WYNIKI OCENY TRZODY CHLEWNEJ W 2011 ROKU

Transkrypt

1 WYNIKI OCENY TRZODY CHLEWNEJ W ROKU Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS

2 Opracowanie: Tłumaczenie na język angielski: Projekt okładki: Zdjęcia: dr inż. Tadeusz Blicharski mgr inż. Jarosław Ptak mgr inż. Martyna Snopkiewicz dr inż. Katarzyna Skrzymowska mgr inż. Agnieszka Warda mgr inż. Mirosław Barski str. 23 (prawe) mgr inż. Marek Gamoń str. 39 mgr inż. Marcin Grzyb str. 19 (lewe) mgr inż. Piotr Polok str. 35 ISSN Nakład: 350 egz. Warszawa, 2012 r.

3 Spis treści Contents Omówienie wyników oceny użytkowości świń w stadach zarodowych Pigs performance results obtained in nucleus herds Wyniki oceny wartości użytkowej poszczególnych ras świń Results of performance value estimation per breed Polska biała zwisłoucha Polish landrace Wielka biała polska Polish large white Duroc Pietrain Hampshire Puławska Pulawska Program krzyżowniczy Crossing program Hodowlana trzoda chlewna na wystawach Breeding stock at exhibitions Adresy Addresses Biuro PZHiPTCh POLSUS Polish Pig Breeders and Producers Association POLSUS offi ce Filie PZHiPTCh POLSUS Regional Units of POLSUS Organizacje wojewódzkie zrzeszone w PZHiPTCh POLSUS Regional organizations associated under POLSUS 3

4 Omówienie wyników oceny użytkowości świń w stadach zarodowych Praca hodowlana powinna przebiegać niezależnie od zmiennej sytuacji rynkowej. Tylko stabilność działań i staranna selekcja z pokolenia na pokolenie dają szanse na uzyskiwanie postępu hodowlanego. Jednak warunki i wyniki pracy hodowlanej nad trzodą chlewną są w dość dużym stopniu wrażliwe na wpływ sytuacji rynkowej. W ciągu ostatnich pięciu lat kryzysy na rynku trzody wykazały szczególną słabość krajowego sektora. Bardzo duże rozdrobnienie gospodarstw, niski zysk jednostkowy z produkcji świń, a w niektórych dość długich okresach czasu wręcz straty fi nansowe hodowców wynikające z drastycznego wzrostu cen pasz i niskich cen żywca odbijają piętno na wynikach doskonalenia trzody. Tabela 1. Liczba loch objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na r. Table 1. Number of sows under evaluation per breed on Rasa Breed Liczba loch Number of sows polska biała zwisłoucha (pbz) / polish landrace (pl) wielka biała polska (wbp) / polish large white (plw) duroc 736 pietrain 513 puławska (puł.) / pulawska (pul.) 804 hampshire 67 Razem / total

5 Sytuacja rynkowa wpłynęła także na stan stad zarodowych i w roku nie została odwrócona tendencja spadku liczby loch objętych oceną użytkowości rozpłodowej, chociaż została znacząco wyhamowana. W roku średni stan loch wynosił sztuk w 506 stadach przy średniej liczbie 26,8 lochy w stadzie. Największą grupę stad stanowią te o liczebności loch. Nie jest to duża koncentracja jednak wynika z możliwości inwestycyjnych, zapotrzebowania na materiał hodowlany i możliwości obsługi stada przez ograniczoną ilość siły roboczej. Należy pamiętać, że w stadach zarodowych jest znacznie więcej czynności do wykonania niż w zwykłym stadzie produkcyjnym. Najwięcej loch pod oceną utrzymywano w województwie kujawsko-pomorskim, ich ilość stanowiła 26,3% krajowego pogłowia. W województwie wielkopolskim utrzymywano loch stanowiących 21,7% krajowego pogłowia loch zarodowych. Znaczne ilości loch pod oceną skupione były również w województwach: lubelskim stanowiące 10% pogłowia krajowego, warmińsko-mazurskim i pomorskim, odpowiednio 9% i 7% pogłowia krajowego. W pozostałych województwach liczba loch nie przekraczała 3% udziału pogłowia krajowego. Wykres 1. Zmiany liczby stad oraz średniej liczby loch w stadzie Wykres 1. Zmiany liczby stad oraz redniej liczby loch w stadzie Graph 1. Number of herds and average number of sows per herd Graph 1. Number of herds and average number of sows per herd zba stad licz , zba loch licz liczba stad / number of herds r. liczba loch w stadzie / av. number of sows per herd Nadal najliczniejszą rasą pod oceną jest polska biała zwisłoucha. Pogłowie loch tej rasy pod oceną w roku wynosiło 6317 sztuk. Różnica w liczbie loch ras pbz i wbp stale maleje i w roku pogłowie loch wbp wynosiło 5149 sztuk co stanowiło 81,5% pogłowia loch pbz. Co ciekawe na terenie dwóch największych pod względem hodowli województw tj. kujawsko-pomorskim i wielkopolskim liczba loch wbp i pbz jest bardzo zbliżona. Taka sama liczebność loch wbp i pbz występuje również w woje- 6

6 Wykres Wykres Procentowy udzia udział loch loch zarodowych zarodowych w województwach, w r. r. Graph Graph Nucleus sows by voivoidship in in %, %, wództwie dolnośląskim. Natomiast przewaga liczby loch wbp nad pbz występuje w województwach: podlaskim, lubelskim i lubuskim. W pozostałych województwach utrzymywanych pod oceną jest więcej loch pbz niż wbp. Kolejną pod względem liczebności rasą była puławska, której liczba loch pod oceną wynosiła 804 sztuki. Wysoki stan loch tej rodzimej rasy wynika ze szczególnie aktywnej i skutecznej pracy zootechników i hodowców, ich związkowych organizacji i opieki Instytutu Zootechniki PIB. Hodowle objęte Krajowym Programem Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich otrzymują pewne wsparcie fi nansowe jednak nie jest to czynnik decydujący o wielkości hodowli. Można uznać, że stan liczbowy loch rasy puławskiej jest w mniejszym stopniu uzależniony od bezpośredniego wsparcia fi nansowego, a bardziej związany ze znalezieniem rynkowej niszy dla produktów ze świń tej rasy. Obecnie mięso ze świń rasy puławskiej znajduje coraz większe uznanie i staje się poszukiwanym produktem rynkowym. W roku rozpoczęto współpracę z siecią hipermarketów Auchan, które w swojej ofercie zamieściły, jako produkt delikatesowy, kulinarne mięso ze świń rasy puławskiej. Na czwartym miejscu pod względem liczebności jest rasa duroc (736 loch) i jest to wyraźny sygnał preferencji rynkowych. Świnie tej rasy są znane z bardzo dobrej jakości mięsa stąd rosnąca popularność knurów duroc, a zwłaszcza knurów mieszańcowych z udziałem tej rasy. Ta z kolei wpływa pozytywnie na stan loch. Kolejną rasą mającą poważne znaczenie jest pietrain. Pod oceną w roku było 513 loch. Zarówno w rasie duroc jak i pietrain liczebwielkopolskie 22% lubelskie 10% warmi sko-mazurskie 9% pomorskie 8% kujawsko-pomorskie 26% ma opolskie 1% zachodniopomorskie 1% wi tokrzyskie 1% l skie 2% podkarpackie 2% lubuskie 3% podlaskie 3% opolskie 3% ódzkie 3% dolno l skie 3% mazowieckie 3% 7

