Wniosek DECYZJA RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2017) 463 final 2017/0215 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie należy przyjąć w imieniu Unii Europejskiej na najbliższych trzech posiedzeniach Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej, w tym na powiązanych posiedzeniach międzysesyjnych i w ramach powiązanych działań międzysesyjnych PL PL

2 UZASADNIENIE 1. PRZEDMIOT WNIOSKU Niniejszy wniosek dotyczy decyzji Rady ustalającej stanowisko, jakie należy przyjąć w imieniu Unii w związku z posiedzeniami Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej (IWC) w ramach Międzynarodowej konwencji o uregulowaniu połowów wielorybów, w tym w związku z posiedzeniami i działaniami międzysesyjnymi. Wniosek przygotowano w oparciu o decyzje Rady, które zostały przyjęte w dniach 2 marca 2009 r. i 13 grudnia 2011 r. na podstawie wniosków Komisji 1 i które umożliwiły Unii skoordynowanie jej stanowiska w odniesieniu do wielu kwestii na trzech posiedzeniach IWC (w latach 2012, 2014 i 2016), w tym na powiązanych posiedzeniach międzysesyjnych. Wieloletni charakter poprzednich decyzji i stabilne podejście polityczne przewidziane w tych decyzjach umożliwiły UE i jej państwom członkowskim czynne zaangażowanie się w sprawy IWC, w wyniku czego rządy państw trzecich coraz częściej proszą UE o pilne uczestnictwo w działaniach. W związku z tym proponuje się, by w przyszłej decyzji Rady nie tylko uregulowano kwestie powiązanych posiedzeń IWC, ale także uwzględniono działania międzysesyjne w ramach politycznych określonych w decyzji, np. poprzez démarche. 2. KONTEKST WNIOSKU 2.1. Międzynarodowa konwencja o uregulowaniu połowów wielorybów Podpisana w 1946 r. Międzynarodowa konwencja o uregulowaniu połowów wielorybów zapewnia zarówno ochronę wielorybów, jak i zrównoważone zarządzanie ich populacją na szczeblu światowym. Konwencja zawiera wiążący prawnie plan, w którym określono gatunki podlegające i niepodlegające ochronie, wody zamknięte i otwarte, w tym obszary rezerwatów, oraz limity połowowe dla wielorybnictwa komercyjnego i wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych. W konwencji uregulowano wielorybnictwo na potrzeby badań naukowych. W tym kontekście w planie przewidziano, by umawiające się rządy dostarczały propozycje zezwoleń na badania naukowe w celu ich zbadania przez Komitet Naukowy, przed ich wydaniem. Zezwolenia są wydawane przez poszczególne państwa. Ponieważ konwencja została podpisana przed podpisaniem traktatu rzymskiego, stronami konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa są tylko rządy, w związku z czym Unia Europejska posiada jedynie status obserwatora 2. Obecnie umawiającymi się rządami konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa są rządy dwudziestu pięciu państw członkowskich UE 3, a łączna liczba umawiających się rządów wynosi osiemdziesiąt siedem COM(2008) 711 final i COM(2011) 495 final. Zmiana konwencji umożliwiająca UE przystąpienie do niej w charakterze członka wymagałaby ratyfikacji protokołu przez wszystkich członków IWC. W 1992 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący negocjacji w sprawie przystąpienia Unii do konwencji, ale Rada nie podjęła żadnych działań następczych w związku z tym wnioskiem (projekt decyzji Rady upoważniającej Komisję do negocjacji w imieniu Wspólnoty protokołu zmieniającego Międzynarodową konwencję o uregulowaniu połowu wielorybów, Waszyngton, dnia 2 grudnia 1946 r., COM(92) 316). Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Republika Czeska, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Irlandia, Włochy, Litwa, Luksemburg, Niderlandy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Zjednoczone Królestwo. PL 2 PL

3 2.2. Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza Właściwym organem regulującym stosowanie konwencji jest Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza (IWC), która spotyka się co dwa lata. IWC sprawuje swoje podstawowe obowiązki zarówno w zakresie zrównoważonego zarządzania, jak i ochrony, wprowadzając zmiany w planie do konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa w odpowiedzi na wnioski umawiających się rządów. Zatwierdzenie zmian wymaga uzyskania większości wynoszącej co najmniej trzy czwarte głosów głosujących członków IWC. Decyzje IWC zmieniające plan załączony do konwencji mają bezpośrednie skutki prawne, gdyż stają się skuteczne w określonym terminie bez konieczności ratyfikacji 4. Praktycznie na każdym posiedzeniu IWC proponowano zmiany w planie do konwencji w celu uzyskania zezwolenia na połowy wielorybów pod pewnymi warunkami lub ustanowienia rezerwatów. Na przestrzeni czasu IWC znacznie się zmieniła i stała się organizacją międzynarodową, która jest punktem odniesienia we wszystkich sprawach związanych z wielorybami i połowami wielorybów i prowadzi działania w takich obszarach jak programy badań terenowych, kształtowanie populacji, plany ochrony oraz wiedza o zagrożeniach i zarządzanie nimi. Na IWC w coraz większym stopniu będzie wpływać Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i ogólnie cele zrównoważonego rozwoju, a w szczególności cel zrównoważonego rozwoju Wkład finansowy umawiających się rządów stanowi