Czy potrafimy przełożyć wiedzę z badań naukowych na profilaktykę chorób serca i naczyń? Prof. dr hab. n. med. Wojciech Drygas

Transkrypt

1 Czy potrafimy przełożyć wiedzę z badań naukowych na profilaktykę chorób serca i naczyń? Prof. dr hab. n. med. Wojciech Drygas Instytut Kardiologii w Warszawie Zakład Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Akademia Dziennikarzy Medycznych Kardiologia 2017

2 Odsetek zgonów z powodu ChUk w ogólnej liczbie zgonów

3 Choroby sercowo-naczyniowe - całkowite koszty związane z chorobowością i zgonami (w mld zł, ceny stałe według poziomu z 2011 roku) 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 42,0 42,9 44,3 45,9 47,8 49,8 51,6 53,8 56,6 59,4 61,8 64,6 67,6 70,7 73,9 77,3 80,7 84,6 88,8 93,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0, (s) Źródło: opracowanie własne KPMG w Polsce; (s) - szacunek, - prognoza

4 Częstość występowania wybranych czynników ryzyka w populacji osób dorosłych w Polsce na podstawie badania WOBASZ II* CZYNNIKI RYZYKA CZĘSTOŚĆ (%) Hipercholesterolemia (cholesterol 5,0 lub leki) 61% Mała aktywność fizyczna 55% Nadciśnienie tętnicze ( lub leki) 43% Otyłość 26% Palenie tytoniu (aktualny palacz) 25% Cukrzyca 10% * kobiety i mężczyźni w wieku lat, odsetki niestandaryzowane Drygas i wsp. 2015

5 Częstość skumulowanego występowania sześciu wybranych czynników ryzyka* w badaniu WOBASZ II (kobiety i mężczyźni w wieku ) Liczba czynników ryzyka Kobiety Mężczyźni Razem 0 8,7 10,9 9,9 1 21,2 26,8 24,3 2 29,4 27,9 28,6 3 23,8 20,0 21,7 4 13,1 11,3 12,1 5 4,6 4,6 4,6 6 0,4 0,3 0,3 * palenie, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość, mała aktywność fizyczna Drygas i wsp. 2015

6 Dziesięć najważniejszych przyczyn umieralności w perspektywie 2030 roku. Prognozy ekspertów WHO Kraje o średnim poziomie zamożności (middle-income countries) Kraje o wysokim poziomie zamożności (high-income countries) 1. Choroby naczyń mózgowych 14,4% 1. Choroba niedokrwienna serca 15,8% 2. Choroba niedokrwienna serca 12,7% 2. Choroby naczyń mózgowych 9,0% 3. COPD 12,0% 3. Nowotwory płuc 5,1% 4. HIV/AIDS 6,2% 4. Cukrzyca 4,8% 5. Nowotwory płuc 4,3 % 5. COPD 4,1% 6. Cukrzyca 3,7% 6. Infekcje dróg oddechowych 3,6% 7. Nowotwory żołądka 3,4% 7. Choroba Alzheimera 3,6% i inne demencje 8. Choroba nadciśnieniowa 2,7% 8. Nowotwory jelita 3,3% 9. Wypadki drogowe 2,5% 9. Nowotwory żołądka 1,9% 10. Nowotwory wątroby 2,2% 10. Nowotwory prostaty 1,8%

7

8

9 European Heart Journal (2016) 37, doi: /eurheartj/ehw106 JOINT ESC GUIDELINES 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (contributed by representatives of 10 societies and by invited experts) Developed with special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR) Authors/Task Force Members: Massimo F. Piepoli (Chairperson) (Italy), Arno W. Hoes (Co-Chairperson) (The Netherlands), Stefan Agewall (Norway), Christian Albus (Germany), Carlos Brotons (Spain), Alberico L. Catapano (Italy), Marie-Therese Cooney (Ireland), Ugo Corra (Italy), Bernard Cosyns (Belgium), Christi Deaton (UK), Ian Graham (Ireland), Michael Stephen Hall (UK), F.D. Richard Hobbs (UK), Maja-Lisa Lochen (Norway), Herbert Lollgen (Germany), Pedro Marques-Vidal (Switzerland), Joep Perk (Sweden), Eva Prescott (Denmark), Josep Redon (Spain), Dimitrios J. Richter (Greece), Naveed Sattar (UK), Yvo Smulders (The Netherlands), Monica Tiberi (Italy), H. Bart van der Worp (The Netherlands), Ineke van Dis (The Netherlands), W. M. Monique Verschuren (The Netherlands) Additional Contributor: Simone Binno (Italy)

10 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice Czym jest prewencja chorób układu sercowo-naczyniowego? Kto odniesie korzyść z prewencji? Jak podejmować interwencję? na poziomie jednostki na poziomie populacyjnym Gdzie interweniować? na poziomie jednostki na poziomie populacyjnym