7 Wykres Wykres 3. Procentowy 3. Koncentracja udział loch loch w ró nej w stadach o różnej wielko ci wielkości, stadach, r. r. Graf 3. Number of sows concerning herd size, Graph 3. Percentage of sows according to herd size, % 4% 3043 stada: 1-10 loch 14% 4% % stada: 1-10 loch stada: loch % 22% stada: loch loch 14% stada: loch loch 6215 stada: od 101 loch stada: loch 46% 6215 stada: od 101 loch 46% ność loch pod oceną można by uznać za wystarczającą do prowadzenia pracy hodowlanej, jednak należy pamiętać, że mioty czystorasowe stanowią tylko małą część w kojarzeniach, co obniża możliwości selekcyjne w tych rasach. Najmniejszą liczebnością loch w roku, bo zaledwie 67 sztuk, charakteryzowała się rasa hampshire. Jej hodowla jest prowadzona tylko w 6 stadach. Popularność tej rasy spada w całej Europie i jej przyszłość jest wręcz zagrożona. W stadach hodowlanych prowadzona jest, wspólnym wysiłkiem hodowców i zootechników PZHiPTCH POLSUS, praca hodowlana obejmująca ocenę użytkowości rozpłodowej, tucznej i rzeźnej oraz selekcja i dobór. Rasy pbz i wbp są komponentami matecznymi, stąd szczególny nacisk na poprawę użytkowości rozpłodowej w tych populacjach. W roku wprowadzono do praktyki hodowlanej nowy zbiorczy model BLUP. Model ten zawiera w swoim indeksie zwłaszcza dla ras matecznych duży udział wagowy dla dwóch cech użytkowości rozpłodowej. Liczbę prosiąt żywych w 21 dniu i liczbę prosiąt żywo urodzonych. Do tego czasu selekcja na poprawę użytkowości rozpłodowej była prowadzona praktycznie w oparciu o wartości fenotypowe cech użytkowości rozpłodowej. Analizując wyniki płodności loch na przestrzeni dziesięciu ostatnich lat trudno zauważyć trend ich poprawy. Efekty wprowadzenia nowego modelu BLUP i selekcji na nim opartej mogą być widoczne dopiero po kilku latach, gdy zostaną uzyskane wyniki rozrodu potomstwa selekcjonowanego według nowych metod. W roku średnia liczba prosiąt żywo urodzonych w miocie u loch rasy wbp wynosiła 11,54 i była wyższa niż w roku, lecz taka sama jak 8

8 w roku. U loch rasy pbz wzrost wartości fenotypowej liczby prosiąt urodzonych w miocie w ciągu ostatnich lat jest bardziej stabilny i w roku cecha ta uzyskała poziom 11,68. Należy uznać, że średnie wartości tej cechy na poziomie tylko niewiele powyżej 11,5 prosięcia nie są wystarczające. Obecne modele zbiorcze BLUP skierowane są na poprawę tej cechy, jednak jest to proces trudny i długotrwały. Natomiast zwraca uwagę niewiele mniejsza wartość liczby prosiąt żywych w 21 dniu w stosunku do prosiąt żywo urodzonych. Dla rasy pbz wynosi ona 10,85 prosięcia, a dla wbp 10,74 prosięcia. Są to wartości wyższe niż w roku. Oznacza to dla obu ras upadki na poziomie 9,3%. Są to wartości znacząco mniejsze niż w wielu innych programach hodowlanych, gdzie uzyskano poprawę płodności przy jednoczesnym zwiększeniu liczby upadków prosiąt. Dalsza praca hodowlana skierowana na liczbę prosiąt żywych w 21 dniu i liczbę prosiąt odsadzonych wydaje się jak najbardziej słuszna. Uwagę zwraca duża średnia liczba sutków u loch ras matecznych. Wysoka odziedziczalność tej cechy pozwoliła uzyskać duży postęp i daje możliwości dalszej poprawy płodności i plenności. Użytkowość rozpłodowa ras ojcowskich i rasy rodzimej puławskiej jest na niższym poziomie niż ras białych, jednak zapewnia opłacalność ich utrzymywania. W rasach ojcowskich poprawa płodności i plenności nie jest priorytetowa, stąd też niższy poziom tych cech. Uwagę zwraca dość duży postęp fenotypowy w zakresie plenności rocznej loch. Zestawienie wyników z piętnastu lat obrazuje poprawę tej cechy w ostatnich czterech latach, a przede wszystkim wpływ skracania okresu międzymiotu na jej poziom. Największa intensywność użytkowania loch wyrażona długością okresu międzymiotu występuje u loch rasy wbp. Wartość 23,3 prosiąt żywych w 21 dniu i gotowych do odsadzenia uzyskanych Wykres 4. Plenność loch w latach 1996 Graph 4. Prolifi cacy 1996 szt wbp (plw) pbz (pl) hampshire duroc pietrain 9

9 w ciągu roku od lochy jest w warunkach produkcyjnych dość przeciętna, ale w warunkach stada zarodowego, gdzie nie dopuszcza się przesadzania prosiąt jest dobrym wynikiem. Oczywiście najlepsze wyniki uzyskiwały lochy ras matecznych, ale także w rasach ojcowskich notowany jest w ostatnich latach postęp w zakresie rocznej plenności. Inaczej poziom tej cechy przedstawia się w rasie hampshire, ale bardzo mała liczebność loch tej rasy i stałe zmniejszanie jej skali nie daje możliwości uzyskiwania dobrych wyników. Ocena użytkowości tucznej i rzeźnej jest niezwykle ważnym elementem pracy hodowlanej, jednocześnie pracochłonnym i kosztownym. W roku oceniono łącznie knurów oraz loszki. Łącznie oceniono knury czystorasowe w tym najwięcej oceniono knurów rasy pbz 7 201, mniej knurów rasy wbp Czystorasowych knurów ras ojcowskich oceniono znacznie mniej: 782 rasy duroc i 659 rasy pietrain. Najmniej, bo tylko 65 sztuk oceniono knurów rasy hampshire, co oczywiście wynika z małego stanu loch tej rasy. W roku oceniono łącznie knurów mieszańcowych. Spośród nich zdecydowanie najwięcej, bo sztuk było knurów z krzyżowania ras duroc i pietrain. Innych mieszańców oceniono znacznie mniej: 331 knurów hampshire pietrain, 64 knury hampshire duroc. Wynika to zarówno z popytu rynkowego jak i możliwości produkcyjnych limitowanych skąpą liczbą loch rasy hampshire. Oceniano przeciętnie knury już dobrze rozwinięte w wieku powyżej 170 dni i odpowiedniej masie ciała. Trzy najliczniejsze rasowe grupy knurów tzn. pbz, wbp i mieszance duroc pie- Wykres 5. Liczba knurków i loszek ocenionych i zakwalifikowanych do sprzedaży, r. Graph 5. Number of tested and qualifi ed as breeding stock young boars and gilts for sale, szt knurki czystorasowe / purebred young boars knurki miesza ce / crossbred young boars loszki czystorasowe / purebred gilts loszki miesza ce / crossbred gilts ocenione / tested zakwalifikowane do sprzeda y / qualified for sale 10

