Materiał uzupełniający (1) ZASADY ZACHOWANIA NA ZAJĘCIACH

Transkrypt

1 Materiał uzupełniający (1) ZASADY ZACHOWANIA NA ZAJĘCIACH Kiedy znamy odpowiedź na pytanie zadane przez prowadzącego zajęcia to, 1) PODNOSIMY RĘKĘ I MÓWIMY SWOJE IMIĘ. 2) SŁUCHAMY SIEBIE, NIE PRZESZKADZAMY SOBIE. 3) PRACUJEMY WSPÓLNIE. Materiał uzupełniający (2) ZASADY ZDROWEGO I RACJONALNEGO ŻYWIENIA. Zadaniem racjonalnego żywienia jest dostarczenie organizmowi wszystkich składników odżywczych w odpowiednich ilościach i proporcjach. Do prawidłowego wzrostu i funkcjonowania nasz organizm potrzebuje pokarmów, które są źródłem energii, białek, tłuszczów, cukrów i witamin. Wymienione składniki pokarmowe pełnią różne funkcje: tłuszcze - to materiał zapasowy, białko - jest przede wszystkim składnikiem budulcowym komórek ciała, sole mineralne i witaminy odgrywają rolę jako regulatory procesów życiowych. Zapotrzebowanie organizmu na wyżej wymienione składniki zależy od różnych czynników : płci, rodzaju wykonywanej pracy, wieku, stanu fizjologicznego, pory roku, stanu zdrowia. Składniki pokarmowe w pożywieniu są źródłem energii jaka jest niezbędna człowiekowi do wszystkich procesów życiowych. Stwierdzono już dawno, że niedobór poszczególnych składników jest niekorzystny, a nawet szkodliwy. Prowadzić może do zaburzeń 1.

2 funkcjonowania organizmu, a także do wywoływania lub pogłębiania stanów chorobowych. Nadmiar składników odżywczych również jest niepożądany, ponieważ prowadzi do otyłości, która z kolei jest przyczyną różnych ciężkich schorzeń np. układu krążenia, chorób stawów itd. W prawidłowo zestawionej diecie wartość energetyczna dziennej racji pokarmowej powinna obejmować wszystkie składniki potrzebne organizmowi w tym ok. 15 % białek, 55 % cukrów i 30 % tłuszczów. Zasady racjonalnego odżywiania obrazuje: PIRAMIDA ZDROWIA Niżej wymienione produkty należy spożywać: kilka razy w miesiącu:... mięso czerwone ( wołowe, wieprzowe ) słodycze jaja drób ryby kilka razy w tygodniu:... ser i jogurt olej ( najlepiej z oliwek ) codziennie:... fasola i inne rośliny strączkowe orzechy chleb makaron, kasza, inne produkty zbożowe, ryż, ziemniaki 2.

3 10 PRZYKAZAŃ ZDROWEGO ŻYWIENIA (czyli najważniejsze zasady racjonalnego żywienia) Dbaj o urozmaicenie posiłków. Różnorodność zabezpiecza przed niedoborem składników odżywczych. Specjaliści zalecają ok. 60 różnych składników miesięcznie. Unikaj słodyczy z wyjątkiem miodu. Unikaj otyłości. Spożywaj produkty bogate w błonnik, który nie ma większej wartości odżywczej, ale ma ogromne znaczenie zdrowotne - chroni np. jelita przed chorobami nowotworowymi. Pij mleko chude. Dwie szklanki mleka dziennie, zapewniają wystarczające ilości wapnia. Spożywaj ryby 2-3 razy w tygodniu. Ryby są zdrowszym źródłem białka niż mięso. Warzywa i owoce spożywaj codziennie. Dostarczają organizmowi witamin i błonnika. Unikaj tłuszczów zwierzęcych, zastępuj je częściowo olejami roślinnymi, ponieważ nie zawierają cholesterolu i są bezpieczne dla naszego organizmu. Ogranicz spożycie soli. Podnosi ona ciśnienie krwi, obciąża nerki. Unikaj alkoholu, mocnej herbaty i kawy. Ważne jest również jak jemy. Od sposobu jedzenia zależy przyswajanie substancji odżywczych z pożywienia i uchronienie naszego przewodu pokarmowego od groźnych chorób. Dane statystyczne współczesnej medycyny wykazują, że jednostek chorobowych ma podłoże żywieniowe i dlatego: Nie traktuj żołądka jak kubła na śmieci - nie jedz w nadmiarze!. Jedz tylko wtedy, gdy rzeczywiście poczujesz głód - to daje gwarancję strawienia poprzedniego posiłku. Jedząc nie śpiesz się, nie czytaj, nie rozmawiaj - myśl o jedzeniu. Pożywienie dokładnie przeżuwaj, połykaj wtedy, gdy jest dokładnie rozdrobnione i wymieszane ze śliną. Pierwsze trawienie odbywa się w jamie ustnej. Staranne przeżucie ułatwi pracę żołądka. Staraj się, aby waga posiłków nie przekraczała 600 g. Jedz częściej, ale mniej: 5-6 razy dziennie o tej samej porze. Pamiętaj o zasadzie: Śniadanie jedz jak król, obiad jak szlachcic, a kolację jak żebrak. Staraj się przygotować jeden posiłek dziennie z samych owoców i warzyw 3.