główny przychód IWC, ale rządy członkowskie i organizacje społeczeństwa obywatelskiego wnoszą dodatkowe dobrowolne wkłady, aby wesprzeć poszczególne programy prac zarządzane przez IWC. IWC korzysta z doradztwa swojego Komitetu Naukowego, który pomaga mu przede wszystkim w ocenie stanu stad, określaniu limitów połowowych oraz analizie informacji dotyczących wielorybów i połowów wielorybów. Ponadto Komitet Naukowy rozpatruje pozwolenia na połów wielorybów na potrzeby badań naukowych 6 i wydaje opinię na temat tych pozwoleń, zanim umawiające się rządy wydadzą je swoim obywatelom 7. Podwójny charakter zadań IWC, polegający na zarządzaniu połowami wielorybów i jednocześnie na ochronie wielorybów, doprowadził na przestrzeni lat do wystąpienia radykalnej różnicy zdań między umawiającymi się rządami, które popierają połowy wielorybów, a umawiającymi się rządami, które koncentrują się na ścisłej ochronie. Taka sytuacja prowadzi do osłabienia IWC, która w dalszym ciągu stanowi jednak jedyny istniejący organ, który może rozwiązywać globalne problemy. 3. STANOWISKO, JAKIE NALEŻY PRZYJĄĆ W IMIENIU UNII 3.1. Konieczność przyjęcia stanowiska Unii Decyzje o zmianie planu przyjmowane w ramach IWC mogą wpływać na realizację celów polityki i prawodawstwa UE w odniesieniu do waleni. Zgodnie z art. 191 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) jednym z celów unijnej polityki ochrony środowiska jest upowszechnianie na szczeblu Zob. art. V konwencji. Zgodnie z ust. 3 zmiany w planie stają się wiążące dla stron w ciągu dziewięćdziesięciu dni, o ile nie wyrażono sprzeciwu. Cel zrównoważonego rozwoju 14: Chronić oceany, morza i zasoby morskie oraz wykorzystywać je w sposób zrównoważony. Art. VIII konwencji. W ust. 30 planu ustanowiono wyraźny wymóg, zgodnie z którym umawiający się rząd musi dostarczyć Komitetowi Naukowemu zezwolenia na badania naukowe przed ich wydaniem i zapewni mu możliwość ich rozpatrzenia i wydania o nich opinii. PL 3 PL

4 międzynarodowym środków mających na celu rozwiązywanie problemów w dziedzinie środowiska o zasięgu regionalnym lub światowym. Ten cel obejmuje ochronę gatunków na szczeblu światowym, w tym wielorybów i innych waleni, a Unia Europejska wdrożyła przepisy dotyczące ochrony środowiska, które zapewniają skuteczną ochronę poprzez szeroko zakrojoną harmonizację regulacji na szczeblu unijnym. W załączniku IV do dyrektywy siedliskowej 8 wymieniono wszystkie gatunki waleni. Oznacza to, że wszystkie gatunki wielorybów i inne walenie są objęte ochroną na wodach UE przed umyślnym niepokojeniem, połowem lub zabijaniem. Tworzy to również unijny kontekst polityczny, w którym należy ustalać stanowiska w odniesieniu do takich kwestii, jak zanieczyszczenie hałasem, zderzenia ze statkami, zaplątanie się w sieci i przyłów. Dyrektywa siedliskowa zabrania również przetrzymywania, transportu, sprzedaży lub wymiany okazów schwytanych na wolności. Ten akt prawny nie zezwala na wznowienie połowów wielorybów w celach komercyjnych. W rozporządzeniu Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi 9, które wdraża w UE postanowienia Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES), zakazano wprowadzania waleni do Unii dla celów głównie handlowych. Wysoki stopień ochrony wzmocniono jeszcze poprzez dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej 10, która ma poprawić jakość środowiska dla wielorybów i innych waleni poprzez wspieranie dobrego stanu środowiska oceanów i mórz w UE. W związku z tym, że wieloryby migrują, polityka unijna nie będzie jednak skuteczna na wodach UE, jeżeli nie zostanie poparta spójnymi działaniami na szczeblu światowym w porównywalnych międzynarodowych ramach regulacyjnych. Ramy te stanowi Międzynarodowa konwencja o uregulowaniu połowów wielorybów. Na szereg kwestii podlegającym rezolucjom IWC wpływa również uczestnictwo UE w wielostronnych umowach środowiskowych, takich jak Konwencja o różnorodności biologicznej, Ramowa konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu i Konwencja sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, a także ratyfikacja przez UE Konwencji z Minamaty w sprawie rtęci Poszczególne kwestie polityczne Wielorybnictwo komercyjne, małe wielorybnictwo przybrzeżne i kryteria uzyskania zezwoleń na badania naukowe IWC reguluje wielorybnictwo komercyjne; w 1982 r. podjęła decyzję, że należy ustanowić moratorium na wielorybnictwo w celach komercyjnych odnoszące się do wszystkich gatunków wielorybów począwszy od 1986 r. Norwegia i Islandia nie są związane moratorium, ponieważ złożyły wobec niego odpowiednio sprzeciw 11 i zastrzeżenie 12. Obecnie w dalszym ciągu prowadzą połowy wielorybów w celach komercyjnych 13. Oba te państwa ustanowiły własne limity połowowe, ale przekazują Komisji Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Dz.U. L 206 z , s. 7. Dz.U. L 61 z , s. 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego. W art. V ust. 3 konwencji ustalono, że umawiające się rządy mogą zgłosić sprzeciw dotyczący każdej zmiany planu, przez co ten rząd nie będzie związany taką zmianą. Islandia wystąpiła z IWC w 1992 r., ale przystąpiła do niej ponownie w 2002 r. z zastrzeżeniem moratorium. Federacja Rosyjska również głosiła sprzeciw w odniesieniu do moratorium, ale nie korzysta z niego. PL 4 PL

