KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ STUDIÓW BUDŻETOWYCH

Transkrypt

1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ STUDIÓW BUDŻETOWYCH Stawki w podatkach dochodowych od osób prawnych i fizycznych w niektórych państwach Unii Europejskiej, ulgi inwestycyjne w podatku dochodowym od osób prawnych Październik 1996 Włodzimierz Nykiel Informacja Nr 415 W opracowaniu przedstawiono stawki podatku dochodowego od osób prawnych (we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej) i od osób fizycznych (w Austrii, Belgii, Francji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii) oraz omówiono ulgi i zwolnienia w podatku dochodowym od osób prawnych związane z inwestowaniem, stosowane we Francji i Niemczech - jako przykłady różnego podejścia normodawcy.

2 BSE Podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych należą, obok podatku od wartości dodanej, do najważniejszych elementów systemów podatkowych państw Unii Europejskiej. Podkreślić jednakże trzeba, iż podatek dochodowy od osób fizycznych odgrywa, z fiskalnego punktu widzenia, znacznie większą rolę niż podatek dochodowy od osób prawnych. Takie proporcje występują, jak wiadomo, również w Polsce. Stawki w podatku dochodowym od osób prawnych z reguły mają charakter stawek stałych. Stawki zmienne (progresywne, regresywne) występują rzadko, a tam gdzie występują, skale podatkowe mają niewiele szczebli. Obecnie stawki w podatku dochodowym od osób prawnych są znacznie niższe niż przed dziesięciu laty. Wskazać jednak należy, że obniżce stawek po 1986 roku często towarzyszyło rozszerzenie przedmiotu opodatkowania. W 1996 r. (według stanu prawnego na koniec lutego) stawki w podatku dochodowym od osób prawnych w państwach Unii Europejskiej kształtują się następująco: Austria 34% Belgia pierwszy BEF 28% następne BEF 36% następne BEF 41% nadw.pow BEF 39% Dania 34% Finlandia 28% Francja 33,33% Grecja 35% Holandia pierwsze NLG 37% nadwyżka 35% Hiszpania 35% Irlandia (1995\96) 38% Luksemburg 34,32% Niemcy 45% Portugalia 36% Szwecja 28% Wielka Brytania (1995\96) do Ł 25% następne Ł 35% powyżej Ł 33% Włochy 37% Jak wynika z przytoczonych danych stawki stałe w podatku dochodowym od osób prawnych w państwach Unii Europejskiej wynoszą od 28% (Szwecja, Finlandia) do 45% (Niemcy), zauważyć jednakże wypada, iż w Niemczech gdzie stawki są najwyższe, opodatkowanie dochodu, który jest przeznaczony do podziału (np. dochód spółki akcyjnej przeznaczony do podziału między akcjonariuszy) wynosi zaledwie

3 44 BSE 30%. Przedstawione wyżej stawki określić można mianem podstawowych. Nie są one stosowane do wszystkich rodzajów dochodu. Niektóre podmioty mogą być wyłączone spod opodatkowania. Ponadto pamiętać należy o tym, że są to jedynie stawki podatków dochodowych od osób prawnych wpływających do budżetów państwowych. 2. Stawki w podatkach dochodowych od osób fizycznych mają inny charakter niż stawki w podatkach dochodowych od osób prawnych. Są to bowiem stawki progresywne. Skale podatkowe w podatkach dochodowych od osób fizycznych ulegały w ostatnim dziesięcioleciu przeobrażeniom częściowo podobnym do tych, jakim podlegały stawki w podatkach dochodowych od osób prawnych. Obniżeniu uległy najwyższe stawki i w wielu państwach zmniejszono liczbę stawek (przedziałów skali). W 1996 roku (według stanu prawnego na koniec lutego) stawki w podatku dochodowym od osób fizycznych w wybranych państwach Unii Europejskiej wynoszą: Austria pierwsze AS 10% następne AS 22% następne AS 32% następne AS 42% nadwyżka powyżej AS 50% Belgia pierwsze Bfrs 25% Bfrs 30% Bfrs 40% Bfrs 45% Bfrs 50% Bfrs 52,5% % Francja Ffrs 0% Ffrs 12% Ffrs 25% Ffrs 35% Ffrs 45% Ffrs 50% ,8% Niemcy DM 0% DM 25,9%- 33,5% DM 33,5%- 53% % Włochy ITL 10% ITL 22% ITL 27% ITL 34% ITL 41%

