Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych"

Beata Grzelak
7 lat temu
Przeglądów:

1 Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych dr inż. Henryk KLETA WYDZIAŁ GÓRNICTWA I GEOLOGII POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Zarządzania Ochroną Powierzchni

2 Analiza zagrożeń to systematyczne działania pozwalające uzyskać odpowiedzi na cztery zasadnicze pytania: 1) Jakie mogą wystąpić zagrożenia? (identyfikacja) 2) Jakie są przyczyny powstawanie zagrożeń? (scenariusz) 3) Jaka jest częstotliwość ich występowania? (prawdopodobieństwo) 4) Jakie są ich konsekwencje? (skutki)

3 Raporty na temat ryzyka wychodzą ze stwierdzenia, że ingerencja człowieka w system przyrody powoduje zagrożenie o wielkiej skali, które z racji swego globalnego zasięgu i nieodwracalności zmian, będzie wymagać opracowania konkretnych strategii działań obronnych, a zwłaszcza mechanizmu wczesnego ostrzegania. Nie jest to łatwe zadanie, ponieważ wywołane przez działalność człowieka negatywne skutki będzie można obiektywnie ocenić dopiero po 50 lub 100 latach. Z drugiej strony, bez gotowości człowieka do podejmowania ryzyka nie jest możliwe dokonywanie istotnych innowacji, a bez nich nie zostaną rozwiązane globalne problemy gospodarcze i ekologiczne.

4 Wynikiem działalności górnictwa jest pozyskiwanie surowców mineralnych wśród których najistotniejsze to: złoto, kamienie szlachetne, rudy metali nieżelaznych, rudy żelaza, węgiel kamienny i brunatny, siarka, sól, skały pospolite (bazalty, marmury, dolomity, granity, piaski i żwiry).

5 W masywie skalnym w różnych częściach świata surowce występują jako: surowce stałe węgiel, rudy metali (żelaza, miedzi, cynku, ołowiu), złoto, sól kamienna i inne, surowce płynne ropa naftowa, wody mineralne, surowce gazowe metan i inne. Surowce stałe (zwane kopalinami) występują w masywie skalnym w stanie pokazanym przykładowo na rys. 1. Rys. 1. Szkic występowania kopaliny w serii złożowej w postaci: a) skupień, b) soczewek, c) pokładów.

6 GÓRNICTWO PODZIEMNE OTWOROWE ODKRYWKOWE srebro złoto siarka żwir piasek węgiel kamienny rudy żelaza sól kamień drogowy węgiel brunatny baryt boksyty granit marmur sól kamienna rudy miedzi siarka dolomity fosforyty siarka fosforyty rudy cynku rudy ołowiu Rys. 2. Sposoby pozyskiwania surowców mineralnych schemat

7 Rys. 3. Schemat kopalni podziemnej

12 Kopalnia rudy żelaza (RPA)

13 Kopalnia odkrywkowa diamentów

14 Górnictwo otworowe wydobycie ropy naftowej z powierzchni terenu

15 Wydobycie ropy naftowej z platformy na morzu

16 Teza: Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych są ściśle związane z czynnikami oddziaływania eksploatacji górniczej na środowisko.

17 OBSZARY GÓRNICZE W GÓRNOŚLĄSKIM

18 ZANIECZYSZCZENIE ATMOSFERY PYŁAMI I GAZAMI DEFORMACJE CIĄGŁE POWSTAWANIE ZALEWISK ZMIANY NATURALNEGO SPŁYWU WÓD ZMIANY STOSUNKÓW WODNYCH DEFORMACJE POWIERZCHNI DEFORMACJE NIECIĄGŁE NADMIERNE OSUSZENIE GLEBY EKSPLOATACJA GÓRNICZA ZMIANA KRAJOBRAZU NADMIERNE ZAWILGOCENIE GLEBY SKŁADOWANIE ODPADÓW USZKODZENIE OBIEKTÓW NA POWIERZCHNI WSTRZĄSY ZANIECZYSZCZENIE WÓD W CIEKACH NA POWIERZCHNI

19 ODDZIAŁYWANIE PODZIEMNEK EKSPLOATACJI ODDZIAŁYWANIE BEZPOŚREDNIE ODDZIAŁYWANIE POŚREDNIE Tworzenie hałd, zwałowisk Budowa zakładów Wpływ eksploatacji górniczej Zanieczyszcze nia wód Zanieczyszczenia powietrza Wpływy pośrednie Wpływy bezpośredni Przekształcenia geomechaniczne Deformacje powierzchni i górotworu Wstrząsy i tąpania Rekultywacja osuwisk Ciągłe Nieciągłe Przekształcenia hydrologiczne Zmiana stosunków wodnych w górotworze Zmiana sieci hydrograficznej Zmiany klimatyczne Przekształcenia biologiczne Degradacja gleb Degradacja szaty roślinnej Schemat oddziaływania podziemnej eksploatacji górniczej na środowisko

20 Przekształcenia geomechaniczne Przekształcenia wód glebowych Przekształcenia powietrza Uszkodzenie, zniszczenie (zatopienie) pokrywy glebowych Zmiana poziomu wód glebowych Zanieczyszczenia wód glebowych Opad zanieczyszczeń na glebę i rośliny Tworzenie się obszarów bezglebowych Zmiany typu gospodarki gruntowo - wodnej Zmiany własności mechanicznych i chemicznych gleb Zmiana warunków wegetacji roślin Zmniejszenie produktywności użytkowych rolnych i leśnych Zmniejszenie się zasobów gleb Degradacja roślinności Przekształcenia pokrywy glebowej i szaty roślinnej Oddziaływanie podziemnej na środowisko naturalne poprzez przekształcenie gruntów i

24 SKUTKI DZIAŁALNOŚCI GÓRNICZEJ W ŚRODOWISKU W UJĘCIU HIERARCHICZNYM PRZEKSZTAŁCENIA HYDROLOGICZNE PRZEKSZTAŁCENIA GEOMECHANICZNE PRZEKSZTAŁCENIA HYDROGEOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCENIA POWIETRZA PRZEKSZTAŁCENIA GRUNTÓW BUDOWLANYCH PRZEKSZTAŁCENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH PRZEKSZTAŁCENIA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH PRZEKSZTAŁCENIA SZATY ROŚLINNEJ

Podobne dokumenty

1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11

Spis treści 1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11 1.1. Rozwój cywilizacji człowieka a korzystanie z zasobów Ziemi... 11 1.2. Czy zasoby naturalne Ziemi mogą ulec wyczerpaniu?... 14