XV lat Programu GLOBE w Zespole Szkół nr 2 im. Stanisława Lema w Koszalinie

Transkrypt

1 Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Krajowy Koordynator Programu GLOBE XII Konferencja Dyrektorów Szkół Programu GLOBE Badaj klimat z Programem GLOBE Warszawa, 20 kwietnia 2012 roku XV lat Programu GLOBE w Zespole Szkół nr 2 im. Stanisława Lema w Koszalinie Bożena Sobkowiak dyrektor ZS nr 2 w Koszalinie

2 Serdecznie witam! Nazywam się Bożena Sobkowiak. Jestem przeszkolonym nauczycielem globowym, ale aktualnie pełnię funkcję dyrektora Zespołu Szkół nr 2 im. Stanisława Lema w Koszalinie łączącym Gimnazjum nr 4 i V LO. Jestem wierząca w GLOBE, chociaż niepraktykująca jako nauczyciel globowy, ze względu na obowiązki służbowe. 15 lat temu, pod koniec sierpnia 1997 r., po powrocie szkolnego wysłannika z inauguracyjnego spotkania GLOBE w Dębem, dowiedzieliśmy się w Szkole o podpisaniu w Dniu Ziemi 1997 r. umowy pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej RP, a Urzędem ds. Atmosferycznych i Oceanicznych USA. Wizja włączenia się w realizację Programu postawiła przed nami Himalaje i to jeszcze oddzielone od nas rowem tektonicznym. Udział w Programie wydawał się nierealny, przede wszystkim ze względu na brak niezbędnego sprzętu, bo chęci zmierzenia się z problemem na pewno były.

3 Ale Polak potrafi!!! Kropla drąży skałę, a urok osobisty byłego dyrektora szkoły Pana Andrzeja Klasickiego okazał się na tyle skuteczny, że pomógł znaleźć sponsorów zarówno sprzętowych, jak i finansowych. Po kilku miesiącach zabiegów i podchodów udało nam się uzyskać od Urzędu Miasta Koszalin teren pod ogródek meteorologiczny i sfinansowanie ogrodzenia, od lokalnych placówek IMGW trochę używanego sprzętu, a z WFOŚiGW w Koszalinie finanse na dokupienie sprzętu, odczynniki i monitoring ogródka. I tak to się zaczęło Pierwsze informacje meteorologiczne z codziennych pomiarów wysłaliśmy do USA 08 września 1998 r. najpierw było to w dni powszednie, później doszły weekendy, ferie i po 2 latach okazało się, że bakcyl GLOBE jest tak zaraźliwy, że uczniowie sami zadeklarowali pracę również w wakacje (badania atmosfery przerwała nam w ubiegłym roku całkowita dewastacja stacji meteorologicznej podczas budowy Orlika teraz walczymy z biurokracją o ponowne przyznanie terenu pod ogródek meteorologiczny, bo sprzęt odkupiono nam z nawiązką).

4 Sukcesywnie, w kolejnych latach poszerzaliśmy zakres badań od 10 lat prowadzimy cotygodniowe badania hydrologiczne, a od 8 lat badania biologicznego pokrycia terenu, fenologiczne i sporadycznie - badania gleby. Ale wracając do tematu: Pomiary biometryczne

5 Co GLOBE daje Szkole? Dzisiaj trudno byłoby wyobrazić sobie funkcjonowanie Naszej Szkoły bez GLOBE. Każdy z Państwa mógł się zapoznać z założeniami i atrakcyjnością Programu korzystając z zaproszenia na dzisiejszą uroczystość. Program GLOBE sprawdza się we wszystkich aspektach propagowanych przez jego twórców, a nawet na szerszą skalę: wszechstronnie poszerza horyzonty, zmniejszając równocześnie odległości między kontynentami, krajami i ludźmi, pozwala naukowo postrzegać otaczające nas środowisko, rozbudza i poszerza zainteresowania, mobilizuje do systematycznej pracy, zmusza do nauki języków obcych nie tylko uczniów, ale i nauczycieli, wymusza i poszerza umiejętność korzystania z nowoczesnego sprzętu i mediów, oddziałuje wychowawczo, pozwala nawiązywać nowe kontakty i przyjaźnie, pobudza do zdrowej rywalizacji promuje Szkołę, co w dzisiejszych czasach jest dosyć istotne.

