Program warsztatów Wielokulturowa masala Oprac. Anna Huk Warszawa, 2013

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Program warsztatów Wielokulturowa masala Oprac. Anna Huk Warszawa, 2013"

Transkrypt

1 Program warsztatów Wielokulturowa masala Oprac. Anna Huk Warszawa, 2013 Wielokulturowa masala kultura i religie cudzoziemców pochodzących z różnych kręgów kulturowych. Celem przekazywanych treści jest zapoznanie osób uczestniczących w warsztatach z dwoma głównymi czynnikami różnicującymi osoby pochodzące z innych kręgów kulturowych (teoria) oraz wpływem tych elementów na kontakt funkcjonariusza/pracownika z cudzoziemcem (praktyka): a. religia (hinduizm, buddyzm, islam, sikhizm) normy, etyka, tabu, atrybuty, symbole; b. język językowy obraz świata a sposób myślenia i komunikacji, kwestia imion i nazwisk cudzoziemców pochodzących z Subkontynentu Indyjskiego. CELE OPERACYJNE: Po zakończeniu szkolenia osoba uczestnicząca: zna podstawowe zasady, normy, symbole, tabu występujące w hinduizmie, buddyzmie, islamie i sikhizmie; wie, w jaki sposób nadaje się imiona i jak używa się nazwisk, przydomków, tytułów w Indiach, Pakistanie i Bangladeszu; rozumie różnice w sposobie i stylu komunikacji osób pochodzących z różnych kręgów kulturowych i wpływie języka na sposób myślenia i przedstawiania zdarzeń.

2 GRUPA DOCELOWA: Szkolenie jest przeznaczone dla funkcjonariuszy Straży Granicznej przeprowadzających dochodzenia z udziałem cudzoziemców (Wydział do Spraw Cudzoziemców, Wydział Operacyjno-Śledczy) oraz dla pracowników urzędów wojewódzkich przeprowadzających wywiady dotyczące małżeństw obywateli polskich z cudzoziemcami. UWAGI DOTYCZĄCE REALIZACJI ZAJĘĆ: Liczba godzin 8, w tym 30 minut przerwy obiadowej oraz 2 przerwy kawowe po 15 minut i 10 minut oraz krótka przerwa 5 minut. Materiały pomocnicze: prezentacje PowerPoint, słuchowisko na płycie CD, handouty i inne materiały (ulotki, menu, albumy, książki) przygotowane przez osobę prowadzącą. Wykorzystane w prezentacjach materiały pochodzą z zasobów commons.wikimedia.org, gdzie są udostępniane na licencji Creative Commons albo prawa autorskie wygasły i znajdują się w domenie publicznej. Kilka zdjęć pochodzi z prywatnych zbiorów autorki scenariusza. Osoby biorące udział w nagraniu słuchowiska wyraziły na to pisemną zgodę. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: prezentacje w PowerPoint, handouty dla osób uczestniczących: religie, imiona, języki, materiały do pracy w ćwiczeniu dieta quiz, formularz podania o azyl, książki, ulotki zapisane w różnych językach (dostarczone przez osobę prowadzącą na szkolenie), słuchowisko na płycie CD. POJĘCIA: khanda, ik oankar, gurudwara, langar, dastar, 5 k, hilal, szahada, salat, azan, saum, zakat, hadżdż, haram, halal, szariat, om, swastyka, pudża, japa mala, ahinsa, czakra, mala. Pojęcia zostaną wyjaśnione i omówione w prezentacji Hinduizm, Buddyzm, Islam, Sikhizm podstawowe założenia, etyka, tabu, symbole. OP osoba/y prowadząca/e OU osoba/y uczestnicząca/e

3 Przebieg/treści programowe (opis szczegółowy) Czas Metody Niezbędne materiały Wprowadzenie: powitanie osób uczestniczących (OU); przedstawienie się osoby prowadzącej (OP); przedstawienie celu szkolenia; przedstawienie się OU OP prosi OU o powiedzenie o sobie kilku zdań zawierających takie dane jak: imię, nazwisko, miejsce pracy i zawód, miejscowość, ewentualnie zainteresowania. OU zapisują swoje imię na taśmie malarskiej i umieszczają w widocznym miejscu jako identyfikator. praca na forum grupy, praca indywidualna, burza mózgów, Energizery. taśma malarska, markery, papier flipchart, kolorowe samoprzylepne karteczki, długopisy. Nasze oczekiwania i obawy zebranie oczekiwań grupy Opis ćwiczenia: OP rysuje na jednym arkuszu balon z koszem i balastem. Następnie rozdaje OU po 2 karteczki i prosi o wypisanie oczekiwań związanych z warsztatami ( to, co będzie unosić i prowadzić do celu ). Po 2 minutach prosi o naklejenie ich na balonie. Odczytanie, omówienie pod kątem celów i przebiegu warsztatów. Potem OP prosi o wypisanie obaw związanych z warsztatami i nalepienie ich w miejsce balastu ( to, co będzie nas zatrzymywać i utrudniać pracę ). Odczytanie, omówienie. 60 min. Kontrakt OP zapisuje hasło kontrakt na arkuszu papieru i prosi OU, aby zastanowiły się nad tym, jakie reguły pomogą efektywnie pracować w miłej atmosferze. OP moderuje dyskusję, zapisuje poszczególne punkty na flipcharcie. Na koniec

4 prosi o autografy pod kontraktem. Wiesza kontrakt w widocznym miejscu na sali. Ćwiczenie Kto tak, jak ja (energizer) OU siedzą w półokręgu na krzesłach. OP tłumaczy, na czym polega ćwiczenie, staje w środku kręgu i inicjuje je: Gdy powiem: kto tak jak ja był w meczecie, osoby, które spełniają to kryterium wstają z miejsc i szukają innego miejsca siedzącego. Należy przemieszczać się szybko i nie wolno usiąść na swoim poprzednim miejscu. Osoba, która nie znajdzie miejsca podaje kolejne kryterium typu Kto tak ja. W miarę możliwości niech pytania będą związane z tematyką wielokulturowości, sposobami spędzania wolnego czasu, umiejętnościami, hobby. Moduł I. Religie OP prosi OU o podzielenie się swoimi doświadczeniami zawodowymi i prywatnymi związanymi z tematem: Z wyznawcami jakich religii OU miały, bądź mają kontakt w swojej pracy zawodowej lub życiu prywatnym? Przedstawicieli jakich religii można spotkać w Polsce? OP spisuje wypowiedzi na flipcharcie. Na końcu podkreśla te religie/ nazwy wyznawców, które będą tematem warsztatów. OP przedstawia prezentację na temat hinduizmu, buddyzmu, islamu, sikhizmu podstawowych założeń, etyki, tabu, symboliki. Przed rozpoczęciem prezentacji 90 min. dyskusja, burza mózgów wykład połączony z prezentacją papier flipchart, markery, prezentacja PowerPoint, komputer, rzutnik, handouty z prezentacji dla OU (Zał. 1).

5 OP rozdaje materiały pomocnicze (handouty), zachęca OU do robienia notatek, bo ta wiedza będzie wykorzystywana podczas całych warsztatów. Przerwa Ćwiczenie Dieta quiz OP dzieli OU na 5 grup, w taki sposób, że każda osoba losuje karteczkę z symbolem określonej religii (półksiężyc, om, swastyka, czakra, khanda). Polecenie: Dobierzcie się w grupy bez słów. Poszukajcie osób z takim samym symbolem i wybierzcie sobie miejsce, w którym będziecie pracować. Nic nie mówimy!. Następnie każda grupa dostaje pakiety materiałów do pracy (każda z OU ma swój komplet): informacje o zasadach i tabu żywieniowym wśród wyznawców danej religii; Zadanie 1: Zapoznajcie się z informacją dotyczącą dozwolonych i niedozwolonych produktów w religii, której symbol posiadacie. zadanie do wykonania rola; Zadanie 2: Następnie wczujcie się w waszą rolę. Spiszcie wasze obserwacje, refleksje i emocje, które towarzyszyły wam w tym zadaniu (flipchart + karteczki). zadanie do wykonania praktyczne działanie. Zadanie 3: Zastosujcie waszą wiedzę w praktycznym działaniu (flipchart). Grupy mają kilka minut na zapoznanie się z otrzymanym materiałem. Następnie każda grupa otrzymuje także zadanie do wykonania (ma określoną rolę rodzina muzułmańska, rodzina wyznająca hinduizm, ortodoksyjni bramini, buddyści wegetarianie, sikhijscy studenci). OP przekazuje polecenie: Wczujcie się w waszą rolę. Spiszcie na flipcharcie wasze obserwacje, refleksje i emocje, 15 min. 60 min. quiz, odgrywanie ról, praca w grupach, gra symulacja. komplety informacji i instrukcji oraz menu do pracy dla 5 grup (Zał. 2), papier flipchart, kolorowe karteczki samoprzylepne, markery, długopisy, taśma malarska, karteczki z symbolami.

6 które towarzyszyły wam w tym zadaniu. Po wykonaniu zadania w grupach OP moderuje rozmowę na forum dotyczącą refleksji, emocji, skali trudności wykonania zadania (czy było łatwo i dlaczego, co OU sądzą o tabu żywieniowym związanym z różnymi religiami?). Potem OP proponuje: Ustawmy się w kole, chwyćmy się za ręce, stajemy na jednej nodze, zamykamy oczy, dwa głębokie oddechy i wyrzucamy rolę! Przedstawiamy się: Ania,, co ma na celu wyprowadzenie OU z przyjętych w ćwiczeniu ról. Następnie grupy wracają na swoje miejsca, a OP daje im do wykonania kolejne zadanie: Wiemy, jakie tabu żywieniowe obowiązuje w danej grupie religijnej, znamy trudności i problemy osób stosujących się do tego tabu, teraz przechodzimy do działania praktycznego. Ułóżcie menu dla waszej grupy. Efekty pracy zapiszcie na flipcharcie. Po zakończeniu pracy każda grupa przedstawia ułożony przez siebie jadłospis pod kątem religii i przydzielonego zadania. OP w podsumowaniu uzupełnia wspólnie z OU przygotowaną tabelkę. Religia Tabu żywieniowe Przykładowy jadłospis Hinduizm Islam Buddyzm Sikhizm

7 Przerwa obiadowa Moduł 2 Imiona 1. Historia twojego imienia OP prosi OU o dobranie się w dwójki OU tworzą parę z sąsiadem/sąsiadką siedzącym po swojej lewej stronie. OU opowiadają sobie wzajemnie historię swojego imienia, następnie przedstawiają usłyszaną historię na forum grupy. W podsumowaniu ćwiczenia OP podkreśla różnorodność motywów nadawania imion oraz obligatoryjności nazwisk w Polsce jest to most do dalszej części warsztatów, gdzie będzie mowa o fakultatywności nazwisk w innych krajach oraz interpretacji imion. 2. Prezentacja połączona z mini-wykładem dotyczącym sposobu nadawania imion i funkcjonowania nazwisk w Indiach, Pakistanie i Bangladeszu (OP rozdaje handout, zał. 3). 3. Zaszyfrowane imiona OP dzieli OU na 4 grupy (np. rozdaje cukierki w 4 różnych smakach, 4 spinacze w różnych kolorach). Następnie rozdaje materiały do pracy (zał. 4) i podaje instrukcję do wykonania zadania: Każda z grup ma za zadanie ustalić, który człon jest imieniem, nazwiskiem, z jakiego kręgu kulturowego, kraju może wywodzić się dana osoba, jakiej jest płci, jakiego może być wyznania. Po zakończeniu pracy grupy kolejno przedstawiają wykonane zadanie, dzielą się refleksjami dotyczącymi pracy nad rozszyfrowaniem imion oraz doświadczeniem ze swojej pracy. W podsumowaniu rozmawiamy na temat: czy wiedza, którą zdobyliśmy dzięki temu ćwiczeniu pomoże nam i jak w codziennej 30 min. 105 min. praca w parach, praca na forum grupy, wykład, prezentacja, dyskusja. prezentacja PowerPoint, materiały z informacjami z mini-wykładu dla OU (handout; zał. 3.), cukierki/spinacze, papier flipchart, markery, długopisy, kartki A4, materiał z opisem zadania do wykonania.

