BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA I SCHIZOFRENIA

Transkrypt

1 BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA I SCHIZOFRENIA

2 DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Epizod depresyjny rozpoznaje się gdy pacjent jest w stanie obniżonego nastroju, anhedonii oraz występują przynajmniej 4 z poniższych objawów: Poczucie przygnębienia, bezradności, anhedonia Zmiany apetytu, snu, aktywności psychomotorycznej Poczucie winy i bezużyteczności Trudności z zebraniem myśli podejmowaniem decyzji Powracające myśli samobójcze, wymyślanie planów samobójstwa Objawy muszą się utrzymywać przez większość dnia, codziennie w okresie co najmniej kilku tygodni

3 DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Kobiety 10-25% Mężczyźni 5-12% Początek zachorowania w każdym wieku, większość około 20 roku życia Jeden epizod => 50% szans na drugi Drugi epizod => 70% szans na trzeci Trzeci epizod => 90% szans na czwarty Depresja jest 1,5 do 3 razy częstsza u dzieci osób z depresją niż w populacji generalnej Nie zidentyfikowano jednoznacznych korelatów genetycznych (do tej pory)

4 DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD SEROTONINERGICZNY Spadek transmisji serotoninergicznej z jąder szwu

5 DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD NORADRENERGICZNY Spadek transmisji noradrenergicznej z miejsca sinawego i jąder szwu

6 DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE

7 DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE OBSZARY O ZWIĘKSZONEJ AKTYWNOŚCI

8 DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE OBSZARY O ZWIĘKSZONEJ AKTYWNOŚCI CIAŁO MIGDAŁOWATE

9 DEPRESJA PODŁOŻE MÓZGOWE OBSZARY O ZMNIEJSZONEJ AKTYWNOŚCI

10 DEPRESJA FARMAKOLOGIA ANTYDEPRESANTY Leki blokujące wychwyt zwrotny monoamin Inhibitory monoaminooksydazy (Fenelzyna) NIESELEKTYWNE Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (Fluoksetyna, Sertralina) Trójcykliczne antydepresanty (Imipramina i Amitryptylina) Druga generacja (Bupropion) Trzecia generacja (Wenlafaksyna, Nefadozon) Blokuje NA i 5-HT Blokuje DA i NA Blokuje 5-HT i NA

11 DEPRESJA FARMAKOLOGIA

12 DEPRESJA FARMAKOLOGIA

13 DEPRESJA FARMAKOLOGIA

14 DEPRESJA FARMAKOLOGIA INHIBITORY MAO Inhibitory MAO (monoaminooksydazy) przede wszystkim NA i 5-HT Iproniazyd, Izokarboksazyd Efekty uboczne: podniesienie ciśnienia krwi zwiększenie ilości NA która pobudza mięsień sercowy

15 DEPRESJA FARMAKOLOGIA TCA BLOKOWANIE WYCHWYTU ZWROTNEGO MONOAMIN Blokery wychwytu zwrotnego NA i 5-HT TCA-trójcykliczne antydepresanty Imipramina Amitryptylina Nortryptylina Efekty uboczne: Blokada receptora α1 dla NA = obniża ciśnienie i powoduje zawroty głowy Blokada M1 dla Ach = suchość w ustach, zaburzenia widzenia, senność Blokada rec. H1 dla histaminy = tycie i senność

16 DEPRESJA FARMAKOLOGIA SSRI BLOKOWANIE WYCHWYTU ZWROTNEGO SEROTONINY Selektywne inhibitory wychwytu 5-HT (Fluoksetyna-Prozac Sertalina-Zoloft Fluoxamina-Luvox) Efekty uboczne: nudności, bezsenność, anoreksja, niepokój, zaburzenia popędu płciowego

17 CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA NAPRZEMIENNE EPIZODY DEPRESJI I MANII Epizody maniakalne: Okres nienaturalnie podwyższonego nastroju + przynajmniej 3 objawy z poniższych: Przyspieszona mowa Zwiększone poczucie w własnego znaczenia Zmniejszone zapotrzebowanie na sen Podniesiona aktywność psychomotoryczna Gonitwa myśli Objawy musza się utrzymywać co najmniej tydzień

18 CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA ODZIEDZICZALNOŚĆ bliźnięta monozygotyczne bliźnięta monozygotyczne, wychowywane osobno (n = 12) Bliźnięta heterozygotyczne (n = 52) 79% 69% 24%

19 CHOROBA AFEKTYWNA DWUBIEGUNOWA ODZIEDZICZALNOŚĆ

20 CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD SEROTONINERGICZNY W fazie maniakalnej wzrost transmisji serotoninergicznej

21 CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD NORADRENERGICZNY W fazie maniakalnej wzrost transmisji noradrenergicznej

22 CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD DOPAMINERGICZNY W fazie maniakalnej wzrost transmisji dopaminergicznej