5 informacje na temat swoich połowów i powiązane z nimi dane naukowe. Zarówno Norwegia, jak i Islandia twierdzą, że ustanawiają swoje limity połowowe na podstawie ulepszonej procedury zarządzania (RMP), którą opracowała IWC w celu oszacowania zrównoważonych limitów połowowych dla wielorybnictwa komercyjnego. Ścisłe stosowanie RMP w sposób zalecany przez Komitet Naukowy jest zasadniczym elementem zapobieżenia wyznaczeniu zbyt wysokich limitów połowowych. Japonia jest związana moratorium na wielorybnictwo w celach komercyjnych, ale wydaje specjalne pozwolenia na podstawie art. VIII konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa, które umożliwiają odstrzał, odłów i przerób wielorybów na potrzeby badań naukowych, podlegające ograniczeniu ich liczby oraz wszelkim innym warunkom, jakie umawiający się rząd uważa za właściwe. W 2014 r. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości orzekł jednak, że główny japoński program naukowych połowów wielorybów jest niezgodny z prawem i nie przedstawia wystarczającej jakości naukowej, aby uzasadnić go stwierdzeniem, że jest stosowany wyłącznie do celów naukowych 14. Ponadto nie wykazano, że spełnienie określonych celów naukowych wymaga uśmiercania zwierząt w próbie. W 2016 r. Japonia wznowiła jednak naukowe połowy wielorybów w Antarktyce i kontynuowała je w 2017 r. na podstawie nowego programu, nie przystępując do ulepszonego procesu rozpatrywania zezwoleń na połowy wielorybów taki wymóg określono we właściwych rezolucjach IWC 15, wobec których Japonia zgłosiła sprzeciw. Chociaż państwa te w dalszym ciągu prowadzą połowy wielorybów, w ciągu ostatnich trzydziestu lat moratorium na wielorybnictwo w celach komercyjnych przyczyniło się do ochrony wielorybów. Wiele populacji wielorybów nadal jest jednak przedmiotem nadmiernego eksploatowania, co wynika również z coraz większej liczby zagrożeń innych niż połowy wielorybów, takich jak zaplątanie w sieci rybackie, zanieczyszczenie, w tym zanieczyszczenie hałasem pod wodą, degradacja siedlisk itd. W dalszym ciągu istotne znaczenie dla odnowy tych populacji ma zatem zapobieganie presji, jaką wywierają połowy komercyjne. W związku z tym należy utrzymać ogólny zakaz wielorybnictwa komercyjnego, który zarządziła IWC. Jest on zgodny z polityką UE i wymagany przez UE. Japonia starała się także przekonać IWC do poparcia utworzenia nowej kategorii połowów wielorybów, a mianowicie małego wielorybnictwa przybrzeżnego 16, co w rezultacie doprowadziłoby do częściowego zniesienia moratorium na wielorybnictwo w celach komercyjnych. UE powinna sprzeciwić się wnioskom dotyczącym wprowadzenia nowych kategorii wielorybnictwa i poprzeć ustalenia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości 17, zgodnie z którym w konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa wielorybnictwo podzielono na trzy kategorie: wielorybnictwo komercyjne i wielorybnictwo prowadzone w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej (obie kategorie zostały uregulowane w planie) oraz wielorybnictwo na podstawie specjalnych pozwoleń Pkt 227 i 245 wyroku MTS z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie połowów wielorybów w Antarktyce (Australia przeciwko Japonii, interwenient: Nowa Zelandia). Rezolucja IWC w sprawie połowów wielorybów na podstawie specjalnych pozwoleń oraz rezolucja IWC w sprawie ulepszenia procesu rozpatrywania specjalnych pozwoleń na połowy wielorybów. Japonia zgłosiła sprzeciw dotyczący obu wspomnianych rezolucji, argumentując, że mają one na celu nieuzasadnione ograniczenie wdrażania japońskich programów badań naukowych bez uwzględnienia wartości naukowej i w sposób niezgodny z konwencją. Małe wielorybnictwo przybrzeżne jest rodzajem wielorybnictwa, w ramach którego wykorzystuje się małe łodzie poławiające wieloryby (płetwale karłowate i inne małe wieloryby) do celów komercyjnych podczas jednodniowych rejsów na wodach krajowych. Japonia dążyła do ustanowienia limitów połowowych w ramach małego wielorybnictwa przybrzeżnego dla społeczności, które jej zdaniem odnoszą szkody z powodu moratorium. Pkt 229 i 230 wyroku MTS z dnia 31 marca 2014 r. PL 5 PL

6 przewidziane w art. VIII. To pozwoli na uniknięcie luk w stosowaniu zakazu wielorybnictwa komercyjnego i pomoże zapobiec stosowaniu tej koncepcji w pobliżu wód UE. Jeżeli chodzi o naukowe połowy wielorybów, UE powinna zdecydowanie pozostawać na stanowisku, że nie można stosować art. VIII zezwalającego na wielorybnictwo na podstawie specjalnych pozwoleń, aby usprawiedliwić działania, które stanowią przede wszystkim wielorybnictwo komercyjne. Naruszenie tego artykułu kwestionuje istotę moratorium i wolę IWC wyrażoną w szeregu rezolucji. Aby UE mogła zaakceptować propozycje specjalnych pozwoleń jako zgodne z art. VIII, muszą one spełniać wymogi określone przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie połowów wielorybów w Antarktyce. Oznacza to, że muszą być one w pełni zgodne z postanowieniami rezolucji w sprawie połowów wielorybów na podstawie specjalnych pozwoleń, w której ustalono, że w celu uzyskania specjalnego pozwolenia należy spełnić łącznie dwa wymogi: uśmiercanie zwierząt w próbie