8 pracy? Przerwa 10 min. Moduł 3 Językowy obraz świata 1. Podanie o azyl UWAGA: Przydatna pomoc asystenta/asystentki, jeśli jest to możliwe. Jeśli nie, jego/jej rolę odgrywa OP. Pierwszą część ćwiczenia powinna poprowadzić osoba nieznana OU, najlepiej mówiąca w raczej niezrozumiałym języku (mało znanym w Polsce). OP/asystent(ka) rozdaje OU formularze oraz długopisy. Nic przy tym nie mówi. Gdy rozda, podaje krótką rzeczową instrukcję, nie uśmiecha się: Macie Państwo 5 minut na wypełnienie formularzy. Gdy padają dodatkowe pytania, OP/asystent(ka) odpowiada już w innym, nieznanym OU języku, nie podchodzi do OU, siedzi na swoim miejscu. Obserwuje sytuacją i po 5 minutach zbiera formularze. Jeśli ktoś nie wypełnił jakiejś rubryki prosi go do siebie i mówi, już po polsku: Nie wypełnił/wypełniła Pan/Pani rubryki nr 3. Nie można przyznać azylu. Scenariusz ten powtarza kilka razy. UWAGA: OP/asystent(ka) po polsku mówi tylko, co zostało wyżej zacytowane. Całą resztę: dodatkowe informacje, odpowiedzi na pytania grupy, komentarze w zależności od przebiegu ćwiczenia wypowiada w innym języku. 95 min. symulacja, praca samodzielna, dyskusja, wykład połączony z prezentacją i słuchowiskiem. formularz podania (pochodzi z: Pawlęga M. (red.), Przeciwdziałanie dyskryminacji. Pakiet edukacyjny dla trenerów i trenerek", wyd. Lambda, Warszawa 2005, s. 128), długopisy, książki, ulotki, kartki zapisane różnym rodzajem pisma, prezentacja PowerPoint, nagrane słuchowisko, odtwarzacz CD, głośniki. W drugiej części ćwiczenia, w przypadku, gdy jest asystent(ka), wkracza OP, przedstawia tę osobę, dziękuje jej za udział i następnie prowadzi krótkie odczarowanie wyjście z roli prosi OU o powiedzenie po kolei zdania:

9 Nie staram się o azyl. Mam na imię OP zaprasza grupę do dyskusji na forum: Podzielcie się, proszę, swoimi emocjami. Co czuliście/czułyście wypełniając niezrozumiały formularz? Czy byliście/byłyście kiedyś w podobnej sytuacji? Jakie uczucia towarzyszą takiej sytuacji i dlaczego? Jak myślicie, jak czują się cudzoziemcy w sytuacji, kiedy nie znają lub słabo znają język? Co pomaga w sytuacjach komunikacji, czego zabrakło? Jak urzędnik może pomóc, pomimo nieznajomości języka? Jakie macie pomysły na usprawnienie komunikacji międzykulturowej w ramach waszej pracy? Czy komunikacja to tylko język? W momencie, gdy dyskusja dotrze do miejsca, w którym będzie mowa o innych czynnikach wpływających na komunikację tj. gesty, życzliwa postawa, mimika, OP zaprasza do dalszej części warsztatów. (Źródło: Pawlęga M. (red.), Przeciwdziałanie dyskryminacji. Pakiet edukacyjny dla trenerów i trenerek", wyd. Lambda, Warszawa 2005, s ) 2. Prezentacja dotycząca języków świata i językowego obrazu świata W trakcie wykładu OP puszcza przygotowane słuchowisko pt. Wielojęzykowa masala (autorskie słuchowisko przygotowane przez autorkę warsztatów A. Huk). OP prosi OU o wysłuchanie nagrania. Rozdaje kartki i długopisy. Uprzedza OU o tym, żeby w trakcie słuchowiska zapisywały istotne cechy danego języka (barwa, ton, tempo) oraz swoje skojarzenia z danym językiem. Zachęca do spróbowania odgadnięcia, skąd pochodzi i jaki to język. Po zakończeniu słuchowiska następuje omówienie OP moderuje dyskusję nad

10 wysłuchanymi wypowiedziami cudzoziemców: Jak myślicie, jakimi językami posługiwały się osoby ze słuchowiska? Z jakich krajów, kręgów kulturowych mogli/mogły pochodzić? Jak je scharakteryzujecie (ton, tempo, nasilenie dźwięku)? Czy sposób mówienia może wynikać z kultury i czy ten sposób mówienia ma jakiś i jaki wpływ na odbiorców komunikatu? Czy język, którym mówi cudzoziemiec/cudzoziemka ma wpływ na postawę i wyobrażenie o osobie słuchającego go/jej urzędnika/urzędniczki? Jak odbieramy osobę, która mówi głośno i dużo, a jak tę, która mówi mało i cicho? Czy wiążemy to z danym językiem, czy z indywidualnym charakterem danej osoby? Po dyskusji następuje wspólna próba dopasowania także różnych rodzajów pisma do określonych języków. Na zakończenie OP rozdaje krótkie informacje dotyczące wysłuchanych języków (zał. 5). Przerwa Zakończenie, ewaluacja Runda opinii. Jak się czujesz, z czego jesteś zadowolony/a, co chciałbyś/abyś zmienić? Podsumowanie szkolenia przez OP, podziękowanie OU. Rozdanie ankiet ewaluacyjnych. Łączny czas: 5 min. 30 min. 8 h rundka

11 LITERATURA: Dla OP: Przeciwdziałanie dyskryminacji. Pakiet edukacyjny dla trenerów i trenerek, M. Pawlęga (red.), Warszawa 2005, Warsztaty kompetencji międzykulturowych podręcznik dla trenerów. M. Lipińska (red.), Warszawa Dla OU: Religie: Basham A.L., Indie, Warszawa 2000, Brockington J. L., Święta nić hinduizmu, Warszawa 1990, Igielski Z., Sikhizm, Warszawa 2008, Zwoliński A., Wielkie religie wschodu, Kraków Imiona: www. en.wikipedia.org/wiki/list_of_most_common_surnames_in_asia www. babynames.org.uk www. babycenter.in/pregnacy/naming Języki: Austin P.K., 1000 języków, Olszanica 2009, Huntington S.P., Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2008, Hofstede G., Hofstede G.J., Kultury i organizacje, Warszawa 2007, Reynolds S., Valentine D., Komunikacja międzykulturowa, Warszawa 2009.

12 Zał. 1. Religie handout BUDDYZM 1. CZAS POWSTANIA: VI w. p. n.e. 2. ZAŁOŻYCIEL: BUDDA SIDDARTHA GAUTAMA 3. CZAKRA 4. 4 SZLACHETNE PRAWDY: dukha tanha nirvana szlachetna ośmioraka ścieżka 5. ŚCIEŻKA ŚRODKA 6. ETYKA SIKHIZM 1. CZAS POWSTANIA: XV w. 2. ZAŁOŻYCIEL: Guru Nanak 3. IK OANKAR 4. KHANDA 5. NAUKA 6. SRI GURU GRANTH SAHIB 7. GURUDWARA 8. DASTAR 9. 5 K: KESH

13 KANGHA KIRPAN KACH KARA HINDUIZM 1. CZAS POWSTANIA: początki (okres wedyjski) od 1500 r.p.n.e. 2. SANTANA DHARMA 3. WEDY: Rygweda Samaweda Jadżurweda Artharwaweda 4. Om 5. SWASTYKA 6. PUDŻA I ARCZA 7. JAPA MALA 8. 4 OKRESY ŻYCIA: brahmaczarnin grihastha wanaprastha sannjasin 9. 3 CELE ŻYCIA: dharma

14 artha kama WARNY: bramini kszatrijowie wajśjowie śudrowie poza warnami: niedotykalni, dalitowie, haridżanie 11. KARMAN 12. MOKSZA 13. AHINSA 14. TRIMURTI ISLAM 1. CZAS POWSTANIA: VII w. n.e. 2. ZAŁOŻYCIEL: Mahomet 3. HILAL 4. 5 DOGMATÓW WIARY: jeden Bóg aniołowie święte księgi wysłannicy i prorocy dzień Sądu Ostatecznego

15 5. 5 FILARÓW WIARY: szahada salat saum zakat hadżdż 6. HALAL/HARAM 7. TABU 8. 2 GŁÓWNE ODŁAMY: szyici sunnici

16 Zał. 2. Ćwiczenie dieta quiz (oprac. Anna Kuk) ISLAM Muzułmanie jedzą to, co jest halal ( to, co jest nakazane ). Przeciwieństwem posiłków halal są produkty haram ( to, co jest zabronione ). A zabronione jest spożywanie: - krwi; - wieprzowiny i jej pochodnych (żelatyna wieprzowa!); - padliny; - alkoholu. Muzułmanie mogą spożywać inne rodzaje mięsa, jednak ważne jest to, aby zwierzę, z którego pochodzi to mięso, zostało ubite rytualnie (wtedy mięso to posiada certyfikat halal i jest dozwolone). Muzułmanie mogą odmówić jedzenia mięsa dozwolonego (np. drobiu, wołowiny) gdy nie mają pewności, że ubój był przeprowadzony rytualnie. Jednak zdarza się, ze muzułmanie znając warunki panujące w danym kraju, regionie (brak odpowiednich ubojni) decydują się na jedzenie mięsa, które nie zostało ubite rytualnie. ZADANIE 1 ROLA Jesteście muzułmańska rodziną i chcecie zjeść obiad złożony z dwóch dań. Wybierzcie potrawy z załączonego menu. Co sprawiło wam największy kłopot? Czy było łatwo wybrać potrawy? Jakie refleksje i emocje Wam towarzyszyły? Zapiszcie je na kolorowych karteczkach i przylepcie na flipchart. ZADANIE 2 PRAKTYKA Znacie już zasady żywieniowe i domyślacie się na jakie trudności można napotkać w naszym kraju w żywieniu zbiorowym oraz restauracjach. Teraz działajcie! Adam ma 10 lat, jest muzułmaninem. Znalazł się w szpitalu, bo zachorował na zapalenie płuc. Nie jest alergikiem. Co podacie mu na śniadanie? Zapiszcie na flipcharcie.

