znowu poc zuj sie lepiej ZBIÓR ARTYKULÓW O NIETOLERANCJI POKARMOWEJ

Transkrypt

1 znowu poc zuj sie lepiej ZBIÓR ARTYKULÓW O NIETOLERANCJI POKARMOWEJ

2 Zbiór artykułów o Nietolerancji Pokarmowej, które zostały opublikowane w czasopismach popularno-naukowych Niniejszy zbiór artykułów autorstwa konsultantów firmy Cambridge Diagnostics przedstawia obecny stan wiedzy o Nietolerancji Pokarmowej. Publikacje oparte są na badaniach naukowych i osobistych doświadczeniach z pacjentami. Celem wydania tego zbioru jest zapoznanie Państwa z tematem Nietolerancji Pokarmowej i uświadomienie jaką rolę może pełnić diagnostyka Nietolerancji Pokarmowej w leczeniu wielu schorzeń, w tym również chorób autoimmunologicznych. Spis artykułów: 1. Dlaczego warto stosować dietę przeciwzapalną eliminującą nietolerowane pokarmy? 2. Dlaczego warto zrobić test na nietolerancję pokarmową? 3. Niejadalne zboża czyli choroby przewlekłe na tle nietolerancji pokarmowej 4. Niebezpieczne kilogramy czyli nadwaga na tle nietolerancji pokarmowej 5. Nietolerancja pokarmowa u matki i dziecka 6. Nietolerancja pokarmowa w diagnostyce i terapii niepłodności Warszawa, 2017

3 Dlaczego warto stosować dietę przeciwzapalną eliminującą nietolerowane pokarmy? Hipokrates - ojciec medycyny, twórca słynnego powiedzenia: Niech pokarm będzie twoim lekarstwem - już w czasach starożytnych promował pogląd, że odpowiednio dobrana dieta stanowi dobry sposób walki z chorobami. Obserwował samopoczucie pacjentów po spożyciu różnych potraw. Zauważył, że nie wszyscy ludzie czują się tak samo dobrze jedząc pokarmy (np. nabiał, zboża) powszechnie tolerowane przez innych. Nie mógł przypuszczać, że przyczyną powstawania wielu chorób są swoiste przeciwciała pokarmowe produkowane przez nadmiernie pobudzony układ opornościowy Przeciążony układ odpornościowy Dzisiaj mamy coraz więcej wiedzy o zależnościach pomiędzy naszym samopoczuciem, zdrowiem a spożywanymi pokarmami. Wiemy, że żywność stanowi największe wyzwanie antygenowe dla układu odpornościowego (człowiek w swoim życiu spożywa nawet do 100 ton różnego rodzaju pokarmów!), a dla immunologów cudem jest, że w ogóle możemy przeżyć proces jedzenia. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego, nieprawidłowy styl życia, nadużywanie leków, powszechne stosowanie środków chemicznych w życiu codziennym i w żywności oraz zmiana nawyków żywieniowych w kierunku tzw. zamerykanizowanej żywności skutkują immunologicznymi reakcjami na pokarmy, tak jakby były niebezpieczne dla organizmu. W takich przypadkach we krwi wykrywa się zwiększoną liczbę przeciwciał klasy G (IgG) przeciwko pokarmom, które mogą być przyczyną różnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wymioty, wzdęcia, zatrzymywanie wody w organizmie, zaparcia, biegunki, uczucie pełności, nadwaga lub niedowaga), ale także chorób układu oddechowego (astma, nieżyt nosa, zapalenie zatok) i skóry (trądzik, świąd, suchość skóry, pokrzywka, atopowa zapalenie skóry), centralnego układu nerwowego (migrena, zaburzenia koncentracji, zmiany nastroju i zachowania, depresje, lęk, zmęczenie, nadmierne pobudzenie, bezsenność) czy chorób ze strony układu mięśniowokostnego (bóle i zapalenie stawów, osłabienie i bóle mięśni, fibromialgia). Objawy nietolerancji pokarmowej związanej z przeciwciałami IgG występują stosunkowo późno po spożyciu danego pokarmu (od kilku godzin do dwóch, trzech dni) oraz w wielu przypadkach dotyczą różnych układów jednocześnie, dlatego najczęściej nie są kojarzone z jedzonym posiłkiem.

