Energia Zachód. Prezentacja. Spotkanie 10 lutego 2012

Transkrypt

1 Energia Zachód Prezentacja Spotkanie 10 lutego 2012

2 Kim jesteśmy?

3 Energia Zachód w grupie Aurelian Energia Zachód jest spółką, której jedynym celem jest rozpoznanie i zagospodarowanie złóż gazu ziemnego w obszarze koncesyjnym Poznań Wschód, bloki 207 i 208 (obejmująca m. in. strukturę Siekierki w gminach Kostrzyn, Kleszczewo oraz Swarzędz) oraz Poznań Północ, blok 206. Do tej pory spółka wykonała w powiecie poznańskim cztery odwierty poszukiwawcze: w Siekierkach Małych (Trzek-1, 2007r.), w Siekierkach Wielkich (Trzek-2, 2010r.), oraz w Gowarzewie (Trzek-3, 2011r), a także odwiert w poznańskich Krzesinach (Krzesinki-1, 2011r). Udziałowcami spółki są Aurelian Oil & Gas (90% udziałów) oraz Avobone (10%). Energia Zachód na tle grupy Aurelian: Aurelian Oil&Gas PLC Aurelian Oil&Gas Poland Energia Zachód 90 % Energia Cybinka Energia Torzym Energia Kalisz Energia Karpaty Zachodnie Współpraca z PGNiG Energia Karpaty Wschodnie Współpraca z PGNiG Energia Bieszczady Współpraca z PGNiG 3

4 Aurelian Oil & Gas Poland Aurelian Oil & Gas jest firmą z branży wydobycia i eksploatacji węglowodorów skupioną na rynku europejskim. Spółka została utworzona w grudniu 2002 r. i skupiła się na znanych prowincjach naftowych krajów Europy Środkowej, w których w ciągu ostatnich 20 lat nowoczesne techniki wiertnicze i sejsmiczne stosowano w bardzo ograniczonym zakresie. Spółka posiada 30 koncesji w Polsce, na Słowacji, w Rumunii i Bułgarii obejmujących ok. 20,000 km. Avobone NV jest częścią holdingu Indofin Group. Indofin Group jest międzynarodową grupą inwestycyjną, która bierze aktywny udział w dostarczaniu kapitału prywatnego i zarządzaniu firmami. 4

5 Aurelian Oil & Gas w Europie Basen Permski i Baseny Karpackie głównymi obszarami działania Aurelian koncentruje swoją działalność w Europie Środkowej w tzw. Basenie Permskim rozciągającym się od Morza Północnego po centralną Polskę, a także w Basenach Karpackich. Obszar Kluczowy 1 Basen Permski utwory czerwonego spągowca i cechsztynu Pow. Eksploracji Aurelian Kraje kluczowe Pola naftowe Pola gazowe Obszar Kluczowy 2 Baseny Karpackie Pola kondensatu Rurociągi gazowe Rurociągi naftowe Baseny czerw. spąg. Baseny karpackie 5

6 Skąd gaz ziemny w Wielkopolsce?

7 Tektonika płyt Ziemia 280 mln lat temu 280 mln lat temu w Permie kontynenty stworzyły jeden superkontynent, Pangeę. W tym okresie Klimat ulega ocieplaniu i na południu dochodzi do stopniowego stopienia lądolodu, przykrywającego Gondwanę. Zwiększa się powierzchnia lasów klimatu umiarkowanego. Zwrotnik Raka Równik Tereny obecnej Europy Tetyda Zwrotnik Koziorożca 7

8 Powstanie złóż gazu Pochodzenie i migracja Skały uszczelniające, czyli warstwy nieprzepuszczalne spełniają podstawową rolę zaistnieniu złoża. Ich podstawowymi cechami są nieprzepuszczalność i plastyczność. Skała zbiornikowa to skała, której naturalne właściwości (np. porowatość, szczelinowatość, kawernistość) umożliwiają nagromadzenie w niej ropy naftowej lub gazu ziemnego. 8

9 Basen Permski Czerwony spągowiec skałą zbiornikową We wczesnym i środkowym permie na półkuli północnej wśród pustyń i w warunkach gorącego i suchego klimatu tworzą się skały osadowe pochodzenia lądowego (np. piaskowce o zabarwieniu czerwonym) oraz skały wulkaniczne. Utwory czerwonego spągowca zawierają czasem pokłady węgla kamiennego, a względu na swoją porowatość stanowią skały zbiornikowe dla złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Czerwony spągowiec W Polsce skały czerwonego spągowca odsłaniają się na powierzchni między innymi w Sudetach * Grafiki źródło Wikipedia Skamieniały organizm czerwonego spągowca w skale 9