17 HINDUIZM Wyznawcy tej religii kierują się zasadą ahimsy ( niekrzywdzenia innych ), dlatego też większość z nich jest wegetarianami (w zależności od szkoły, sekty oraz kasty z której pochodzą, a także indywidualnych wyborów hinduiści mogą praktykować różne formy wegetarianizmu, aż po weganizm nie jedzą niczego co pochodzi od zwierząt). Najczęstszą forma jest ten typ wegetarianizmu, gdzie nie spożywa się mięsa, ani ryb. Jaja i produkty mleczne są dozwolone. Niektórzy hinduiści jedzą mięso, jednak wołowina jest zabroniona (kult krowy jako matki żywicielki)! Bramini (zgodnie z tradycyjnym podziałem społeczeństwa indyjskiego na warny i kasty bramini należą do najwyższej warny warny kapłanów) nie jedzą żadnego mięsa, ryb i jaj (w jaju kiełkuje życie zarodek). Dozwolone jest mleko i jego produkty. ZADANIE 1 ROLA Jesteście rodziną, która wyznaje hinduizm. Przychodzicie do polskiej restauracji, aby zjeść obiad. Wybierzcie potrawy z załączonego menu. Co sprawiło wam największy kłopot? Czy było łatwo wybrać potrawy? Jakie refleksje i emocje Wam towarzyszyły? Zapiszcie je na kolorowych karteczkach i przylepcie na flipchart. ZADANIE 2 PRAKTYKA Znacie już zasady żywieniowe i domyślacie się na jakie trudności można napotkać w naszym kraju w żywieniu zbiorowym oraz restauracjach. Teraz działajcie! Państwo Pathak pochodzą z Indii i są wyznawcami hinduizmu. Mieszkają w Europie od 15 lat, znacie się z nimi, gdyż pracujecie w jednej firmie. Wiecie, że czasami jędzą mięso. Dzisiaj przychodzą do Was na kolację, co zaproponujecie? Zapiszcie na flipcharcie. HINDUIZM Wyznawcy tej religii kierują się zasadą ahimsy ( niekrzywdzenia innych ), dlatego też większość z nich jest wegetarianami (w zależności od szkoły, sekty oraz kasty z której pochodzą, a także indywidualnych wyborów hinduiści mogą praktykować różne formy wegetarianizmu, aż po weganizm nie jedzą niczego co pochodzi od zwierząt). Najczęstszą forma jest ten typ wegetarianizmu, gdzie nie spożywa się mięsa, ani ryb. Jaja i produkty mleczne są dozwolone.

18 Niektórzy hinduiści jedzą mięso, jednak wołowina jest zabroniona (kult krowy jako matki żywicielki)! Bramini (zgodnie z tradycyjnym podziałem społeczeństwa indyjskiego na warny i kasty bramini należą do najwyższej warny warny kapłanów) nie jedzą żadnego mięsa, ryb i jaj (w jaju kiełkuje życie zarodek). Dozwolone jest mleko i jego produkty. ZADANIE 1 ROLA Jesteście grupą ortodoksyjnych braminów, którzy przyjechali do Polski na konferencję naukową. Przychodzicie do polskiej restauracji, aby zjeść kolację. Wybierzcie potrawy z załączonego menu. Co sprawiło wam największy kłopot? Czy było łatwo wybrać potrawy? Jakie refleksje i emocje Wam towarzyszyły? Zapiszcie je na kolorowych karteczkach i przylepcie na flipchart. ZADANIE 2 PRAKTYKA Znacie już zasady żywieniowe i domyślacie się na jakie trudności można napotkać w naszym kraju w żywieniu zbiorowym oraz restauracjach. Teraz działajcie! Grupa ortodoksyjnych braminów uciekła przed prześladowaniem ze swojego kraju. Zostali jednak zatrzymani w Polsce przez Policję i umieszczeni w areszcie, gdyż nie mieli żadnych dokumentów. Co podacie im na śniadanie? Zapiszcie na flipcharcie. BUDDYZM Buddyści mogą być wegetarianami, rezygnują z jedzenia produktów pochodzenia zwierzęcego powołując się na zasadę ahimsy ( niekrzywdzenia innych ). Dieta buddystów różni się w zależności od odłamu, do którego należą wierni. Wegetarianizm nie jest obowiązkiem buddystów, a jedynie możliwością. ZADANIE 1 ROLA Jesteście grupą młodzieży. Jesteście buddystami i wegetarianami. Dziś wieczorem wychodzicie do klubu, ale przedtem idziecie zjeść coś taniego i szybkiego. Wybierzcie potrawy z załączonego menu. Co sprawiło Wam największy kłopot? Czy było łatwo wybrać potrawy? Jakie refleksje i emocje wam towarzyszyły? Zapiszcie je na kolorowych karteczkach i przylepcie na flipchart. ZADANIE 2 PRAKTYKA

19 Znacie już zasady żywieniowe i domyślacie się na jakie trudności można napotkać w naszym kraju w żywieniu zbiorowym oraz restauracjach. Teraz działajcie! Jesteście wychowawcami klas, do których uczęszczają również buddyści. Wiecie, że są wegetarianami. Dziś jedziecie na wycieczkę, po której planowane jest ognisko. Jaki prowiant przygotujecie? Zapiszcie na flipcharcie. SIKHIZM Sikhowie nie mogą pić alkoholu, palić papierosów ani używać narkotyków. Sikhowie nie mogą spożywać mięsa pochodzącego z rytualnego uboju (mięso halal, koszerne). W gurudwarach podaje się jedzenie wegetariańskie. Wegetarianizm nie jest obowiązkowy dla sikha, ale wielu z nich przestrzega diety bezmięsnej. ZADANIE 1 Jesteście grupą młodzieży sikhijskiej, która studiuje w Polsce. Dziś wieczorem wychodzicie do klubu z kolegami ze studiów, ale przedtem idziecie zjeść coś taniego i szybkiego. Wybierzcie potrawy z załączonego menu. Co sprawiło Wam największy kłopot? Czy było łatwo wybrać potrawy? Jakie refleksje i emocje wam towarzyszyły? Zapiszcie je na kolorowych karteczkach i przylepcie na flipchart. ZADANIE 2 PRAKTYKA Znacie już zasady żywieniowe i domyślacie się na jakie trudności można napotkać w naszym kraju w żywieniu zbiorowym oraz restauracjach. Teraz działajcie! Dzisiaj gościcie u siebie na kolacji rodzinę sikhijską. Wiecie, że nie jedzą mięsa i stosują się do zasad swojej religii. Mieszkają w Polsce od 10 lat, znacie się z nimi, gdyż pracujecie w jednej firmie. Jakie potrawy i napoje przygotujecie na wieczór? Zapiszcie na flipcharcie.

20 Zał. 3. Nadawanie imion w Indiach, Pakistanie i Bangladeszu (handout) (oprac. Anna Huk) INDIE 1. Z imienia można wyczytać religię danej osoby: - hinduista jego imię wywodzi się najczęściej z sanskrytu, występuje w literaturze wedyjskiej i jest związane z mitologią indyjską (Rama jedno z wcieleń boga Wisznu, bohater eposu indyjskiego Mahabharata), Sita (wzór wiernej żony małżonka Ramy), Radha żona boga Kriszny, Arjun syn boga Indry); - muzułmanin jego imię językowo pochodzi z języka arabskiego bądź perskiego i związane jest z islamem, najczęściej jest to imię pojawiające się w Koranie (Mohammad imię Proroka, Fatima córka proroka) lub jeden z 99 atrybutów Allaha (Aziz wszechmocny, Karim hojny ); - sikh imiona sikhijskie są najczęściej złożone z dwóch elementów. Dominują prefiksy har-, bal-, man-, oraz sufiksy inder, -deep, -pal, - jit/jeet, np. Hargun, Harjit, Balwinder, Manjit, Mandeep, Deepinder, Mandeep, Prempal, Sundarjeet, Kamaljit. Często imiona męskie i żeńskie mają jednakową formę. Dlatego mężczyźni do swego imienia dodają Singh, a kobiety Kaur. Według świętej księgi sikhów każdy mężczyzna sikh to singh (lew), a kobieta kaur (księżniczka). Przykłady: Bhupinder (imię) Singh (przydomek, drugie imię) Hooda (nazwisko); Jagit (imię) Singh (nazwisko); Snatam Kaur - chrześcijanin jego imię ma rodowód biblijny, np. Agatha Sangma, Robin Uthappa, Francisco Sardinndha. 2. Na północy Indii większość ludzi ma imię (rozumiane jako given name) oraz nazwisko (rozumiane jako family name), pisane w stylu zachodnim, tj. najpierw imię, potem nazwisko, czasami występuje imię środkowe (middle name), które najczęściej jest drugim imieniem, przydomkiem lub tytułem i związane jest z daną grupą etniczną, kastą, klanem. Przykłady: Manohar (imię) Joshi (nazwisko); Yash (imię) Chopra (nazwisko); Abhijeet Gupta; Vijay (imię) Kumar (przydomek) Malhotra (nazwisko). 3. Indie Południowe Większość ludzi nie ma nazwiska rozumianego w zachodnim stylu. Oprócz imienia mężczyźni używają imienia ojca, bądź też nazwy miejscowości, z której pochodzą. Zapisują to inicjałami prze imieniem, np.