4 Dieta przeciwzalana nowy sposób walki z chorobami Podstawową metodą identyfikacji produktów nietolerowanych przez układ odpornościowy jest długotrwała dieta eliminująca określone produkty (np. nabiał). Jeżeli w ciągu kilku tygodni objawy choroby nie ustąpią można rozpocząć kolejną dietę eliminacyjną (np. bezglutenową) w nadziei, że dolegliwości znikną i będzie możliwe wskazanie szkodliwego pokarmu. Niestety często tego typu diety kończą się niepowodzeniem w uzyskaniu właściwej diagnozy lekarskiej i zamiast leczenia przyczynowego przy pomocy odpowiedniej eliminacji pokarmów stosuje się doraźne leczenie farmakologiczne jedynie łagodzące objawy choroby. Badania naukowe wykazały, że dieta przeciwzapana eliminująca pokarmy wskazane testem na nietolerancję pokarmową stanowi nowy sposób walki z wieloma chorobami. Poprawa zdrowia (niejednokrotnie nagła i spektakularna) dotyczy wielu objawów (również dotychczas nie wiązanych przyczynowo z dietą), zaś unikanie nietolerowanego pokarmu przynosi długotrwałe efekty zdrowotne. Kliniczna oceana diety eliminacyjnej Naukowcy z University of York postanowili zbadać, czy nietolerowane produkty odpowiedzialne za powstawanie różnych chorób, jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe, dermatologiczne, neurologiczne, oddechowe, psychologiczne i mięśniowo-szkieletowe, można wykryć przy pomocy testu na pokarmowo specyficzne przeciwciała IgG. Badaniem objęto ponad pięć tysięcy pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii, którym wykonano test na nietolerancję pokarmową i zalecono stosowanie indywidualnej diety eliminacyjnej. Udowodniono, że aż 75% spośród badanych pacjentów, którzy przestrzegali zaleceń żywieniowych odczuło korzystne skutki diety eliminacyjnej wskazanej w oparciu o test na nietolerancję pokarmową. Poprawa zdrowia podczas diety eliminacyjnej następowała niezależnie od płci i wieku pacjentów. Warto także podkreślić, że aż 92% spośród pacjentów, którzy po zastosowaniu zaleconej diety odnieśli zdrowotne korzyści, po powrocie do uprzednich nawyków żywieniowych odnotowało znaczące pogorszenie zdrowia. Podobne badania wykazujące korzystne efekty stosowania diety opartej na eliminacji pokarmów powodujących wysokie poziomy IgG przeprowadzili lekarze z University Hospital of South Manchester badający pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego (częste biegunki lub zaparcia), a także naukowcy badający pacjentów z rozpoznaniem choroby Leśniowskiego-Crohna (choroba zapalna jelit). W jeszcze innych badaniach naukowcy przypuszczają, że nietolerancja pokarmowa związana z przeciwciałami IgG może przyczyniać się do rozwoju otyłości i miażdżycy. Istnieją także badania naukowe, które potwierdzają, że dieta eliminująca produkty zidentyfikowane testem na nietolerancję pokarmową jest skuteczną metodą walki z migreną.

5 Dlaczego warto zrobić test na nietolerancję pokarmową? Z roku na rok na świecie i w naszym kraju wzrasta liczba osób chorujących z powodu nadwrażliwości na pokarmy. W ostatnich latach coraz szerzej akceptowany jest pogląd, że nietolerancja pokarmowa zależna od przeciwciał klasy G (IgG), może przyczyniać się do występowania wielu objawów i zaburzeń przewlekłych, które dotąd nie były wiązane przyczynowo ze stosowaną dietą. Nietolerancja pokarmow i przeciwciała IgG Do niedawna termin nietolerancja pokarmowa oznaczał każdą reakcję na pożywienie, w której układ immunologiczny nie odgrywa głównej roli. Obecnie coraz częściej mianem nietolerancji pokarmowej określa się nieprawidłową reakcję organizmu z udziałem sytemu odpornościowego i specyficznych przeciwciał klasy G (IgG). Są to przeciwciała, które z fragmentami białek pokamowych (antygenów pokarmowych) mogą tworzyć kompleksy immunologiczne (cząsteczki złożone z przeciwciała IgG i antygenu pokarmowego) i wywierać szkodliwy wpływ na funkcjonowanie całego organizmu powodując uciążliwe, długotrwałe dolegliwości. Nietolerancja pokarmowa może być określana również jako opóźniona alergia pokarmowa lub utajona alergia pokarmowa, ponieważ zgodnie z najnowszą terminologią medyczną mechanizmy zależne od pokarmowych przeciwciał IgG stanowią oddalone w czasie reakcje nadwrażliwości pokarmowej (lub prościej alergii pokarmowej). Czy wiesz, że nietolerancja pokarmowa dotyka ok. 45% populacji Europy, dwa razy częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn? kompleksy immunologiczne (cząsteczki utworzone z przeciwciał IgG i antygenów pokarmowych) wywołują przewlekły stan zapalny - lokalny lub ogólnoustrojowy? w większości przypadków objawy nietolerancji pokarmowej są wielonarządowe, dlatego często brakuje specyficznych objawów klinicznych? wraz z wiekiem może następować zmiana obrazu klinicznego i lokalizacji narządowej choroby? występują tzw. reakcje opóźnione, nawet po 8-72 godzinach po spożyciu pokarmu?