4 Materiał uzupełniający (3) PYTANIA DO FILMU ZDROWA ŻYWNOŚĆ 1) Kto to był Rudolf Steiner i czym się zasłużył dla rolnictwa ekologicznego? 2) Czym jest metoda biodynamiczna? 3) Jak rolnik może dbać o glebę? 4) Jak powstaje produkt ekologiczny? 5) Certyfikacja gwarancja jakości. 6) Czy jest różnica między zdrową żywnością a żywnością ekologiczną? 7) Jaka jest główna zasada rolnictwa ekologicznego? Materiał uzupełniający (4) IDEA RUDOLFA STEINERA Fot. Rudolf Steiner, źródło: 4.

5 Dr Rudolf Steiner austriacki przyrodnik i filozof. Był jednym z pierwszych, którzy mieli inna wizję rolnictwa i użytkowania ziemi. Uważał, że w gospodarce powinny być używane tylko nawozy i pasze własnej produkcji. Założenia te zostały wprowadzone praktycznie i nazwane metodą biodynamiczną. Przed wojną powstawały gospodarstwa biodynamiczne w Europie: w Anglii, Szwajcarii, Francji, we Włoszech,w Polsce, w Austrii. Idea Steinera opierała się na 3 filarach: 1) Rolnik dba o środowisko, w którym gospodaruje. 2) Każde gospodarstwo jest żywą całością, która może samodzielnie funkcjonować. 3) Żyzna i zdrowa gleba jest bezcennym bogactwem, które zapewnia produkcję bezpiecznej żywności. Założenia steinerowskie wyprzedziły swoją epokę, ponieważ powstały w momencie, gdy zagrożenie środowiska nie było tak oczywiste, a ludzie myśleli, ze człowiek nie jest w stanie zagrażać swą działalnością środowisku i może z niego czerpać do woli. Dzięki wizji Stinera w latach 70-tych i 80-tych XX wieku produkcja żywności oparta na intensywnej gospodarce, gdzie liczył się jak największy zysk, zagrażała katastrofą ekologiczną, niektórzy mieli już przygotowana odpowiedz na te zagrożenie. Materiał uzupełniający (5) ZDROWA ŻYWNOŚC A ŻYWNOŚĆ EKOLOGICZNA Żywność ekologiczna - określenie żywności produkowanej metodami rolnictwa ekologicznego z dbałością o wyeliminowanie używania pestycydów i nawozów sztucznych. Jest cały czas kontrolowana. Zdrowa żywność - nazwa stworzona dla celów marketingowych i nie narzucająca żadnych określonych standardów. Nikt jej nie kontroluje, nie wiadomo jakimi metodami została wyprodukowana, w jakim środowisku. Nie jest certyfikowana. 5.