4 BSE ITL 46% % Hiszpania ESP 20% ESP 22% ESP 24,5% ESP 27% ESP 30% ESP 32% ESP 34% EsP 36% EsP 38% ESP 40% ESP 42,5% ESP 45% ESP 47% EsP 49% ESP 51% ESP 53,5% % Wielka Brytania pierwsze Ł 20% następne Ł 25% ponad Ł 40% Jak widać w państwach Unii europejskiej występuje duże zróżnicowanie skal podatku dochodowego od osób fizycznych. Najwyższe stawki skal występujące w wyżej wymienionych państwach wynoszą od 40% (Wielka Brytania) do 56,8% (Francja). Widoczne jest również to, iż stawki w podatku dochodowym od osób prawnych są zawsze niższe od najwyższych stawek w podatku dochodowym od osób fizycznych (Austria - 16%, Belgia - 16%, Francja - 23,47%, Niemcy - 8%, Włochy - 14%, Hiszpania - 21%, Wielka Brytania - 7%). Występuje duże zróżnicowanie w zakresie liczby stawek objętych skalami. W Wielkiej Brytanii występują zaledwie 3 stawki podczas gdy w Hiszpanii aż 17 (do 1991 r. w Hiszpanii było 35 stawek). Analizując stawki podatkowe (skale) występujące w różnych państwach, należy pamiętać o tym, iż nie tylko one decydują o rozmiarach faktycznego ciężaru opodatkowania. Ów ciężar zależy bowiem także od wielu innych czynników, do których należą między innymi: zakres podmiotowy i przedmiotowy, podstawa opodatkowania, różnego rodzaju odliczeń, ulg i zwolnień, specjalnych stawek stosowanych do niektórych kategorii dochodu itp. 3. Wśród różnego rodzaju ulg i zwolnień w podatku dochodowym od osób prawnych szczególną rolę odgrywają ulgi i zwolnienia inwestycyjne. Przybierają one postać rozmaitych rozwiązań prawnych odnoszących się do różnych elementów konstrukcji tego podatku. Niżej wskazane zostaną ulgi i zwolnienia w podatku dochodowym od osób prawnych związane z inwestowaniem, występujące we Francji i Niemczech. Francja i Niemcy stanowią przykład różnego podejścia normodawcy do

5 46 BSE sprawy szeroko rozumianych ulg i zwolnień inwestycyjnych. We Francji występuje szereg ulg i zwolnień wiążących się z inwestowaniem. Bardzo ważną rolę w tym zakresie odgrywają ulgi i zwolnienia adresowane do nowo zakładanych spółek. Spółki, które zostały utworzone po 1 października 1988 roku korzystają z pełnego zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych przez pierwsze 24 miesiące swojej działalności. W stosunku do trzech następnych dwunastomiesięcznych okresów stosuje się obniżki podatku odpowiednio o 75%, 50% i 25%. Szereg ulg i zwolnień stosowanych we Francji ma charakter stymulatorów o charakterze regionalnym. I tak np. spółki założone w latach , które prowadzą działalność na Korsyce, korzystają z pełnego zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych przez 8 lat. Dziesięcioletnie wakacje podatkowe a także specjalne odliczenia o charakterze inwestycyjnym występują w odniesieniu do tzw. departamentów zamorskich (Gwadelupa, Gujana, Martynika i Reunion). Obniżki podatku o pewną część nakładów inwestycyjnych są adresowane do spółek założonych na pewnych obszarach upośledzonego ekonomicznie regionu Nord -Pas-de-Calais. Na innych obszarach ekonomicznie upośledzonych (np. Aubagne -La Ciotat, Toulon - La Seyne) możliwe jest uzyskanie 10-letnich wakacji podatkowych. Inny charakter mają ulgi związane z wydatkami o charakterze badawczo-rozwojowym. Sui generis ulgi niosą ze sobą rozwiązania umożliwiające przyspieszoną amortyzację. Przyspieszona amortyzacja dotyczy np. nabywanych w latach urządzeń służących ochronie powietrza i wód przed zanieczyszczeniami oraz nabywanych w latach urządzeń służących oszczędzaniu energii. Inny stosunek do ulg inwestycyjnych obserwujemy na gruncie rozwiązań niemieckich. W Niemczech za jedyne ulgi o charakterze inwestycyjnym można uznać przyspieszoną amortyzację w przypadku np. modernizacji budynków usytuowanych w strefach określonych mianem obszarów rozwojowych czy budynków zakwalifikowanych jako zabytki. Pamiętać należy jednak o tym, iż w Niemczech obok podatku dochodowego od osób prawnych występuje także inny podatek, w którym podstawa obejmuje między innymi dochód (Gewerbeertragsteuer, Gewerbekapitalsteuer) oraz podatek od wartości środków, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo, uwidocznionych w jego bilansie (Vermogensteuer). W podatkach tych występują zwolnienia odnoszące się do podmiotów działających na terenie 5 nowych landów.