6 Dowody naukowe Naukowcy (Hardman i Hart, 2007) przeprowadzili badania dotyczące związku między stosowaniem diety opartej na eliminacji pokarmów powodujących wysokie poziomy przeciwciał IgG, a nasileniem różnych zaburzeń zdrowotnych, m.in. zaburzenia żołądkowo-jelitowe, dermatologiczne, neurologiczne, oddechowe, psychologiczne, mięśniowo-szkieletowe. Badaniem objęto ok. 5,3 tyś. pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii, zadając pytanie o korzyści wynikające ze stosowania diety eliminacyjnej. Wykazano, że aż 75% spośród badanych pacjentów odczuło korzystne skutki diety eliminacyjnej wskazanej w oparciu o test na nietolerancję pokarmową i wysoko oceniło poprawę swojego samopoczucia, niezależnie od płci i wieku pacjentów. Warto także podkreślić, że aż 92% spośród pacjentów, którzy po zastosowaniu zaleconej diety odnieśli zdrowotne korzyści, po powrocie do uprzednich nawyków żywieniowych odnotowało znaczące pogorszenie zdrowia. Przypuszcza się, że kompleksy immunologiczne utworzone z przeciwciał IgG i fragmentów białek pokarmowych mogą wywierać szkodliwy wpływ na funkcjonowanie organizmu indukując stan zapalny ogólnoustrojowy lub zlokalizowany w określonych tkankach. Podobne badania wykazujące korzystne efekty stosowania diety opartej na eliminacji pokarmów powodujących wysokie poziomy IgG przeprowadzili amerykańscy naukowcy (Atkinson i wsp., 2004) badający pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego, a także pacjentów z rozpoznaniem choroby Leśniowskiego-Crohna (Bentz i wsp., 2010). W jeszcze innych badaniach autorzy postulują, że możliwy jest patogenetyczny związek między nietolerancją pokarmową i poziomem IgG, a rozwojem otyłości i miażdżycy (Wilders i wsp., 2008). Istnieją także badania naukowe, które potwierdzają, że dieta eliminująca produkty zidentyfikowane testem na nietolerancję pokarmową jest skuteczną metodą walki z migreną (Ress i wsp., 2005; Aply i wsp., 2010). Warto wiedzieć, co jeść Nietolerancja pokarmowa IgG-zależna obecnie stanowi powszechny problem, zarówno u dzieci, młodzieży i dorosłych. Wiele osób odczuwających zróżnicowane objawy ma problem z otrzymaniem właściwej diagnozy lekarskiej. Coraz częściej zamiast leczenia przyczynowego stosowane jest leczenie doraźne jedynie łagodzące objawy choroby. Zalecane jest stosowanie diety eliminacyjnej opartej o badanie nietolerancji pokarmowej między innymi w takich specjalnościach jak: gastroenterologia (np. zespół jelita nadwrażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubeg), reumatologia (np. reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie kręgosłupa), dermatologia (atopowe zapalenie skóry, łuszczyca), alergologia (wszystkie objawy testowane nie poprzez przeciwciała IgE, tylko IgG), choroby autoimmunologiczne (np. choroba Hashimoto). Jeżeli istnieje podejrzenie, że stosowana dieta może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie, najłatwiejszym sposobem, aby się o tym przekonać, jest wykonanie testu na nietolerancję pokarmową w celu zidentyfikowania pokarmów powodujących przyczynę dolegliwości.

