KORZYŚCI ZDROWOTNE U OSÓB DOROSŁYCH PROWADZĄCYCH AKTYWNY TRYB ŻYCIA

Transkrypt

1 KORZYŚCI ZDROWOTNE U OSÓB DOROSŁYCH PROWADZĄCYCH AKTYWNY TRYB ŻYCIA Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wlkp.

2 Skutki niedostatecznej aktywności ruchowej (siedzący tryb życia, hipokinezja) Narząd ruchu; m.in.: zahamowanie rozwoju dzieci i młodzieży i/lub nieharmonijny rozwój fizyczny, choroba zwyrodnieniowa stawów, utrata gęstości kości (osteoporoza), zanik mięśni (zmniejszenie siły i wytrzymałości). Układ krążenia: rozwój choroby niedokrwiennej serca, sprzyjanie rozwojowi nadciśnienia tętniczego, nasilenie rozwoju zaburzeń lipidowych (miażdżyca). Ponadto: obniżenie odporności, zmniejszenie wydolności płuc, osłabienie koordynacji psychomotorycznej, sprzyjanie zaburzeniom hormonalnym, nasilenie rozwoju nadwagi i otyłości, sprzyjanie rozwojowi nerwic i depresji. PRZYSPIESZA STARZENIE ORGANIZMU

3 Otyłość Stres Dieta wysokotłuszczowa Nadciśnienie tętnicze Palenie papierosów Alkohol Mała aktywność fizyczna

4 Ilość zawałów na duża aktywność fizyczna 72 mała aktywność fizyczna

5 Czynniki ryzyka społecznego i środowiskowego Ubóstwo Niski poziom edukacji/status zawodowy Niebezpieczna, stresująca praca Niebezpieczne, zanieczyszczone środowisko Dyskryminacja Ubóstwo polityczne i słabość ekonomiczna Złe warunki mieszkaniowe Żywienie nie odpowiadające normom Czynniki somatycznego ryzyka - nadciśnienie - hipercholesterolemia - osłabiony system immunologiczny - czynnik genetyczny Czynniki behawioralnego ryzyka - palenie papierosów - nieprawidłowa dieta - brak aktywności fizycznej - nadużywanie alkoholu Psychiczne czynniki ryzyka izolacja brak społecznego oparcia niska samoocena postrzegana mała siła i kontrola zachowań desperacja STATUS ZDROWOTNY

6 NIEKORZYSTNE EFEKTY WYSIŁKU FIZYCZNEGO Zmiany czynnościowe: wzrost produkcji wolnych rodników* aktywacja płytek krwi* wzrost krzepliwości krwi* ** hipertermia* hipotermia* Urazy sportowe** Wypadki** Nagłe powikłania kardiologiczne Nagła śmierć** * często związane z niewłaściwym (nadmiernym) wysiłkiem fizycznym ** w wielu przypadkach związane ze stosowaniem dopingu KORZYSTNE EFEKTY WYSIŁKU FIZYCZNEGO Profilaktyka i/lub leczenie: choroby niedokrwiennej serca nadciśnienia tętniczego udaru mózgu zaburzeń lipidowych cukrzycy (NIDDM) zespołu X osteoporozy otyłości i nadwagi Korzystne zmiany czynnościowe ze strony: mięśni, stawów, serca, naczyń krwionośnych Korzyści psychologiczne: feel good factor (dobre samopoczucie the fun factor i zadowolenie) Lepsza jakość życia Korzystny wpływ na rozwój fizyczny dzieci i młodzieży Korzystny wpływ na proces starzenia: kształtowanie pozytywnego obrazu osób starszych niezależność osób starszych Korzyści społeczne: m.in. mniejsze wydatki na ochronę zdrowia i pomoc społeczną Porównanie korzystnych i niekorzystnych efektu wysiłku fizycznego (wg. Wł. Starosty)