musi stanowić badanie naukowe i służyć wyłącznie celom tego badania. W praktyce oznacza to, że Komitet Naukowy byłby usatysfakcjonowany, gdyby każda umawiająca się strona, która chce wydać specjalne pozwolenia, wykazała, że przewidywane rezultaty projektu są uzasadnione jako badanie naukowe, uważnie rozważyła, czy cel badania można zrealizować bez uśmiercania zwierząt w próbie, stwierdziła, że jest to niemożliwe, a także wykazała, że zaproponowana liczebność próby ma ścisły związek z potrzebami naukowymi i nie jest większa, niż uzasadnia to cel naukowy. Ponadto UE powinna poprzeć pogląd, który został ostatecznie przyjęty przez wszystkie strony sprawy przed MTS i który stanowi, że IWC ma do odegrania uzasadnioną rolę w debatach na temat połowów wielorybów na podstawie specjalnych pozwoleń. UE powinna zatem w dalszym ciągu wspierać podejścia, które gwarantują rozważenie każdego specjalnego pozwolenia przez Komitet Naukowy IWC i samą IWC przed jego wydaniem oraz zgodność takiego pozwolenia z odnośnymi zaleceniami Ochrona W 1946 r. konwencja o uregulowaniu wielorybnictwa była jedną z pierwszych umów międzynarodowych, która ustanawiała związek ochrony ze zrównoważoną eksploatacją. Na przestrzeni czasu skutki zagrożeń innych niż połowy wielorybów i problemy w dziedzinie ochrony przybrały na sile i stały się jednym z największych wyzwań dla IWC. W 2003 r. powołano Komitet Ochrony. Działa on w ścisłej współpracy z Komitetem Naukowym, aby wyeliminować wiele zagrożeń dla wielorybów i ich siedlisk. W 2016 r. IWC, wspierana przez umawiające się rządy państw członkowskich UE na podstawie skoordynowanego stanowiska UE, przyjęła nowy plan strategiczny 18, do którego dołączono program prac i w którym określono najważniejsze zagrożenia dla waleni (zderzenia ze statkami, odpady morskie, przyłów, dźwięki antropogeniczne, zanieczyszczenie chemiczne i zmiana klimatu), a także działania priorytetowe (zrównoważona obserwacja wielorybów, plany zarządzania ochroną, rezerwaty, gromadzenie danych i sprawozdawczość). Ponadto położono nacisk na wkład wielorybów i innych waleni w regulowanie ekosystemów i świadczenie usług ekosystemowych zarówno w trakcie życia, jak i poprzez śmierć. UE powinna wspierać dalszy rozwój w zakresie coraz większego zaangażowania IWC w ochronę, które jest zgodne z polityką i przepisami UE PL 6 PL

7 W ramach zdecydowanego zobowiązania politycznego na rzecz ochrony UE powinna w dalszym ciągu wspierać wszystkie wnioski dotyczące rezerwatów wielorybów 19. Aby przyjąć te wnioski, konieczna jest zmiana planu, której zatwierdzenie wymaga uzyskania co najmniej trzech czwartych głosów. Aby uzyskać taką liczbę, należy przeprowadzić ożywioną dyskusję przygotowawczą z umawiającymi się rządami, które zwykle głosują przeciwko ustanowieniu rezerwatów. UE i jej państwa członkowskie powinny również zachęcać do większej przejrzystości, proponując umieszczenie postanowień planu dotyczących rezerwatów w osobnej sekcji pod właściwym tytułem 20. Wesprzeć należy również wnioski IWC, które mają na celu poprawę dobrostanu wielorybów. Praca w obszarze dobrostanu zwierząt może obejmować m.in. zaplątanie w sieci, zderzenia ze statkami, masowe osiadanie na brzegu, obserwację wielorybów, zanieczyszczenie hałasem, ulepszenie metod odstrzału i uśmiercania itd. W ostatnich latach IWC nabrała obaw co do kwestii związanych z chorobami waleni, a w szczególności z chorobami, które mogą mieć związek z działalnością człowieka i które mogą przenosić się między zwierzętami a ludźmi, co może stanowić zagrożenie dla społeczności tubylczych prowadzących wielorybnictwo w celu zaspokojenia potrzeb życiowych i spożywających produkty z wielorybów pochodzące z odłowów niekomercyjnych. UE i jej państwa członkowskie powinny wspierać takie dyskusje, pod warunkiem że opierają się one na dowodach naukowych i że rozważenie ich na forum IWC stanowi wartość dodaną względem pracy innych grup Wielorybnictwo prowadzone w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej Wielorybnictwo prowadzone w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej 21 jest przedmiotem kolejnych planów, a jego uregulowanie stanowi podstawową i integralną częścią zadań wypełnianych przez IWC, która co sześć lat ustala limity połowowe w ramach wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych (kolejny raz zostaną one ustalone w 2018 r.). Wielorybnictwo prowadzone w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej nie podlega moratorium i nie stanowi wielorybnictwa komercyjnego. Rządy mają obowiązek udowodnić potrzeby swoich ludów tubylczych w formie oświadczenia o potrzebach, w których wyszczególnione zostaną kulturowe i żywieniowe aspekty odłowu, produktów i ich dystrybucji oraz ich znaczenie dla potrzeb życiowych. Komitet Naukowy udziela porad w odniesieniu do zrównoważonego charakteru proponowanych polowań i bezpiecznych limitów połowowych, a IWC uwzględniając oświadczenie o potrzebach oraz opinię Komitetu Naukowego ustala limity połowowe w odniesieniu do każdego polowania. Jest to jednak często kwestia sporna, zarówno na poziomie UE, jak i IWC. Sytuację tę utrudnia dodatkowo fakt, że w planie uznaje się, iż połowy wielorybów przez ludność rdzenną na potrzeby własne mają