Przedmowa do wydania polskiego Wstęp do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Podziękowania

Transkrypt

1 Przedmowa do wydania polskiego Wstęp do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Podziękowania 1. Historia neuropsychologii Cywilizacja starożytna Kraniotomia Grecja w epoce klasycznej Hipoteza lokalizacji komorowej Wezaliusz Poszukiwanie organu mózgowego Psychologia zdolności psychicznych o odrębnej lokalizacji Dziewiętnastowieczne badania nad uszkodzeniami mózgu Broca a lokalizacja mowy Wernicke i początki współczesnej neuropsychologii Zaburzenia pamięci a mózg Twórcy map korowych Cytoarchitektonika i mieloarchitektonika Neuropsychologia współczesna Zespoły neuropsychologiczne Układy funkcjonalne Podwójna dysocjacja funkcji Dysocjacje zgodne Zespół dyskoneksji 2. Podstawy anatomii mózgu Terminy anatomiczne oznaczające stosunki przestrzenne Opony mózgu Opona twarda (dura mater) Opona pajęcza (pajęczynówka) Opona miękka (pia mater) Układ przestrzeni płynu mózgowo-rdzeniowego Jama podpajęczynówkowa Komory mózgowe Ogólna topografia mózgu Półkule mózgu Powierzchnia grzbietowo-boczna Podział na płaty mózgowe Powierzchnia przyśrodkowa Powierzchnia podstawna Płat limbiczny i układ limbiczny Układ hipokampa Kora mózgowa Warstwy komórkowe kory mózgu Funkcjonalne okolice kory Strefy korowe Pień mózgu Budowa wewnętrzna półkul mózgowych Istota biała Zwoje podstawy (basal ganglia) Ukrwienie mózgowia System tętnicy szyjnej wewnętrznej Układ tętniczy kręgowo-podstawny Odpływ żylny Koło tętnicze mózgu

2 3. Elementy neurologii Metody badania Badanie neurologiczne Badanie radiologiczne Tomografia komputerowa (CT scan) Tomografia pozytronowa emisyjna (PET scan) Komputerowa tomografia emisyjna pojedynczego protonu (SPECT) Arteriografia Cyfrowa angiografia substrakcyjna Rezonans magnetyczny (MRI) Badanie czynności bioelektrycznej mózgu Zapis EEG Stymulacja Często występujące zaburzenia neurologiczne Uraz mózgu Mechanizm i umiejscowienie stłuczeń mózgu Wstrząśnienie mózgu Wskaźniki głębokości urazu Krwotok pourazowy Guzy śródczaszkowe Zaburzenia krążenia mózgowego Niedokrwienie mózgu Zawał mózgu Krwotok mózgowy Choroby zwyrodnieniowe Otępienie (demencja) Zaburzenia wyższych funkcji mózgowych Afazja Anatomiczny model dyskoneksji Agnozja Zespół zaniedbywania stronnego Agnozja ciała Apraksja Amnezja Terminologia Rodzaje zaburzeń pamięci Padaczka Klasyfikacja kliniczna Napady uogólnione Napady częściowe Napady jednostronne 4. Płaty czołowe Anatomia i organizacja funkcjonalna Spór o płaty czołowe Zespół płata czołowego Konfabulacja Zachowanie użytkownika (utilization behaviour) Gadania nad zmianami poznawczymi po resekcjach mózgu Myślenie abstrakcyjne Planowanie i rozwiązywanie zadań Sztywność a uszkodzenie mózgu Amnezja czołowa Zachowanie werbalne Trudności percepcyjne Lateralizacja a płaty czołowe Adynamia czołowa