7 Niejadalne zboża czyli choroby przewlekłe na tle nietolerancji pokarmowej Współczesna wiedza o żywieniu uczy, że pełnoziarniste ziarna zbóż (m.in. pszenicy, żyta, jęczmienia) są nieocenionym źródłem zdrowia - zawierają niezbędne witaminy, minerały, błonnik pokarmowy oraz tzw. węglowodany złożone. Eksperci żywieniowi twierdzą, że powinniśmy spożywać produkty zawierające nieprzetworzone zboża co najmniej trzy razy dziennie. Zapewne dlatego dla wielu z nas informacja, że spożywanie zbóż może stanowić przyczynę utraty zdrowia jest sporym zaskoczeniem. Celiakia - wrodzona nietolerancja glutenu Choroba trzewna nazywana celiakią to trwała nietolerancja glutenu czyli białka zawartego w ziarnach pszenicy, jęczmienia i żyta. Celiakia występuje u osób z predyspozycją genetyczną (geny DQ2 i DQ8), zaś rozwój choroby uzależniony jest od spożywania glutenu i innych czynników środowiskowych. Należy pamiętać, że celiakia stanowi powszechny problem zdrowotny - według badań epidemiologicznych jej występowanie dotyczy ok. 1% populacji. Do niedawna choroba była uznawana jako przypadłość jedynie u dzieci, obecnie mówi się, że to tylko wierzchołek góry lodowej. Szacuje się, ok. 400 tys. Polaków nie powinno spożywać glutenu z powodu choroby trzewnej (dotychczas zdiagnozowano jedynie ok. 20 tys. chorych!). Nadal panuje błędne przekonanie, że spożywanie nietolerowanego glutenu powoduje jedynie dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Prawda jest taka, że celiakia to groźna choroba autoimmunologiczna powodująca niszczenie jelit, co może mieć związek z rozwojem różnorodnych trudnych do leczenia chorób o nieznanej przyczynie. Nadwrażliwość na zboża Kolejny mit - osoby, które mają zdiagnozowany brak celiakii (ujemny wynik anty-ttg w klasie IgA, IgG lub IgM) mogą bezpiecznie spożywać zboża glutenowe. Nic bardziej mylnego! Po pierwsze - jeżeli istniało podejrzenie występowania celiakii należy także zbadać, czy nie występuje inna nadwrażliwość na gluten, a po drugie - należy wykluczyć, czy nie występuje alergia lub nietolerancja

8 pokarmowa na inne składniki zawarte w ziarnach zbóż (białka nie-glutenowe). Po trzecie - spożywanie zbóż jest niekorzystne dla alergików na pyłki traw (możliwość krzyżowej reaktywności). I po kolejne - ziarna zbóż (szczególnie glutenowych) mogą powodować podrażnienie jelit, zwiększenie poziomu insuliny, zaburzenie gospodarki lipidowej. Oznacza to, że spożywanie powszechnie dostępnych produktów zawierających zboża może przyczyniać się do rozwoju chorób metabolicznych, autoimmunologicznych a nawet nowotworowych. Co ciekawe, w ziarnach zawierających gluten występują cząsteczki pasujące do receptorów opioidowych w naszym mózgu, czyli tych samych które reagują na heroinę i morfinę. Dlatego jedzenioholików pieczywa i makaronów przeraża wizja diety bezglutenowej lub nawet już sama sugestia zmniejszenia spożycia produktów mącznych. Dieta bezglutenowa Każda dieta eliminująca spożycie produktów glutenowych polega na spożywaniu żywności oznaczonej symbolem przekreślonego kłosa i na czytaniu etykiet na produktach spożywczych. Kolejny mit! Ważne jest, nie tylko spożywanie produktów bezpiecznych pod względem zawartości glutenu (nawet jego śladowych ilości), ale również jedzenie odpowiedniej żywność przeciwzapalnej naturalnie nie zawierającej glutenu (najlepiej indywidualnie dobranej przez specjalistę ds. żywienia). Przykładowo: można wybrać chleb bezglutenowy z oczyszczonej skrobi pszennej (uwaga: ale zawierającej nie-glutenowe białka pszenicy) lub chleb z naturalnie bezglutenowej mąki jaglanej (najlepiej na naturalnym zakwasie, z dodatkiem np. siemienia lnianego, ziarna amarantusa, sezamu i słonecznika). Dieta eliminująca przede wszystkim pszenicę, żyto i jęczmień znajduje szerokie zastosowanie w postępowaniu terapeutycznym wielu chorób, jak reumatoidalne zapalenie stawów, zespół jelita nadwrażliwego, cukrzyca (również typu 1), autyzm, depresja, stwardnienie rozsiane, choroba Hashimoto, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, astma, niepłodność, a nawet we wspomaganiu leczenia chorób nowotworowych. W przypadku celiakii dieta bezglutenowa jest jedyną skuteczną metodą leczenia choroby (ale uwaga: eliminacja glutenu z diety obowiązuje przez całe życie, nawet jeżeli dolegliwości ustąpią). W przypadku pozostałych nadwrażliwości na gluten lub na inne składniki ziarna zbóż czas diety eliminacyjnej jest indywidualny, zależy od wieku, płci, rodzaju i stadium zaawansowania choroby. Wielu ekspertów medycyny i żywienia propaguje pogląd, że dieta bezglutenowa stanowi profilaktykę zdrowia, m.in. poprawia czynności absorpcyjno-trawienne przewodu pokarmowego (czyli organizm pszyswaja więcej odżywczych składników pokarmowych) oraz minimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznych i pseudoalergicznych (czyli pomaga w prawidłowej odpowiedzi organizmu na spożyte pokarmy).