być prowadzone w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej 22, jednak plan nie zawiera definicji tego pojęcia. Opracowanie tego rodzaju definicji jest szczególnie delikatną kwestią, biorąc pod Obecnie Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza wyznacza dwa rezerwaty Rezerwat Oceanu Indyjskiego i Południowy Rezerwat Oceaniczny, na obszarze których wielorybnictwo komercyjne jest zakazane. W ostatnich latach Komisja wielokrotnie otrzymywała dodatkowy wniosek o ustanowienie rezerwatu na południowym Atlantyku, ale jak dotąd nie uzyskano wymaganego progu trzech czwartych głosów. Obecnie postanowienia dotyczące rezerwatów znajdują się w sekcji III planu pod tytułem Pozyskanie. Wielorybnictwo prowadzone w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej to polowanie na wieloryby prowadzone przez ludność rdzenną posiadającą tradycję połowu wielorybów i polowania na wieloryby w celu zaspokojenia swoich potrzeb życiowych. Ust. 13 lit. a) planu. PL 7 PL

8 uwagę złożoność pojęć, różnorodność polowań i cechy szczególne społeczności, które powinna ona obejmować. UE jako całość oraz Dania w imieniu Grenlandii podjęły istotne inicjatywy w celu złagodzenia napięć związanych z wielorybnictwem prowadzonym w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej. W 2014 r. IWC przyjęła rezolucję dotyczącą potrzeby uregulowania w przyszłości wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej, przyjmując bardziej spójne i długoterminowe podejście. Zwróciła się również do Komitetu Naukowego i podkomitetu ds. wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej o wykonanie szczególnych zadań 23 przed kolejną rundą ustalania kwot wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej w 2018 r., aby zapewnić solidniejszą podstawę do podjęcia decyzji w sprawie wysokości limitów połowowych. W dodatku do rezolucji 2014/1 eksperci wywodzący się z różnych środowisk, w tym przedstawiciele ludności rdzennych prowadzących wielorybnictwo w celu zaspokojenia potrzeb własnych, omówili pojęcie potrzeb życiowych w odniesieniu do praw ludów tubylczych 24. Zalecili lepsze zrozumienie praw, wzmocnienie roli ludów tubylczych w IWC oraz utworzenie powiązań między IWC a innymi istotnymi forami. Zasugerowali również zastąpienie oświadczeń o potrzebach, które uznano za ograniczające prawa ludów tubylczych do korzystania ze swoich zasobów, mniej wymagającym dokumentem. Ponadto zaproponowali udoskonalenie procedury i harmonogramu ustalania limitów połowowych dotyczących wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej po 2018 r. Podczas 66. posiedzenia IWC, które odbyło się w październiku 2016 r., UE i umawiające się rządy jej państw członkowskich poparły w sposób ogólny potrzebę przywiązania większej wagi do praw ludów tubylczych w pracach IWC, a także przedstawiony przez ekspertów wniosek o udoskonalenie procedury ustalania limitów połowowych dotyczących wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej. Nie osiągnięto jednak zgody w kwestii zastąpienia terminu oświadczenie o potrzebach. W związku z tym podczas 66. posiedzenia IWC uzgodniono, że grupa robocza ds. wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej powinna dokładniej rozważyć te kwestie i wydać stosowne zalecenia dla 67. posiedzenia IWC w 2018 r. W tej perspektywie istotne jest, by dwa państwa członkowskie UE najbardziej zaangażowane w dyskusje dotyczące tych kwestii podjęły współpracę w celu zapewnienia, aby zalecenia dla 67. posiedzenia IWC mogły zostać poparte przez UE jako całość. Jeżeli chodzi o prawa ludów tubylczych, UE od dawna wspiera przestrzeganie praw człowieka we wszystkich rejonach świata i wdrożyła szereg rodzajów polityki istotnych dla ludów tubylczych 25. Aby wykazać wsparcie na rzecz podejścia opartego na prawach, UE Zadania te obejmowały zakończenie prac nad algorytmami limitów odstrzałów w odniesieniu do polowań na Grenlandii, a także odniesienia się do wniosków o zapewnienie znormalizowanych oświadczeń o potrzebach, jak również lepsze zrozumienie zależności między potrzebami a strukturą konsumpcji oraz wniosku o aktualizację planu, aby odzwierciedlał on podejście w zakresie algorytmów limitów odstrzałów. Warsztaty ekspertów na temat wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej, Maniitsoq/Grenlandia, 2015 r. UE poparła przyjęcie Deklaracji praw ludów tubylczych ONZ (ZO ONZ 61/295) podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2007 r. oraz dokumentu końcowego (ZO ONZ 69/2) Światowej Konferencji w sprawie Ludów Tubylczych, która odbyła się w ramach posiedzenia plenarnego ZO ONZ na wysokim szczeblu w 2014 r. W obydwu dokumentach podkreślono prawa ludów tubylczych do zasobów, które tradycyjnie wykorzystują, a także potrzebę ochrony tych praw przez państwa oraz współpracy i konsultacji państw z ludami tubylczymi. Dnia 15 maja 2017 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła konkluzje (dok. 8814/17, 15 PL 8 PL

