnie formułuje definicje, twierdzenia i wnioski poprawnym językiem matematycznym, - przeprowadza dowód poznanego twierdzenia oraz rozwiązuje zadania na dowodzenie, - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach matematycznych, kwalifikując się do finału na szczeblu wojewódzkim, w innych konkursach osiąga najwyŝsze wyniki, - pogłębia (poszerza) swoje wiadomości wykorzystując encyklopedie, słowniki, ciekawe ksiąŝki matematyczne, Internet i inne źródła informacji - w matematycznych konkursach szkolnych np. Liga zadaniowa uzyskuje wyniki odpowiadające ocenie celujący- zgodnie z regulaminem konkursu. b) Stopień bardzo dobry (poziom wymagań dopełniający- D) otrzymuje uczeń, który: - opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania matematyki w danej klasie z zakresu wymagań ponadpodstawowych obejmujący trudne do opanowania elementy treści najbardziej złoŝone i unikalne, twórcze i oryginalne naukowo, odległe od bezpośredniej i pozaszkolnej działalności ucznia, - sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych (problemowych) sytuacjach, - rozwiązuje trudniejsze krzyŝówki, ciekawostki matematyczne, - posługuje się poprawnym językiem matematycznym,wyróŝnia się bardzo duŝą aktywnością na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, c) Stopień dobry (poziom wymagań rozszerzający- R) otrzymuje uczeń, który: - opanował co najmniej 60% wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania matematyki w danej klasie, ale wykraczających ponad podstawę programową tej klasy, - poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje samodzielnie mniej typowe zadania teoretyczne lub praktyczne, z niewielką pomocą nauczyciela rozwiązuje zadania problemowe przydatne w danym i wyŝszym etapie kształcenia pośrednio uŝyteczne w pozaszkolnych działaniach ucznia, - na lekcjach jest aktywny, wypowiada wnioski wynikające z omawianych zagadnień. d) Stopień dostateczny (poziom wymagań podstawowy- P) otrzymuje uczeń, który: - opanował wiadomości i umiejętności określone podstawą programową nauczania matematyki w danej klasie z poziomu podstawowego, - rozwiązuje (wykonuje) typowe zadania (działania) teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - na lekcjach jest aktywny, - samodzielnie wykonuje zadania z poziomu podstawowego. e) Stopień dopuszczający poziom wymagań konieczny- K) otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, ale braki te nie uniemoŝliwiają uzyskanie przez ucznia podstawowej wiedzy matematycznej potrzebnej w dalszej jego nauce, - rozwiązuje z duŝą pomocą nauczyciela zadania praktyczne typowe, zadania z Ŝycia codziennego o niewielkim stopniu trudności obejmujące wiedzę i umiejętności najbardziej niezbędne,

5 - potrafi odtworzyć treść podstawowych twierdzeń i definicji, rozumie regułę wykonywania działań i algorytmy działań pisemnych. f) Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który: - nie opanował wiadomości i umiejętności najprostszych, zagadnień z koniecznego poziomu wymagań (K) określonych w podstawie programowej, a braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemoŝliwiają dalsze zdobywanie wiedzy matematycznej niezbędnej w klasach programowo wyŝszych, nawet z bardzo duŝą pomocą nauczyciela nie potrafi rozwiązać (wykonać) zadań z Ŝycia codziennego (obliczeń) o niewielkim (elementarnym) stopniu trudności. Uczniowie, którzy mają opinię Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej o obniŝeniu (dostosowaniu) wymagań edukacyjnych lub indywidualizacji pracy z uczniem otrzymują stopień dopuszczający, jeŝeli opanują zakres wiadomości i umiejętności określonych indywidualnie dla kaŝdego ucznia, zgodnie z zaleceniami poradni. VII. Metody sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów Oceny cząstkowe (bieŝące) uczeń moŝe otrzymać z: a) Wypowiedzi ustnych (przynajmniej 2 razy w semestrze), w których oceniana jest zawartość merytoryczna, samodzielność wnioskowania, uogólniania, dowodzenia, umiejętność przeprowadzenia analizy zadania, posługiwanie się językiem matematycznym, Jakość oceny uzyskanej przez ucznia zaleŝy od skali trudności pytania lub zadania wynikającej z planu wynikowego. b) Aktywności na lekcji za aktywny i twórczy udział w lekcji lub pracy grupy powołanej na lekcji uczeń moŝe otrzymać plus, który jest odnotowany w zeszycie nauczyciela. Za ostentacyjny brak aktywności uczeń otrzymuje minus.