6 Materiał uzupełniający (6) WARUNKI, W KTÓRYCH JEST PRODUKOWANA ŻYWNOŚĆ EKOLOGICZNA ŻYJĄCA GLEBA W ROLNICTWIE EKOLOGICZNYM. Rolnictwo ekologiczne nie szuka jak naprawić zło, które zrobił człowiek (skażenie środowiska), ale wie co należy zrobić, by do tego skażenia nie doprowadzić. Rolnik ekologiczny prowadzi umiejętny dialog z przyrodą, umie jej słuchać, a ona odpłaca mu zdrowymi i pachnącymi płodami. Rolnik ekologiczny dba o swoją glebę, by nie powodować jej degradacji. Jeśli rolnictwo jest intensywne i liczy się tylko zysk, gleba szybko ulega degradacji. Jeśli stosuje się insektycydy (przeciwko owadom) i nawozy sztuczne, wtedy środowisko jest degradowane. Stosowanie nawozów sztucznych w nadmiarze powoduje, że substancje biogenne przenikają do wód gruntowych i zanieczyszczają. Rolnictwo ekologiczne nie tylko użytkuje środowisko, ale również je chroni. Dba o glebę, wodę i powietrze. Główna zasada rolnictwa ekologicznego, to zrównoważone gospodarowanie w przyrodzie. W rolnictwie ekologicznym jest zakaz używania nawozów otrzymywanych na drodze sztucznej syntezy i chemicznych środków ochrony roślin. Gleba dla rolnika ekologicznego jest podstawą. Patrzy on ile jest życia w glebie, ponieważ jest to podstawą dobrej kondycji roślin i wysokiej jakości produkowanej z niej żywności. Rolnictwo ekologiczne stosuje: nawozy organiczne wytworzone w gospodarstwie, biologiczne środki ochrony roślin (nie pozostawiają w glebie i roślinie żadnych szkodliwych pozostałości). Materiał uzupełniający (7) CERTYFIKAT JAKOŚĆ PRODUKTU EKOLOGICZNEGO Zanim żywność ekologiczna znajdzie się na półce sklepowej musi mieć certyfikat ekologiczny. Mówi on, że żywność nie ma barwników i konserwantów. Rolnictwo ma wielki wpływ na zdrowie człowieka. Żywność bez dodatków jest dla nas najbezpieczniejsza. Im bardziej przetworzony produkt, tym większa szkodliwość dla zdrowia. Zanim rolnik otrzyma atest musi być kontrolowany od 2 do 3 lat. Inspektorzy pobierają próbki z gleby i badają je. To gwarantuje konsumentom żywności ekologicznej wysoką jakość. 6.

7 Znak rolnictwa ekologicznego Unii Europejskiej. Wszystkie polskie certyfikowane gospodarstwa ekologiczne mogą oznaczać swoje produkty tym znakiem. Użycie tego znaku jest dobrowolne. Znak certyfikowanego rolnictwa ekologicznego nadawany przez: Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Znak ten oznacza: Prowadzenie produkcji rolnej i przetwórstwa rolnospożywczego metodami ekologicznymi. Znak Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi - EKOLAND. Znak taki może umieścić na swoim produkcie certyfikowane gospodarstwo ekologiczne będące członkiem Stowarzyszenia. Znak ten oznacza żywność najwyższej jakości. Żywność taka pochodzi z gospodarstwa o nieskażonym środowisku, w którym nie używa się środków chemicznych. Materiał uzupełniający (8) JAK POZNAĆ PRODUKT EKOLOGICZNY? Na każdej etykiecie produktu musi być numer certyfikatu oraz nazwa jednostki atestującej. Bardzo ważna jest jawność produktu, co oznacza, że konsument wie skąd i od kogo kupuje, ma możliwość sprawdzenia i rozmowy z rolnikiem. Każdy produkt ekologiczny ma także znak ekologiczny na opakowaniu. 7.

8 Materiał uzupełniający (9) SZABLONY ZNAKÓW EKOLOGICZNYCH I INFORMACJA NA TEMAT KAŻDEGO ZNAKU. Znaki związane z ochroną środowiska: Takie oznaczenie spotyka się na opakowaniach, które podlegają ponownemu wykorzystaniu. Umieszcza się je na opakowaniach z tworzyw sztucznych bądź aluminium. Cyfra i napis, które towarzyszyć mogą symbolowi oznaczają nazwę surowca użytego do produkcji opakowania. 8.

9 Produkty opatrzone takimi symbolami nie zawierają gazów typu chloro-fluoro-carbon, powszechnie zwanych freonami, które niszczą powłokę ozonową. Najczęściej występujące napisy na tych symbolach to: OZONE FRIENDLY, OZON FREUNDLICH, ohne FCKW, CFC free. Za ten znak nie odpowiada żadna organizacja, firma używając go na towarze może być skontrolowana jedynie przez organizacje konsumenckie. 9.

10 Znak informuje, że w fazie badań dany produkt nie był testowany na zwierzętach. Najczęściej występuje na kosmetykach. Kosmetyki nie testowane na zwierzętach mogą być też oznaczane literami "BWC" (Beauty Without Cruelty - piękno bez okrucieństwa), lub napisami Not Tested on Animals (nie testowane na zwierzętach) czy Animal Friendly (przyjazne zwierzętom). Za ten znak nie odpowiada żadna organizacja. Firma używając go na towarze może być skontrolowana jedynie przez organizacje konsumenckie. 10.