3 Psychochirurgia Lobotomia przedczołowa i operacje pochodne Płaty czołowe a osobowość Zmiany poznawcze przy zmodyfikowanej leukotomii Zespół czołowy: jeden czy liczne? 5. Płaty skroniowe Integracyjne funkcje płata skroniowego Właściwości anatomiczne Organizacja funkcjonalna System słuchowy Pierwotna projekcja słuchowa Kojarzeniowe (asocjacyjne) okolice słuchowe Zaburzenia percepcji słuchowej Badania na słuchaniem obuusznym Wnioskowanie o dominacji dla mowy Muzyka a mózg Efekt cocktail party Percepcja wzrokowa Funkcje węchowe Napady częściowe złożone (padaczka skroniowa) Zmiany zachowania Halucynacje (omamy) i złudzenia przy lezjach skroniowych Stymulacja płata skroniowego prądem elektrycznym Lezje skroniowe a zmiany poznawcze Lezje jednostronne Różnice w testach inteligencji Zaburzenia pamięci specyficzne dla rodzaju materiału Próba amytalowa technika Wady Uszkodzenia obustronne i ogólny zespół amnestyczny Zespół amnestyczny po uszkodzeniach jednostronnych Zachowana zdolność uczenia się przy amnezji Przejściowa amnezja globalna (transient global amnesia, TGA) Amnezja spowodowana przez uraz kręgosłupa szyjnego z szarpnięcia (whiplash amnesia) Niewydolność krążenia z tętnic kręgowej i podstawnej (Vertebrobasilar Insufficiency, VBI) Neuropsychologiczna charakterystyka amnezji przy obustronnym uszkodzeniu hipokampa 6. Płaty ciemieniowe Właściwości anatomiczne Zaburzenia czucia i percepcji Różnicowanie somatosensoryczne Zaburzenia percepcji dotykowej Ocena położenia bodźca Astereognozja (agnozja dotykowa) Zaburzenia kojarzenia wielozmysłowego (integracji międzymodalnej) Synteza symboliczna (quasi-przestrzenna) Zaburzenia orientacji przestrzennej Zaburzenia oceny miejsca i położenia Upośledzenia zapamiętywania lokalizacji Zaburzenia orientacji topograficznej i utrata pamięci topograficznej Trudności ze znajdowaniem drogi Agnozja topograficzna Amnezja topograficzna Apraksja konstrukcyjna Status pojęcia apraksja konstrukcyjna Strona uszkodzenia a apraksja konstrukcyjna Różnice jakościowe a strona uszkodzenia

4 Związek miedzy deficytami wzrokowo-percepcyjnymi a wzrokowo-konstrukcyjnymi Apraksja konstrukcyjna a miejsce uszkodzenia Rozwiązanie istniejących niejasności Zaburzenia towarzyszące Apraksja czołowa Apraksja konstrukcyjna jako zespół dyskoneksji Dysleksja i dyskalkulia przestrzenna Dysleksja przestrzenna Dyskalkulia (alkalkulia) przestrzenna Zaburzenia przestrzenne uwagi ogólne Zespół jednostronnego zaniedbywania przestrzeni (unilateral spatial neglect, USN) Badanie diagnostyczne zaniedbywania stronnego Strona uszkodzenia a zespół zaniedbywania jednostronnego Umiejscowienie lezji powodujących zaniedbywanie Płat ciemieniowy Płat czołowy Lezje podkorowe Zaniedbywanie jednostronne a zaburzenia spostrzegania Charakter defektu Synteza sensoryczna Deficyt uwagi Wewnętrzna reprezentacja przestrzeni Asymetria sieci neuronowej Zaniedbywanie jednostronne a powrót funkcji Zaniedbywanie ruchowe Zaburzenia schematu ciała Anozognozja Brak świadomości części ciała Zaburzenie orientacji lewa-prawa Zespół Gerstmanna Płaty ciemieniowe a pamięć krótkotrwała Posturalne zbaczanie rąk (postural arm drift) 7. Płaty potyliczne Właściwości anatomiczne Drogi wzrokowe Ubytki w polu widzenia Badanie pola widzenia Ślepota mózgowa Widzenie mino ślepoty (blindsight) Zaprzeczanie ślepocie (zespół Antona) Adaptacja do ubytków w polu widzenia Ślepota histeryczna Spostrzeganie wzrokowe Lokalizacja wzrokowa Wzrokowa ocena położenia przestrzennego (orientation) Widzenie przestrzenne (stereopsja) i spostrzeganie głębi Ślepota barw (achromatopsja) Agnozja wzrokowa Wzrokowa agnozja przedmiotów Agnozja symultatywna (symultanagnozja) Prozopagnozja (agnozja twarzy) Lokalizacja uszkodzenia Charakter defektu Prozopagnozja zespół dyskoneksji? Agnozja barw Stan koncepcji agnozji wzrokowej