10 Basen Permski Utwory cechsztynu jako warstwy nieprzepuszczalne W późnym permie dochodzi do globalnej regresji mórz, wiele zbiorników ulega silnemu zasoleniu, a w bardzo płytkim morzu i jego zatokach w ciepłym klimacie powstają młodsze od utworów czerwonego spągowca grube warstwy ewaporatów halitu i anhydrytu czyli warstwy nieprzepuszczalne warunkujące powstawanie złóż. Z tego okresu pochodzą m.in. kłodawska sól kamienna oraz liczne surowce skalne. Halit Warstwy soli w okolicach Bałtyku mają grubość ok 200 m, a w okolicach Warty i Noteci nawet 800 m. *Grafiki źródło Wikipedia Anhydryt 10

11 Struktura Siekierki stratygrafia Grubość utworów permskich JURA ,5 mln lat m najgłębsze ujęcia wody m wapienie Grafiki źródło Wikipedia m piaskowce TRIAS mln lat m wapień muszlowy m bunter Cechsztyn, ok. 650 m warstwa soli i anhydryu PERM mln lat m strop cechsztynu m strop czerwonego spągowca Czerwony spągowiec, ok. 570 m 11

12 Rodzaje gazu Gaz łupkowy i gaz zamknięty Skały łupkowe znajdują się w pasie ciągnącym się od Pomorza Środkowego przez Mazowsze po Lubelszczyznę oraz w pasie od okolic Gubina, przez Wrocław do Opola. Gaz zamknięty znajduje się na obszarze ciągnącym się od okolic Poznania po Łódź. 12

13 Projekt Siekierki. Pilotażowe zagospodarowanie złoża gazu ziemnego Siekierki. Historia

14 Historia wierceń pod Poznaniem Obszar gazonośny W Siekierkach działania związane z poszukiwaniem złóż gazu prowadzone sa od początku lat 70-tych XX wieku : odkrycie złoża Siekierki oraz wykonanie 4 otworow Siekierki, otworu Pławce-1 oraz sejsmiki 2D. W trzech odwiertach Siekierki i w odwiercie Pławce-1, wykonanych do poziomu permskich struktur czerwonego spągowca stwierdzono obecność gazu, ale nie udało się wywołać wypływu gazu na powierzchnię ze względu na słabą przepuszczalność : odkrycie złóż Ujaz, Grodzisk, Kaleje i Klęka : odkrycie złoża Radlin : odrycie złoża Paproć 14

15 2002: Aurelian w Polsce Koncesje i pierwsze badania W 2003 spółka Energia Zachód należąca do grupy Aurelian uzyskała koncesję na bloki 207 oraz 208 i ponownie przetworzyła dane z serii badań 2D wykonanych przed 1984 rokiem. Blok 206 przyznany został w 2008 roku. Koncesje Poznań Północ i Poznań Wschód: Blok koncesyjny 206 badania sejsmiczne 3D wykonane w 2011 roku Blok koncesyjny 207 badania sejsmiczne 2D i 3D oraz odwierty Trzek-1, Trzek-2,Trzek-3 i Krzesinki-1 Blok koncesyjny 208 badania sejsmiczne 2D na 200 km wykonane w 2011 roku

16 2006: sejsmika 2D Pierwsze badania sejsmiczne W 2006 roku zgodnie z warunkami koncesji wykonaliśmy 300 km sejsmiki 2D. Dzięki badaniom sejsmicznym uzyskaliśmy dwuwymiarowy obraz struktury geologicznej. Swarzędz Kostrzyn Mapa profili Pojazd wibrujący 16

17 2006: sejsmika 2D Pierwsze badania sejsmiczne Badania sejsmiczne polegały na wzbudzaniu fali sejsmicznej za pomocą specjalnych pojazdów wibrujących, a następnie rejestracji odbitych od podziemnych struktur fal przez czujniki, tzw. geofony. Na podstawie analizy i interpretacji uzyskanych danych uzyskano wstępne potwierdzenie, że na danym terenie znajdują się złoża gazu ziemnego. 17