6 Kadra GLOBE w ZS nr 2: Do realizacji Programu GLOBE zostało dotychczas przeszkolonych 6 nauczycielek, z czego cztery obecnie pracują w Szkole. Wspomagają nas również nauczyciele jeszcze nieprzeszkoleni: biolog, informatycy, angliści oraz nauczyciel przysposobienia obronnego. Zespół uczniowski GLOBE: W Programie na początku brali udział tylko uczniowie z różnych klas liceum ogólnokształcącego w wieku od 15 do 18 lat, a od stycznia 2000 roku doszli do zespołu uczniowie z klas gimnazjum w wieku 13 do 16 lat. W Zespole Szkół nr 2 uczy się łącznie ponad 1000 uczniów, ale grupa GLOBE liczy przeciętnie uczniów. Część wykonuje pomiary, a kilku opracowuje dane i przesyła je do centrali w USA oraz opracowuje dane do sprawozdań i referatów.

7 Udział w Programie ma ogromne znaczenie wychowawcze, ponieważ jest dla uczniów wyróżnieniem - nie można mieć ocen niedostatecznych, obowiązuje również dobre zachowanie. Na koniec roku szkolnego uczniowie otrzymują specjalne dyplomy, a najaktywniejsi nagrody i możliwość wyjazdu na GLOBE GAMES, co również jest wielką motywacją. Uczniowie z Zespołu Szkół nr 2 licealiści i gimnazjaliści, brali udział we wszystkich ogólnopolskich warsztatach GLOBE GAMES, z wyjątkiem bieszczadzkich. Zdobywali nowe doświadczenia i umiejętności, dzielili się doświadczeniami z innymi uczestnikami Programu, prezentowali z sukcesami wyniki swojej pracy.. Dwoje uczniów uczestniczyło w warsztatach międzynarodowych w Norwegii we wrześniu 2002 r.

8 GLOBE GAMES w Karkonoszach GG w Słowińskim Parku Narodowym GG w Dolinie Baryczy GG w Rucianem-Nidzie

9 Efekty edukacyjne realizacji Programu GLOBE 1) Nawiązywanie i poszerzanie współpracy z placówkami naukowo badawczymi i kontrolującymi stan środowiska, co poszerza zainteresowania, pokazuje możliwości korzystania z nowoczesnego sprzętu, wyrabia naukowe spojrzenie a środowisko, uświadamia zagrożenia. Na bieżąco współpracujemy: a) ze Stacją Meteorologiczną IMGW w Koszalinie oraz Oddziałami Instytutu w Słupsku i Poznaniu. W Gazecie Obserwatora IMiGW nr 22/2003 ukazał się artykuł informujący o naszej współpracy napisany przez kierownika Stacji Meteorologicznej w Koszalinie, Szef Służb Meteorologicznych RP przesłał nam trochę materiałów np. informacje o radarach meteorologicznych w Polsce; b) z Koszalińską Delegaturą Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska, Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną, Miejskimi Wodociągami i Kanalizacją. Pracownicy tych instytucji zapoznają uczniów z najnowszym sprzętem, metodami i wynikami badań; c) z Politechniką Koszalińską głównie z Wydziałem Inżynierii Środowiska i Ochrony. Niektóre wyniki naszej pracy wykorzystane zostały do pisania prac magisterskich, a uczniowie mogą uczestniczyć w seminariach naukowych na uczelni; d) z Wydziałem Infrastruktury Urzędu Miejskiego w Koszalinie (np. korzystają z naszych danych przy analizie sprawności kanalizacji burzowej);