21 K.R. Gurumurthy, gdzie Gurumurthy imię, K Kamudari nazwa wioski, R Ranganthan imię ojca. Często nazwa wioski jest pomijana, np. S. Sriram (imię ojca Sampath, imię własne Sriram) Kobiety po ślubie jako nazwiska używają imienia swego męża (przed ślubem używa się imienia ojca) i zapisują je jako inicjał przed swoim imieniem, np. S. Ranjana (Ranjana córka Sanjeeva) po ślubie z K.R. Gurumurthy nazywa się Ranjana Gurumurthy i podpisuje się G.Ranjana. W południowych Indiach można spotkać nietypowe jak na Indie imiona i nazwiska, np.: - nazwiska portugalskie (po portugalskich przodkach): Fernandes, Rodriguez - imiona i nazwiska oryginalne, np. M.K. Stalin (Muthuvel Karunanidhi Stalin), Napoleon Einstein 4. W Indiach można spotkać anglojęzyczne nazwiska, związane z profesją danej osoby, np. Rajesh Pilot 5. Popularne imiona środkowe, przydomki (które czasami występują jako nazwisko): Chandra księżyc piękny jak księżyc, np. Ishwar Chandra Gupta Dasa sługa,np. Kalidasa Kumar młody chłopak, młodzieniec, książę Szeroko stosowane imię, nazwisko, tytuł nobilitujący osoby wywodzące się z kasty kszatrijów, popularne w mediach, np. Akshay Kumar. W ostatnich czasach stosowane przez osoby, które chcą być neutralne kastowo, jako nazwisko. Lal ukochany, np. Madan Lal Mehta Chowdhury, chaudhary, chaudhry właściciel czterech tytuł posiadaczy ziemskich, dziś nazwisko tytuł osób pochodzących z rodzin, które posiadały bądź też posiadają ziemię, z ogólnie szanowanych rodzin (Indie, Pakistan, Bangladesz). Bywa pisane w skrócie przed nazwiskiem (Ch.) Sarita Choudhury Ajit Ch.Singh Chaudhury Muhammad Ali Popularne nazwiska w Indiach: Agarwal, Amin, Desai, Dutt, Gupta, Iyer, Jain, Kumar, Mukherjee, Nair, Patel, Sharma, Singh, Shah.

22 PAKISTAN Imię pochodzi najczęściej z arabskiego, tureckiego, pasztu lub urdu. Pierwszy człon to imię nadane - człon obligatoryjny. Drugi człon to najczęściej imię ojca, bądź nazwisko rodowe. Przed imieniem nadanym może wystąpić tytuł, tytuł rodowy, nazwa plemienia, klanu, oznaczająca przynależność do danej grupy lub klanu. Najczęstsze tytuły: Khan, Malik, Shaikh, Khawaja, Mirza. Przykłady: Amir (imię) Khan (tytuł/nazwisko); Muhammad (imię) Bashir (nazwisko); Tytuły mogą występować w funkcji nazwiska. Kobiety po ślubie przyjmują imię męża jako swoje nazwisko. Kobiety mogą używać tytułu Begum w przed imieniem lub po imieniu, jest to częsty tytuł honoryfikujący kobiety w krajach muzułmańskich. W Pakistanie kobiety używają również tytułu Bibi po imieniu. Przykłady: Fatima (imię) Begum (tytuł/nazwisko); Chand (imię) Bibi (tytuł/nazwisko). Popularne nazwiska w Pakistanie: Ahmed, Akhter, Hussain, Butt, Bibi, Chaudhury, Farooq, Khan, Mir, Rehamni, Shah, Usmani. BANGLADESZ Większość imion ma rodowód arabski, związane jest to z dominującą religią w Bangladeszu islamem. Obligatoryjne jest imię, czasami dwa imiona. Dosyć często nie posiadają nazwisk. Przed imieniem mogą wystąpić prefiksy, które nie są ani imionami, ani nazwiskami, a jedynie są nawiązaniem do islamu, którego wyznawcą jest osoba nosząca ten tytuł, najczęściej: Muhammad, Mohammad (Md, MD), Gazi, Kazi/Quazi, Khan, Shah Przykłady: Md. (prefiks) Kamruzamman (imię); Mohammad (imię) Khan (tytuł/nazwisko). Popularne nazwiska w Bangladeszu: Ahmed, Alam, Begum, Hossain, Khan, Miah, Muhammad, Potwary, Roy.

23 Zał. 4. Zaszyfrowane imiona GRUPA I MD Jakir Hussain Begum Khalida Zia Mohammad Kaif Malik Meraj Khalid Surjit Kumar Jasbir Kaur GRUPA II Md Suzan Miah Margaret Alva Taswar Hussain Abdul Farooq Rajinder Singh Amarjit Kaur GRUPA III Md Suzan Miah Frieda Pinto Muhammad Iqbal Padma Desai Lakhwinder Singh Shafquat Bibi GRUPA IV Reema Khan Md Golam Sarwar Imran Muhammad Anna Chandy Baljit Kaur Jappy

24 Zał. 5. Języki (słuchowisko) podstawowe informacje Język rosyjski największy i sięgający najdalej na wschód język słowiański. Piąty pod względem liczby użytkowników język świata (277 milionów użytkowników). Język ten ma bogatą fleksję. Zapisywany jest cyrylicą. Język wietnamski język urzędowy Wietnamu. Poza tym jego użytkownicy zamieszkują głównie w Kambodży, Laosie i Tajlandii oraz w Chinach (prowincja Kuangsi mniejszość Jing). Ogólnie ma 78 milionów użytkowników. Pierwotnie tradycyjne pismo wietnamskie zawierało znaki chińskie. Dopiero za francuskiego panowania kolonialnego zastąpiono je pismem opartym na alfabecie łacińskim, stworzonym przez francuskiego jezuitę Aleandre a de Rhodesa. Wietnamski to język tonalny, tony zapisuje się za pomocą znaków diakrytycznych. Ton, a także szyk zdania decydują o znaczeniu komunikatu. Język urdu język używany w głównie w Pakistanie, Indiach, a także w Bangladeszu i Nepalu. W Pakistanie jest językiem ogólnopaństwowym i powszechnie używanym w literaturze, mediach i urzędach. Około 60,5 milionów użytkowników. Zapisywany w alfabecie persko-arabskim. Język czeczeński używany przez Czeczenów, głównie w autonomicznej republice Czeczenii. Około 950 tys tys. użytkowników. Zapisywany w zmodyfikowanej cyrylicy lub alfabecie łacińskim. Posiada rozbudowany system wokaliczny (samogłoski długie, krótkie, dyftongi, tryftongi, nosowe) oraz skomplikowany system spółgłoskowy. Język pendżabski posługuje się nim połowa mieszkańców Pakistanu oraz większość mieszkańców stanu Pendżab w Indiach, gdzie jest językiem urzędowym. Posiada około 93 miliony użytkowników. Do zapisu używa się alfabetu gurmukhi (Indie) oraz pisma persko-arabskiego (Pakistan). Jest językiem tonalnym. Wysokość tonu wpływa na znaczenie wyrazu. Język perski urzędowy język współczesnego Iranu, zbliżony do dari (Afganistan) i tadżyckiego (Tadżykistan, Uzbekistan). Posiada około 60 milionów użytkowników. Zawiera wiele zapożyczeń z języka arabskiego, turkijskich, mongolskiego oraz europejskich. Szyk zdania podmiot, dopełnienie, orzeczenie. Brak kategorii rodzaju. Zapisywany w zmodyfikowanym alfabecie arabskim. Język somali język urzędowy Somalii, używany również w części Dżibuti, Etiopii i Kenii. Posiada około milionów użytkowników. Zapis w alfabecie łacińskim, wiele zapożyczeń z arabskiego, jak również z angielskiego i włoskiego (pod wpływem kolonializmu). Zaliczany do języków tonalnych. Szyk zdania podmiot, dopełnienie, orzeczenie.

25 Język suahili główny język Afryki Wschodniej (Tanzania, Kenia język urzędowy) oraz niektórych części Somalii, Ugandy, Rwandy, Burundi, Demokratycznej Republiki Konga oraz Mozambiku. Posiada około 5 milionów użytkowników języka. Zawiera wiele zapożyczeń arabskiego i angielskiego. Język madinka główny język Gambii, używany również w części Senagalu. Głownie występuje w formie mówionej, może być również zapisywany 3 rodzajami pisma: pismo oparte na alfabecie arabskim, pismo łacińskie, lokalny system alfabetyczny zapisywany od prawej do lewej, ze znakami diakrytycznymi. Język madinka wraz z językiem bambara, maninka i diola tworzy grupę dialektów o nazwie madingo (łączna ilość użytkowników: 5 milionów). Język polski około 40 milionów użytkowników. Języki światowe (pod względem ilości użytkowników): 1. Chiński mandaryński 1055 milionów 2. Angielski 760 milionów 3. Hindi 490 milionów 4. Hiszpański 417 milionów 5. Rosyjski 277 milionów 6. Bengalski 230 milionów 7. Arabski 205 milionów 8. Portugalski 191 milionów 9. Francuski 175 milionów 10. Niemiecki 128 milionów

Program warsztatów Dialog wielokulturowy w opiece zdrowotnej oprac. Elżbieta Bernaciak Warszawa, 2012

Program warsztatów Dialog wielokulturowy w opiece zdrowotnej oprac. Elżbieta Bernaciak Warszawa, 2012 Program warsztatów Dialog wielokulturowy w opiece zdrowotnej oprac. Elżbieta Bernaciak Warszawa, 2012 Celem przekazywanych treści jest polepszenie efektywności komunikacji personelu medycznego z osobami

Bardziej szczegółowo

Temat szkolenia: Handlowiec, sprzedawca. Czas trwania szkolenia: 30 godziny. Miejsce szkolenia:

Temat szkolenia: Handlowiec, sprzedawca. Czas trwania szkolenia: 30 godziny. Miejsce szkolenia: Temat szkolenia: Handlowiec, sprzedawca. Czas trwania szkolenia: godziny Miejsce szkolenia: Cel główny szkolenia: a) Zdobycie wiedzy i umiejętności: - komunikacji z klientem - etapów schematów sprzedaży

Bardziej szczegółowo

Scenariusz warsztatów edukacyjnych Moja szkoła szkoła otwarta na ucznia realizowanych w ramach ogólnopolskiego konkursu Bezpieczna Szkoła -

Scenariusz warsztatów edukacyjnych Moja szkoła szkoła otwarta na ucznia realizowanych w ramach ogólnopolskiego konkursu Bezpieczna Szkoła - Scenariusz warsztatów edukacyjnych Moja szkoła szkoła otwarta na ucznia realizowanych w ramach ogólnopolskiego konkursu Bezpieczna Szkoła - Bezpieczny Uczeń I. Cele ogólne: Dostrzeganie różnorodności postaw

Bardziej szczegółowo

Materiały plastyczne (arkusz papieru, flamaster czerwony i czarny, tekturowe pudełko z kartkami, na których są wypisane nazwy uczuć).