23 CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE

24 CHOROBA DWUBIEGUNOWA PODŁOŻE MÓZGOWE Depressed state Manic state Depressed state

25 CHOROBA DWUBIEGUNOWA FARMAKOLOGIA SOLE LITU

26 CHOROBA DWUBIEGUNOWA FARMAKOLOGIA SOLE LITU (Lithium Carbonate) - szybko wchłaniane oraz dystrybuowane w organizmie, wydzielane przez nerki - wąski margines bezpieczeństwa Mechanizm działania: 1. wpływaja na poziom elektrolitów oraz transport jonowy - lit obniża przepuszczalność błony komórkowej dla jonów Na+ 2. wpływają na neurotransmisję - zwiększają wpływ serotoniny - zmniejszają obrót NA oraz DA 3. wpływaja na przekaźnictwo wtórne - hamują wiele enzymów modulujących przekaźnictwo wtórne w synapsach NA oraz Ach (muskarynowych)

27 SCHIZOFRENIA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Główne objawy schizofrenii: urojenia omamy objawy katatoniczne formalne zaburzenia myślenia mniejsza reaktywność emocjonalna (czasem anhedonia) ograniczenie ilości kontaktów z ludźmi często objawy zaburzeń afektywnych dysforii, depresji, manii

28 SCHIZOFRENIA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA schizofrenia prosta schizofrenia paranoidalna schizofrenia hebefreniczna schizofrenia katatoniczna

29 SCHIZOFRENIA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Zapadalność w ostatnim półwieczu wynosi nowych przypadków na na rok. Ryzyko zachorowania liczone na okres całego życia wynosi ok. 1%. Płeć - chorują jednakowo często kobiety i mężczyźni. Przebieg choroby u kobiet częściej jest łagodniejszy niż u mężczyzn. Wiek zachorowania - mężczyźni częściej zaczynają chorować w wieku lat, kobiety zaś w wieku l. Choroba bardzo rzadko ujawnia się przed 15 r.ż., natomiast względnie dużo zachorowań (ok.15%) pojawia się w wieku powyżej 45 r.

30 SCHIZOFRENIA ODZIEDZICZALNOŚĆ Czynniki prenatalne Czynniki genetyczne

31 SCHIZOFRENIA ODZIEDZICZALNOŚĆ Gene a Locus Strength of evidence (0 to +++++) for Association with schizophrenia b Linkage to gene locus c Biological plausibility d COMT 22q Yes, + DTNBP1 6p Yes, ++ NRG1 8p Yes, + RGS4 1q Yes, ++ GRM3 7q No, ++ Altered expression in schizophrenia e DISC1 1q Not known G72 13q Not known DAAO 12q Not known PPP3CC 8p Yes, + CHRNA7 15q Yes, +++ PRODH2 22q No, + Akt1 14q Yes, ++

32 SCHIZOFRENIA ODZIEDZICZALNOŚĆ

33 SCHIZOFRENIA ZMIANY FUNKCJONALNE PŁAT CZOŁOWY trudności w planowaniu działań i organizacji myśli, formalne zaburzenia myślenia, objawy paranoidalne i omamy UKŁAD LIMBICZNY silne pobudzenie emocjonalne, duża reaktywność lub osłabienie reakcji afektywnych, anhedonia KORA SŁUCHOWA REJON WERNICKEGO omamy słuchowe; złudzenie, że wewnętrznie generowane myśli są prawdziwymi głosami pochodzącymi z zewnątrz OBSZARY POTYLICZNE trudności w interpretacji złożonych obrazów, rozpoznawania ruchu oraz ekspresji mimicznej HIPOKAMP deficyty pamięciowe JADRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA objawy paranoidalne i omamy

34 SCHIZOFRENIA ZMIANY FUNKCJONALNE

35 SCHIZOFRENIA ZMIANY FUNKCJONALNE

36 SCHIZOFRENIA ZMIANY FUNKCJONALNE

37 SCHIZOFRENIA ZMIANY FUNKCJONALNE

38 SCHIZOFRENIA ZMIANY FUNKCJONALNE

39 SCHIZOFRENIA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD DOPAMINERGICZNY Zaburzenie transmisji dopaminergicznej z istoty czarnej i VTA

40 SCHIZOFRENIA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD GLUTAMINERGICZNY Spadek poziomu glutaminianu w korze mózgowej

41 SCHIZOFRENIA PODŁOŻE MÓZGOWE UKŁAD SEROTONINERGICZNY Wpływ serotoniny na poziom transmisji DA

42 SCHIZOFRENIA PODŁOŻE MÓZGOWE RECEPTORY DOPAMINY

43 SCHIZOFRENIA FARMAKOLOGIA

44 SCHIZOFRENIA FARMAKOLOGIA (haloperidol)

45 SCHIZOFRENIA FARMAKOLOGIA (risperidon)

46 SCHIZOFRENIA FARMAKOLOGIA