10 2) Mobilizacja do systematycznej pracy i uzyskiwania miarodajnych wyników badań: cały zespół pilnuje terminów badań bez mobilizacji ze strony nauczycieli nawet w czasie wakacji ustalają dyżury przy pomiarach. Pracują zgodnie z grafikiem, czasem przyjeżdżają nawet w dni wolne z odległości ponad 20 km; 3) Dzielenie się wiedzą z innymi, zarówno z młodszymi od siebie, jak i z nauczycielami z innych placówek oraz ze studentami, uczenie komunikowania się, wyrabianie talentów medialnych, uwrażliwianie na piękno przyrody i stan środowiska: a) uczniowie prowadzą zajęcia warsztatowe i pokazowe (kilka do kilkunastu w roku szkolnym) dla uczniów w różnym wieku, nawet dla przedszkolaków, Uczniowie ze szkoły podstawowej na warsztatach wodnych prowadzonych przez licealistów Agatę i Mariusza (z prawej) oraz gimnazjalistów Radka i Damiana (z tyłu)

11 b) od 2000 roku prowadzimy, z wykorzystaniem sprzętu GLOBE, okolicznościowe warsztaty dla szkolnych kół Ligi Ochrony Przyrody - w ramach Dni Czystości Wód, Międzynarodowego Dnia Ziemi, Światowego Dnia Ochrony Środowiska i Dni Ochrony Przyrody. c) na szkolnej stacji meteorologicznej odbywają się ćwiczenia z meteorologii dla studentów Inżynierii Środowiska, d) we współpracy z Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie w Zespole Szkół nr 2 prowadzone są - oparte na metodach i sprzęcie GLOBE, ćwiczenia terenowe i warsztaty dla nauczycieli geografii oraz przyrody (nawet na studiach podyplomowych), e) praca uczniów jest prezentowana na otwartych seminariach, f) w ramach podprogramu Regionalne Projekty Badawcze Programu GLOBE opracowana została wirtualno-terenowa przyrodnicza ścieżka edukacyjno-badawcza w Parku Książąt Pomorskich w Koszalinie. Na ścieżce odbywają się zajęcia z kolejnymi grupami uczniów z różnych szkół. Najstarsze drzewo Koszalina Jawor czarownic (rok temu zostało zniszczone przez wiatr) Zajęcia na ścieżce

12 g) kilka lat - przez cały okres istnienia Nowego dziennika koszalińskiego - Miasto. zespół GLOBE przygotowywał codzienne prognozy pogody dla gazety, 4) Osiągnięcia naukowo techniczne: a) GPS jest od 13 lat wykorzystywany do lokalizacji punktów pomiarowych na plaży nadmorskiej podczas międzynarodowej wrześniowej akcji "Obserwator Wybrzeża Europy", w której bierze udział szkolny zespół GLOBE. W tej samej akcji wykorzystujemy również inne metody pomiarów i sprzęt do badań wody, b) pomiary za pomocą GPS i klinometru, badania atmosfery oraz informacje o glebach, były wykorzystywane z powodzeniem przy pisaniu kolejnych prac na Olimpiadę Geograficzną przez Karola Schmidta, jednego z najaktywniejszych "globowców", c) w pracy na Olimpiadę Biologiczną, uczeń spoza naszego zespołu, wykorzystywał "globowe" metody obserwacji fenologicznych i pomiary pokrycia terenu roślinnością d) jeden z pierwszoklasistów z LO działających w GLOBE, wykonał pomiary hałasu w mieście z lokalizacją i wyniki zebrane w pracy "Hałas szkodzi!" zaprezentował na powiatowym seminarium ekologicznym o tematyce: "Twoje zdrowie w twoich rękach e) dane z monitoringu atmosfery zostały wykorzystane w pracy "Klimat Koszalina", a sprzęt GLOBE - między innymi GPS i sonometr, do pomiarów niezbędnych do napisania przez nauczycielkę GLOBE operatu: "Inwentaryzacja Przyrody Nieożywionej i Krajobrazu gminy Koszalin", wspólnie z zespołem Politechiki Koszalińskiej, opracowującym część biologiczną operatu f) studentka Inżynierii Środowiska korzystała z naszych danych z pomiarów meteorologicznych do napisania pracy magisterskiej dotyczącej funkcjonowania biologicznej oczyszczalni ścieków dla Koszalina, podobne dane wykorzystane zostały również w pracy doktorskiej.

