KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

Transkrypt

1 PL PL PL

2 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia KOM(2008) 320 wersja ostateczna 2008/0107 (CNS) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca państwa członkowskie do ratyfikowania, w interesie Wspólnoty Europejskiej, Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r. (Konwencja nr 188) (przedstawiony przez Komisję) PL PL

3 UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Podstawa i cele wniosku Konwencja nr 188 Międzynarodowej Organizacji Pracy (zwanej dalej MOP ) dotycząca pracy w sektorze rybołówstwa (zwana dalej Konwencją nr 188 ) została przyjęta w czerwcu 2007 r. podczas dziewięćdziesiątej szóstej sesji Międzynarodowej Konferencji Pracy. Przyjęcie Konwencji nr 188 stało się konieczne po przyjęciu skonsolidowanej Konwencji MOP o pracy na morzu (zwanej dalej KPM ) w lutym 2006 r. 1 Sektor rybołówstwa został wyłączony z zakresu zastosowania KPM. W 2003 r. Międzynarodowe Biuro Pracy oraz trójstronne delegacje w ramach MOP (w skład których wchodzą przedstawiciele rządów, pracodawców i pracowników) rozpoczęły prace nad uaktualnionymi i wszechstronnymi międzynarodowymi standardami pracy dla sektora rybołówstwa, które miały zapewnić właściwą ochronę rybakom na całym świecie i zostać powszechnie ratyfikowane. Celem Konwencji nr 188 jest ustanowienie minimalnych standardów międzynarodowych dla sektora rybołówstwa. W związku z powyższym poddano w niej rewizji Konwencję nr 112 dotyczącą najniższego wieku dopuszczania do pracy w rybołówstwie, z 1959 r., Konwencję nr 113 dotyczącą badania lekarskiego rybaków, z 1959 r., Konwencję nr 114 dotyczącą umowy o pracę rybaków, z 1959 r. oraz Konwencję nr 126 dotyczącą pomieszczeń załogi na statkach rybackich, z 1966 r.; obejmuje ona również inne ważne kwestie, takie jak ochrona zdrowia i bezpieczeństwo w pracy, obsada i godziny odpoczynku, lista załogi, repatriacja, rekrutacja i pośrednictwo pracy, zabezpieczenie społeczne oraz przestrzeganie i egzekwowanie wymogów Konwencji. Konwencji nr 188 towarzyszy Zalecenie nr 199 dotyczące pracy w sektorze rybołówstwa, które zostało przyjęte przez Międzynarodową Konferencję Pracy z czerwca 2007 r. Nadrzędnym celem Konwencji z 2007 r. jest osiągnięcie i utrzymanie równych szans w sektorze rybołówstwa poprzez wspieranie upowszechniania godnych warunków życia i pracy rybaków oraz uczciwszych warunków konkurencji na świecie i zaradzenie w ten sposób niskiemu poziomowi ratyfikacji wielu konwencji dotyczących pracy na morzu. UE była bardzo zaangażowana w negocjacje i w finalizację Konwencji nr 188 poprzez koordynację na szczeblu UE. Spójność i zgodność przepisów MOP ze wspólnotowym dorobkiem prawnym była kontrolowana w trakcie koordynacji na szczeblu UE podczas dyskusji prowadzonych w latach 2004, 2005 i Miało to szczególne znaczenie w odniesieniu do niektórych części Konwencji dotyczących obszarów wchodzących w zakres wyłącznej kompetencji Wspólnoty, mianowicie koordynacji systemów 1 Rada upoważniła państwa członkowskie do przyjęcia KPM decyzją 2007/431/WE z dnia 7 czerwca 2007 r. (Dz.U. L 161 z , s. 63). PL 2 PL