10 train charakteryzowały się średnią masą ciała w dniu oceny od 117 kg dla wbp i mieszańców oraz 118 kg dla pbz. Najwięcej było ocenionych loszek rasy pbz ponad 32 tysiące, ponad 18 tysięcy wbp i nieco ponad 22 tysiące mieszańcowych pbz wbp. Loszek ras ojcowskich oceniono znacznie mniej, tyle aby zapewnić remont stad na możliwie najlepszym poziomie. Mimo zmniejszenia nacisku na doskonalenie cech tucznych i rzeźnych u ras matecznych poziom tych cech jest zadowalający. W roku uzyskano poprawę wyników tempa wzrostu w rasach wbp i pbz, zarówno dla knurków jak i dla loszek. Nieco wyższe średnie przyrosty dzienne charakteryzowały knurki wbp w porównaniu do pbz. Średni standaryzowany przyrost dzienny dla knurków wbp na poziomie 698 g/dzień należy uznać za dobry. Przyrosty knurków rasy pbz były nieco niższe i wynosiły średnio 696 g/dzień. Przyrosty knurów ras ojcowskich wykazywały średnio podobny poziom do ras matecznych. Knury rasy duroc wykazywały średnie przyrosty na poziomie 681 g/dzień. Wyższe, bo na poziomie 708 g/dzień były przyrosty knurków hampshire. Natomiast jak zwykle najniższe przyrosty (667 g/dzień) charakteryzowały rasę pietrain. Wysokie tempo wzrostu wykazywały knurki mieszańcowe. Przy czym najwyższe przyrosty uzyskały mieszańce bez udziału rasy pietrain (mieszańce duroc hampshire), tj. 724 g/dzień. Oferta tych knurków jest jednak najmniejsza mimo bardzo dobrych parametrów użytkowości tucznej i rzeźnej. Wysokie tempo wzrostu średnio 691 g/dzień wykazywały knury mieszańcowe duroc pietrain. Najniższe tempo wzrostu charakteryzowało mieszańcowe knury hampshire pietrain (675 g/dzień) przy także najniższej mięsności. Powyższe wyniki wskazują jak trudno przewidywać użytkowość mieszańców jedynie na podstawie użytkowości ras wyjściowych. Krzyżowanie hampshire z duroc daje lepsze rezultaty niż inne układy choć rasa pietrain ma zdecydowanie najlepszą użytkowość rzeźną. Najniższe parametry użytkowości tucznej i rzeźnej wykazywały knury rasy puławskiej, ale pochodzenie tej rasy, jej historia i charakter pracy hodowlanej nad tą rasą w pełni usprawiedliwiają jej niższą użytkowość. Na bardzo dobrym poziomie utrzymują się parametry użytkowości rzeźnej knurów. Nadal obserwowane jest zmniejszanie grubości słoniny, choć zmiany w okresie rocznym są mniejsze niż dawniej. Wynika to z obiektywnych wartości fenotypowych tej cechy oraz zmiany indeksu BLUP, gdzie dla ras matecznych bardzo ograniczono selekcję w kierunku doskonalenia użytkowości rzeźnej. Średnia grubość słoniny knurów wbp wynosiła 8,7 mm, a knurów pbz 9,0 mm. Najcieńsza słonina charakteryzowała rasę pietrain 7,4 mm. Są to wartości lepsze niż w roku 11

11 co wskazuje na dalszy, choć już bardzo niewielki postęp. Należy zaznaczyć, że w rasach ojcowskich uzyskano większy postęp w doskonaleniu cech rzeźnych. Mięsność knurów ras kolorowych, zarówno czystorasowych jak i mieszańców przekracza średnie wartości dla ras matecznych. Knury te wykazywały nie tylko cieńszą słoninę, ale też większą wysokość oka polędwicy. Na uwagę zasługuje użytkowość rzeźna knurów pietrain i mieszańców hampshire duroc. Można pozytywnie ocenić postęp fenotypowy użytkowości ras ojcowskich, co pozwala oczekiwać dobrych wyników ich potomstwa w produkcji towarowej. Loszki ras matecznych przedstawiają odpowiedni dla stawianych oczekiwań poziom użytkowości tucznej i rzeźnej. Tempo wzrostu loszek ras matecznych było na odpowiednim poziomie tj. 638 g/dzień dla wbp i 640 g/dzień dla pbz. Jako, że są to wartości tempa wzrostu od urodzenia do dnia oceny nie można mieć do nich zastrzeżeń. Mięsność loszek ras matecznych utrzymuje się na poziomie 58,7% dla rasy wbp i 58,4% dla rasy pbz. Mimo zmiany indeksów selekcyjnych nadal w zakresie jakości tusz i tempa wzrostu uzyskano wyższe niż przed rokiem wartości fenotypowe tych cech. Średnia grubość słoniny ma wartości wyższe dla loszek ras matecznych niż ojcowskich. Oczywiście loszki rasy puławskiej wykazują wartości cech tucznych i rzeźnych na niższym poziomie od ras nowoczesnych. Użytkowość loszek mieszańcowych była na nieco niższym poziomie niż czystorasowych, mimo to spełniała ona oczekiwania w tym zakresie. Zwłaszcza nieco grubsza słonina u mieszańców lepiej je predestynowała do roli loch produkcyjnych i intensywnego użytkowania rozpłodowego. Analiza średnich danych daje obraz bardzo dużego podobieństwa wyników użytkowości poszczególnych ras. Uwagę zwraca nieco lepsza użytkowość tuczna i rzeźna rasy wbp, ale jest to znane zjawisko dużej plastyczności tej rasy i przydatności do wyprowadzania z niej komponentów ojcowskich. Należy także pamiętać, że w rasach matecznych bardzo wysoki poziom tempa wzrostu, a zwłaszcza mięsności u loszek nie zawsze stanowi atut pozytywny. Na podstawie wyników oceny można stwierdzić, że dla cech o wysokiej odziedziczalności uzyskiwany jest widoczny postęp fenotypowy. Natomiast cechy rozrodu dla ras matecznych nadal przedstawiają zbyt niski poziom. Analizy wymaga stopień udziału młodych loszek w stadach i ich użytkowość w porównaniu do pokolenia rodzicielskiego. Na uwagę natomiast zasługuje dość duża zmienność poziomu użytkowości rozpłodowej w poszczególnych stadach. Na płodność i plenność w bardzo dużym stopniu wpływają warunki środowiska. Można domniemywać, że w wielu 12

12 przypadkach hodowcy nie wykorzystują w pełni genetycznego potencjału loch. W najbliższych latach doskonalenie użytkowości rozpłodowej będzie głównym celem hodowlanym w programie PZHiPTCh POLSUS. Dr inż. Tadeusz Blicharski Pigs performance results obtained in nucelus herds Breeding works should be carried out irrespective of changeable market situation. Only stable breeding activities and careful selection give chance to obtain breeding progress. However we should remember that conditions and results of breeding works are very sensitive to market infl uences. In the last fi ve years we suffered from a serious crisis in pig market and we found out how weak Polish pig sector really is. Great fragmentation of our herd structure, low income, long lasting periods of fi nancial losses caused by drastic increase in feed price have a negative effect on performance results obtained in nucleus herds. Market situation also had an infl uence on herds condition and a downward trend in number of evaluated sows had not been reversed in. The slope in sows number last year was not as steep, though. The average number in was of sows in 506 herds with the average of 26,8 sows per herd. The biggest group were herds counting sows. It is not very high concentration but it is the result of investments possibilities, breeding stock demand and capability to manage farms with small number of workers. We should not forget that in nucleus herds there is much more things to do then in a production herd. The highest number of sows estimated last year was in kujawsko-pomorskie province, were 26,3% (3 574 sows) of national sow stock was located. In wielkopolskie province where 21,7% of estimated sows (2944) was present. Considerable number of sows could be found in in the following provinces: lubelskie 10% (1 364 sows), warmińsko-mazurskie 9% and pomorskie 7%. The other provinces did not have more than 3% of national breeding stock. Polish landrace was still the most numerous breed with sows in. Difference between number of Polish landrace and Polish large white sows is continuously decreasing. With Polish large white sows registered in the breed reached 81,5% of landrace sows number. What is interesting, in kujawsko-pomorskie and wielkopolskie provinces 13

13 number of large white and landrace sows is very similar. The same situation is in dolnoslaskie region. Howevere there is more large white sows then landrace sows in podlaskie, lubelskie and lubuskie regions. In other provinces there are more landrace sows then large white sows. If it comes to numbers the next in line is pulawska breed with 804 sows. Surprisingly high number of this rare breed sows was owned to active and effective breeders, their branch organisations and attention of National Research Institute of Animal Production. Pulawska population size seems not to be dependent on state fi nancial support for rare breeds but is rather linked to a market niche found for meat products based on this breed. Rare breeds in Poland included in the Program of Genetic Resources Protection obtain some fi nancial support but it is not a key factor determining herd size. Currently pulawska pork is becoming more and more popular and sought after market product. Year was the beginning of cooperation with AUCHAN retails net that introduced into their business offer culinary meat originated from pulawska breed as a premium product. On the 4th position in our ranking is duroc breed with 736 sows, which is a clear signal of market preferences. Duroc is known for its high quality meat and that is why the popularity of duroc boars and crossbreds with duroc is growing and positively infl uencing number of national breeding stock. Pietrain is another breed with signifi cant role in the pig market with 513 sows in. Number of duroc and pietrain sows is suffi cient to perform breeding work but we should keep in mind that purebred litters are only a small part in matings, which hinder selection process in these breeds. The lowest number of 67 sows in was observed in hampshire breed located in 6 herds. Popularity of this breed is decreasing in whole Europe and its future is endangered. In herds under evaluation pig breeders together with POLSUS zootechnicians are working on reproduction as well as fattening and slaughtering value estimation and also on animals selection and mating. Polish landrace and Polish large white breeds are dam lines with special pressure put on reproduction performance. In new animal BLUP model was introduced into breeding practice. This model for dam breeds contains high share of two reproduction traits: number of piglets born alive and number of piglets at 21 days. Till that moment selection on improving reproduction performance was based mainly on phenotype values. After analysing fertility results of sows for the last 10 years it is hard 14