Materiały plastyczne (arkusz papieru, flamaster czerwony i czarny, tekturowe pudełko z kartkami, na których są wypisane nazwy uczuć). 1. Moje uczucia a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości Uczeń zna podstawowe uczucia. Uczeń: ii. b) Umiejętności potrafi wyrażać swoje uczucia, potrafi określić, na podstawie fizjonomii, uczucia innych osób.

Bardziej szczegółowo

Hinduizm uznaje, że każda wiara, która prowadzi do Boga, jest dobra.

Hinduizm uznaje, że każda wiara, która prowadzi do Boga, jest dobra. HINDUIZM Hinduizm jest religią monoteistyczną polegającą na tym, że cześć oddaje się jednemu bogu, który przejawia się pod postaciami wcieleń i żeńskiej energii. Hinduizm uznaje, że każda wiara, która

Bardziej szczegółowo

Działania dotyczące współpracy szkoły i samorządów wspomagające edukację uczniów wielojęzycznych w polskiej szkole. Autor: Bogumiła Lachowicz

Działania dotyczące współpracy szkoły i samorządów wspomagające edukację uczniów wielojęzycznych w polskiej szkole. Autor: Bogumiła Lachowicz Działania dotyczące współpracy szkoły i samorządów wspomagające edukację uczniów wielojęzycznych w polskiej szkole Autor: Bogumiła Lachowicz 1 Przepisy prawa-cudzoziemcy Ustawa z 7 września 1991r. o systemie

Bardziej szczegółowo

Scenariusz. Data: Czas: Uczestnicy spotkania: klasa Liczba uczestników: Miejsce: Osoba prowadząca zajęcia:

Scenariusz. Data: Czas: Uczestnicy spotkania: klasa Liczba uczestników: Miejsce: Osoba prowadząca zajęcia: Scenariusz Data: Czas: Uczestnicy spotkania: klasa Liczba uczestników: Miejsce: Osoba prowadząca zajęcia: Temat: Integracja grupy III organizacja pracy w grupie Cele ogólne: - ułatwienie wychowankom wzajemnego

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat Zabawki i prezenty Wspomnienia tygodniowy Temat dnia Jeśli nie potrafimy mówić... Jeśli nie potrafimy

Bardziej szczegółowo

Warunki techniczne: wiek uczestników szkoła ponadpodstawowa, szkoła ponadgimnazjalna, miejsce zajęć szkoła, czas trwania zajęć 90 minut.

Warunki techniczne: wiek uczestników szkoła ponadpodstawowa, szkoła ponadgimnazjalna, miejsce zajęć szkoła, czas trwania zajęć 90 minut. Scenariusz zajęć Temat: Spotkanie z Innym. Tolerancja Cele: uświadomienie uczniom obecności w społeczeństwie osób z problemami komunikacyjnymi, nabycie umiejętności posługiwania się metodami komunikacji

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZE SCENARIUSZE LEKCJI KLASA II. Czas start! Powodzenia!

SCENARIUSZE SCENARIUSZE LEKCJI KLASA II. Czas start! Powodzenia! SCENARIUSZE SCENARIUSZE LEKCJI Czas start! Powodzenia! 02 Temat: UCZESTNICY ZAJĘĆ: klasa II Wspólny posiłek dlaczego jest tak ważny? CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 3 godziny lekcyjne SCENARIUSZE Cele ogólne Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Program warsztatów Wielokulturowość w polskich więzieniach. Warsztaty uwrażliwiające na inność Oprac. Krzysztof Milewski Warszawa, 2013

Program warsztatów Wielokulturowość w polskich więzieniach. Warsztaty uwrażliwiające na inność Oprac. Krzysztof Milewski Warszawa, 2013 Program warsztatów Wielokulturowość w polskich więzieniach. Warsztaty uwrażliwiające na inność Oprac. Krzysztof Milewski Warszawa, 2013 Celem warsztatów jest uwrażliwienie funkcjonariuszy/funkcjonariuszek

Bardziej szczegółowo

a) Zdobycie wiedzy i umiejętności na temat sprzedaży przez telefon w tym: - badania potrzeb poprzez pytania celowe (otwarte / zamknięte)

a) Zdobycie wiedzy i umiejętności na temat sprzedaży przez telefon w tym: - badania potrzeb poprzez pytania celowe (otwarte / zamknięte) Temat szkolenia: Jak być skutecznym sprzedawcą w Call Center cykl warsztatów wdrożeniowo-szkoleniowych. Czas trwania szkolenia: 2 dni Miejsce szkolenia: Grupa uczących się: Telemarketerzy Cel główny szkolenia:

Bardziej szczegółowo

Scenariusz nr 1. Autor scenariusza: Krystyna Jakubowska. Blok tematyczny: Historia książki

Scenariusz nr 1. Autor scenariusza: Krystyna Jakubowska. Blok tematyczny: Historia książki Autor scenariusza: Krystyna Jakubowska Blok tematyczny: Historia książki Scenariusz nr 1 I. Tytuł scenariusza: Dzieje pisma. II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje (3 wiodące): polonistyczna,

Bardziej szczegółowo

Warsztat 1 Odwaga cywilna dla młodzieży w wieku 15-18 lat (10-15 osób w grupie)

Warsztat 1 Odwaga cywilna dla młodzieży w wieku 15-18 lat (10-15 osób w grupie) Warsztat 1 Odwaga cywilna dla młodzieży w wieku 15-18 lat (10-15 osób w grupie) Cel warsztatu: Umożliwienie uczniom i uczennicom porozmawianie na temat odwagi cywilnej oraz poznanie kobiet polskich i indyjskich,

Bardziej szczegółowo

ISLAM. Allah. Mahomet

ISLAM. Allah. Mahomet ISLAM Obecnie Islam ma ponad 1,5 miliarda wyznawców i jest to druga największa religia na świecie. Islam narodził się na Bliskim Wschodzie, a stamtąd rozprzestrzenił się do wielu krajów Azji i Afryki.

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH KOMPETENCJE SPOŁECZNE

SCENARIUSZ ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH KOMPETENCJE SPOŁECZNE SCENARIUSZ ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH KOMPETENCJE SPOŁECZNE SZKOŁA: Zespół Szkół w Młocku (Gimnazjum) GRUPA: 36a DATA: 6.02.2017 r. PROWADZĄCY: Marta Malinowska-Borkowska TEMAT: Planowanie pracy zespołu CEL GŁÓWNY

Bardziej szczegółowo

KP 5: Zróżnicowanie ludności świata. Kręgi kulturowe.

KP 5: Zróżnicowanie ludności świata. Kręgi kulturowe. Zad. 1 Napisz, między jakimi odmianami człowieka (wielkimi rasami) najczęściej pojawiały się konflikty w: a) Republice Południowej Afryki... i... b) Ameryce Północnej w początkach kolonizacji...i... c)

Bardziej szczegółowo

lekcje wielokulturowe i inne aktywności edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

lekcje wielokulturowe i inne aktywności edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. +Rok szkolny 2017/2018! Oferta bezpłatnych warsztatów i aktywności dla grup w Centrum Wielokulturowym w Warszawie Centrum Wielokulturowe ma przyjemność zaprosić na lekcje wielokulturowe i inne aktywności

Bardziej szczegółowo

Nie owijam w bawełnę asertywność.

Nie owijam w bawełnę asertywność. T Temat Nie owijam w bawełnę asertywność. Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w

Bardziej szczegółowo

Kto puka do naszych drzwi?

Kto puka do naszych drzwi? scenariusz III etap edukacyjny. Przedmiot: geografia Przedmiot: geografia str 1 Tytuł scenariusza: Kto puka do naszych drzwi? Autor scenariusza: Tomasz Majchrzak Krótki opis scenariusza: Scenariusz lekcji

Bardziej szczegółowo

SPOSÓB REALIZACJI METODY

SPOSÓB REALIZACJI METODY HASŁO PROGRAMOWE Wprowadzenie do tematu interpersonalnej Zdefiniowanie najważniejszych pojęć Komunikacja niewerbalna 3 godziny TREŚCI KSZTAŁCENIA ZAGADNIENIA I PROBLEMY Co to jest komunikacja interpersonalna

Bardziej szczegółowo

Projekt Kurs na karierę. Warsztaty Zakotwicz się pierwszy krok do kariery zawodowej (łącznie 4 godz.) maj czerwiec 2010r.

Projekt Kurs na karierę. Warsztaty Zakotwicz się pierwszy krok do kariery zawodowej (łącznie 4 godz.) maj czerwiec 2010r. Projekt Kurs na karierę Warsztaty Zakotwicz się pierwszy krok do kariery zawodowej (łącznie 4 godz.) maj czerwiec 2010r. Charakterystyka grupy: ok. 12 osób Prowadzący (pary): Barbara Pniewska, Łukasz Drobnik

Bardziej szczegółowo

PSYCHOEDUKACJA W TERENIE. Szkoła Podstawowa w Młodojewie zajęcia dla uczniów klas IV, V, VI

PSYCHOEDUKACJA W TERENIE. Szkoła Podstawowa w Młodojewie zajęcia dla uczniów klas IV, V, VI PSYCHOEDUKACJA W TERENIE Szkoła Podstawowa w Młodojewie zajęcia dla uczniów klas IV, V, VI (Projekt edukacyjny Otwartość na odmienność. Realizacja w ramach warsztatów Psychoedukacja w terenie ) 20 kwietnia

Bardziej szczegółowo

Temat szkolenia: Sytuacje trudne w sprzedaży / 6h /

Temat szkolenia: Sytuacje trudne w sprzedaży / 6h / Temat szkolenia: Sytuacje trudne w sprzedaży / 6h / 1. Cel ogólny szkolenia Celem szkolenia jest podwyższanie poziomu kompetencji w zakresie profesjonalnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach sprzedażowych.

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji przyrody w klasie IV szkoły podstawowej. Hasło programowe: Czynności życiowe, higiena i zdrowie człowieka.

Scenariusz lekcji przyrody w klasie IV szkoły podstawowej. Hasło programowe: Czynności życiowe, higiena i zdrowie człowieka. Scenariusz lekcji przyrody w klasie IV szkoły podstawowej Hasło programowe: Czynności życiowe, higiena i zdrowie człowieka. Temat: Składniki pokarmowe i ich znaczenie dla organizmu. Korelacja ze ścieżką

Bardziej szczegółowo

Mahomet. Syracydes.pl

Mahomet. Syracydes.pl Islam Mahomet (ur. 570 zm. 632 r.) W 595 r. małżeństwo z Chadidżą. Około 610 r. - wizje anioła Gabriela. Ucieczka z Mekki do Medyny 15 lipca 622 r. tradycyjna data narodzin islamu. Podział po śmierci Mahometa:

Bardziej szczegółowo

Fragmenty mojej tożsamości

Fragmenty mojej tożsamości Fragmenty mojej tożsamości Cele: -wzajemne poznanie się -refleksja na temat własnej identyfikacji z różnymi grupami i postrzegania samego siebie -wyjaśnienie czym jest tożsamość i co się na nią składa

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica?

Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica? Scenariusz zajęć edukacyjnych dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza okolica? Autor: Krzysztof Romaniuk 1. Temat: Budżet partycypacyjny czego potrzebuje nasza

Bardziej szczegółowo

Bo warto być empatycznym i pomagać innym.

Bo warto być empatycznym i pomagać innym. T Temat Bo warto być empatycznym i pomagać innym. Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z

Bardziej szczegółowo

Historia pewnego domu

Historia pewnego domu Historia pewnego domu Warsztat oparty na historii rodziny Kwarciaków Autorzy: Katarzyna Kulińska, Wiktoria Miller, Ewa Opawska, Katarzyna Suszkiewicz Grupa docelowa: młodzież w wieku 13-18 lat (gimnazjum,

Bardziej szczegółowo

Buddyzm, jedna z wielkich religii uniwersalistycznych. Rozwijała się począwszy od V w. p.n.e., a jej punkt wyjścia stanowiły nauki głoszone przez Buddę Podstawą buddyzmu są tzw. Cztery Szlachetne Prawdy,

Bardziej szczegółowo

Scenariusz godziny wychowawczej w kl. VI

Scenariusz godziny wychowawczej w kl. VI Chełm Źródło: http://chelm.lscdn.pl/oc/publikacje-nauczycieli/konspekty-lekcji/777,co-znaczy-byc-patriota-scenariusz-godziny-wychowawczej-w-kla sie-vi.html Wygenerowano: Niedziela, 19 lutego 2017, 07:38

Bardziej szczegółowo

Metody pracy: burza mózgów, socjogram, rankingowanie, wizualizacja, dyskusja.

Metody pracy: burza mózgów, socjogram, rankingowanie, wizualizacja, dyskusja. TEMAT: SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA Czas realizacji: 2 godz. lekcyjne Cele zajęć: pogłębianie wiedzy związanej z seksualnością człowieka. kształcenie umiejętności prowadzenia rozmów na temat seksualności w zróżnicowanym

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOT: Działalność gospodarcza w jednostkach organizacyjnych. CEL OGÓLNY: Zapoznanie uczniów z celami oraz zasadami normalizacji

PRZEDMIOT: Działalność gospodarcza w jednostkach organizacyjnych. CEL OGÓLNY: Zapoznanie uczniów z celami oraz zasadami normalizacji Beata Cendrowicz Nauczyciel w SOSW nr 6 w Łodzi Scenariusz lekcji TEMAT: Normalizacja dlaczego uczeń powinien o niej wiedzieć? TYP SZKOŁY/KLASA: Klasa 1 Policealna Administrcji PRZEDMIOT: Działalność gospodarcza

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT ZAJĘĆ OPS MODUŁ 2 -s WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE DLA OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH SPOTKANIE 1 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOLECZNEJ

KONSPEKT ZAJĘĆ OPS MODUŁ 2 -s WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE DLA OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH SPOTKANIE 1 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOLECZNEJ KONSPEKT ZAJĘĆ OPS MODUŁ 2 -s WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE DLA OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH SPOTKANIE 1 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOLECZNEJ zwiększenie umiejętności efektywnego komunikowania się rozwijanie technik

Bardziej szczegółowo

Zarządzaj czasem konkretne planowanie.

Zarządzaj czasem konkretne planowanie. T Temat Zarządzaj czasem konkretne planowanie. Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y

Bardziej szczegółowo

Modułowe efekty kształcenia. BUDDYZM JAKO RELIGIA ŚWIATOWA 15 WY + 15 KW 3 ECTS Egzamin

Modułowe efekty kształcenia. BUDDYZM JAKO RELIGIA ŚWIATOWA 15 WY + 15 KW 3 ECTS Egzamin Nazwa kierunku studiów: Filozofia Specjalność: Kultury azjatyckie Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólno akademicki Modułowe efekty kształcenia W wykazie uwzględniono

Bardziej szczegółowo

Przebieg i organizacja kursu

Przebieg i organizacja kursu Przebieg i organizacja kursu ORGANIZACJA KURSU: Kurs Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w przedszkolach i szkołach. Rola koordynatora w projekcie prowadzony jest przez Internet. Zadania

Bardziej szczegółowo

temat: Poznajemy nasze emocje WYCHOWAWCZEJ II SCENARIUSZ LEKCJI Autor scenariusza mgr inż. Wojciech Szczepaniak

temat: Poznajemy nasze emocje WYCHOWAWCZEJ II SCENARIUSZ LEKCJI Autor scenariusza  mgr inż. Wojciech Szczepaniak SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ II temat: Poznajemy nasze emocje Autor scenariusza mgr inż. Wojciech Szczepaniak SCENARIUSZ LEKCJI Czas realizacji: 2 x 45min TEMAT LEKCJI: Poznajemy nasze emocje CEL OGÓLNY:

Bardziej szczegółowo

Temat szkolenia: Radzenie sobie ze stresem /4h/

Temat szkolenia: Radzenie sobie ze stresem /4h/ Temat szkolenia: Radzenie sobie ze stresem /4h/ 1. Cel ogólny szkolenia Celem szkolenia jest podwyższanie poziomu kompetencji w zakresie radzenia sobie ze stresem. 2. Cele szczegółowe szkolenia Po ukończeniu

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum

Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum I. Temat: Na własnych śmieciach Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum II. Cel ogólny: Rozwijanie wśród uczniów podczas zajęć świadomości ekologicznej związanej z potrzebą ograniczenia ilości wytwarzanych

Bardziej szczegółowo

Metody: a) metoda lekcji odwróconej; b) pogadanka; c) ćwiczenia praktyczne; d) ćwiczenia interaktywne; e) burza mózgów; f) pokaz filmu edukacyjnego.

Metody: a) metoda lekcji odwróconej; b) pogadanka; c) ćwiczenia praktyczne; d) ćwiczenia interaktywne; e) burza mózgów; f) pokaz filmu edukacyjnego. LEKCJA PRZYRODY W KLASIE 4: Prowadzący lekcję: mgr Iwona Nekresz Data przeprowadzenia lekcji: 23.03.2018r. Wymagania szczegółowe z podstawy programowej: V.8 Cele ogólny lekcji: Poznanie szkodliwego wpływu

Bardziej szczegółowo

Metody nauczania: Zabawa edukacyjna, dyskusja z argumentowaniem, pokaz, pogadanka, burza mózgów.

Metody nauczania: Zabawa edukacyjna, dyskusja z argumentowaniem, pokaz, pogadanka, burza mózgów. Temat: Logo czyli co? Czas zajęć: 2 x 45 minut Cele ogólne: tworzenie okazji sprzyjających zdobywaniu podstawowej wiedzy ekonomicznej zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami konkurencyjności na rynku

Bardziej szczegółowo

Konkurs edukacyjny Bezpiecznie Tu i Tam

Konkurs edukacyjny Bezpiecznie Tu i Tam Lekcja 1. Jak wyrażać emocje w sieci? 19 września Dzień emotikona Tematyka lekcji: Internet jest cudownym wynalazkiem. Wykorzystujemy go w zabawie, nauce, kontaktowaniu się z koleżankami i kolegami. Musimy

Bardziej szczegółowo

Cel: prawidłowe wyjaśnienie wyrazu migracja, wyjaśnienie dlaczego ludzie migrują, zaangażowanie w dyskusję uczestników

Cel: prawidłowe wyjaśnienie wyrazu migracja, wyjaśnienie dlaczego ludzie migrują, zaangażowanie w dyskusję uczestników Praca w Europie W czasie tego seminarium uczestnicy nauczą się: Co to jest migracja Jakie są przyczyny migrowania w Europie Jakie są zalety i wady pracy za granicą Jak napisać podanie o pracę Tematy, cele

Bardziej szczegółowo

RELACJE BIZNESOWE, RÓŻNICE KULTUROWE I KOMUNIKACJA Z KONTRAHENTAMI Z KRAJÓW ARABSKICH

RELACJE BIZNESOWE, RÓŻNICE KULTUROWE I KOMUNIKACJA Z KONTRAHENTAMI Z KRAJÓW ARABSKICH RELACJE BIZNESOWE, RÓŻNICE KULTUROWE I KOMUNIKACJA Z KONTRAHENTAMI Z KRAJÓW ARABSKICH OFERTA PDF Szanowni Państwo, Przedstawiamy ofertę szkolenia z zakresu RELACJI BIZNESOWYCH Z KONTRAHENTAMI Z KRAJÓW

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PLAN METODYCZNY III

RAMOWY PLAN METODYCZNY III RAMOWY PLAN METODYCZNY III Klasa: I Czas: 45 minut Podręcznik: Zrozumieć słowo Anity Gis, Wydawnictwo ARKA, klasa I Temat: Morska wędrówka metaforą życia. Cele operacyjne: Uczeń: uczeń analizuje i interpretuje

Bardziej szczegółowo

WDRAŻANIE PROGRAMÓW MODUŁOWYCH

WDRAŻANIE PROGRAMÓW MODUŁOWYCH Maria Michalak Ośrodek Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego ŁCDNiKP WDRAŻANIE PROGRAMÓW MODUŁOWYCH Spotkanie edukacyjne dla nauczycieli kształcenia zawodowego Cele kształcenia Cel ogólny: przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Program Coachingu dla młodych osób

Program Coachingu dla młodych osób Program Coachingu dla młodych osób "Dziecku nie wlewaj wiedzy, ale zainspiruj je do działania " Przed rozpoczęciem modułu I wysyłamy do uczestników zajęć kwestionariusz 360 Moduł 1: Samoznanie jako część

Bardziej szczegółowo

BUDDYZM. Klaudia Kowalczyk 1a

BUDDYZM. Klaudia Kowalczyk 1a BUDDYZM Klaudia Kowalczyk 1a Buddyzm jest jedną z głównych religii świata, zarówno pod względem zasięgu geograficznego jak i wpływu socjo- kulturowego. Chociaż jest największą religią Wschodu, to jednak

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Urząd Pracy w Gorlicach Centrum Aktywizacji Zawodowej Klub Pracy. Umiejętności interpersonalne

Powiatowy Urząd Pracy w Gorlicach Centrum Aktywizacji Zawodowej Klub Pracy. Umiejętności interpersonalne Powiatowy Urząd Pracy w Gorlicach Centrum Aktywizacji Zawodowej Klub Pracy Program zajęć aktywizacyjnych opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 września 2010r.