18 2007: odwiert Trzek-1 Wiertnia W 2007 roku wywiercono pionowy otwór Trzek-1. Odwiert Trzek-1 poddany został zabiegowi szczelinowania, czyli wtłaczania wody z piaskiem i substancjami chemicznymi do górotworu. Następnie wykonano test produkcyjny, czyli badanie wydajności złoża. Po zakończeniu prac otwór został zabezpieczony. Wiertnia Test produkcyjny Głowica eksploatacyjna 18

19 2008: badania sejsmiczne 3D Oszacowanie wielkości złoża Uzyskanie w 2008 roku danych z badań sejsmicznych 3D na obszarze 300 km2 i ich interpretacja w 2009 r. doprowadziły do oszacowania ilości gazu w złożu. Geofon Swarzędz Kostrzyn Mapa profili Pojazd wibrujący 19

20 2010: odwiert Trzek-2 Wiertnia W 2010 roku powstał drugi odwiert Trzek-2, będący pierwszym wielokrotnie szczelinowanym odwiertem poziomym w Polsce. Po zakończeniu prac wiertniczych, szczelinowaniu oraz teście produkcyjnym otwór został zabezpieczony. Prace wiertnicze Wiertnia Trzek-2 Test produkcyjny 20

21 2011: odwiert Trzek-3 Wiertnia W 2011 wykonaliśmy trzeci odwiert Trzek-3. Był to wielokrotnie szczelinowany odwiert poziomy. Po zakończeniu prac prac wiertniczych, szczelinowaniu oraz teście produkcyjnym otwór został zabezpieczony. Szczelinowanie Wiertnia Trzek-3 Test produkcyjny 21

22 Projekt Siekierki Mapa zagospodarowania terenów Odwiert Trzek-1 znajduje się nieopodal Siekierek Małych, odwiert Trzek-2 w Siekierkach Wielkich, a Trzek-3 w Gowarzewie. 22

23 Projekt Siekierki Ośrodek Zbioru i Oczyszczania Gazu W chwili obecnej trwaja analiza możliwości wydobywania gazu ziemnego ze złoża Siekierki. Na podstawie wyników i analiz zostaną podjęte decyzje o dalszych działaniach dotyczących projektu. Jeśli analizy dotychczasowych działań wypadną pomyślnie, na terenie Siekierek Małych powstanie Ośrodek Zbioru i Oczyszczania Gazu. Wizualizacja OZiOG 23

24 Projekt Siekierki Ośrodek Zbioru i Oczyszczania Gazu Do Ośrodka, podziemnymi gazociągami, będzie trafiał gaz z odwiertów w Siekierkach. Na miejscu gaz będzie oczyszczany a następnie przesyłany do ogólnopolskiej sieci. Ponieważ oczyszczanie gazu odbywa się głównie poprzez system filtrów, proces ten jest cichy i nie zanieczyszcza środowiska, nie wiąże się także ze zwiększonym ruchem pojazdów. Gaz oczyszczany jest na bieżąco, dzięki temu nie musi być magazynowany na terenie Ośrodka. Inwestycja zakłada budowę Ośrodka, gazociągów oraz dróg dojazdowych. Powierzchnia terenu, na którym zaplanowane jest zlokalizowanie OZiOG to około 2 ha. Gazociągi będą zlokalizowane całkowicie pod ziemią, na głębokości około 1,0 1,5 m p.p.t. Inwestycja jest bezpieczna zarówno dla okolicznych mieszkańców jak i środowiska naturalnego. Wszystkie instalacje, w których znajdują się poszczególne substancje oraz zbiorniki magazynujące zostały zaprojektowane w taki sposób, aby uniemożliwić przedostanie się tych substancji do środowiska. Odpady z terenu Ośrodka powstające w trakcie eksploatacji instalacji będą wywożon,e a następnie neutralizowane przez wyspecjalizowane firmy. 24

25 Projekt Siekierki Ośrodek Zbioru i Oczyszczania Gazu postępowanie administracyjne : wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia : uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia : uzyskanie decyzji o ustaleniu lokazlizacji inwestycji celu publicznego : wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę Ośrodka Zbioru i Oczyszczania Gazu. Załączniki do wniosku: projekt budowlany decyzja środowiskowa decyzja lokalizacyjna oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane : uzyskanie pozwolenia na budowę OZiOG 25

26 Projekt Siekierki OZiOG: kolejne kroki Q i Q powtórzenie testów produkcyjnych I ich analliza Q3/Q nowy otwór Wyniki pozytywne Q2/Q budowa infrastruktury naziemnej 2014 długoterminowy test produkcyjny Wyniki pozytywne 2015 wiercenie kolejnych 4 otworów 2015/2016 rozpoczęcie prac z zagospodarowaniem złoża 26