13 5) Pobudzanie do zdrowej rywalizacji, rozwijanie pozytywnych aspiracji naukowych: a) wartość naukowa globowych obserwacji i pomiarów - do czasu dewastacji naszej stacji meteorologicznej byliśmy jedyną szkołą w Polsce (jedną z około 50 na świecie), która uzyskała oficjalnie taki certyfikat w odniesieniu do badań atmosfery; b) udział uczniów w olimpiadach (z sukcesami) przykłady podane wyżej; c) organizowanie przez zespół GLOBE - dla uczniów szkół z regionu - konkursów wiedzy ekologicznej i konkursów fotograficznych z okazji Dni Ziemi, Dni Wody, realizacji zadań na ścieżce edukacyjno-badawczej; Finał konkursu międzyszkolnego na ścieżce edukacyjno-badawczej

14 d) systematyczny i z sukcesami udział uczniów w corocznych konkursach NOT i Politechniki Koszalińskiej EUROTALENT (do czasu zamknięcia formuły konkursu) i kolejne wyróżnienia kuratora oświaty i pierwsze miejsce dla najaktywniejszej szkoły w Regionie Środkowopomorskim oraz nagrody Prezydenta Koszalina łącznie 6 nagród i wyróżnień zbiorowych i indywidualnych. Prace konkursowe oparte były na badaniach atmosfery, wód powierzchniowych, hałasu, analizie zdjęć satelitarnych; e) czwórka uczniów z Gimnazjum nr 4 uzyskała w 2006 r. wyróżnienie w II Wojewódzkim Konkursie Kreatywnego Ekologa wykonując pracę na temat: Moja miejscowość - KOSZALIN to ZIELONY PUNKT z oceną stanu środowiska na podstawie przeprowadzonej analizy wód i gleby. Konkurs odbywał się w Wolińskim Parku Narodowym; f) uczennica klasy pierwszej LO wykorzystała dane GLOBE w pracy na temat Czy grozi nam kolejne zlodowacenie? na konkurs Czas Mamuta organizowany przez Oddział Państwowego Instytutu Geologicznego w Szczecinie; g) uczniowie klasy maturalnej przez kilka miesięcy badali wodę w Nurcie Jamneńskim łączącym Jezioro Jamno z Bałtykiem i w oparciu o te badania napisali pracę na Olimpiadę Wodną ; Badania Nurtu Jamneńskiego

15 h) w roku 2005 na bazie badań GLOBE dotyczących rzeczki Dzierżęcinki przepływającej przez Koszalin, wykonywanych przez uczniów gimnazjum licealiści z klasy II LO Agata Wawrzyniak, Paweł Kogut i Mariusz Wójcik napisali pracę analityczną, która zajęła pierwsze miejsce w kraju w III edycji konkursu "Stockholm Junior Water Prize", czyli w Olimpiadzie Wodnej. Uczniowie ci (poza nagrodą pieniężną) reprezentowali Polskę na Światowych Dniach Wody w Szwecji sierpnia 2005r. W nieoficjalnej punktacji zajęli 4 miejsce po prezentacji pracy w języku angielskim i ocenie 3 niezależnych komisji uzyskali 1 punkt mniej, niż wyróżnieni. (Brali również udział w bankiecie z Rodziną Królewską Szwecji); i) Zespół GLOBE został w ubiegłym roku szkolnym uhonorowany w ramach akcji MEN związanej z poszukiwaniem talentów.