9 Niebezpieczne kilogramy czyli nadwaga na tle nietolerancji pokarmowej Czy współczesne nawyki żywieniowe sprzyjają patologicznemu zwiększaniu ilości tkanki tłuszczowej i skracają życie? Tak. I to nie są żarty, bo tylko w ciągu ostatnich dziesięciu lat liczba otyłych ludzi na świecie wzrosła aż o 50% (z około 200 mln do prawie 300 mln osób). Obecnie prawie połowa dorosłych mieszkańców Unii Europejskiej cierpi na nadwagę lub otyłość (ponad jedna trzecia wykazuje nadwagę, zaś jedna dziesiąta jest otyła). Ponadto, problem nadmiernej masy ciała coraz częściej dotyczy również dzieci i młodzieży - szacuje się, że już ponad 10% populacji wieku rozwojowego zmaga się z nadwagą. Patologiczny tłuszcz Statystyki są przerażające. Osoby otyłe częściej chorują na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, mają zburzenia gospodarki lipidowej. Problem stanowi nie tylko zagrożenie miażdżycą, chorobą wieńcową oraz niewydolnością: serca, oddechową i nerek, ale także możliwość rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów (nadmiar tkanki tłuszczowej jest przyczyną przeciążenia układu ruchu), dny moczanowej czy kamicy pęcherzyka żółciowego. Niestety nadwaga i otyłość zwiększają także ryzyko wystąpienia wielu nowotworów, między innymi jelita grubego, raka piersi, endometrium, jajnika czy białaczki. Ponadto, nadmierna tkanka tłuszczowa zmniejsza prawdopodobieństwo pomyślnego przebiegu ciąży u otyłych kobiet, może być także przyczyną zaburzeń libido u mężczyzn i niepłodności małżeńskiej. Skąd to się bierze? Nadwaga i otyłość stanowią problem o znaczeniu nie tylko medycznym, ale także kulturowym, socjalnym i ekonomicznym. Skoro nie są to choroby zakaźne, jak zatem wytłumaczyć tempo wzrostu liczby osób borykających się z dodatkowymi kilogramami? Jeszcze do niedawna uważano, że głównymi przyczynami rozwoju otyłości są zaburzenia odczuwania głodu i sytości oraz zmniejszenie zużycia energii przez mięśnie szkieletowe. Ostatnio coraz częściej podkreśla się rolę samej tkanki tłuszczowej - to nie tylko magazyn energii, ale także ważny organ wydzielania wewnętrznego (tzw. adipocyty czyli komórki tłuszczowe wpływają na metabolizm). Niezależnie od najnowszych badań naukowych bez wątpienia spożywanie przetworzonego jedzenia, życie w stresie przy braku