11 Znak informuje, że dany produkt pochodzi z obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski. Warunkiem otrzymania Znaku jest wytwarzanie towarów i usług na obszarze Zielonych Płuc Polski oraz wykazanie, że są one przyjazne środowisku i produkowane przez zakład działający zgodnie z zasadami ochrony środowiska naturalnego. Znak Promocyjny ZPP mówi o pochodzeniu, jakości, wysokich walorach, a przede wszystkim o tym, że został on wyprodukowany zgodnie z obowiązującymi normami o ochronie środowiska i utożsamiany jest z wizerunkiem najczystszego i najpiękniejszego obszaru Polski. Posiadanie Znaku Promocyjnego ZPP ma szansę wpłynąć na wielkość produkcji i wysoką sprzedaż tak oznaczonego produktu. Znak Zielone Płuca Polski może stworzyć szczególnie korzystne warunki sprzedaży produktów poza granicami regionu oraz na rynkach międzynarodowych i stać się wizytówką wyróżniającą towar od innych podobnych producentów konkurencyjnych firm. Poprzez nadawanie Znaku Promocyjnego Zielone Płuca Polski pragniemy wysłać sygnał do przedsiębiorstw, instytucji i zakładów, aby działalność swą związały z programem Zielone Płuca Polski w imię zachowania wysokich walorów przyrodniczych regionu oraz jego przyszłości tworzonej w oparciu o zasady ekorozwoju. 11.

12 Błękitny Anioł (Der Blauer Engel), nazwany tak z powodu znaku graficznego przedstawiającego niebieską postać, został wprowadzony w 1977 roku z inicjatywy niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i jest najstarszą tego typu inicjatywą europejską. 12.

13 Stylizowana "Margerytka" z dwunastoma gwiazdkami ma być alternatywą dla państwowych ekologicznych znaków towarowych krajów zrzeszonych, gwarantującą określoną jakość także poza politycznymi granicami państw członkowskich. "Margerytka" jest przyznawana na podstawie skróconej analizy cyklu życia produktu. 13.

14 Znak informuje o tym, aby dany produkt wrzucić do kosza, nie zaśmiecać środowiska i dbać o czystość swojego otoczenia. 14.

15 Symbol CE znajduje się głównie na wyrobach z importu, w tym na zabawkach. Oznacza on, że jest to wyrób zgodny z wymogami Unii Europejskiej. Podstawowym kryterium jest tu bezpieczeństwo i zdrowie użytkownika. Oznakowanie CE jest formą deklaracji producenta, że jego wyrób spełnia wymagania wszystkich mających do niego zastosowanie dyrektyw Nowego Podejścia. O ile dyrektywy nie przewidują inaczej, oznakowanie CE jest obowiązkowe i musi być umieszczone na wyrobie, zanim zostanie on wprowadzony na rynek lub oddany do użytku. 15.

16 Produkty gospodarstw ekologicznych mogą być sprzedawane z takim oznaczeniem. Polskie Stowarzyszenie Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi przyznaje atesty gospodarstwom rolnym, które przy produkcji stosują metody ekologiczne. Znak jest najbardziej znanym i rozpoznawalnym na rynku krajowym znakiem, kojarzonym z żywnością ekologiczną. Prawo do używania tego znaku na swych wyrobach mają producenci, przetwórcy i handlowcy spełniający wymagania ustawy o rolnictwie ekologicznym, posiadający certyfikat nadany przez uprawnioną jednostkę i jednocześnie będący członkami "Ekolandu". Certyfikat przyznawany jest na podstawie oceny warunków prowadzenia produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego metodami ekologicznymi oraz obrotu tymi produktami wg zasad określonych w Ustawie o Rolnictwie Ekologicznym. 16.

17 Polskie Centrum Badań i Certyfikacji opracowało zasady przyznawania krajowego ekoznaku w 1998 roku. Założenia ogólne stanowią, że polski "Eko-znak" mogą otrzymywać wyroby krajowe i zagraniczne niepowodujące (w odniesieniu do wcześniej ustalonego akceptowalnego poziomu) negatywnych skutków dla środowiska oraz spełniające ustalone kryteria dotyczące ochrony zdrowia, środowiska i ekonomicznego wykorzystania zasobów naturalnych w trakcie całego cyklu życia wyrobu. Zaznaczono również, że polski system certyfikacji będzie dostosowany do systemu ekoznakowania Wspólnoty Europejskiej. Podstawą certyfikacji na "Eko-znak" są wymagania dotyczące aspektów ekologicznych i zdrowotnych ustanawiane przez Komitet ds. "Eko-znaku", składający się z osób reprezentujących urzędy centralne, jednostki pozarządowe zajmujące się ochroną środowiska, producentów, konsumentów oraz banki. 17.

