Marek Narkiewicz GAZ ŁUPKOWY W POLSCE MIĘDZY GEOLOGIĄ A NADZIEJĄ

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Marek Narkiewicz GAZ ŁUPKOWY W POLSCE MIĘDZY GEOLOGIĄ A NADZIEJĄ"

Edward Baran
7 lat temu
Przeglądów:

1 Marek Narkiewicz GAZ ŁUPKOWY W POLSCE MIĘDZY GEOLOGIĄ A NADZIEJĄ

2 Konwencjonalne złoże ropy i gazu skały uszczeln. skały zbiornikowe 60 O C 180 O C skały macierzyste

3 Gaz łupkowy nie ma etapu migracji i akumulacji Gaz w skale macierzystej (bez migracji)

4 Obszar występowania Prosta budowa geologiczna płaskie zaleganie Grubość łupków (> 30 m) Głębokość występowania ( m)

5 Gaz łupkowy = gaz w mikroporach i gaz zaadsorbowany 1 mikron

6 Proces dojrzewania cząstek organicznych wytwarzanie się gazu czas ciśnienie temperatura torf węgiel brunatny węgiel kamienny

7 wiercenia wielootworowe wiercenia wielokierunkowe źródło: 3LegsResources (2011)

mmcfe/d Wskaźnik wydobywalności wydobywalna część gazu łupki gazowe - 20-40 %, złoża konwencjonalne 60-80 % Wydajności otworów

8 mmcfe/d Wskaźnik wydobywalności wydobywalna część gazu łupki gazowe %, złoża konwencjonalne % Wydajności otworów gł. gaz w mikroporach gł. gaz zaadsorbowany 1 mmcf/d = m 3 /dobę lata od początku wydobycia źródło: 3LegsResources (2011)

9 =video&cd=6&sqi=2&ved=0cfqqtwiwbq&url =http%3a%2f%2fwww.youtube.com%2fwatch%3fv%3dwp5wsfd0fk4&ctbm =vid&ei=v9jftsupneqf4gsv0iwebw&usg =AFQjCNEYYC5IyfKzZVVJvb9gFePLeb9GYA&sig2 =xav7zkxc5akoqs_glq8xtw&cad=rja

10 Szczelinowanie hydrauliczne ( fraking )

11 basen bałtycki basen podlaski basen lubelski źródło: Poprawa (2010)

Przewidywane zasoby wydobywalne gazu łupkowego w Polsce 2011 5,3 bln m 3 (Advanced Res. Int. dla U.S.

12 Przewidywane zasoby wydobywalne gazu łupkowego w Polsce ,3 bln m 3 (Advanced Res. Int. dla U.S. EIA) ,0 bln m 3 (Rystad Energy) ,0 bln m 3 (Advanced Resources International) ,4 bln m 3 (Wood Mackenzie)

13 Gaz konwencjonalny - dane dla Polski (2010 r.) zasoby mld m 3 roczne wydobycie 5,5 mld m 3 5,3 bln m 3 roczne zużycie 14,4 mld m 3 (5,3 bln m 3 wystarczy na 368 lat)

14 3,65 Całkowite zasoby wydobywalne z uwzględniem ryzyka poszukiwawczego (risked recoverable resource) 0,40 1,25

15 Całkowita ilość gazu w łupkach (metoda objętościowa) G c = G F + G A G F gaz wolny (w przestrzeni porowej) G A gaz zaadsorbowany przez materię organiczną G F = S x h x f x (1-Sw) Bg G A = S x h x d x Gc S powierzchnia obszaru perspektywicznego h średnia miąższość łupków d ciężar właściwy łupku f porowatość całkowita Sw porowatość zawodniona Bg współcz. objętościowy (korekta P-T) Gc zawartość gazu zaadsorbowanego w jednostce masy łupku f, Sw, Bg, Gc brak dostatecznych danych

16 otwory wiertnicze

17 Obszar perspektywiczny Powierzchnia basenu lubelskiego - zawyżona o % km km 2 basen bałtycki 1,25 bln m 3 0,5-0,25 bln m 3 basen podlaski basen lubelski

Grubość łupków gazowych Basen bałtycki (karadok-landower) wg ARI średnio (netto) 96 m wg źródeł polskich 20-40 m wg ARI grubość rzeczywista otwór Żarnowiec IG 1 sylur dln.

18 Grubość łupków gazowych Basen bałtycki (karadok-landower) wg ARI średnio (netto) 96 m wg źródeł polskich m wg ARI grubość rzeczywista otwór Żarnowiec IG 1 sylur dln.: śr. dla grub. 63 m 1,76 % TOC w tym: górne 52 m 0,45 % dolne 11 m 4,36 % Przy śr. grubości 30 m zasoby zawyżone ~3-krotnie: 3,65 bln m 3 1,2 bln m 3 źródło: Poprawa (2010)

19 Szacunkowe zasoby gazu łupkowego w Polsce po uwzględnieniu najważniejszych ( grubych ) zastrzeżeń do obliczeń ARI (w nawiasach): Basen lubelski 0,25 (1,25) bln m 3 Basen podlaski 0,40 (0,40) bln m 3 Basen bałtycki 0,7-1,20 (3,65) bln m 3 Ogółem: 1,35-1,85 (5,3) bln m 3

20 Obliczenie zasobów perspektywicznych metodą objętościową (2011 r. - EIA/ARI) oparto na wątłych, a częściowo wątpliwych podstawach geologicznych Pobieżne przeliczenia oparte na urealnionych danych wskazują na co najwyżej 1,4-1,85 bln m 3 (a nie 5,3 bln m 3 ) co jest dalej ilością ogromną Dokładniejsza ocena zasobów możliwa po uzyskaniu nowych danych otworowych, a także ustaleniu specyficznej dla polskich złóż wydajności wydobycia gazu (> 1 rok ciągłej eksploatacji)

21 Gaz łupkowy a ochrona środowiska naturalnego - perspektywa geologa

24 Szczelinowanie zagrożenia niewielkie i/lub łatwe do uniknięcia wstrząsy sejsmiczne wybuchy gazu na wiertni wycieki z otworu źródło: Nature (2011)

25 Szczelinowanie zagrożenia realne ulatnianie się gazu z nieszczelnych instalacji wycieki odzyskanych roztworów frakingowych do wód powierzchniowych i gruntowych

26 Wniosek ogólny: Bezpieczne wydobycia gazu łupkowego wymaga przestrzegania standardowych norm wiertniczych i dodatkowego nadzoru nad procesem odzysku i utylizacji wód frakingowych

27 Dziękuję za uwagę prezentacja dostępna na stronie

Podobne dokumenty

X POLSKO-NIEMIECKA KONFERENCJA ENERGETYKA PRZYGRANICZNA POLSKI I NIEMIEC DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY SULECHÓW, 21-22 LISTOPAD 2013

X POLSKO-NIEMIECKA KONFERENCJA ENERGETYKA PRZYGRANICZNA POLSKI I NIEMIEC DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY SULECHÓW, 21-22 LISTOPAD 2013 SHALE GAS, TIGHT GAS MINIONY ROK W POSZUKIWANIACH mgr inż. Aldona Nowicka