wiedza o gazie z łupków w Europie

Transkrypt

1 Środowiskowe aspekty poszukiwań i eksploatacji niekonwencjonalnych złóż węglowodorów amerykańskie doświadczenia i europejskie wyzwania Paweł Poprawa Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy XXVII Forum Energia Efekt Środowisko

2 wiedza o gazie z łupków w Europie brak doświadczeń: brak produkcji, obecnie poszukiwania głównie w Polsce oceny budowane w oparciu o doniesienia prasowe czy prowokacyjne produkcje filmowe przemysł naftowy jako źródło informacji wiedza i doświadczenie zaniepokojeni aktywiści ekologiczni brak szczegółowej wiedzy o technologii szkolenia i współpraca z publicznymi instytucjami ochrony przyrody w USA i Kanadzie badania i ścisły monitoring prac prowadzonych obecnie w Polsce

3 specyfika procesu wydobycia gazu z łupków gęsta sitaka otworów produkcyjnych; liczne otwory place wiertnicze większe niż przy konwencjonalnych złożach (0.5-4 ha); długie odcinki poziome wierceń; do m produkcja stymulowana przez hydrauliczne szczelinowanie, kilkanaście szczelinowań w jednym wierceniu wykorzystanie wody do szczelinowania utylizacja wód wracających na powierzchnię większy ruch ciężarówek niż przy eksploatacji konwencjonalnych złóż

4 gaz i ropa w łupkach oraz gaz zamknięty gaz łupkowy: 10 otworów odwierconych (5 szczelinowanych) gaz zamknięty: 6 otworów odwierconych (4 szczelinowane) najbliższe 2-3 lata do otworów odwierconych i szczelinowanych

5 czy badania geofizyczne powodują spękania budynków?

6 zużycie wody m 3 na jedno szczelinownie jednokrotnie m 3 na otwór * kilkanaście tysięcy otworów regulacje/zezwolenia (pozwolenie wodno-prawne) woda powierzchniowa poziomy wód pitnych źródła wody użytej do szczelinownia płytkie solanki (z głęb m) ponowne użycie wody po szczelinowaniu szczelinowanie bez wody (propan, CO 2, azot )

7 szczelinowanie hydrauliczne płyn zatłaczany i płyn powracający m 3 wody na jedno szczelinowanie; około 20 % wraca na powierzchnię zawiera wodę, piasek (propant), dodatki chemiczne, oraz wypłukane ze skał okruchy skalne, naturalne solanki woda wracająca na powierzchnię wymaga: utylizacji, regulacji prawnych oraz ich egzekwowania (kontrole) szczelinowanie: >1000 m 3, z czego 98 99,5 % to woda i piasek, pozostałe 0,5 2 % to dodatki chemiczne (głównie redukujące tarcie; żelujące polimery; odwracające reakcję żelowania tzw. łamacze bakteriobójcze biocydy; oczyszczające strefę przyotworową 15% roztwór kwasu solnego; antykorozyjne i inne)

8 zagrożenie zanieczyszczenia wód pitnych szczelinowaniem? poziomy wód pitnych >3000m złoża gazu łupkowego źródło: Jerzy Hadro

9 czy produkcja gazu wpłynie na krajobraz? źródło: Mayka Kennedy, BC Oil & Gas Commission

10 ograniczenie użytkowania terenu kilkanaście otworów z jednego placu

11 obszary zindustrializowane i gęsto zaludnione wpływ na jakość życia społeczności lokalnych (ciężarówki, hałas, spaliny)

12 dziękujemy i prosimy o pytania pierwsze wiercenie za gazem łupkowym w Polsce (Pomorze)