18 Początkowo produkty ekologiczne w krajach UE oznaczane były przy pomocy symboli organizacji producenckich i jednostek certyfikujących. Do dziś najbardziej znane z nich są używane i akceptowane na rynku. Podjęto też próby wprowadzenia znaków krajowych. Jednolite dla całej UE logo produkcji ekologicznej zostało wprowadzone w marcu 2000 r. na mocy rozporządzenia Komisji nr 331/2000. Celem było podniesienie wiarygodności żywności produkowanej metodami ekologicznymi oraz identyfikacja na rynku. Etykiety, materiały reklamowe oraz dokumenty komercyjne związane z produkcją ekologiczną mogą być opatrywane tym logo i mogą zawierać informację, że produkt został wytworzony w zgodzie z metodami opisanymi w Rozporządzeniu 2092/

19 Od 1989 roku funkcjonuje najbardziej znany, wspólny dla krajów skandynawskich ekologiczny znak towarowy "Svanen" (Łabędź). Produkty oznaczone tym znakiem charakteryzują się mniejszym negatywnym oddziaływaniem na ludzi i środowisko naturalne niż inne towary z tej samej grupy o takim samym przeznaczeniu. Znakowi graficznemu towarzyszy napis "ekooznakowany" oraz krótki opis wyjaśniający proekologiczny charakter produktu. System "Svanen" jest oceniany jako jeden z najlepszych, najbardziej kompleksowych i obiektywnych sposobów ekoetykietowania na świecie. Spełnia on w dużym stopniu wszystkie modelowe funkcje ekoznaków: ekologiczną, informacyjną, edukacyjną, marketingową oraz stymulacyjną, przyczyniając się do rozwoju czystych technologii, ochrony konsumenta i środowiska naturalnego. Wszechstronne badania oraz uwzględnianie globalnych i lokalnych uwarunkowań otoczenia powoduje, że system "Svanen" może być bardzo dobrym przykładem do naśladowania przez inne kraje. 19.

20 Oprócz znaków bazujących na kryteriach środowiskowych, pojawiły się systemy certyfikacji wykraczające poza aspekty ekologiczne, oceniające podłoże społeczne i etyczne produkcji. Dotyczy to przede wszystkim produktów importowanych z krajów ubogich, gdzie oprócz środowiska trzeba chronić ludzi - robotników pracujących dla międzynarodowych koncernów. Niestety, praktyki stosowane przez azjatyckie czy latynoamerykańskie filie międzynarodowych firm, znacznie odbiegają od standardu pracy w cywilizowanych, bogatych krajach. Nagminne łamanie praw człowieka w krajach Trzeciego Świata nie uszło uwagi konsumentów w krajach europejskich i już w 1988 roku w Holandii pojawił się znak "uczciwego handlu" - "Max Havelaar", którym oznaczano kawę pochodzącą z plantacji, gdzie gwarantowano robotnikom godziwe wynagrodzenie i warunki pracy. Następnym był niemiecki "Transfair" (1993) i brytyjski znak "Fairtrade" (1994), obejmujący oprócz kawy herbatę, sok pomarańczowy, kakao, miód, banany i czekoladę. 20.

21 Od 1992 roku istnieje znak "Dobry Ekologiczny Wybór" (Good Environmental Choice) - "Falkon", reprezentujący kryteria pozarządowej organizacji ekologicznej - Szwedzkiego Towarzystwa Ochrony Przyrody. Przy atestacji brane są pod uwagę wyłącznie ekologiczne cechy towaru. Obecnie funkcjonuje na rynku około 200 produktów oznaczonych znakiem "Falkon", są to m.in. mydła, szampony, środki czyszczące, baterie, papier toaletowy, pieluszki i inne. 21.

22 Ekologiczny znak "Krav", istniejący od 1985 roku, przyznawany jest przez Związek Plantatorów Upraw Ekologicznych. Oznaczone nim artykuły żywnościowe zostały wytworzone bez stosowania nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin. Znak "Krav-import" gwarantuje, że importowana żywność pochodzi z gospodarstw ekologicznych 22.