27 Stosowane technologie prace wiertnicze

28 Prace wiertnicze Zabezpieczenia otworu Odwiert jest izolowany od środowiska wodno-gruntowego poprzez odpowiednie zarurowanie i zacementowanie. Dodatkowym zabezpieczeniem jest cementowanie odcinków odwiertu cementem klasy G z zastosowaniem bentonitu. W trakcie przewiercania warstw wodonośnych stosowane są płuczki na bazie wody i naturalnych materiałów ilastych bez dodatków chemicznych. 28

29 Prace wiertnicze Kolejne warstwy rurowania Wielokrotne rurowanie i cementowanie polega na nachodzeniu na siebie rur wiertniczych o różnej średnicy. Wielokrotne rurowanie i cementowanie stanowi barierę zabezpieczającą poszczególne warstwy geologiczne, chroni między innymi wody gruntowe i podziemne. 29

30 Prace wiertnicze Wiertnia Prace wiertnicze na odwiercie Trzek-2. 30

31 Stosowane technologie szczelinowanie

32 Szczelinowanie Sprawdzona technologia Pierwsze zabiegi szczelinowania stosowane w przemyśle konwencjonalnym wykonano w latach 40-tych XX wieku. Stymulację przez szczelinowanie złóż gazu zamkniętego w utworach czerwonego spągowca rozpoczęto pod koniec lat 70-tych XX wieku. 32

33 Szczelinowanie a trzęsienia ziemi Zapisy stacji sejsmicznej Na górze zapis sejsmiczny szczelinowania trwającego ok. 2 h, które objawiło się dwukrotnym zwiększeniem drgań. Większe drgania gruntu były spowodowane pracą urządzeń do szczelinowania. Nie zarejestrowano żadnych mikrowsrząsów z poziomu, na którym odbywało się szczelinowanie (ponad 3 km). Na dole zapis wstrząsu w Japonii zarejestrowany w dniu 11 marca 2011 w stacji na Pomorzu. Wstrząs był odległy o 8500 km i był całkowicie niegroźny i nieodczuwalny w Polsce, choć został zarejestrowany z amplitudą 10 x większą niż szczelinowanie. 33

34 Szczelinowanie a trzęsienia ziemi Zapisy stacji sejsmicznej Zapis szczelinowania Zapis uderzenia pioruna zarejestrowany przez trzy pobliskie stacje na dwie godziny przed zabiegiem szczelinowania (u góry). Zapis pioruna ma dwukrotnie większe amplitudy niż szczelinowanie. Nie zarejestrowano żadnych mikrowstrząsów spowodowanych szczelinowaniem. 34

35 Szczelinowanie Składniki płynu do szczelinowania i ich powszechne zastosowanie Dodatek Składnik chemiczny Rola Powszechne zastosowanie Kwas Kwas solny lub chlorowodorowy Ułatwia rozpuszczanie minerałów i powstanie pęknięć w skale Dodawany do wody w basenach Środek antybakteryjny Aldehyd glutarowy Niszczy bakterie występujące w wodzie, które wytwarzają produkty uboczne powodujące korozje Środek odkażający, wykorzystywany do sterylizacji narzędzi lekarskich i dentystycznych Kruszarka Nadsiarczan amonu Opóźnia rozkład żelu Używany w środkach koloryzacji włosów, jako środek dezynfekujący i w produkcji powszechnie używanych plastikowych artykułów gospodarstwa domowego Czynnik hamujący korozję Formamid Zapobiega korozji rur okładzinowych Stosowany w przemyśle farmaceutycznym, produkcji włókien akrylowych i plastiku Czynnik umożliwiający sieciowanie Sole boranowe Utrzymuje lepkość płynu w miarę wzrastania temperatury Obecny w środkach do prania, mydłach do rąk i kosmetykach Środek zmniejszający tarcie Destylator ropy naftowej "Wygładza" wodę w celu zminimalizowania tarcia Używany w przemyśle kosmetycznym, w tym produkcji środków do pielęgnacji włosów, paznokci i skóry oraz kosmetyków do makijażu Żel Guma guar lub hydroksyceluloza Zwiększa gęstość wody (aby mogła ona unieść piasek) Zagęszczacz; występuje w kosmetykach, produktach piekarniczych, lodach, pastach to zębów, sosach i dressingach do sałatek 35