7 CELE TRENINGU ZDROWOTNEGO Kreacja zdrowia poprzez: poprawa poziomu wydolności fizycznej, stabilizacja optymalnej masy ciała, zachowanie zadowalającej siły mięśniowej np. stabilizującej kręgosłup, powysiłkowy efekt endorfinowy, wzrost nieswoistej odporności. Zapobieganie powstawaniu lub rozwojowi chorób cywilizacyjnych: poprawa skuteczności układu krążenia (zmniejszenie częstotliwości skurczów serca w spoczynku i wysiłku, zwiększenie rzutu serca i pojemności minutowej, zmniejszenie ciśnienia, poprawa ukrwienia wieńcowego), poprawa metabolizmu lipidowego, podejmowanie korzystnych zmian związanych ze stylem życia (odżywianie, eliminacja używek), obniżenie poziomu stresu psychicznego (efekt endorfinowy). Rehabilitacja i leczenie: choroby układu krążenia, chorób metabolicznych np.cukrzycy, nerwic, chorób narządu.

8 CZYNNIKI EGZO- I ENDOGENNE NASILAJĄCE GENERACJĘ REAKTYWNYCH FORM TLENU (RTF) łańcuch oddechowy przemiana puryn do kwasu moczowego autooksydacja białek oddechowych aktywacja komórek fagocytarnych układu inmunologicznego PROMIENIOWANIE UV, GAMMA, OZON I ZWIĄZKI CHEMICZNE NIEDOBÓR ANTYOKSYDANTÓW W DIECIE RTF 1 O 2 HO 2 H2O 2 OH O 2 ekspresja genów białek ostrej fazy, enzymów antyoksydacyjnych aktywacja, obrony antyoksydacyjnej peroksydacja lipidów, węglowodanów, białek, kwasów nukleinowych

9 Zwiększenie równowagi oksydacyjno antyoksydacyjnej podczas systematycznego treningu zdrowotnego

10 WYKAZ NIEKTÓRYCH PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH ZAWIERAJĄCYCH WIĘKSZĄ ILOŚĆ ANTYOKSYDANTÓW I AMINOKWASÓW SIARKOWYCH O zwiększonej zawartości β-karotenu O zwiększonej zawartości witaminy C O zwiększonej zawartości witaminy E O zwiększonej zawartości aminokwasów siarkowych wątroba (cielęca, wieprzowa, wołowa i drobiowa), tran, marchew, liście pietruszki, koper zielony, pomidory, papryka, morele (suszone), brzoskwinie (suszone), śliwki (suszone) porzeczki (czarne i czerwone), winogrona, śliwki (renklody), truskawki, czereśnie, maliny, brzoskwinie, cytryny, sok z pomarańczy, buraki, papryka, szczypiorek, kapusta włoska oleje roślinne i margaryny, soja (ziarno i mąka pełnotłuszczowa), migdały, słodkie orzechy laskowe i włoskie Mleko (w proszku), produkty mleczne (kazeina), sery żółte (dojrzewające), jaja, wątroba, mięso wołowe i wieprzowe, kurczaki, ryby, ziarno i kiełki pszenicy i żyta, ziarno i mąka (odtłuszczona) sojowa

11 Kwas arachidowy (20 : 4) AA Eikozopentaenowy (20 : 5) EPA Kwas dokozaheksaenowy (20 : 6) DHA Cyklooksygeneza Prostaglandyny (PgG, H) Wysiłek fizyczny Bezruch PgI 2 (prostacyklina) PgF 2 PgE 1 E 2 PgA (tromboxan) 2 zwężenie i stwardnienie tętnic agregacja płytek dieta wysokokaloryczna nadmiar tłuszczów nasyconych, nadwaga, otyłość, palenie tytoniu działanie przeciwmiażdżycowe sprzyja rozwojowi miażdżycy

12 PROHORMONY pro - lipotropina aktywność fizyczna pro - adrenokortyna emocja - endorfina met - enkefalina leu - enkefalina dynorfina metabolity nieaktywne

13 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