14 to notice improvement trend. Effects of introducing new BLUP model might be visible only after a few years when reproduction results of offspring born after selection according to new rules, will be available. The average number of alive born piglets in Polish large white was 11,54 and was lower than in but the same as in. Number of alive born piglets in landrace breed is more stable and in reached 11,68 piglets. We should underline that average number of approx. 11,5 alive born piglets per litter is insuffi cient. Currently used BLUP animal model is aimed to improve this trait, but it takes time and is very diffi cult. It is worth to notice that number of alive animals at 21 days of age is only slightly lower than alive born piglets. Number of animals at 21 days of age is 10,85 and 10,74 for Polish landrace and Polish large white respectively, which is an improvement comparing to. It means that piglets mortality settled on 9,3% for landrace and large white. These values are signifi cantly lower than in many other breeding programs that improved fertility but simultaneously increased piglets mortality. Further breeding work aiming towards improvement of number of piglets at 21 days and number of weaned piglets seems more than appropriate. Big average number of teats in dam breeds are worth noticing. High heritability of this trait let obtained huge progress and gave possibilities to further improvement of fertility and prolifi cacy. Reproduction performance of sire lines and pulawska rare breed is on a lower level than in dam lines but it is suffi cient to provide their profi tability. Fertility and prolifi cacy improvement are not a priority in sire lines and lower values of these traits are justifi ed. Quite remarkable phenotypic progress in sows prolifi cacy is also worth noticing. Combination of results obtained in the last 10 years showed improvement in this trait and infl uence of shortening the period between the litters on its value. The highest intensity of sows performance, expressed with length of period between the litters, is registered in Polish large white sows. Value of 23,3 piglets in 21 days of age ready to be weaned per year is rather average in fatteners production but it is considered as a good result in nucleus herds, where piglets are not transferred between litters. The best results were obtained as expected in dam lines but genetic progress in prolifi cacy is observed also in sire lines. Level of this trait is completely different in Hampshire breed but very small number of sows and on-going downward trend makes it impossible to obtain good results. Fattening and slaughtering performance estimation is an extremely important element of breeding works, both labour-intensive and costly. Total of boars and gilts were estimated in. The most 15

15 numerous group was landrace boars with animals estimated and large white boars estimated in. Among purebred sire lines 782 boars of duroc and 659 pietrain were estimated. There were only 65 hampshire boars tested last year which is due to a small total number of animals in this breed. In there were crossbred boars tested. The biggest group of 4271 boars consisted of duroc and pietrain crossings. There were 331 crossbred boars hampshire pietrain and 64 hampshire duroc tested in the previous year. Popularity of crossbred boars is a result of market demand as well as production capacity limited by small number of hampshire sows. Estimated boars were older than 170 days and had proper body weight. Three most numerous groups of boars that is landrace, large white and crossbred duroc pietrain reached the average body weight of 118 kg, 117 kg and 117 kg respectively at the day of testing. There were over landrace gilts, over large white gilts and slightly over crossbred gilts landrace large white tested in. Sire line gilts were also estimated but in a much smaller number suffi cient to provide proper herd replacement. In spite of lighter pressure put on improving fattening and slaughtering traits in dam lines the level of these traits is satisfying. Increase in growth rate of landrace and large white breeds for boars and gilts was obtained in. Slightly higher average daily gain was observed in large white boars then in landrace boars. Average standardized daily gain of large white boars on the level of 698 g/day should be regarded as good. Landrace boars obtained on average 696 g/day of standardized daily gain. Daily gain obtained by sire breeds were similar to those obtained by dam breeds. Duroc boars showed on average 681 g/day of daily gain. Hampshire boars got better values 708 g/day. The lowest daily gain 667 g/day was obtained by pietrain breed. High growth rate was noticed in crossbred boars. The best results were achieved by duroc hampshire crossbred 724 g/day. The number of these crossbred boars offered on the market is the smallest though. High growth rate was showed by duroc pietrain boars 691 g/day. The lowest growth rate was observed in Hampshire pietrain boars 675 g/day with the lowest lean meat. Above results showed how diffi cult it is to predict crossbreds performance based on purebred animals results. Crossing Hampshire with duroc gives better results than other combinations but pietrain breed has the best slaughtering performance. The lowest parameters of fattening and slaughtering performance were noticed in pulawska boars but history and characteristics of this breed fully justify its lower performance. 16

16 Knury rasy duroc z hodowli Alfreda Łacha (fot. M. Grzyb) Slaughtering performance of boars stayed on a very good level. Further decrease in backfat thickness is still observed but registered changes are not as high as before. It is a result of objective phenotype values of this trait and changes in BLUP index for dam breeds concerning lower share of selection for slaughtering performance. Average backfat thickness for large white boars was 8,7 mm and for landrace 9,0 mm. The lowest value in this trait was obtained by pietrain breed 7,4 mm. These values are improved comparing to data but the progress is small. It should be underlined that progress in slaughtering performance was higher in sire lines than in dam lines. Lean meat content obtained by sire lines purebred and crossbred is higher than obtained by dam lines. Sire line boars had thinner backfat and higher loin eye height. It is worth to notice slaughtering performance of pietrain and Hampshire duroc boars. Phenotypic progress in sire lines performance got a positive assessment, that let us expect to have good offspring in fatteners production. Dam line gilts represent proper level of fattening and slaughtering performances. Growth rate of dam breeds gilts was on a proper level of 638 g/day for large white and 640 g/day for landrace. These values are registered from day of birth till the day of performance estimation. Lean meat content in dam line gilts reached 58,7% for large white and 58,4% for landrace. In spite of changes introduced into selection indexes in range of carcass quality and growth rate obtained phenotype values were better than in. Average backfat thickness in dam line gilts is higher than in sire line gilts. Pulawska gilts represent lower values of fattening and slaughtering traits than modern breeds. Performance of crossbred gilts was 17

17 slightly lower than purebred ones but it also fulfi lled required demands. Especially slightly thicker backfat in crossbred gilts assigned them for production sows and intensive reproduction performance. Analysis of data average gave a picture of huge similarities between performance results obtained by different breeds. It is worth to notice slightly better fattening and slaughtering performance of large white breed but it is caused by high fl exibility of this breed used also to derive sire lines. We should keep in mind that very high growth rate and especially high lean meat content in dam lines are not always positive aspects. Based on obtained results it can be stated that highly heritable traits represent visible phenotype progress. Reproduction traits for dam breeds are still on a too low level. Percentage share of gilts in herds and their performance in comparison to parents generation should be analysed. There is high variability in reproduction performance between herds. Fertility and prolifi cacy are highly infl uenced by environmental conditions. It could be assumed that in many cases breeders do not fully use genetic potential of their sows. In coming years improvement of reproduction performance will be the main breeding goal in POLSUS breeding program. Dr inż. Tadeusz Blicharski 18