Bardziej szczegółowo

DIAGNOZA LOKALNA Krok po kroku o tym, jak się czegoś dowiedzieć i nie zwariować

DIAGNOZA LOKALNA Krok po kroku o tym, jak się czegoś dowiedzieć i nie zwariować DIAGNOZA LOKALNA Krok po kroku o tym, jak się czegoś dowiedzieć i nie zwariować Co to jest diagnoza lokalna? +Początek każdego projektu/działania, początek każdej współpracy ze społecznością lokalną +Włączenie

Bardziej szczegółowo

Program szkolenia z zakresu prewencji wypadkowej dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych

Program szkolenia z zakresu prewencji wypadkowej dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych Celem i korzyścią szkolenia jest upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach ich przeciwdziałania poprzez: a. ocenę zagrożeń związanych z wykonywaną

Bardziej szczegółowo

HINDUIZM - zadania Hinduisme oppgaver

HINDUIZM - zadania Hinduisme oppgaver HINDUIZM - zadania Hinduisme oppgaver 1. Hinduizm na świecie TAK czy NIE? Hinduiści to wyznawcy hinduizmu. Najwięcej hinduistów mieszka w Azji. Największe skupisko hinduistów europejskich znajduje się

Bardziej szczegółowo

Metody pracy: burza mózgów, pogadanka, heureza, problemowa, ćwiczenia relaksacyjne

Metody pracy: burza mózgów, pogadanka, heureza, problemowa, ćwiczenia relaksacyjne TEMAT : NA ŚWIECZNIKU JAK RADZIĆ SOBIE ZE STRESEM BĘDĄC NA WIDOKU PUBLICZNYM. Czas realizacji: 2 godz. lekcyjne Cele zajęć: rozpoznaje sytuację ekspozycji społecznej rozpoznaje źródła przymusu i nacisku

Bardziej szczegółowo

CO, GDZIE, KIEDY I Z KIM JEM? NA CO I JAKI MAM WPŁYW?

CO, GDZIE, KIEDY I Z KIM JEM? NA CO I JAKI MAM WPŁYW? CO, GDZIE, KIEDY I Z KIM JEM? NA CO I JAKI MAM WPŁYW? Zajęcia są inspirowane metodą dociekań filozoficznych. Dają uczennicom i uczniom szansę zastanowienia się nad aspektami produkcji i konsumpcji żywności,

Bardziej szczegółowo

RELACJE BIZNESOWE, RÓŻNICE KULTUROWE I KOMUNIKACJA Z KONTRAHENTAMI

RELACJE BIZNESOWE, RÓŻNICE KULTUROWE I KOMUNIKACJA Z KONTRAHENTAMI RELACJE BIZNESOWE, RÓŻNICE KULTUROWE I KOMUNIKACJA Z KONTRAHENTAMI Z KRAJÓW ARABSKICH Warszawa OFERTA PDF Szanowni Państwo, Przedstawiamy ofertę szkolenia z zakresu RELACJI BIZNESOWYCH Z KONTRAHENTAMI

Bardziej szczegółowo

Jak żyli ludzie 1000 lat temu

Jak żyli ludzie 1000 lat temu Jak żyli ludzie 1000 lat temu Grupa: do 30 osób Wiek uczestników: przedszkole i klasy I-III Czas: 45 min. Autor: Katarzyna Radziwiłko Cele ogólne: - Uczestnicy zapoznają się z pojęciami: średniowiecze,

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA KULTURALNA RAPORT EWALUACYJNY

EDUKACJA KULTURALNA RAPORT EWALUACYJNY Utwór dostępny na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa (CC BY) EDUKACJA KULTURALNA RAPORT EWALUACYJNY Jak opracować raport z ewaluacji? 1 Raport ewaluacyjny to rodzaj przewodnika po projekcie. Zawiera

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACJI GLOBALNEJ DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ

SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACJI GLOBALNEJ DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ NA ROWERY Dziewczyny na rowery! SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACJI GLOBALNEJ DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ Czas trwania zajęć: 90 minut CELE LEKCJI Po zajęciach uczniowie będą potrafili:

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć nr 12 Temat: Jestem dobrą koleżanką, dobrym kolegą dbam o innych w klasie.

Scenariusz zajęć nr 12 Temat: Jestem dobrą koleżanką, dobrym kolegą dbam o innych w klasie. Scenariusz zajęć nr 12 Temat: Jestem dobrą koleżanką, dobrym kolegą dbam o innych w klasie. Cele operacyjne: Uczeń: wskazuje zachowania i słowa sprzyjające tworzeniu relacji z innymi, wyjaśnia, dlaczego

Bardziej szczegółowo

Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.

Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży. Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z GRUPĄ WYCHOWAWCZĄ. Co zrobić, aby chciało się chcieć. Sposoby skutecznego motywowania do działania.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z GRUPĄ WYCHOWAWCZĄ. Co zrobić, aby chciało się chcieć. Sposoby skutecznego motywowania do działania. SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z GRUPĄ WYCHOWAWCZĄ Tytuł: Co zrobić, aby chciało się chcieć. Sposoby skutecznego motywowania do działania. Po spotkaniu uczeń/wychowanek powinien: znać czynniki, które motywują go do

Bardziej szczegółowo

Niska samoocena a wyniki w nauce.

Niska samoocena a wyniki w nauce. T Temat Niska samoocena a wyniki w nauce. Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum. z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego

Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum. z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego Temat: Jan z Czarnolasu jako ojciec pogrążony w żałobie poznajemy Tren V. Powiązanie z wcześniejszą

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ 2-GODZINNYCH ZAJĘĆ, WYCHOWAWCZYCH NA TEMAT: ASERTYWNOŚĆ - JAK BYĆ SOBĄ

SCENARIUSZ 2-GODZINNYCH ZAJĘĆ, WYCHOWAWCZYCH NA TEMAT: ASERTYWNOŚĆ - JAK BYĆ SOBĄ Opracowała mgr: Beata Kotańska SCENARIUSZ 2-GODZINNYCH ZAJĘĆ, WYCHOWAWCZYCH NA TEMAT: ASERTYWNOŚĆ - JAK BYĆ SOBĄ LEKCJA I 1.Temat: Asertywność - jak być sobą (I część). 2.Poziom: gimnazjum. Czas: 45 minut.

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ Moduł III - Substancje psychoaktywne Alkohol Autor scenariusza: Agnieszka Czerkawska

SCENARIUSZ ZAJĘĆ Moduł III - Substancje psychoaktywne Alkohol Autor scenariusza: Agnieszka Czerkawska SCENARIUSZ ZAJĘĆ Moduł III - Substancje psychoaktywne Alkohol Autor scenariusza: Agnieszka Czerkawska SCENARIUSZ ZAJĘĆ Moduł III - Substancje psychoaktywne Alkohol Autor scenariusza: Agnieszka Czerkawska

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ Wielokulturowość i wrażliwość kulturowa

TYTUŁ Wielokulturowość i wrażliwość kulturowa Autor scenariusza Michalina Jarmuż TYTUŁ Wielokulturowość i wrażliwość kulturowa Podtytuł: Dlaczego wrażliwość kulturowa jest nam potrzebna? Cykl zajęć: warsztaty dla klasy 4 szkoły podstawowe Temat: Podobieństwa

Bardziej szczegółowo

Jedną z podstawowych grup w obrębie, której się integrujemy to naród. Tworzą go ludzie posiadający własną kulturę i poczucie

Jedną z podstawowych grup w obrębie, której się integrujemy to naród. Tworzą go ludzie posiadający własną kulturę i poczucie Zróżnicowanie ludności na świecie Każdy człowiek jest wyjątkowy, niepowtarzalny i jedyny w swoim rodzaju. Jednak mimo tej różnorodności posiadamy cechy wspólne dzięki którym można nas niejako poprzydzielać

Bardziej szczegółowo

Jednostka modułowa: m3.j1 Podejmowanie i prowadzenie działalności w gastronomii

Jednostka modułowa: m3.j1 Podejmowanie i prowadzenie działalności w gastronomii Moduł: 512001. M3 Organizowanie działalności w gastronomii Jednostka modułowa:512001.m3.j1 Podejmowanie i prowadzenie działalności w gastronomii Autor: Andrzej Śliwiński Temat: Jak skutecznie pozyskać

Bardziej szczegółowo

Oferta Edukacyjna. dla uczennic i uczniów szkół podstawowych (klas 5-tych)

Oferta Edukacyjna. dla uczennic i uczniów szkół podstawowych (klas 5-tych) Oferta Edukacyjna dla uczennic i uczniów szkół podstawowych (klas 5-tych) Główny organizator Partnerzy 2 Informacje organizacyjne Oferta dla klas 5-7 szkół podstawowych Co? Warsztaty edukacyjno-kulinarne

Bardziej szczegółowo

Autoprezentacja i skuteczna sprzedaż /8h/

Autoprezentacja i skuteczna sprzedaż /8h/ Temat szkolenia: Autoprezentacja i skuteczna sprzedaż /8h/ 1. Cel ogólny szkolenia Celem szkolenia jest podwyższenie poziomu kompetencji w zakresie świadomej, pozytywnej autoprezentacji, przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Szkoła podstawowa - klasa 6

Szkoła podstawowa - klasa 6 Szkoła podstawowa - klasa 6 Temat zajęć: Świat zawodów bez tajemnic. Czas trwania: 2 x 45 min. Cele dydaktyczne: Zapoznanie uczestników z tematyką zawodoznawczą specyfiką określonych profesji oraz zawodów

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. Nazwa. Nazwa szkoły. Wioletta Możdżan- Kasprzycka Data Grudzień Temat: Dojrzewanie to czas wielkich przemian.