11 Tablice Pol-SCORE 2015 Liczby w tabeli oznaczają ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 10 lat. Zdrojewski T, Jankowski P, Bandosz P et al. Nowa wersja systemu oceny ryzyka sercowonaczyniowego i tablic SCORE dla populacji Polski. Kardiol Pol, 2015; 73(10):

12 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice NA POZIOMIE POPULACJI ORGANIZACJE RZĄDOWE I POZARZĄDOWE fundacje kardiologiczne i inne organizacje promujące zdrowie NA POZIOMIE JEDNOSTKI WSZĘDZIE na wszystkich poziomach i we wszystkich jednostkach związanych z opieką zdrowotną

13 Wyniki realizacji Programu Profilaktyki CHUK NFZ w Polsce w latach Liczba osób przebadanych w programie Wydatkowana kwota na realizację programu Liczba osób skierowanych do specjalisty (od 2008) mln 6.5 mln 4.5 mln 3.9 mln 2.9 mln 3.2 mln Brak danych Liczba osób pod kontrolą lekarza POZ poza programem Brak danych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Centralę NFZ w Warszawie (Drygas i wsp 2015)

14 Realizacja zasad prewencji chorób układu krążenia w Polsce w latach Aleksandra Piwońska, Walerian Piotrowski, Jerzy Piwoński, Wojciech Bielecki, Krystyna Kozakiewicz, Andrzej Pająk, Andrzej Tykarski, Tomasz Zdrojewski, Wojciech Drygas. XXI Międzynarodowy Kongres PTK, września 2017, Katowice

15 Realizacja zasad prewencji w populacji generalnej w Polsce na podstawie wyników badań WOBASZ i WOBASZ II Pomiar ciśnienia tętniczego krwi Porada żywieniowa Zalecenie rzucenia palenia papierosów Zalecenie zwiększenia akt. fiz. Pomiar cholesterolu w ostatnim roku WOBASZ ( ) % (95% CI) 55,7 (58,4-60,9) 24,9 (23,7-26,2) 52,1 (50,2-53,8) 18,2 (17,1-19,3) 22,8 (21,6-24,0) Mężczyźni WOBASZ II ( ) % (95% CI) 60,1 (57,9-62,2) 31,9 (29,9-34,0) 57,5 (53,9-61,0) 26,6 (24,3-28,5) 57,8 (55,3-60,3) Realizacja zasad prewencji (przynajmniej 1-nej z w.w.) 68,5 (67,5-69,5) 68,3 (66,7-70,0) Wizyta u lekarza w ostatnim roku 63,8 (62,7-64,9) % (95% CI) Kobiety 69,6 (67,8-71,4) % (95% CI) > 30% bez zaleceń prewencyjnych Pomiar ciśnienia tętniczego krwi 64,7 (63,5-65,9) 60,1 (58,2-62,1) Porada żywieniowa 27,9 (26,7-29,1) 29,4 (27,5-31,3) Zalecenie rzucenia palenia papierosów 48,4 (46,1-50,7) 53,0 (49,1-56,9) Zalecenie zwiększenia akt. fiz. 16,9 (15,8-17,9) 24,1 (22,4-25,8) Pomiar cholesterolu w ostatnim roku 27,9 (26,7-29,2) 58,3 (55,9-60,6) Realizacja zasad prewencji (przynajmniej 1-nej z w. w.) 69,1 (68,1-70,0) 68,1 (66,6-69,6) Wizyta u lekarza w ostatnim roku 75,3 (74,4-76,2) 81,5 (80,0-82,9) zazwyczaj w czasie wizyty u lekarza

16

17 Miejsce Polski w rankingu 36 krajów uprzemysłowionych uszeregowanych na podstawie wskaźników umieralności z powodu chorób serca i naczyń (M i K, wiek lata) CHUK Wszystkie zgony CHNS Udary mózgu Zgony ogółem Polska Mężczyźni Polska Kobiety Oprac. W. Drygas (2011) na podstawie danych AHA, Circulation, 2011

18 Wnioski W latach stwierdzono lepszą realizację zasad prewencji w porównaniu do okresu sprzed 10-ciu lat, niemniej jednak nadal odbiegała ona od wytycznych PFP i ESC. Około 1/3 osób zgłaszających się do lekarza nie podlega jakimkolwiek działaniom prewencyjnym, dotyczy to także pacjentów z wysokim poziomem czynników ryzyka i/lub ChUK. Realizacja wytycznych ESC/PTK/PFP w zakresie prewencji chorób sercowonaczyniowych w Polsce jest niedostateczna i wymaga pilnej poprawy. W tych działaniach na rzecz poprawy jakości prewencji w Polsce konieczne jest współdziałanie towarzystw lekarskich, NFZ i Ministerstwa Zdrowia XXI Międzynarodowy Kongres PTK, września 2017, Katowice