9 mogłaby zastosować się do zaleceń ekspertów 26 i przedstawić IWC wniosek w sprawie rezolucji dotyczącej znaczenia ostatnich osiągnięć w zakresie praw ludów tubylczych, jak również zachęcić do zbadania podczas posiedzeń IWC mechanizmów mających na celu poprawę statusu delegatów ludów tubylczych. UE mogłaby również rozważyć rozszerzenie proponowanych zmian planu, które będą rozpatrywane podczas 67. posiedzenia IWC, o zmianę terminu ludność tubylcza na ludy tubylcze. Pozostałe zalecenia dotyczące praw ludów tubylczych, tj. zlecenie badania instrumentów dotyczących tego rodzaju praw, regularne zapraszanie specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. praw ludów tubylczych na posiedzenia IWC, wyznaczenie przedstawiciela IWC w celu uczestnictwa w posiedzeniu Stałego Forum do spraw Ludów Tubylczych oraz zbadanie potencjalnych korzyści przystąpienia Sekretariatu do Międzyagencyjnej Grupy Wsparcia ds. Ludów Tubylczych, wydają się raczej nieproporcjonalne w stosunku do niewielkiej organizacji, w ramach której jedynie czterech członków prowadzi wielorybnictwo w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej. Można podnieść skuteczność i obniżyć koszty dostarczania IWC istotnych informacji dotyczących tych aspektów, opierając się na oświadczeniach złożonych przez odnośne umawiające się rządy i delegatów w zakresie wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej. Realizując podejście oparte na prawach, UE będzie musiała mieć świadomość, że prawa ludów tubylczych nie mają charakteru bezwzględnego i istnieje możliwość wpływu na te prawa w drodze rozsądnego i obiektywnie uzasadnionego działania. Przykładowo dostarczanie informacji w celu wsparcia wniosków w zakresie limitów połowowych dotyczących połowów wielorybów przez ludność rdzenną na potrzeby własne jest racjonalnie i obiektywnie uzasadnione w świetle ciążącego na IWC obowiązku ustalania limitów połowowych dotyczących połowów wielorybów przez ludność rdzenną na potrzeby własne w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej. Ograniczenie kwot połowów w ramach wielorybnictwa prowadzonego w celu zaspokojenia potrzeb życiowych ludności tubylczej w związku z obawami dotyczącymi zrównoważonego charakteru polowania może być również racjonalnie i obiektywnie uzasadnione upoważnieniem IWC do zarządzania populacjami wielorybów w skali światowej Kwestie instytucjonalne Ponieważ UE przysługuje status obserwatora, stanowiska przyjęte w imieniu UE w ramach IWC są wyrażane przez państwa członkowskie działające wspólnie w interesie UE w sposób, który najlepiej przyczyni się do promowania uznawania UE, oraz nie naruszając przepisów Traktatu dotyczących reprezentowania UE. Chociaż wydaje się nieprawdopodobne, by wysiłki obecnego japońskiego przewodniczącego IWC na rzecz podjęcia dyskusji na temat IWC w przyszłości doprowadziły do rozważenia zmian traktatów, UE i jej państwa członkowskie powinny skorzystać ze wszystkich nadarzających się okazji, aby przyspieszyć sprawę członkostwa UE. Wobec braku członkostwa UE jeszcze większego znaczenia nabiera kwestia, by państwa członkowskie korzystały ze swojej zbiorowej siły, aby w pełni bronić stanowisk UE w IWC zgodnie z zasadą lojalnej współpracy zawartą w art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej oraz zasadą jedności zewnętrznej reprezentacji UE. Jednolite stanowisko UE jest również kluczowe, ponieważ stanowi warunek wstępny osiągnięcia konsensusu lub jednomyślności w ramach IWC, co jest szczególnie istotne w świetle stwierdzenia Międzynarodowego 26 maja 2017 r.), w których potwierdza swoje wsparcie na rzecz praw ludów tubylczych i uznaje, że istnieje pole do podniesienia skuteczności stosowania tych ram polityki we współpracy wielostronnej poprzez poszerzanie możliwości dialogu i konsultacji na wszystkich poziomach unijnej współpracy. Zalecenia 2 i 6 na s. 21 IWC/66/ASW Rep01. PL 9 PL

10 Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie z którym rezolucje IWC mogą mieć szczególne znaczenie w odniesieniu do wykładni konwencji lub załączonego do niej planu, jeżeli są one przyjmowane na zasadzie konsensusu lub jednomyślności 27. Maksymalizacja wspólnej siły UE wymaga, by wszystkie państwa członkowskie były umawiającymi się rządami IWC i mogły głosować nad wprowadzeniem zmian do planu i nad innymi rezolucjami. Obecnie dwadzieścia pięć państw członkowskich UE jest umawiającymi się rządami IWC, przy czym istotne jest, by trzy państwa, które jeszcze nie są umawiającymi się rządami (Malta i Łotwa) lub już nie są umawiającymi się rządami (Grecja), bezzwłocznie przystąpiły do IWC. Podobnie wszystkie państwa członkowskie muszą terminowo wpłacać składki w ustalonej wysokości, aby przysługiwały im prawa głosu 28. Nie wszystkie państwa członkowskie muszą delegować przedstawicieli krajowych ze stolic w celu uczestnictwa w posiedzeniach IWC, aby zmaksymalizować wpływ UE w ujęciu całościowym. Można upoważnić w tym zakresie pracowników miejscowej ambasady. Alternatywnie, w braku przedstawicielstwa państw członkowskich w państwie będącym gospodarzem posiedzenia IWC i zgodnie z praktyką ustaloną w innych prawnie wiążących umowach właściwy organ krajowy może udzielić upoważnienia członkowi delegacji innego państwa członkowskiego przed rozpoczęciem posiedzenia. Obowiązek lojalnej współpracy oznacza, że państwa członkowskie UE nie powinny głosować przeciwko sobie i powinny dołożyć wszelkich starań, aby wypracować wspólne stanowisko. Ponieważ istnieje osiemdziesiąt siedem umawiających