16 6) Mobilizacja do nauki języków obcych: Nawiązywanie nowych kontaktów i przyjaźni, możliwość wyjazdu zagranicznego powiązanego z GLOBE, możliwość zaprezentowania osiągnięć za granicą jest wspaniałym argumentem nie tylko pobudzającym do nauki języków obcych, ale wręcz wymuszających ją. Konieczność korzystania z któregoś z języków konferencyjnych w celu nadania i odczytania informacji, warsztaty GLOBE w Norwegii, Estonii, Czechach, Chorwacji, wyjazd do Szwecji i prezentacja wyników badań (Białowieża) oraz pracy konkursowej po angielsku (Szwecja), sprawia, że język obcy staje się drugim własnym! 7) Nawiązywanie więzi emocjonalnych z uczniami: Nie do przecenienia jest zdobywanie zaufania uczniów, widok emocji związanych z rozwiązywaniem problemów, radości po osiągnięciu celu, dumy z przynależności do elitarnej grupy funkcjonującej na terenie szkoły i liczącej się w środowisku realizacja Programu GLOBE ułatwia to i znacznie zwiększa możliwość takich relacji; 8) edukacja i zaangażowanie Rodziców w prace GLOBE: Aktywność dzieci często przenosi się na działania rodziców. Rodzice większości uczniów biorących udział w Programie są bardzo zaangażowani w pracę zespołu: doceniają oddziaływanie intelektualne i wychowawcze GLOBE, służą pomocą przy transporcie uczniów na niektóre zajęcia, czasem wspierają finansowo zakup sprzętu. Przy naborze do szkoły coraz częściej zadają pytania o możliwość udziału dziecka w pracach GLOBE;

17 9) publikacje i doskonalenie nauczycieli: Z realizacją Programu GLOBE wiąże się możliwość publikowania informacji o pracach i wynikach badań, co nie jest bagatelne przy ocenie pracy nauczyciela, a jednocześnie udział w Programie obliguje do dokształcania i może być wykorzystany przy awansie zawodowym i udziale w konkursach dla nauczycieli, co zresztą wykorzystujemy. Na bazie materiałów i metod globowych powstały m. in.: publikacje dotyczące środowiska Wybrzeża Koszalińskiego, Inwentaryzacja przyrody nieożywionej i krajobrazu gminy Koszalin 2003, scenariusze z geografii, chemii, przyrody, scenariusze w ramach Dekady Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju ONZ (UNEP/GRID 2006), opracowana została przyrodnicza ścieżka edukacyjno-badawcza w ramach Regionalnych Projektów Badawczych Programu GLOBE, łączącej zajęcia terenowe z wykorzystaniem technik informacyjno-komputerowych. 10) korzyści finansowe dla szkoły: planowany i udokumentowany udział placówki oświatowej w Programie GLOBE może wiązać się z dodatkowymi funduszami przyznawanymi przez jednostkę prowadzącą szkołę lub z funduszy celowych - na zakup sprzętu, szkolenia, prowadzenie zajęć, a nawet co nie jest przecież bagatelne, na nagrody dla nauczycieli realizujących Program; 11) moralne korzyści indywidualne możliwe do osiągnięcia przez nauczyciela realizującego Program GLOBE (pomijając ewentualne korzyści materialne związane z realizacją Programu, np.: wynagrodzenie za dodatkowe zajęcia, awans zawodowy, większy dodatek motywacyjny lub nagrody): a) niewątpliwy, nie tylko kierunkowy, rozwój intelektualny i poszerzanie horyzontów, b) podziw uczniów i lekka (?) zawiść otoczenia, że jeszcze i mimo wszystko się chce..., c) rewelacyjny kontakt z elitarną grupą Uczniów, Trenerów i Nauczycieli GLOBE nie tylko w Polsce, d) możliwość kontaktów zagranicznych, e) zdrowe zmęczenie fizyczne związane z prowadzeniem zajęć, f) włączenie w prace globowe wszystkich członków rodziny więcej tematów do twórczych dyskusji.

18 UDZIAŁ w PROGRAMIE GLOBE NOBILITUJE SZKOŁĘ, Uczniów, Nauczycieli oraz całe Rodziny Globowe Dziękuję za uwagę