SCENARIUSZ LEKCJI. Nazwa. Nazwa szkoły. Wioletta Możdżan- Kasprzycka Data Grudzień Temat: Dojrzewanie to czas wielkich przemian. SCENARIUSZ LEKCJI Nazwa Nazwa szkoły Scenariusz zajęć z wykorzystaniem metody eksperymentu dla klasy IV Szkoła Podstawowa w Dukli Tytuł i numer projektu Nowa jakość kształcenia w Szkole Podstawowej w Zespole

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć z edukacji przyrodniczej dla uczniów klas II III szkoły podstawowej

Scenariusz zajęć z edukacji przyrodniczej dla uczniów klas II III szkoły podstawowej Scenariusz zajęć z edukacji przyrodniczej dla uczniów klas II III szkoły podstawowej Temat: Co wiemy o owadach? rozmowa z uczniami na temat podziału królestwa zwierząt na typy, gromady, wyodrębnienie cech

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ OTWARTYCH KLASA II Opracowany przez Zofię Twardowską i Elżbietę Kołodziejczuk OŚRODEK TEMATYCZNY: RODZINNE SPOTKANIA

SCENARIUSZ ZAJĘĆ OTWARTYCH KLASA II Opracowany przez Zofię Twardowską i Elżbietę Kołodziejczuk OŚRODEK TEMATYCZNY: RODZINNE SPOTKANIA 1 Zofia Twardowska Ztwardowska@wp.pl Nauczyciel informatyki Szkoła Podstawowa nr 279 04-044 Warszawa, ul. Cyrklowa 1 SCENARIUSZ ZAJĘĆ OTWARTYCH KLASA II Opracowany przez Zofię Twardowską i Elżbietę Kołodziejczuk

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji języka angielskiego w szkole podstawowej

Scenariusz lekcji języka angielskiego w szkole podstawowej Scenariusz lekcji języka angielskiego w szkole podstawowej Sylwia Tomas Szkoła Podstawowa w Woli Mieleckiej 1. DATA: 15.12.2005 2. POZIOM: klasa V szkoła podstawowa, 3 godz. języka angielskiego tygodniowo

Bardziej szczegółowo

1. Co oznacza słowo niby? Uczniowie sprawdzają znaczenie tego słowa w słowniku języka polskiego.

1. Co oznacza słowo niby? Uczniowie sprawdzają znaczenie tego słowa w słowniku języka polskiego. Jolanta Samojluk Scenariusz zajęć języka polskiego lub godziny wychowawczej dla uczniów gimnazjum TEMAT: Dlaczego Wendy nie pozostała na zawsze w Nibylandii? CELE: Uczeń: - potrafi wyrazić własną opinię

Bardziej szczegółowo

PROGRAM LIFE-TUTORNIG PROGRAM SZKOLEŃ. egzemplarz bezpłatny

PROGRAM LIFE-TUTORNIG PROGRAM SZKOLEŃ. egzemplarz bezpłatny PROGRAM LIFE-TUTORNIG PROGRAM SZKOLEŃ egzemplarz bezpłatny Publikacja powstała w ramach projektu PI Nawigator zdobywców przyszłości współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Małgorzata Marcinkowska, Aleksandra Michałowska

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Małgorzata Marcinkowska, Aleksandra Michałowska Małgorzata Marcinkowska, Aleksandra Michałowska SCENARIUSZ ZAJĘĆ Typ szkoły: podstawowa Etap kształcenia: II, klasa V Rodzaj zajęć: lekcja języka polskiego Temat zajęć: Czym jest muzyka Fryderyka Chopina?

Bardziej szczegółowo

Kodeks dobrej magii kreowanie systemu wartości.

Kodeks dobrej magii kreowanie systemu wartości. T Temat Kodeks dobrej magii kreowanie systemu wartości. Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i

Bardziej szczegółowo

Kreatywność w szkole

Kreatywność w szkole Kreatywność w szkole Propozycja tematyki sieć współpracy i samokształcenia dla wychowawców oraz nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Małgorzata Jackowska Robert Kasków Jarosław

Bardziej szczegółowo

w ramach projektu APLIKACJE INTERNETOWE I INFORMATYCZNE DLA NAUCZYCIELI JĘZYKÓW OBCYCH

w ramach projektu APLIKACJE INTERNETOWE I INFORMATYCZNE DLA NAUCZYCIELI JĘZYKÓW OBCYCH HARMONOGRAM SZKOLENIA współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej GRUPA 8 TEMATYKA SZKOLEŃ: Moduł I: Interaktywne pomoce dydaktyczne (15 godz.) Moduł II: Aplikacje komputerowe na lekcjach języków obcych

Bardziej szczegółowo

Ich bin so allein SCENARIUSZ LEKCJI

Ich bin so allein SCENARIUSZ LEKCJI SCENARIUSZ LEKCJI Temat: Das Theaterstück Ich bin so Poziom: szkoła podstawowa, klasa IV Cele: powtórzenie i utrwalenie poznanych wcześniej zwrotów występujących w teatrzyku Media/materiały: tablice magnetyczne,

Bardziej szczegółowo

Temat: Ziemia na rozdrożu, czyli czas na działanie!

Temat: Ziemia na rozdrożu, czyli czas na działanie! Autor: Urszula Depczyk Dla kogo: szkoła podstawowa, klasa VI Temat: Ziemia na rozdrożu, czyli czas na działanie! Cele lekcji: Kształcenie umiejętności dostrzegania zagrożeń związanych ze zmianami klimatycznymi

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat Wokół choinki W świątecznym nastroju tygodniowy Temat dnia Wyprawa na świąteczne zakupy. Wyprawa

Bardziej szczegółowo

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Temat tygodniowy Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Poznajemy siebie i kolegów Co nas łączy? Temat dnia Zagadnienia z podstawy programowej

Bardziej szczegółowo

dla najmłodszych polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com

dla najmłodszych polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com dla najmłodszych.1. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com Rodzice i dzieci w islamie ` ` ` dla najmłodszych.2. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com ` dla najmłodszych.3.

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy "Prezentacja" skopiowany dla każdego z dzieci arkusze papieru markery kredki flamastry klej nożyczki taśma klejąca lub magnesy

Materiał pomocniczy Prezentacja skopiowany dla każdego z dzieci arkusze papieru markery kredki flamastry klej nożyczki taśma klejąca lub magnesy Prezentacje Pomysł na lekcję Na każdym etapie życia trzeba prezentować wyniki swoich prac. Im szybciej człowiek zapamięta podstawowe zasady dobrej prezentacji, tym łatwiej będzie mu ja samodzielnie przygotować.

Bardziej szczegółowo

Scenariusz nr 39 zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Metryczka zajęć edukacyjnych. Cele operacyjne. Środki dydaktyczne

Scenariusz nr 39 zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Metryczka zajęć edukacyjnych. Cele operacyjne. Środki dydaktyczne Scenariusz nr 39 zajęć edukacji wczesnoszkolnej Metryczka zajęć edukacyjnych Miejsce realizacji zajęć: sala szkolna Ośrodek tematyczny realizowanych zajęć: Kartki z kalendarza. Temat zajęć: Nasz klasowy

Bardziej szczegółowo

Konspekt na zaliczenie przedmiotu: Warsztaty gender :

Konspekt na zaliczenie przedmiotu: Warsztaty gender : Anna Baj Studia podyplomowe Kierunek: DORADZTWO ZAWODOWE ZE SPECJALNOŚCIĄ NAUCZYCIEL PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH W WW. ZAKRESIE Konspekt na zaliczenie przedmiotu: Warsztaty gender : Temat: TOLERANCJA MODA,

Bardziej szczegółowo

Wskazówki pomocne w samodzielnym uczeniu się języka niemieckiego

Wskazówki pomocne w samodzielnym uczeniu się języka niemieckiego Wskazówki pomocne w samodzielnym uczeniu się języka niemieckiego 1.Słuchanie: zorientuj się najpierw, ile osób uczestniczy w rozmowie i kim one są zwróć uwagę na słowa najmocniej akcentowane są to kluczowe

Bardziej szczegółowo

Scenariusz nr 46 zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Metryczka zajęć edukacyjnych. Cele operacyjne. Środki dydaktyczne

Scenariusz nr 46 zajęć edukacji wczesnoszkolnej. Metryczka zajęć edukacyjnych. Cele operacyjne. Środki dydaktyczne Scenariusz nr 46 zajęć edukacji wczesnoszkolnej Metryczka zajęć edukacyjnych Miejsce realizacji zajęć: sala szkolna Ośrodek tematyczny realizowanych zajęć: Reagujemy na zagrożenie. Temat zajęć: Dzwonimy

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji otwartej z matematyki w II klasie szkoły ponadgimnazjalnej

Scenariusz lekcji otwartej z matematyki w II klasie szkoły ponadgimnazjalnej Poniższy scenariusz oraz artykuł zawierają informacje na temat organizacji lekcji otwartej z matematyki, która odbyła się w dniu 22.02.2019 roku w Liceum Mistrzostwa Sportowego w Łomży oraz szczegółowy

Bardziej szczegółowo

Program wyjazdów integracyjnych dla klas IV

Program wyjazdów integracyjnych dla klas IV Program wyjazdów integracyjnych dla klas IV W naszej szkole realizowane są wyjazdy integracyjne dla uczniów klasy IV. Najczęściej wyjazdy te trwają trzy dni i uczestniczy w nim jeden zespół klasowy. Wyjazd

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć. Temat: Obcojęzyczne zasoby Internetu. II etap edukacyjny, zajęcia komputerowe. Treści kształcenia: Cele zoperacjonalizowane:

Scenariusz zajęć. Temat: Obcojęzyczne zasoby Internetu. II etap edukacyjny, zajęcia komputerowe. Treści kształcenia: Cele zoperacjonalizowane: Scenariusz zajęć II etap edukacyjny, zajęcia komputerowe Temat: Obcojęzyczne zasoby Internetu Treści kształcenia: Zajęcia komputerowe: 6. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do

Bardziej szczegółowo

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat JESTEŚMY UCZNIAMI I KOLEGAMI ZGODA BUDUJE. tygodniowy Temat dnia MOJA DROGA DO SZKOŁY. JESTEM BEZPIECZNY

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Szkolenie finansowane ze środków Wojewody Kujawsko - Pomorskiego

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Szkolenie finansowane ze środków Wojewody Kujawsko - Pomorskiego SCENARIUSZ ZAJĘĆ 1. Temat zajęć: Sztuka komunikacji i negocjacji 2. Czas trwania warsztatów/zajęć: 5godzin (2 h wykład + 2h warsztaty + 1 h dyskusja) 3. Cel główny: Zrozumienie znaczenia komunikacji 4.

Bardziej szczegółowo

Moje muzeum. Spotkanie 16. fundacja. Realizator projektu:

Moje muzeum. Spotkanie 16. fundacja. Realizator projektu: T Spotkanie 16 Moje muzeum Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w n e j Grupa docelowa

Bardziej szczegółowo

Temat: "W świecie ludzi bezdomnych. Czy można z niego wyjść?

Temat: W świecie ludzi bezdomnych. Czy można z niego wyjść? Opracowała: Katarzyna Czubińska Temat: "W świecie ludzi bezdomnych. Czy można z niego wyjść? Adresaci: młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Czas trwania: 2 godziny lekcyjne Cele lekcji : uczennica/uczeń

Bardziej szczegółowo