( plus anuluje minusa) Po zliczeniu plusów za kaŝde pięć kolejnych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobry z aktywności, cztery plusy to ocena dobry itd. Przy niŝszych ocenach niŝ bdb to uczeń decyduje o wpisaniu danej oceny w trakcie semestru. Na koniec semestru nauczyciel dokonuje bilansu punktów i wpisuje ocenę z aktywności tym uczniom, którzy jeszcze jej nie otrzymali. c) prac klasowych przeprowadzanych po zakończeniu kaŝdego działu. Prace klasowe: obejmują materiał uprzednio powtórzony i utrwalony z opracowanego działu lub jego części, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem. d) sprawdzianów-przeprowadzanych po zrealizowaniu części dłuŝszego działu (w tym testy wielokrotnego wyboru i testy osiągnięć szkolnych), w których oceniana jest wiedza z danego zakresu, zrozumienie zagadnień, umiejętność logicznego myślenia, umiejętność rozwiązywania zadań o róŝnym poziomie wymagań, poprawność języka matematycznego, porządek i estetyka zapisów, obejmują materiał z aktualnie przerabianego materiału, zapowiedziane przynajmniej na 3dni wcześniej. e) kartkówek, w których oceniana jest zawartość merytoryczna sprawdzanego zagadnienia. Obejmują zakresem zagadnienia z ostatnich 3 lekcji lub sprawdzenie ostatniej pracy domowej, trwają minut, mogą nie być zapowiedziane przez nauczyciela. f) sprawdzianów semestralnych i całorocznych, w których oceniana jest zawartość merytoryczna konieczna do opanowania partii materiału w danym semestrze (roku),obejmują podstawowe partie materiału opracowane w ciągu całego semestru lub roku. Czas trwania: do dwóch godzin lekcyjnych. Są zapowiedziane na dwa tygodnie wcześniej. g) prac domowych, - ocena uzaleŝniona jest od poprawności merytorycznej, zgodności z tematem pracy, struktury i zakresu prezentowanej treści, samodzielności jej wykonania przez ucznia. h) udziału w konkursach,

6 i) umiejętności wykorzystania w matematyce kalkulatora i komputera, j) pracy dodatkowej ocena uzaleŝniona jest od: stopnia trudności przygotowania merytorycznego i umiejętności prezentowania zadania, oryginalności i estetyki wykonanej pracy, wykorzystania róŝnych źródeł informacji i inne. Uczeń moŝe zdecydować czy ocena proponowana przez nauczyciela będzie odnotowana w dzienniku lekcyjnym. Prace pisemne są wielopoziomowe. Uczeń uzyskuje ocenę: Dopuszczającą gdy uzyska 60% punktów z poziomu podstawowego, Dostateczną gdy uzyska co najmniej 85% z poziomu podstawowego, Dobrą gdy spełni warunki na ocenę dostateczną i uzyska 60% z poziomu ponadpodstawowego, Bardzo dobrą gdy spełni warunki na ocenę dostateczną i uzyska Co najmniej 85% z poziomu ponadpodstawowego, Celującą gdy uzyska 100% punktów moŝliwych do uzyskania. JeŜeli uczeń nie zaliczy zadań z poziomu podstawowego a rozwiąŝe zadanie z poziomu ponadpodstawowego wtedy punkty z nich uzyskane idą w pierwszej kolejności na poczet poziomu podstawowego. Zadania wielopoziomowe zawierają: - zadania z poziomu podstawowego, - zadania objęte programem nauczania z poziomu ponadpodstawowego, - zadania wykraczające poza program danej klasy z poziomu mistrzowskiego. O ocenie semestralnej lub końcowej decydują: - oceny z samodzielnej pracy ucznia (prace klasowe, sprawdziany, kartkówki, prace semestralne, odpowiedzi ustne), - oceny wspomagające (aktywność na lekcji, prace dodatkowe, prace domowe). - Uczeń nie moŝe otrzymać oceny końcowej wyŝszej niŝ o jeden stopień od średniej ocen z prac pisemnych ( klasówki, sprawdziany ) Zwolnienia W uzasadnionych przypadkach uczeń nieprzygotowany do lekcji moŝe być bez Ŝadnych konsekwencji zwolniony z pytania. Uczeń takie nieprzygotowanie i jego powód musi zgłosić przed lekcją. Nauczyciel odnotowuje ten fakt w dzienniku lekcyjnym. Uczeń nie moŝe tego prawa naduŝywać a jego argumentacja moŝe nie być przyjęta przez nauczyciela. Uczeń nieobecny na dwóch kolejnych lekcjach matematyki z powodu choroby jest zwolniony z pytania na pierwszej odbywającej się po jego powrocie do szkoły lekcji. Uczeń nieobecny na lekcji matematyki z powodu zwolnienia nie moŝe na następnych zajęciach zgłaszać z tego powodu nieprzygotowania do lekcji. Brak zadania domowego z powodu lenistwa lub zgłoszenie nieprzygotowania bez istotnej przyczyny mogą być przyczyną odpytania ucznia i wstawienia oceny ndst po stwierdzeniu braku wiedzy i umiejętności na poziomie koniecznym. VIII. Ocenianie semestralne i końcowe. Zasady klasyfikowania semestralnego i końcoworocznego zawarte są w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania.