18 POLSKA BIAŁA ZWISŁOUCHA Rasa mateczna Udział rasy pbz w strukturze ocenionych loch Percentage of evaluated pl sows 46,5% Wzorzec rasy Świnia duża, długa, średnio szeroka i głęboka, z dobrze umięśnioną szynką. Szczegóły pokroju: głowa nieduża, z szerokim czołem, o profi lu lekko załamanym, ryj średnio długi, uszy od dużych i szerokich, bezwładnie zwisających i sięgających do tarczki ryjowej do niedużych, dość wąskich, półsztywnych, nie zasłaniających oczu, szyja długa, cienka i lekka, łopatki małe, dobrze przylegające, klatka piersiowa raczej płytka, szeroka, dobrze wysklepiona, grzbiet długi, szeroki, lekko łukowaty, zad długi, nieco spadzisty, szynki szerokie, nisko opuszczone, bez fałd tłuszczowych, brzuch głęboki, co najmniej 12 prawidłowo rozwiniętych sutków, dopuszcza się asymetrię 1 sutka, sutki kraterowe niedopuszczalne, nogi kościste, stosunkowo krótkie, prosto postawione, skóra bez poprzecznego fałdowania, biała, dopuszczalne niewielkie ciemne plamy pokryte białym włosem, szczecina biała. 19

19 Koncentracja loch rasy polskiej białej zwisłouchej objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na dzień r. Concentration of pl sows under reproduction performance evaluation on Zmiany ilości ilo ci i i wielkości wielko ci stad Changes in in number and and size of of herd zba stad ba loch liczba stad / number of herds r. liczba loch w stadzie / av. number of sows per herd licz licz Liczba stad z uwzględnieniem liczby loch w stadzie, Number of herds including number of sows per herd, lic czba stad liczba loch w stadzie 20

20 Średnie wyniki oceny użytkowości rozpłodowej loch rasy polskiej białej zwisłouchej w okresie od do r. Average results of pl sows reproductive performance since to Cecha Trait Wartość Value Średnia liczba loch pod oceną / Average number of sows under evaluation Liczba ocenionych miotów / Number of litters Liczba prosiąt żywo urodzonych / Number of alive born piglets 11,68 Liczba prosiąt w 21 dniu / Number of piglets at the 21 st day 10,85 Wiek pierwszego oproszenia (dni) / Age at the first farrowing (in days) 350 Okres międzymiotu (dni) / Farrowing interval (in days) 172 Liczba sutków / Number of teats 14,72 Plenność i długość okresu międzymiotu Plenno i d ugo okresu mi dzymiotu Prolifi cacy and farrowing interval Prolificacy and farrowing interval no (szt.) plen okres mi dzymiotu (dni) plenno / prolificacy okres mi dzymiotu / farrowing interval Liczba prosiąt żywo urodzonych i w 21. dniu życia Liczba prosi t ywo urodzonych i w 21. dniu ycia Number of of alive alive born born piglets piglets and and piglets piglets at at the the st day st day zt. sz liczba prosi t w 21 dniu / number of piglets at the 21st day 10 liczba prosi t ywo urodzonych / number of alive born piglets 21

21 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek rasy pbz ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of pl young boars and gilts tested on farm since to Cecha Trait Knurki Young boars Loszki Gilts Liczba ocenionych knurków/loszek / Number of young boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) / Daily gain (g) Średnia grubość słoniny stand. (mm) / Average backfat thickness (mm) 9,0 10,1 Wysokość oka polędwicy stand. (mm) / Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) / Lean meat percentage 59,8 58,4 Indeks oceny przyżyciowej (pkt) / Index BLUP ZWH / BLUP EBV 10,28 10,21 Przyrost dzienny stand. Daily gain Średnia grubość słoniny stand. Average backfat thickness g m m knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts Wysokość oka polędwicy stand. Loin eye height Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage mm m 50 % knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts 22

22 WIELKA BIAŁA POLSKA Rasa mateczna Udział rasy wbp w strukturze ocenionych loch Percentage of evaluated plw sows 37,9% Wzorzec rasy Świnia duża, długa, średnio szeroka i głęboka, o płaskich bokach, w zadzie szeroka, z dobrze umięśnionymi szynkami. Szczegóły pokroju: głowa średniej wielkości, o szerokim czole, bez poprzecznych fałd skórnych w profi lu lekko załamana, policzki mięsiste, lecz płaskie, ryj prosty, uszy dość duże, szeroko ustawione, stojące, lekko pochylone do przodu i na boki, szyja lekka bez przetłuszczonego karku i bez uwydatnionego podgardla, łopatki płaskie, nieduże, przylegające do tułowia nie wykazujące rozluźnień w kłębie, klatka piersiowa dość głęboka, silnie wysklepiona, z boków płaska bez zagłębień za łopatkami, grzbiet długi, mocny lekko łukowaty, zad długi, łagodnie spadzisty, ogon wysoko osadzony, szynki szerokie, sięgające do stawów skokowych, bez fałd tłuszczowych, brzuch o poziomej linii podbrzusza, co najmniej 12 prawidłowo rozwiniętych sutków; dopuszcza się asymetrię 1 sutka, sutki kraterowe są niedopuszczalne, skóra cienka, bez poprzecznego fałdowania, biała, szczecina biała. 23

23 Koncentracja loch rasy wielkiej białej polskiej objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na dzień r. Concentration of plw sows under reproduction performance evaluation on Zmiany Zmiany ilo ci ilości i wielko ci i wielkości stad stad Changes in number and size of herd Changes in number and size of herd zba stad licz liczb ba loch liczba stad / number of herds r. liczba loch w stadzie / av. number of sows per herd Liczba Liczba stad stad z uwzględnieniem z uwzgl dnieniem liczby liczby loch loch w stadzie, stadzie, Number Number of herds of herds including number of sows per herd, liczb ba stad liczba loch w stadzie 24

24 Średnie wyniki oceny użytkowości rozpłodowej loch rasy wielkiej białej polskiej w okresie od do r. Average results of plw sows reproductive performance since to Cecha Trait Wartość Value Średnia liczba loch pod oceną / Average number of sows under evaluation Liczba ocenionych miotów / Number of litters Liczba prosiąt żywo urodzonych / Number of alive born piglets 11,54 Liczba prosiąt w 21 dniu / Number of piglets at the 21 st day 10,74 Wiek pierwszego oproszenia (dni) / Age at the first farrowing (in days) 360 Okres międzymiotu (dni) / Farrowing interval (in days) 168 Liczba sutków / Number of teats 14,49 Plenno Plenność i d ugo i długość okresu mi dzymiotu międzymiotu Prolificacy cacy and and farrowing interval nno (szt.) ple dzymiotu (dni) plenno / prolificacy okres mi dzymiotu / farrowing interval okres mi Liczba Liczba prosi t prosiąt ywo żywo urodzonych urodzonych i w i 21. w dniu 21. dniu yciażycia Number Number of alive of alive born born piglets piglets and piglets and piglets at the at 21 the st day 21 st day 12 liczba prosi t w 21 dniu / number of piglets at the 21st day zt liczba prosi t ywo urodzonych / number of alive born piglets sz 25

25 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek rasy wbp ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of plw young boars and gilts tested on farm since to Cecha Trait Knurki Young boars Loszki Gilts Liczba ocenionych knurków/loszek / Number of young boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) / Daily gain (g) Średnia grubość słoniny stand. (mm) / Average backfat thickness (mm) 8,7 10,0 Wysokość oka polędwicy stand. (mm) / Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) / Lean meat percentage 60,0 58,7 Indeks oceny przyżyciowej (pkt) / Index BLUP ZWH / BLUP EBV 10,34 10,28 Przyrost dzienny stand. Daily gain Średnia grubość słoniny stand. Average backfat thickness g mm knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts Wysokość oka polędwicy stand. Loin eye height Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage mm 50 % knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts 26