36 Szczelinowanie Składniki płynu do szczelinowania i ich powszechne zastosowanie Dodatek Składnik chemiczny Rola Powszechne zastosowanie Środek kontrolny Kwas cytrynowy Uniemożliwia wytrącanie się tlenków metali Dodatek do żywności i napojów; sok cytrynowy zawiera w przybliżeniu 7% kwasu cytrynowego Stabilizator iłów Chlorek potasu Uniemożliwia interakcję płynu z iłami Używany w substytutach niskosodowej soli kuchennej, lekarstwach i płynach dożylnych Środek regulujący ph Sód lub węglan potasu Usprawnia działanie innych składników, np. czynników umożliwiających sieciowanie Występuje w detergentach do prania, mydłach, zmiękczaczach wody i detergentach do zmywarek Środek uniemożliwiający zamknięcie szczelin Krzemionka, piasek kwarcowy Utrzymuje szczeliny w stanie otwartym, co umożliwia wydostanie się gazu Używany w filtracji wody pitnej, piaskownicach, betonowej i ceglanej zaprawie murarskiej Czynnik przeciwdziałający osadzaniu się kamienia Glikol etylenowy Uniemożliwia tworzenie się nalotu kamiennego w rurach Występuje w środkach czyszczących dla gospodarstw domowych, odmrażaczach, farbach i uszczelkach Substancja powierzchniowo czynna Izopropanol Używany do zmniejszenia ciśnienia powierzchniowego płynów hydraulicznych oraz usprawnienia odzyskiwania płynu z otworu wiertniczego po wykonaniu procesu szczelinowania Występuje w płynach do czyszczenia szkła, preparatach do czyszczenia różnych rodzajów powierzchni, antyperspirantach, dezodorantach i środkach do koloryzacji włosów 36

37 Szczelinowanie Raport Państwowego Instytutu Geologicznego W lipcu 2010 roku w Markowoli (koło Puław) firma Halliburton Company wykonała dla PGNiG zabiegi szczelinowania hydraulicznego w poszukiwaniu gazu z łupków. Nie dały one jednak spodziewanych efektów. Jednakże Państwowy Instytut Geologiczny 18 lipca 2011 roku opublikował raport, w którym stwierdza, że odwiert Halliburtona był nieszkodliwy dla środowiska. Raport zaprezentowano podczas warsztatów edukacyjnych Markowola rok po zabiegu hydraulicznego szczelinowania. Gaz z łupków a środowisko, które w miejscowości Zwola zorganizowało PGNiG. Eksperci wykonali m.in.: ekspertyzy fizykochemiczne i analizy granulometryczne gleby i podglebia w otoczeniu urządzenia wiertniczego oraz zbiorników na paliwa płynne. W pobranych próbkach oznaczono zawartości metali ciężkich (Er, Ni, Pb), olejów mineralnych i chlorków. W obu seriach pomiarowych wartości wszystkich badanych parametrów nie przekraczały limitów dopuszczalnych dla gruntów rolnych i nie zanotowano znaczących różnic w wynikach uzyskanych przed rozpoczęciem i po zakończeniu prac. Cały teren wiertni został zbadany pod kątem zawartości metanu w powietrzu glebowym na głębokości 1,2-1,5m. W żadnej z 30 sond nie stwierdzono metanu w ilościach możliwych do wykrycia przy użyciu zastosowanej metody pomiarowej, zarówno przed rozpoczęciem prac, jak i po ich zakończeniu. Stan wód badano na podstawie próbek z 3 okolicznych studni. Wyniki uzyskane przed i po zakończeniu prac na terenie wiertni nie wskazują na jakiekolwiek zmiany hydrochemiczne w badanych wodach. W warsztatach udział wzięli również przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Środowiska, specjaliści Państwowego Instytutu Geologicznego, przedstawiciele samorządów na terenach, na których odbywały się i odbywać będą poszukiwania gazu z łupków, oraz przedstawiciele firm pracujących przy odwiertach i zabiegach szczelinowania, m.in. Halliburton. 37

38 Poszukiwanie gazu Podsumowanie etapów Przygotowanie ram projektu Badania sejsmiczne Analiza i interpretacja wyników Przygotowanie terenu i montaż urządzenia wiertniczego Wiertnia Prace wiertnicze Szczelinowanie Test produkcyjny Zabezpieczenie odwiertu 38

39 Kontakt Infolinia: T: E: Q&A Consulting Piotr Komorowski Senior Consultant mobile: office: pk@qaconsulting.pl