7 Przy wystawianiu oceny semestralnej i końcowej brane są pod uwagę oceny cząstkowe uzyskane przez ucznia w danym okresie czasu a w przypadku tej ostatniej uwzględnia się równieŝ ocenę semestralną. Ocena semestralna i końcowa nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Największą wagą mają oceny ze sprawdzianów i kartkówek następnie oceny z odpowiedzi ustnych, pozostałe oceny są ocenami pomocniczymi. IX. Sposoby poprawiania oceny szkolnej Uczeń ma prawo poprawić kaŝdą ocenę z pracy klasowej w ciągu dwóch tygodni od dnia oddania sprawdzonych prac. Termin poprawy naleŝy uzgodnić wcześniej z nauczycielem na wniosek ucznia. W przypadku większej liczby osób zainteresowanych poprawą oceny nauczyciel podaje jeden wspólny termin dla wszystkich uczniów. Do dziennika obok oceny niedostatecznej wpisuje się ocenę, którą uczeń uzyskał w wyniku poprawy, niezaleŝnie od jej jakości. Uczeń pisze ją tylko jeden raz. Uczeń poprawiający ocenę nast. pisze jednopoziomowy sprawdzian na maksymalną ocenę dostateczny. Uczeń, który otrzymał niedostateczną ocenę na pierwszy semestr jest zobowiązany do podjęcia próby poprawy oceny do końca marca następnego semestru. X. Sposoby zbierania i komunikowania informacji zwrotnej o postępach ucznia: Głównymi źródłami informacji są: - obserwacja ucznia, - wypowiedzi ustne, - prace pisemne (obowiązkowe i nieobowiązkowe), - diagnoza wstępna i końcowa, - egzaminy. Nauczyciel zachowuje sprawdziany do końca danego roku szkolnego. Mogą być one udostępniane rodzicom na ich prośbę. Podczas spotkań z rodzicami nauczyciel udziela pełnej informacji o postępach ucznia: czego się nauczył, czego się powinien nauczyć i co powinien w tym kierunku zrobić, uzgodnić formy współpracy uczeń- nauczyciel- rodzic. XI. Sposoby informowania o wymaganiach Na pierwszej godzinie matematyki uczniowie są zapoznawani z PSO, co zostaje potwierdzone wpisem do dziennika lekcyjnego, Wymagania na poszczególne oceny udostępniane są uczniom (wywieszone na tablicy w pracowni lub wręczane uczniom przed rozpoczęciem realizacji działu). Nauczyciel przed rozpoczęciem kaŝdego działu zapoznaje uczniów szczegółowo z wymaganiami edukacyjnymi. Nauczyciel na pierwszym zebraniu informuje rodziców (opiekunów prawnych) o sposobie oceniania z przedmiotu (PSO jest do wglądu). O ocenach cząstkowych lub końcowych informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich udostępniając na piśmie zestawienie ocen lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami. Rodzice są zobowiązani do podpisywania ocen z prac klasowych, sprawdzianów (szczególnie, gdy uczeń otrzymał ocenę niedostateczną), prac domowych (gdy uczeń jej nie odrobi i uzyska ocenę niedostateczną). PSO moŝe ulec zmianie dopiero po zakończeniu roku szkolnego.