26 DUROC Rasa ojcowska Udział rasy duroc w strukturze ocenionych loch Percentage of evaluated duroc sows 5,4% Wzorzec rasy Świnia o średnich do dużych wymiarach ciała, śródtułowie dość krótkie, no gi mocne, charakteryzuje się mocną konstytucją, szerokim grzbietem oraz rozbudowaną partią zadu z wydatnymi szynkami. Szczegóły pokroju: głowa średniej wielkości, dość krótka, o profi lu wklęsłym, uszy średniej wielkości, przy czym 2/3 do 3/4 ucha jest zawieszone-załamane i opadają ku przodowi, tułów mocny, średnio długi, o szerokim lekko karpiowatym grzbiecie, brzuch co najmniej 12 prawidłowo rozwiniętych sutków, dopuszcza się asymetrię 1 sutka, sutki kraterowe niedopuszczalne, klatka piersiowa dobrze wysklepiona, nogi raczej wysokie, proste, dobrze ustawione, szeroko rozstawione o nieco stromych pęcinach, umaszczenie brązowe o różnych odcieniach: od jasnozłotego do ciemno czerwonego (mahoniowego). 27

27 Koncentracja loch rasy duroc objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na dzień r. Concentration of duroc sows under reproduction performance evaluation on Zmiany ilo ci ilości i wielko ci i wielkości stad stad Changes in number and size of herd Changes in number and size of herd liczb ba stad liczb ba loch liczba stad / number of herds r. liczbalochwloch stadzie / av. number of sows per herd Liczba Liczba stad stad z uwzględnieniem z uwzgl dnieniem liczby loch w stadzie, Number Number of herds of herds including number of sows per herd, ba stad licz liczba loch w stadzie 28

28 Średnie wyniki oceny użytkowości rozpłodowej loch rasy duroc w okresie od do r. Average results of duroc sows reproductive performance since to Cecha Trait Wartość Value Średnia liczba loch pod oceną / Average number of sows under evaluation 887 Liczba ocenionych miotów / Number of litters Liczba prosiąt żywo urodzonych / Number of alive born piglets 10,88 Liczba prosiąt w 21 dniu / Number of piglets at the 21 st day 10,14 Wiek pierwszego oproszenia (dni) / Age at the first farrowing (in days) 368 Okres międzymiotu (dni) / Farrowing interval (in days) 168 Liczba sutków / Number of teats 13,36 Plenno Plenność i i d ugo długość okresu mi dzymiotu międzymiotu Prolificacy and farrowing interval ple enno (szt.) okres mi dzymiotu (dni) plenno / prolificacy okres mi dzymiotu / farrowing interval Liczba prosiąt żywo urodzonych i w 21. dniu życia Liczba Number prosi t of alive ywo born urodzonych piglets and piglets i w 21. at the dniu 21 ycia st day Number of alive born piglets and piglets at the 21 st day liczba prosi t w 21 dniu / number of piglets at the 21st day zt. 9 8 sz liczba prosi t ywo urodzonych / number of alive born piglets 29

29 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek rasy duroc ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of duroc young boars and gilts tested on farm since to Cecha Trait Knurki Young boars Loszki Gilts Liczba ocenionych knurków/loszek / Number of young boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) / Daily gain (g) Średnia grubość słoniny stand. (mm) / Average backfat thickness (mm) 8,7 9,0 Wysokość oka polędwicy stand. (mm) / Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) / Lean meat percentage 60,9 60,0 Indeks oceny przyżyciowej (pkt) / Index BLUP ZWH / BLUP EBV 10,10 10,10 Przyrost dzienny stand. Daily gain Średnia grubość słoniny stand. Average backfat thickness g mm m knurki / young boars loszki / gilts % knurki / young boars loszki / gilts Wysokość oka polędwicy stand. Loin eye height Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage mm knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts 30

30 PIETRAIN Rasa ojcowska Udział rasy pietrain w strukturze ocenionych loch Percentage of evaluated pietrain sows 3,8% Wzorzec rasy Świnia średniej wielkości. Szczegóły pokroju: głowa średniej wielkości, z prostym lub lekko załamanym ryjem, uszy krótkie, dość szerokie, zdecydowanie stojące, rzadziej lekko pochylone ku przodowi, szyja krótka, mocno umięśniona, bez przetłuszczenia i bez wyraźnego podgardla, klatka piersiowa pojemna o mocno wysklepionych żebrach, łopatka silnie umięśniona, dająca dobrze uformowaną szynkę przednią, grzbiet długi, szeroki, mocny, równy, szynka szeroka, głęboka, sięgająca do stawu skokowego, mocno wypełniona, przy czym nie przetłuszczona, zad bardzo długi, łagodnie spadzisty, w lędźwiach i pośladkach szeroki, ogon wysoko osadzony, brzuch co najmniej 12 prawidłowo rozwiniętych sutków, dopuszcza się asymetrię 1 sutka, sutki kraterowe niedopuszczalne, skóra cienka, elastyczna, w kolorze od różowego do ciemnoszarego, szczecina cienka, krótka, umaszczenie łaciate, przy czym rozmieszczenie łat ciemnych i białych nieregularne często na białych łatach występuje owłosienie rude. 31

31 Koncentracja loch rasy pietrain objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na dzień r. Concentration of pietrain sows under reproduction performance evaluation on Zmiany Zmiany ilo ci ilości i i wielko ci wielkości stad stad Changes in number and size of herd Changes in number and size of herd zba stad lic czba loch liczba stad / number of herds r. liczba loch w stadzie / av. number of sows per herd licz Liczba Liczba stad stad z uwzględnieniem z uwzgl dnieniem liczby loch w stadzie, Number Number of herds of herds including number of of sows per herd, liczb ba stad liczba loch w stadzie 32

32 Średnie wyniki oceny użytkowości rozpłodowej loch rasy pietrain w okresie od do r. Average results of pietrain sows reproductive performance since to Cecha Trait Wartość Value Średnia liczba loch pod oceną / Average number of sows under evaluation 587 Liczba ocenionych miotów / Number of litters Liczba prosiąt żywo urodzonych / Number of alive born piglets 11,09 Liczba prosiąt w 21 dniu / Number of piglets at the 21 st day 10,38 Wiek pierwszego oproszenia (dni) / Age at the first farrowing (in days) 365 Okres międzymiotu (dni) / Farrowing interval (in days) 172 Liczba sutków / Number of teats 14,02 Plenno Plenność i d ugo i długość okresu mi dzymiotu międzymiotu Prolificacy cacy and and farrowing interval plen nno (szt.) okres mi d dzymiotu (dni) plenno / prolificacy okres mi dzymiotu / farrowing interval Liczba prosiąt żywo urodzonych i w 21. dniu życia Liczba prosi t ywo urodzonych i w 21. dniu ycia Number of alive born piglets and piglets at the 21 st day Number of alive born piglets and piglets at the 21 st day zt liczba prosi t w 21 dniu / number of piglets at the 21st day sz liczba prosi t ywo urodzonych / number of alive born piglets 33

33 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek rasy pietrain ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of pietrain young boars and gilts tested on farm since to Cecha Trait Knurki Young boars Loszki Gilts Liczba ocenionych knurków/loszek / Number of young boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) / Daily gain (g) Średnia grubość słoniny stand. (mm) / Average backfat thickness (mm) 7,4 8,2 Wysokość oka polędwicy stand. (mm) / Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) / Lean meat percentage 63,5 62,9 Indeks oceny przyżyciowej (pkt) / Index BLUP ZWH / BLUP EBV 10,15 10,07 Przyrost dzienny stand. Daily gain Średnia grubość słoniny stand. Average backfat thickness g 600 mm m knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts Wysokość oka polędwicy stand. Loin eye height Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage mm m % knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts 34