5 Aleksja bez agrafii Aleksja odwracalna Halucynacje wzrokowe Drażnienie prądem elektrycznym 8. Asymetria funkcjonalna półkul mózgowych Pojęcie dominacji mózgowej Preferencja ręki a dominacja półkulowa Technika Wady Asymetria strukturalna (morfologiczna) Badania nad lezjami jednopółkulowymi Percepcja wzrokowa a asymetria Różnicowanie figury i tła Rozpoznawanie twarzy Percepcja wzrokowo-przestrzenna Percepcja dotykowa Zmiany somatosensoryczne Dominacja sensoryczna Różnicowanie wielkości Astereognozja Percepcja słuchowa Kolejność w czasie Prawa półkula a porozumiewanie się Pamięć i uczenie się Funkcje emocjonalne Brak wytrwałości ruchowej Obustronne następstwa uszkodzeń jednostronnych Uwaga a prawa półkula Hemisferektomia (resekcja jednej półkuli mózgu) Porażenie połowicze dziecięce Hemisferektomia u dorosłych Komisurotomia mózgowa (przecięcie połączeń spoidłowych) Percepcja wzrokowa Figury chimeryczne Funkcje wzrokowo-przestrzenne Percepcja dotykowa Rywalizacja rąk i zespół obcej ręki Percepcja słuchowa Funkcje językowe Rozumienie mowy Ekspresja językowa Agrafia jednostronna Aleksja połowicza (hemialeksja) Apraksja jednostronna Pamięć Agenezja ciała modzelowatego Asymetria funkcjonalna u ludzi zdrowych Jeszcze raz o dominacji 9. Międzymózgowie Anatomia międzymózgowia Zaburzenia funkcjonalne Amnezja po uszkodzeniach międzymózgowia (diencephalic amnesia) Zespół amnestyczny Korsakowa Obustronne uszkodzenie wzgórza Amnezja po pęknięciu tętniaka Zespół amnestyczny jeden czy liczne?

6 Zachowane funkcje i dysocjacje Otępienie wzgórzowe Jednostronne uszkodzenia wzgórza Specyficzne zaburzenia pamięci Afazja wzgórzowa Wzgórzowy zespół zaniedbywania 10. Diagnoza neuropsychologiczna Uwagi ogólne Niektóre problemy teoretyczne Uszkodzenie mózgu Walidacja kliniczna Uwarunkowania poziomu wykonania Trafność fasadowa i pokusa błędnego wnioskowania Wspólna wariancja Wskaźniki zbiorcze Objawy (symptomy) i zespoły (syndromy) Neuropsychologiczny zespół objawów Metoda skrajnych przypadków Sprawdzanie hipotez w pojedynczych przypadkach Historia choroby pacjenta Dobór narzędzi Przykładowe przypadki Wybieranie spośród hipotez Dane z wywiadu Badanie neuropsychologiczne Wnioskowanie ogólne Zaburzenia funkcjonalne a zaburzenia organiczne Wybór opisów przypadków Psychoza Korsakowa Amnezja jako powikłanie arteriografii Udar amnestyczny Niejasne rozpoznanie Milczenie prawego płata czołowego Zatrucie tlenkiem węgla Alkohol i wykorzystywanie błędów Przypadek niemłodego spadochroniarza Rzekome otępienie histeryczne 11. Mózg a zachowanie: ogólniejszy kontekst Główna orientacja Dziedziny pokrewne Neuropsychologia poznawcza Teoria przetwarzania informacji Metoda studium przypadku Badania grupowe Dysocjacja i frakcjonowanie (fractionation) Psychologia człowieka zdrowego Neurologia behawioralna Neuropsychiatria Role neuropsychologii klinicznej Diagnoza neuropsychologiczna: przegląd zagadnień Interwencja terapeutyczna Szkolenie w neuropsychologii Indeks rzeczowy