10 regularnej aktywności fizycznej, stanowią najważniejsze przyczyny występowania pandemii nadwagi i otyłości (predyspozycje genetyczne mają drugorzędne znaczenie). Puste kalorie Niestety we współczesnej diecie dominuje wysoko oczyszczona żywność o tak zwanej dużej gęstości kalorycznej. Produkty spożywcze produkowane przemysłowo coraz częściej posiadają zmieniony oryginalny skład i proporcje składników odżywczych. Są pozbawione naturalnych witamin i minerałów, często nie mają żadnych wartości odżywczych lub mają ich niewiele. Spożywamy bardziej skoncentrowaną i nienaturalną wersję pierwotnego produktu, przykładowo cukier rafinowany w słodyczach i napojach, biała mąka w pieczywie, przetworzone produkty nabiałowe, utwardzane oleje roślinne w margarynach. W konsekwencji cierpimy na tak zwany głód molekularny i potrzebę dostarczania żywności do organizmu, bo choć jemy dużo i często, to nie zawsze dostarczamy odpowiednich ilości niezbędnych makro- i mikroskładników odżywczych. Paradoksalnie okazuje się, choć trudno to sobie wyobrazić, że osoby otyłe - to osoby najbardziej niedożywione na poziomie komórkowym! Klucz do zdrowia Nie zawsze nadmierne przybieranie na wadze wynika tylko z przejadania się i dodatniego bilansu energetycznego. Okazuje się, że możliwy jest związek między nietolerancją pokarmową i poziomem swoistych przeciwciał klasy G (IgG), a rozwojem otyłości. Współczesna wysoko przetworzona i hiperalergiczna żywność stanowi obciążenie antygenowe dla naszego układu opornościowego. Dodatkowe kilogramy mogą wynikać ze spożywania nietolerowanych produktów żywnościowych, które nawet w niewielkich ilościach powodują wzrost wagi poprzez zatrzymywanie wody w organizmie. Wykonanie testu na nietolerancję pokarmową oraz eliminacja z diety szkodliwej żywności to nie tylko bezpieczna i skuteczna metoda redukcji masy ciała, ale także profilaktyka lub leczenie chorób związanych z nadwagą i otyłością. Niestety żywność uboga w cenne składniki odżywcze może sprzyjać rozwojowi nietolerancji pokarmowej na nowe produkty, dlatego dieta eliminacyjna powinna być odpowiednio zbilansowana i kontrolowana przez specjalistę żywieniowca. Pamiętajmy, że ostateczny wybór zdrowego stylu życia i odpowiedniego odżywiania należy do nas samych, zaś dietetykom, lekarzom i publicystom zdrowia pozostają jedynie starania, aby było to wybór maksymalnie świadomy.

11 Nietolerancja pokarmowa u matki i dziecka Z roku na rok wzrasta częstość występowania chorób z zakresu nadwrażliwości pokarmowej, zarówno wśród dzieci, jak i u dorosłych. Zjawisko nieprawidłowej reakcji organizmu po spożyciu pokarmu znane jest od bardzo dawna i towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Już w starożytności promowano pogląd, że To, co dla jednego jest pożywieniem, jest trucizną dla drugiego (Lukrecjusz). Lekceważenie objawów związanych z nietolerancją pokarmową naraża na nieskuteczne metody leczenia oraz cierpienie chorego dziecka. Nieprawidłowa reakcja organizmu dziecka po spożyciu pokarmu (podobnie jak u dorosłych) może stanowić przyczynę różnych zaburzeń i dolegliwości ze strony układu pokarmowego i odpornościowego, a także chorób układu oddechowego, skóry, centralnego układu nerwowego czy chorób alergicznych. Odpowiednie przygotowanie przyszłej mamy i jej właściwe odżywanie w czasie ciąży stanowi jeden z podstawowych czynników prawidłowego rozwoju płodu oraz warunkuje przyszłe losy zdrowotne dziecka. Maluch po narodzinach, w początkowych miesiącach życia posiada przeciwciała IgG, które przechodzą z organizmu matki, w ilości odpowiadającej poziomom osoby dorosłej. Dlatego prawidłowe odżywianie w czasie ciąży obejmuje także eliminację z diety pokarmów, które powodują podwyższone poziomy przeciwciał IgG. Dodatkowo nadmierna ilość białek pochodzących z diety matki, które znajdują się także w wodach płodowych, może również skutkować nadwrażliwością pokarmową u dziecka. Co więcej, niemowlęta nie karmione piersią mają większe prawdopodobieństwo rozwoju nadwrażliwości pokarmowej - pokarm matki chroni niedojrzały przewód pokarmowy malucha przed infekcjami, pomagając zasiedlić odpowiednią florę bakteryjną w jelitach, tym samym wzmacniając układ odpornościowy dziecka. Mleko matki zawiera także pewną ilość protein pokarmowych z jej diety, które prawdopodobnie biorą udział w rozwoju pożądanej tolerancji dziecka na pokarmy. W wielu przypadkach nietolerancja pokarmowa dotyka różnych układów jednocześnie, dlatego jej szybkie rozpoznanie i właściwe leczenie dietą eliminacyjną (wolną od nietolerowanych pokarmów) ma duży wpływ na przebieg choroby i dalsze zdrowie rozwijającego się dziecka.