34 HAMPSHIRE Rasa ojcowska Udział rasy hampshire w strukturze ocenionych loch Percentage of evaluated hampshire sows 0,5% Wzorzec rasy Świnia charakteryzuje się średnią wielkością, mocną konstytucją, szerokim grzbietem oraz rozbudowaną partią zadu z wydatnymi szynkami. Szczegóły pokroju: głowa lekka, dość krótka, uszy małe wyprostowane, ryj długi lekko wklęsły, tułów średniej długości, szeroki, lekko karpiowaty grzbiet, brzuch co najmniej 12 prawidłowo rozwiniętych sutków, dopuszcza się asymetrię 1 sutka, sutki kraterowe niedopuszczalne, nogi wysokie, proste, kości palców ustawione pionowo (pionowo ustawione raciczki), umaszczenie czarne z charakterystycznym białym pasem o rożnej szerokości, przechodzącym przez łopatki, przednie kończyny i brzuch. 35

35 Koncentracja loch rasy hampshire objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na dzień r. Concentration of hampshire sows under reproduction performance evaluation on Zmiany ilo ci ilości i wielko ci i wielkości stad stad Changes Changes in number in number and and size size of of herd herd zba stad licz zba loch licz liczba stad / number of herds r. liczba loch w stadzie / av. number of sows per herd Liczba stad z uwzględnieniem liczby loch w stadzie, Number of herds including number of sows per herd, liczba stad liczba loch w stadzie 36

36 Średnie wyniki oceny użytkowości rozpłodowej loch rasy hampshire w okresie od do r. Average results of hampshire sows reproductive performance since to Cecha Trait Wartość Value Średnia liczba loch pod oceną / Average number of sows under evaluation 76 Liczba ocenionych miotów / Number of litters 146 Liczba prosiąt żywo urodzonych / Number of alive born piglets 11,31 Liczba prosiąt w 21 dniu / Number of piglets at the 21 st day 10,21 Wiek pierwszego oproszenia (dni) / Age at the first farrowing (in days) 390 Okres międzymiotu (dni) / Farrowing interval (in days) 189 Liczba sutków / Number of teats 13,59 Plenno Plenność i i d ugo długość okresu mi dzymiotu międzymiotu Prolificacy and farrowing interval plenno (szt.) okres mi dzymiotu (dni) plenno / prolificacy okres mi dzymiotu / farrowing interval Liczba prosiąt żywo urodzonych i w 21. dniu życia Liczba prosi t ywo urodzonych i w 21. dniu ycia Number of alive born piglets and piglets at the 21 st day Number of alive born piglets and piglets at the 21 st day zt liczba prosi t w 21 dniu / number of piglets at the 21st day liczba prosi t ywo urodzonych / number of alive born piglets sz 37

37 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek rasy hampshire ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of hampshire young boars and gilts tested on farm since to Cecha Trait Knurki Young boars Loszki Gilts Liczba ocenionych knurków/loszek / Number of young boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) / Daily gain (g) Średnia grubość słoniny stand. (mm) / Average backfat thickness (mm) 8,4 8,8 Wysokość oka polędwicy stand. (mm) / Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) / Lean meat percentage 61,1 60,6 Indeks oceny przyżyciowej (pkt) / Index BLUP ZWH / BLUP EBV 10,02 10,00 Przyrost dzienny stand. Daily gain Średnia grubość słoniny stand. Average backfat thickness g mm m 9 6 knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts Wysokość oka polędwicy stand. Loin eye height Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage mm % knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts 38

38 PUŁAWSKA Rasa objęta Programem Ochrony Zasobów Genetycznych Udział rasy puł. w strukturze ocenionych loch Percentage of evaluated pul. sows 3,8% Wzorzec rasy Świnia średniej wielkości, szeroka i głęboka, dość długa i nisko osadzona. Szczegóły pokroju: głowa nieduża, szeroka w partii czołowej, o profi lu lekko załamanym, ryj prosty, niezbyt długi, policzki umięśnione, uszy nieduże, szeroko ustawione, stojące, z wie kiem pochylające się ku przodowi, szyja dość krótka, w karku szeroka, bez uwydatnionego podgardla, łopatki dobrze przylegające, kłąb szeroki i dobrze związany, klatka piersiowa szeroka i głęboka, z silnie wysklepionym ożebrowaniem (beczkowata), grzbiet szeroki, średnio długi, mocny, o linii łukowatej; lędźwie krótkie lecz sze rokie, zad dość długi, szeroki i mocny, dobrze związany z lędźwiami, lekko spadzisty, ogon wysoko osadzony, szynki szerokie, uwypuklone ku tyłowi, sięgające do stawów skokowych, bez fałd tłuszczowych, brzuch z wypełnionymi słabiznami, co najmniej 12 prawidłowo rozwiniętych sutków, dopuszcza się asymetrię 1 sutka, sutki kraterowe niedopuszczalne, nogi średniej długości, o kości względnie cienkiej, lecz mocnej, postawione szeroko i prawidłowo, skóra średnio gruba, bez fałdów, o barwie od łupkowo szarej do pomarańczowej, szczecina przybiera barwę pigmentu skóry, umaszczenie łaciate czarno-białe z nieregularnym rozmieszczeniem czarnych plam na białym tle, których nasilenie nie powinno przekraczać 70% powierzchni skóry, dopuszcza się umaszczenie trójbarwne czarno-biało-rude; skóra na całym ciele pigmentowana, z wyjątkiem dolnych części nóg i końca ryja, które mogą być białe. 39

39 Koncentracja loch rasy puławskiej objętych oceną użytkowości rozpłodowej, stan na dzień r. Concentration of pul. sows under reproduction performance evaluation on Zmiany ilo ci ilości i wielko ci i wielkości stad stad Changes in in number number and and size size of of herd herd zba stad liczb ba loch liczba stad / number of herds r. liczba loch w stadzie / av. number of sows per herd licz Liczba stad z uwzględnieniem liczby loch w stadzie, Number of herds including number of sows per herd, liczb ba stad liczba loch w stadzie 40

40 Średnie wyniki oceny użytkowości rozpłodowej loch rasy puławskiej w okresie od do r. Average results of pul. sows reproductive performance since to Cecha Trait Wartość Value Średnia liczba loch pod oceną / Average number of sows under evaluation 851 Liczba ocenionych miotów / Number of litters Liczba prosiąt żywo urodzonych / Number of alive born piglets 11,12 Liczba prosiąt w 21 dniu / Number of piglets at the 21 st day 10,22 Wiek pierwszego oproszenia (dni) / Age at the first farrowing (in days) 353 Okres międzymiotu (dni) / Farrowing interval (in days) 191 Liczba sutków / Number of teats 14,37 Plenno Plenność i i d ugo długość okresu międzymiotu mi dzymiotu Prolificacy and farrowing interval Prolifi cacy and farrowing interval plen nno (szt.) okres mi dzymiotu (dni) plenno / prolificacy okres mi dzymiotu / farrowing interval Liczba Liczba prosiąt prosi t żywo ywo urodzonych i i w dniu dniu ycia życia Number of alive born piglets and piglets at at the the st day st day liczba prosi t w 21 dniu / number of piglets at the 21st day t szt liczba prosi t ywo urodzonych / number of alive born piglets 41

41 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek rasy puławskiej ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of pul. young boars and gilts tested on farm since to Cecha Trait Knurki Young boars Loszki Gilts Liczba ocenionych knurków/loszek / Number of young boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) / Daily gain (g) Średnia grubość słoniny stand. (mm) / Average backfat thickness (mm) 13,8 12,8 Wysokość oka polędwicy stand. (mm) / Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) / Lean meat percentage 53,5 55,0 Indeks oceny przyżyciowej (pkt) / Index BLUP ZWH / BLUP EBV 10,00 10,01 Przyrost dzienny stand. Daily gain Średnia grubość słoniny stand. Average backfat thickness g m m knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts Wysokość oka polędwicy stand. Loin eye height Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage m m 50 % knurki / young boars loszki / gilts knurki / young boars loszki / gilts 42

