Jak napisać ciekawą baśń? Ćwiczenia redakcyjne i stylistyczne

Transkrypt

1 Jak napisać ciekawą baśń? Ćwiczenia redakcyjne i stylistyczne 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: wie, jak zbudowana jest baśń, wie, na czym polega różnica między światem realnym a fantastycznym, wie, jak łączyć motywy. b) Umiejętności Uczeń: potrafi samodzielnie wymyślić baśń, umie połączyć logicznie motywy i wątki baśniowe, samodzielnie opracowuje plan wydarzeń baśni, prawidłowo rozmieszcza tekst pod względem graficznym, stosuje akapity. c) Postawy Uczeń: odróżnia dobro od zła i potrafi dokonać prawidłowej oceny bohaterów i sytuacji, przyjmuje właściwą postawę wobec zła. 2. Metoda i forma pracy Praca w grupach, praca z kartą pracy. 3. Środki dydaktyczne Słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik ortograficzny, karty pracy. 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły czteroosobowe i rozdaje im karty pracy (załącznik 1).

2 b) Faza realizacyjna 1. Nauczyciel omawia z uczniami zadania przygotowane na zajęcia i uświadamia im cel lekcji, którym jest samodzielne przygotowanie baśni. 2. Nauczyciel posługując się Elementarzem literackim, wyjaśnia znaczenie takich terminów jak: motyw, wątek, bohater, akcja. 3. Następnie omawia kartę pracy z fragmentami baśni, którą uczniowie będą musieli uzupełnić według własnego pomysłu. Karta zawiera stałe składniki baśni i graficzny układ treści charakterystyczny dla tego gatunku. 4. Oprócz karty pracy uczniowie dysponują również materiałami pomocniczymi. Są to kartoniki, na których znajdują się motywy, wątki, imiona bohaterów występujących w baśniach. Każdy uczeń otrzymuje komplet takich kartoników (załącznik 2). Dzieci wypełniają kartę pracy, rozbudowując baśń. 5. Uczniowie pracują w zespołach, wypełniając kartę pracy, rozbudowują baśń o bohaterów i motywy zaproponowane przez nauczyciela oraz wymyślone samodzielnie. Ponadto w każdej grupie powinien znaleźć się słownik wyrazów bliskoznacznych i słownik ortograficzny, dzięki którym będą mogli wypełnić jeszcze jedną kartę (załącznik 3). 6. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują dokonania zespołu. Nauczyciel omawia pomysł i ocenia sposób pracy uczniów na lekcji. c) Faza podsumowująca Na zakończenie zajęć nauczyciel wspólnie z uczniami ustala cechy charakterystyczne baśni. Wnioski powinny zostać zapisane w zeszycie. Nauczyciel podkreśla, że baśń jest utworem, mającym określone cechy: czas i miejsce wydarzeń są nieokreślone,

3 świat realny łączy się i przenika ze światem fantastycznym, występują postacie fantastyczne, dobro zwycięża ze złem, utwór zawiera jakieś przesłanie, motto, sentencję, poucza czytelników. Następnie uczący omawia pracę domową. 5. Bibliografia 1. Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa Leszczyński G., Elementarz literacki, Prószyński i S-ka, Warszawa Załączniki a) Karta pracy ucznia załącznik 1. W karcie należy wpisać własną wersję baśni

4 Dawno, dawno temu, za górami, za lasami... Była ona...i... Wszyscy mieszkańcy tego miasta bardzo dziwili się, że... Pewnego dnia w ogrodzie pojawił się niespodziewany gość... Nasza mała bohaterka postanowiła, że... Tak też uczyniła. Z wielkim zaangażowaniem zaczęła realizować swój plan. Najpierw zdecydowała spotkać się z przybyszem. Zabrała swoje magiczne lustro i ruszyła. A trzeba Wam wiedzieć, że zwierciadło to było wyjątkowe. Potrafiło Pomysł okazał się słuszny. Stworzenie, które przybyło do miasta, nie od razu chciało pokazać się małej... Długo musiała skradać się i zachęcać intruza do pokazania się. Nareszcie... Następnego dnia w mieście panowało wielkie poruszenie. Wszyscy chcieli, by... opowiedziała o swojej przygodzie. Dzielna bohaterka uczyniła to chętnie. Od tego zdarzenia nikt z mieszkańców nie opowiada niesprawdzonych historii załącznik 2. MOTYWY I WĄTKI POJAWIAJĄCE SIĘ W BAŚNIACH

5 KRÓLEWNA CZEKA NA SWEGO KSIĘCIA ZAZDROSNA MACOCHA PRZEŚLADUJE PASIERBICĘ PIĘKNA I UBOGA SIEROTA SZUKA SZCZĘŚCIA ZŁY SMOK PRZEŚLADUJE MIESZKAŃCÓW OKOLICZNYCH WIOSEK ZWYKŁY CZŁOWIEK POSIADA NADPRZYRODZONE UMIEJĘTNOŚCI, np. POTRAFI ROZMAWIAĆ ZE ZWIERZĘTAMI NIEPOZORNY CZŁOWIEK STAJE SIĘ WYBAWICIELEM I RATUJE PRZED NIEBEZPIECZEŃSTWEM CAŁE KRÓLESTWO ZWIERZĘTA I PRZEDMIOTY POTRAFIĄ MÓWIĆ LUDZKIM GŁOSEM I POMAGAĆ LUDZIOM KRÓL ODDAJE PÓŁ KRÓLESTWA ZA JEDEN CZYN KRÓLEWNA UKRYWA SIĘ POD POSTACIĄ ZWYKŁEJ DZIEWCZYNY MAGICZNE PRZEDMIOTY CZARODZIEJSKIE ZWIERCIADŁO TAJEMNICZA RÓŻDŻKA SIEDMIOMILOWE BUTY ZATRUTE OWOCE ELIKSIR ŻYCIA GADAJĄCE PRZEDMIOTY MAGICZNE UBRANIA KAROCA ZAKLĘTA W DYNIĘ SZAFA BĘDĄCA BRAMĄ DO INNEJ RZECZYWISTOSCI

6 POSTACIE WYSTĘPUJĄCE W BAŚNIACH CALINECZKA PIOTRUŚ PAN KRASNOLUDKI ZŁA CZAROWNICA KOPCIUSZEK CZERWONY KAPTUREK ŚPIĄCA KROLEWNA KRÓLEWNA ŚNIEŻKA KRÓLOWA ŚNIEGU BIAŁA CZAROWNICA DREWNIANY PAJAC TOMCIO PALUCH załącznik 3. Korzystając ze słownika wyrazów bliskoznacznych, dopisz wyrazy bliskoznaczne. był żył przebywał znalazł się władał rzekł powiedział sprawił

7 b) Notatki dla nauczyciela był istniał, trwał, egzystował, przebywał, tkwił żył funkcjonował, przeżywać, egzystować, tętnić życiem przebywał spędzał, pozostawał, zostawał, podziewał się znalazł się odnalazł się, zbliżyć się, nadszedł, pojawił się władał panował, sprawował władzę, rządzić, kierować, zarządzać rzekł przemówił, powiedział, odezwał się powiedział zakomunikował, wyraził, oświadczył, wyraził sprawił spowodował, urządził c) Zadanie domowe Przygotuj ilustrację do baśni wymyślonej na lekcji. Dla chętnych: Przygotuj własną baśń, w której pojawią się motywy i wątki baśniowe połączone ze sobą w ciekawy i logiczny sposób. 7. Czas trwania lekcji 2 x 45 minut 8. Uwagi do scenariusza Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.