12 Nawracające infekcje Układ odpornościowy dzieci coraz częściej jest przeciążony spożywanymi pokarmami (antygenami pokarmowymi) i rozpoznaje je jako wroga (alergeny pokarmowe). W innych sytuacjach przeciwciała pokarmowe IgG tworzą z fragmentami białek pochodzących z codziennego menu malucha kompleksy immunologiczne, które mogą inicjować ukrytą nietolerancję pokarmową i osłabienie odporności organizmu dziecka chroniącej przed infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi i grzybiczymi. Dolegliwości skórne Wygląd skóry świadczy o zdrowiu dziecka, a przyczyną zmian na skórze może być proces chorobowy toczący się w innym narządzie. Wiele chorób skóry wiąże się z nietolerancją pokarmową, a wykrycie i eliminacja z diety szkodliwej żywności powoduje ustąpienie lub złagodzenie objawów i poprawę wyglądu skóry. Dlatego nie bagatelizujmy znaków, jakie organizm pokazuje na skórze dziecka i sprawdźmy, czy przyczyną dolegliwości może być spożywany pokarm. Problemy z nadwagą Bez wątpienia powodem nadwagi i otyłości jest zbyt kaloryczna wysoko przetworzona dieta i odkładanie się tkanki tłuszczowej. Jednak nie zawsze nadwaga wynika tylko z nieprawidłowego żywienia. Nadmierne przybieranie na wadze dziecka może wynikać także ze spożywania pokarmów nietolerowanych, które w nawet niewielkich ilościach mogą spowodować wzrost wagi poprzez zatrzymywanie wody w organizmie. Eliminacja z diety dziecka szkodliwej żywności pomaga nie tylko na stopniową utratę wagi, ale także na zlikwidowanie innych dolegliwości somatycznych. Bóle kostno-stawowe Pokarmy mogą być przyczyną różnego rodzaju reakcji chorobowych również ze strony stawów, a bóle kończyn (np. podudzi) wywołane nietolerancją na pokarmy często są błędnie określane jako bóle wzrostowe. Jeżeli nie zastosujemy odpowiedniej diety eliminacyjnej u chorego dziecka to z czasem dolegliwości mogą dotyczyć nie tylko stawów, ale także głowy czy układu pokarmowego. Bóle głowy Migrenowe bóle głowy mogą dotyczyć zarówno mamy, jak i dziecka. Wywoływane są przez różne czynniki (m.in. światło, hałas, zapach, stres), ale aż w 75% przypadków migrenę zapoczątkowują nieprawidłowe procesy w przewodzie pokarmowym związane z nietolerancją pokarmową. Bardzo często świadczą o tym poprzedzające ból głowy, objawy z przewodu pokarmowego, jak nudności, biegunki, wymioty i bóle brzucha. W większości przypadków po uporządkowaniu diety i eliminacji szkodliwych pokarmów napady bólów głowy pojawiają się bardzo rzadko albo wcale.

13 Nietolerancja pokarmowa w diagnostyce i terapii niepłodności? Niepłodność definiuje się jako niepowodzenie w uzyskaniu ciąży po dwunastu miesiącach odbywania spontanicznych, niezabezpieczonych stosunków seksualnych. Dlaczego coraz częściej przyszli rodzice nie mogą doczekać się upragnionego potomstwa? Czy nieodpowiednia dieta może przyczyniać się do powstawania niepłodności? Dlaczego, im dłużej odkładamy dzieci na później, tym mamy mniejsze szanse na posiadanie zdrowego potomstwa? Fenomen niepłodności Problem niepłodności dotyka coraz większą ilość par w wieku rozrodczym. Niepłodność definiuje się jako niepowodzenie w uzyskaniu ciąży po dwunastu miesiącach odbywania spontanicznych, niezabezpieczonych stosunków seksualnych. Coraz częściej do poradni leczenia niepłodności zgłaszają się pary, u których pozornie nie ma przeszkód do osiągnięcia zapłodnienia, jednak przyszli rodzice nie mogą doczekać się upragnionego potomstwa. Dlaczego coraz częściej u wielu małżeństw obserwujemy stan tak zwanej obniżonej płodności? Odpowiedź jest prosta niepłodność to dziecko współczesnego stylu życia, czyli późnego wieku starania się o potomstwo i niewłaściwego odżywiania. Pośpiech, stres, absorbująca praca, antykoncepcja i odkładanie dzieci na później sprawiają, że nie zastanawiamy się nad negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi i zmniejszającymi się szansami na posiadanie potomstwa. A zegar biologiczny tyka. Im dłużej odwlekamy decyzję o posiadaniu dziecka i nieprawidłowo się odżywiamy, tym więcej chorób gromadzi nasz organizm. Zasadniczo musimy zrozumieć, że przyczynami niepłodności są najczęściej choroby przewlekłe, których rozpoznanie i właściwe leczenie pozwala na przywrócenie prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego. Dieta a płodność W ostatnich latach coraz częściej mówi się, że niezdrowe odżywianie przyczynia się do powstawania niepłodności oraz występowania wielu objawów i chorób przewlekłych, które dotąd nie były kojarzone przyczynowo ze stosowaną dietą. Często są to choroby o podłożu immunologicznym, jak autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto) czy endometrioza, ale także insulinooprność, hiperprolaktylemia, zespół policystycznych jajników i wiele innych. I nic w tym dziwnego, ponieważ żywność stanowi największe wyzwanie