42 Program krzyżowniczy Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS prowadzi rejestry dla mieszańców świń, które pochodzą z krzyżowania następujących ras: 1. duroc pietrain 2. duroc hampshire 3. hampshire pietrain. Celem programu hodowlano-produkcyjnego realizowanego przez Związek POLSUS, obok doskonalenia czystych ras trzody chlewnej, jest również produkcja knurków i loszek mieszańcowych. Produkcja ta oparta jest o zalecane kombinacje krzyżowania, które uwzględniają predyspozycje komponentów matecznych i ojcowskich. Efektem krzyżowania jest poprawa pożądanych cech użytkowych mieszańców w stosunku do zwierząt czystorasowych oraz zwiększenie opłacalności produkcji. Loszki mieszańcowe mogą być produkowane tylko i wyłącznie w oparciu o następujące rasy mateczne: wielką białą polską polską białą zwisłouchą puławską Natomiast knury mieszańce produkowane są tylko i wyłącznie z wykorzystaniem następujących ras ojcowskich: hampshire duroc pietrain. Knurek duroc pietrain (fot. E. Zyskowska) 43

43 Średnie wyniki użytkowości tucznej i rzeźnej knurków i loszek mieszańcowych ocenionych przyżyciowo w okresie od do r. Average results of crossbred boars and gilts tested on farm since to Rasa Breed Liczba ocenionych knurków/ loszek Number of tested boars/gilts Przyrost dzienny stand. (g) Daily gain (g) Śr. grubość słoniny stand. (mm) Av. backfat thickness (mm) Wys. oka polędwicy stand. (mm) Loin eye height (mm) Zawartość mięsa w tuszy stand. (%) Lean meat percentage KNURKI boars hampshire duroc , ,4 hampshire pietrain , ,3 duroc pietrain , ,7 LOSZKI gilts wbp pbz plw pl puławska wbp pul. plw puławska pbz pul. pl , , , , , ,8 Przyrost dzienny stand. Daily gain g KNURKI LOSZKI 44

44 Wysoko Wysokość oka pol dwicy polędwicy stand. Loin "eye" height Loin eye height mm KNURKI LOSZKI Średnia grubość g słoniny y stand. Average backfat thickness Average backfat thickness mm KNURKI LOSZKI Zawartość mięsa w tuszy stand. Lean meat percentage % KNURKI LOSZKI knurki / boars hamp. x dur. knurki / boars dur. x pietr. knurki / boars hamp. x pietr. loszki pu. x wbp / gilts pul. x plw loszki wbp x pbz / gilts plw x pl loszki pu. x pbz / gilts pul. x pl 45

45 Crossing program Summary Polish Pig Breeders and Producers Association POLSUS is responsible for keeping registers of crossbred pigs of the following breeds: duroc pietrain, duroc hampshire and hampshire pietrain. Breeding and production program realized by POLSUS is aiming towards improvement of purebred pigs as well as producing crossbred boars and gilts. Crossbred production is based on recommended crossing schemes, which include specifi c features of dam and sire lines. The main crossing result is the improvement of desired performance traits of crossbred animals in comparison to purebred animals. Implementation of recommended crossing schemes also improves pig production profi tability. Knurek hampshire pietrain (fot. A. Grzęda) 46

46 Hodowlana trzoda chlewna na wystawach

47 POLSKA BIAŁA ZWISŁOUCHA Loszka rasy pbz z hodowli Henryka Lesińskiego Warmińsko-Mazurska Wystawa Zwie rząt Hodowlanych w Olsztynie (fot. E. Zy skowska) Knurek rasy pbz z hodowli Andrzeja Śniega XX Pomorska Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Lubaniu (fot. A. Drewing) Knurek rasy pbz z hodowli Pawła Błońskiego Mazowiecka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poświętnem (fot. M. Barski) Knury rasy pbz z hodowli Adama Cichego VI Świętokrzyska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Modliszewicach (fot. M. Grzyb) Loszka rasy pbz z hodowli Roberta Bonieckiego XII Regionalna Kujawsko-Pomorska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Minikowie (fot. A. Grzęda) Loszka rasy pbz z hodowli Jerzego Sewastjaniuka Warmińsko-Mazurska Wystawa Zwie - rząt Hodowlanyuch w Olsztynie (fot. E. Zyskowska) 48

48 Loszka rasy pbz z hodowli Zbigniewa Krzywdy XVII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Sielinku (fot. M. Poczta) Loszki rasy pbz z hodowli Henryka Jurczyńskiego XII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu (fot. A. Kopicka) Knurek rasy pbz z hodowli Andrzeja Śniega XII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu (fot. A. Kopicka) Knurek rasy pbz z hodowli Jana Walterskiego IX Pałucka Wystawa Trzody Chlewnej w Żninie (fot. A. Grzęda) WIELKA BIAŁA POLSKA Knurek rasy wbp z hodowli Jadwigi i Zdzisława Żółkiewskich XVI Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Piotrowicach k. Chojnowa (fot. R. Kaźmierczak) Loszka rasy wbp z hodowli Ewy i Janusza Linków XIII Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Bratoszewicach (fot. Sławomir Kłys) 49

49 Loszka rasy wbp z hodowli Dariusza Kaczmarka IX Pałucka Wystawa Trzody Chlewnej w Żninie (fot. A. Grzęda) Loszka rasy wbp z hodowli Aliny i Marka Gic IX Pałucka Wystawa Trzody Chlewnej w Żninie (fot. A. Grzęda) Knurek rasy wbp z hodowli Leszka Prałata XVII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Sielinku (fot. M. Poczta) DUROC Knury rasy duroc z hodowli Alfreda Łacha VI Świętokrzyska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Modliszewicach (fot. M. Grzyb) Knurek rasy duroc z hodowli Leszka Prałata XXV Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu (fot. POLSUS) 50

50 Knurek rasy duroc z hodowli Grzegorza Pruszkowskiego Mazowiecka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poświętnem (fot. M. Barski) Knurek rasy duroc XX Pomorska Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Lubaniu (fot. A. Drewing) PIETRAIN Knurek rasy pietrain z hodowli Dariusza Dzierbickiego XIII Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Bratoszewicach (fot. S. Kłys) Knurki rasy pietrain z hodowli Kazimierza Zelmy i Agnieszki Tokarskiej-Dziąba XII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu (fot. A. Kopicka) Knurek rasy pietrain z hodowli Kazimierza Tokarskiego XXV Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu (fot. POLSUS) Loszki rasy pietrain z hodowli Alfreda Łacha VI Świętokrzyska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Modliszewicach (fot. M. Grzyb) 51

51 Knurek rasy pietrain z hodowli Henryka Lesińskiego XII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu (fot. A. Kopicka) Knurek rasy pietrain z hodowli Alfreda Łacha VI Świętokrzyska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Modliszewicach (fot. M. Grzyb) HAMPSHIRE Knurek rasy hampshire z hodowli Jadwigi i Zdzisława Żółkiewskich XVI Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Piotrowicach k. Chojnowa (fot. R. Kaźmierczak) Knurek rasy hampshire z hodowli Jadwigi i Zdzisława Żółkiewskich XXV Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu (fot. POLSUS) PUŁAWSKA Loszka rasy puławskiej z hodowli Józefa Kokoszkiewicza XXV Wystawa Zwierzą Hodowlanych, Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Sitnie (fot. M. Gamoń) Loszka rasy puławskiej z hodowli Karola Kropiwca XXV Wystawa Zwierzą Hodowlanych, Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Sitnie (fot. M. Gamoń) 52

52 Loszki rasy puławskiej z hodowli Andrzeja Kołtuna XXV Wystawa Zwierzą Hodowlanych, Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Sitnie (fot. M. Gamoń) Loszka rasy puławskiej z hodowli Andrzeja Kołtuna XXV Krajowa Wystawa Zwierzą Hodowlanych w Poznaniu (fot. M. Gamoń) Loszki rasy puławskiej z hodowli Witolda Mitury XXV Wystawa Zwierzą Hodowlanych, Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Sitnie (fot. M. Gamoń) Loszka rasy puławskiej z hodowli Adama Boryczki XXV Krajowa Wystawa Zwierząt Hodowlanyhch w Poznaniu (fot. M. Gamoń) Loszka rasy puławskiej z hodowli Beaty Antoniak XVIII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Szepietowie (fot. M. Barski) 53