się rządów konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa, obecny poziom dwudziestu dwóch głosujących państw członkowskich stanowi jedną czwartą członków IWC uprawnionych do głosowania. Zarówno podstawowe zasady polityki, jak i siła głosu wymagają zatem, by UE jako całość osiągnęła porozumienie z dużym wyprzedzeniem przed rozpoczęciem posiedzeń IWC dotyczących wniosków IWC. 4. PODSTAWA PRAWNA 4.1. Proceduralna podstawa prawna W art. 218 ust. 9 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) określono tryb przyjmowania decyzji ustalających stanowiska, które mają być zajęte w imieniu Unii w ramach organu utworzonego przez umowę, gdy organ ten ma przyjąć akty mające skutki prawne, z wyjątkiem aktów uzupełniających lub zmieniających ramy instytucjonalne umowy. Art. 218 ust. 9 TFUE ma zastosowanie niezależnie od tego, czy Unia jest członkiem odnośnego organu lub stroną danej umowy 29. Międzynarodowa Komisja Wielorybnicza jest podmiotem utworzonym w drodze umowy, tj. Międzynarodowej konwencji o uregulowaniu połowów wielorybów. Akty, które mają zostać przyjęte przez IWC, stanowią akty mające skutki prawne. Planowane akty mogą wywrzeć decydujący wpływ na treść przepisów UE (zob. sekcja 3.1 powyżej). Planowane akty nie uzupełniają, ani nie zmieniają ram instytucjonalnych umowy. W związku tym proceduralną podstawą prawną proponowanej decyzji jest art. 218 ust. 9 TFUE Pkt 46 wyroku MTS z dnia 31 marca 2014 r. Obecnie prawa głosu 3 państw członkowskich są zawieszone, a w jednym przypadku należne są zaległe płatności za okres 3 lat. Wyrok w sprawie C-399/12 Niemcy przeciwko Radzie (OIV), ECLI:EU:C:2014:2258, pkt 64. PL 10 PL

11 4.2. Materialna podstawa prawna W kontekście IWC nadrzędnym celem Unii Europejskiej jest zapewnienie skutecznych międzynarodowych ram regulacyjnych służących ochronie wielorybów i zarządzaniu nimi, co zagwarantuje istotną poprawę statusu ochrony wielorybów i innych waleni w perspektywie długoterminowej i spowoduje, że wszystkie działania związane z połowami wielorybów podejmowane przez członków IWC będą kontrolowane przez IWC. W poprzednich wnioskach główny cel i główną treść planowanego aktu uznano za odnoszące się przede wszystkim do środowiska, a zatem wykorzystano jako materialną podstawę prawną art. 191 ust. 1 TFUE, natomiast nie zaproponowano art. 43 ust. 2 jako części operacyjnej podstawy prawnej decyzji w sprawie stanowiska Unii dotyczącego IWC (zob. również COM(2011)495 i COM(2008)711). Na razie sugeruje się zaproponowanie tej samej podstawy prawnej co w latach 2008 i Należy podkreślić, że rozgraniczenie zakresów stosowania art. 191 ust. 1 i art. 43 ust. 2 TFUE jest przedmiotem określonych postępowań toczących się przed Trybunałem 30. Niniejszy wniosek dotyczący materialnej podstawy prawnej pozostaje ściśle bez uszczerbku dla wyłącznej kompetencji Unii Europejskiej w zakresie zachowania morskich zasobów biologicznych zgodnie z postanowieniami art. 3 ust. 1 lit. d) w związku z art. 38 i załącznikiem I do Traktatu, a zatem w odniesieniu do wszystkich żywych zasobów wodnych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa prowadzonej zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1380/ Podejście to nie prowadzi do powstania precedensu w odniesieniu do wszelkich przyszłych negocjacji dotyczących ochrony żywych zasobów wodnych objętych zakresem stosowania wspomnianego rozporządzenia i zarządzania tymi zasobami, przy czym w szczególności może zaistnieć konieczność dostosowania tego podejścia w świetle wyników odnośnych spraw zawisłych przed Trybunałem dotyczących rozgraniczenia zakresów stosowania art. 191 ust. 1 i art. 43 ust. 2 TFUE Wniosek Obecnie podstawą prawną decyzji, której dotyczy wniosek, powinien być art. 191 ust. 1 TFUE w związku z art. 218 ust. 9 TFUE Sprawy C-626/15 i C-659/16, Komisja przeciwko Radzie (sprawy dotyczące Morza Weddella). Zob. również wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-683/16. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE, Dz.U. L 354 z , s. 22. PL 11 PL

12 2017/0215 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie należy przyjąć w imieniu Unii Europejskiej na najbliższych trzech posiedzeniach Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej, w tym na powiązanych posiedzeniach międzysesyjnych i w ramach powiązanych działań międzysesyjnych RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 191 ust. 1 w związku z art. 218 ust. 9, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Na podstawie Międzynarodowej konwencji o uregulowaniu połowów wielorybów podpisanej w 1946 r. powołano Międzynarodową Komisję Wielorybniczą (IWC), która jest organizacją międzynarodową właściwą do spraw ochrony wielorybów i zarządzania nimi na szczeblu światowym. (2) Plan, który reguluje przeprowadzanie połowów wielorybów na całym świecie, jest załączony do konwencji i stanowi jej integralną część. Zawiera on szczegółowe postanowienia regulujące połowy wielorybów w zakresie ochrony i eksploatacji zasobów wielorybów. Postanowienia planu i zmiany do nich przyjęte przez IWC są wiążące dla wszystkich stron, chyba że strona złoży formalny sprzeciw dotyczący danej zmiany zgodnie z art. V ust. 3 konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa. (3) W wyniku zmiany planu uzgodnionej przez większość państw reprezentowanych w IWC w 1986 r. weszło w życie moratorium na wielorybnictwo w celach komercyjnych. Najważniejsze państwa prowadzące połowy wielorybów konsekwentnie sprzeciwiają się moratorium i w dalszym ciągu dokonują połowów wielorybów w celach określanych przez nie jako naukowe lub z innych wyjątkowych względów. (4) Stosowne jest ustalenie stanowiska, które należy przyjąć w imieniu Unii w ramach IWC, ponieważ decyzje o zmianie planu przyjmowane w ramach IWC mogą wywoływać skutki prawne i wpływać na realizację celów polityki i prawodawstwa Unii w odniesieniu do waleni. Niektóre z wniosków poddawanych regularnie pod głosowanie podczas posiedzeń IWC mają na celu zezwolenie na połowy wielorybów poprzez ustalanie kwot oraz stosowanie środków zarządzania lub ustanowienie rezerwatów wielorybów i wymagają ustalenia stanowiska unijnego. (5) Członkostwo w IWC jest otwarte jedynie dla rządów. Obecnie dwadzieścia pięć państw członkowskich Unii Europejskiej należy do IWC 32. Unii Europejskiej przysługuje w IWC status obserwatora i jest ona reprezentowana przez Komisję. 32 Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Dania, Niemcy, Estonia, Irlandia, Hiszpania, Francja, Chorwacja, Włochy, Cypr, Litwa, Luksemburg, Węgry, Niderlandy, Austria, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Finlandia, PL 12 PL

13 (6) W związku z tym, że Unii przysługuje w IWC status obserwatora, stanowisko, które należy przyjąć w imieniu Unii w odniesieniu do kwestii należących do zakresu jej wyłącznych kompetencji na podstawie art. 3 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ponieważ mogą one wpływać na wspólne zasady lub zmieniać ich zakres, powinno zostać przyjęte przez Radę, przy czym państwa członkowskie działając wspólnie w interesie Unii powinny to stanowisko reprezentować. (7) Aby wzmocnić pozycję Unii na forum IWC, należy poprzeć wszelki przegląd konwencji o uregulowaniu wielorybnictwa umożliwiający Unii zostanie stroną IWC. (8) W załączniku IV do dyrektywy Rady 92/43/EWG 33 wymieniono wszystkie walenie jako gatunki ważne dla Unii, które wymagają ścisłej ochrony. Wszystkie gatunki wielorybów są zatem objęte na wodach unijnych ochroną przed umyślnym niepokojeniem, połowem lub zabijaniem. W dyrektywie tej zabrania również przetrzymywania, transportu i sprzedaży lub wymiany oraz oferowania do sprzedaży lub wymiany okazów pozyskanych ze stanu dzikiego. (9) W rozporządzeniu Rady (WE) nr 338/97 34, które wdraża w Unii postanowienia Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, zakazano wprowadzania waleni do Unii do celów głównie handlowych. Ponadto w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 348/81 35 zezwala się na przywóz niektórych produktów wymienionych w załączniku do przedmiotowego rozporządzenia wyłącznie wówczas, gdy nie są one wykorzystywane do celów handlowych. (10) Wieloryby należą do gatunków migrujących. W związku z tym polityka i prawodawstwo unijne dotyczące wielorybów będzie skuteczniejsze na wodach unijnych, jeżeli zostanie poparte spójnym działaniem ogólnoświatowym. (11) Unia popiera Deklarację praw ludów tubylczych ONZ oraz dokument końcowy Światowej Konferencji w sprawie Ludów Tubylczych, która odbyła się w 2014 r. 36 (12) Stanowisko Unii powinno zostać wyrażone przez działające wspólnie państwa członkowskie Unii które są członkami Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Stanowisko Unii Europejskiej, które zostanie przyjęte na najbliższych trzech posiedzeniach 37 Międzynarodowej Komisji Wielorybniczej (IWC), w tym na powiązanych posiedzeniach międzysesyjnych i w ramach powiązanych działań międzysesyjnych, określa się w załączniku Szwecja, Zjednoczone Królestwo (styczeń 2017 r.). Obecnie dwudziestu dwóm państwom spośród wymienionych państw członkowskich przysługuje status członka IWC uprawnionego do głosowania. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z , s. 7). Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi (Dz.U. L 61 z , s. 1). Rozporządzenie Rady (EWG) nr 348/81 z dnia 20 stycznia 1981 r. w sprawie wspólnych zasad przy przywozie wielorybów lub innych produktów otrzymywanych z waleni (Dz.U. L 39 z , s. 1). Konkluzje Rady w sprawie ludów tubylczych, dok. 8814/17, dnia 15 maja 2017 r. 67. posiedzenie IWC w 2018 r., 68. posiedzenie IWC w 2020 r. i 69. posiedzenie IWC w 2022 r. PL 13 PL

14 Artykuł 2 Stanowisko, o którym mowa w art. 1, jest wyrażane przez działające wspólnie państwa członkowskie będące członkami IWC. Artykuł 3 Jeżeli nowe informacje naukowe lub techniczne przedstawione przed posiedzeniami IWC lub w ich trakcie mogą mieć wpływ na stanowisko, o którym mowa w art. 1, lub jeżeli na bieżąco przedstawia się wnioski dotyczące kwestii nieobjętych jeszcze stanowiskiem unijnym, w odniesieniu do takiego wniosku przyjmuje się nowe stanowisko poprzez koordynację, w tym koordynację na miejscu, przed poddaniem wniosku pod głosowanie. Przedstawiciele Unii w IWC mogą uzgodnić nieznaczne zmiany stanowiska bez konieczności wydania kolejnej decyzji przez Radę. Artykuł 4 Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia r. W imieniu Rady Przewodniczący PL 14 PL