14 antygenowe dla naszego układu immunologicznego. Niestety układ odpornościowy coraz częściej jest przeciążony spożywanymi pokarmami (antygenami pokarmowymi) i rozpoznaje je jako wroga (alergeny pokarmowe). I choć naukowcy twierdzą, że odpowiednio zbilansowana dieta ma duże znaczenie w leczeniu niepłodności oraz stanowi właściwą profilaktykę zdrowia przyszłych rodziców, jak dotąd nie wymyślili uniwersalnej diety płodności. Mało tego, medycyna dotychczas nie wypowiedziała się jasno i wyraźnie, czy nietolerancja na pokarmy ma związek z zaburzeniami płodności. Co więcej, sam problem powstawania różnorodnych chorób w wyniku spożywania pokarmów nietolerowanych nie jest rozpowszechniany w praktyce lekarskiej. A tak naprawdę z immunologicznego punktu widzenia cudem jest, że człowiek w ogóle może przeżyć proces jedzenia współczesnej wysoko przetworzonej (hiperalergennej) żywności. Nietolerancja pokarmowa w niepłodności Nietolerancja pokarmowa stanowi ważny aspekt w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności. Należy wyjaśnić, że do niedawna termin nietolerancja pokarmowa oznaczał każdą reakcję organizmu na pożywienie, w której układ immunologiczny nie odgrywa głównej roli. Natomiast obecnie mianem nietolerancji pokarmowej określa się nieprawidłową reakcję organizmu z udziałem sytemu odpornościowego i specyficznych przeciwciał klasy G (IgG). Powstające kompleksy immunologiczne utworzone z przeciwciał IgG i fragmentów białek pokarmowych wywierają szkodliwy wpływ na funkcjonowanie organizmu i układu rozrodczego. Długotrwałe i nieświadome spożywanie nietolerowanych pokarmów indukuje stan zapalny w organizmie (ogólnoustrojowy lub zlokalizowany w określonych tkankach), przyczynia się do powstawania licznych chorób przewlekłych i niepłodności. Jedną z metod terapii niepłodności i przewlekłych zaburzeń jest unikanie szkodliwego pokarmu, czyli dieta eliminacyjna w oparciu o wynik badania na nietolerancję pokarmową, najczęściej za pomocą testów firmy Cambridge Diagnostics CNS (więcej na ). W ostatnich latach wyniki badań pokarmowospecyficznych przeciwciał IgG w jednej z wiodących poradni leczenia niepłodności w Polsce (przy współpracy z zagranicznymi klinikami leczenia niepłodności) pozwoliły na opracowanie i wprowadzenie kompleksowego programu żywieniowego uwzględniającego immunologiczne i nie-immunologiczne wsparcie dietetyczne. Program dietetyczny obejmuje optymalizację odżywiania z uwzględnieniem pokarmów wzmacniających naturalny potencjał antyoksydacyjny organizmu oraz eliminację z diety pokarmów indukujących stan zapalny w oparciu o oznaczenie nietolerowanych pokarmów. Funkcje rozrodcze wiążą się z dużym wydatkiem energetycznym, dlatego mechanizmy związane z regulacją przyjmowania pokarmu i stanem odżywienia są szczególnie istotne dla zdrowia płodności. Odpowiednio skomponowana dieta eliminacyjna nie tylko poprawi czynność absorpcyjno-trawienną przewodu pokarmowego, ale także wyciszy reakcje immunologiczne i wspomoże leczenie niepłodności.

15