4 zabezpieczenia społecznego na podstawie rozporządzenia Rady (EWG) 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, przyjętego na mocy art. 42 Traktatu WE. Artykuły 13 ust. 2 lit. c) oraz 14b rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 są przepisami szczególnymi dotyczącymi marynarzy i rybaków. Stosowanie rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 zostało rozszerzone na obywateli krajów trzecich rozporządzeniem (WE) nr 859/2003 z dnia 14 maja 2003 r. W rozporządzeniu tym ustanowiono przepisy mające zastosowanie do obywateli krajów trzecich, zapewniając im podczas ich przemieszczania się w obrębie Unii Europejskiej takie same prawa do ochrony w ramach zabezpieczenia społecznego, z jakich korzystają obywatele UE. Rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 zostanie we właściwym czasie zastąpione rozporządzeniem (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, jak tylko zostanie przyjęty projekt rozporządzenia wykonawczego. W tekście MOP zarówno państwo bandery, jak i państwo zamieszkania odpowiadają za zabezpieczenie społeczne, lecz w różnych jego obszarach, natomiast według prawa WE, zgodnie z rozporządzeniami (EWG) nr 1408/71 i (WE) nr 883/2004, to państwo bandery jest z zasady państwem, którego ustawodawstwo w zakresie zabezpieczenia społecznego powinno być stosowane. W celu uregulowania potencjalnej kolizji przepisów między postanowieniami Konwencji z 2007 r. a dorobkiem prawnym WE dotyczącym koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego do tekstu Konwencji została włączona klauzula ochronna (art. 37). Celem tej klauzuli jest zabezpieczenie i zapewnienie pierwszeństwa prawa WE dotyczącego koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w przypadkach, w których zastosowanie Konwencji prowadziłoby do skutków innych niż te wynikające ze stosowania odpowiednich przepisów WE. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości w sprawie AETR dotyczącym kompetencji zewnętrznej państwa członkowskie nie mogą bez upoważnienia ze strony Wspólnoty ratyfikować Konwencji z 2007 r., jako że jej postanowienia dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego wpływają na korzystanie przez Wspólnotę z wyłącznej kompetencji w tym obszarze. W związku z tym, oraz w celu zapewnienia przestrzegania ustanowionego w Traktacie podziału kompetencji między Wspólnotą a państwami członkowskimi, Komisja proponuje, aby Rada udzieliła państwom członkowskim upoważnienia do ratyfikowania Konwencji nr 188 w interesie Wspólnoty. Kontekst ogólny Konwencja nr 188 jest zgodna z misją MOP, do której należy ustanowienie międzynarodowych standardów pracy dla sektora rybołówstwa w celu upowszechniania godnej pracy dla rybaków. W Konwencji nr 188 uwzględnia się fakt, że z uwagi na szczególny charakter sektora i związane z tym szczególne warunki pracy i życia rybacy wymagają specjalnej ochrony. W Konwencji zawarto dziewięć odrębnych grup norm: I. Definicje i zakres, II. Zasady PL 3 PL

5 ogólne, III. Minimalne wymagania pracy na statkach rybackich, IV. Warunki służby, V. Zakwaterowanie i wyżywienie, VI. Opieka medyczna, ochrona zdrowia i zabezpieczenie społeczne, VII. Przestrzeganie i egzekwowanie, VIII. Zmiana załączników I, II i III oraz IX. Postanowienia końcowe. W celu wykonania Konwencji nr 188 zawarto w niej wymóg, aby zarówno państwa bandery, jak i państwa portu wprowadziły system przestrzegania i egzekwowania jej postanowień. W Konwencji wprowadzono również klauzulę traktowania nieuprzywilejowanego wykluczającą uprzywilejowane traktowanie statków z państw, które nie ratyfikowały Konwencji, w porównaniu do traktowania statków pływających pod banderą państwa, które ją ratyfikowało. W odniesieniu do wielu zagadnień, których dotyczy KPM, istnieje obszerny wspólnotowy dorobek prawny wywodzący się z art. 42, 71, 137 i 138 Traktatu. Kwestie dotyczące kompetencji dzielonych, na które ma wpływ Konwencja z 2007 r., stanowią znaczną część postanowień zawartych w jej tekście. Wspólnota korzysta z przysługujących jej kompetencji między innymi w odniesieniu do dziedzin takich jak prawo pracy, warunki pracy, bezpieczeństwo i ochrona zdrowia, zakwaterowanie oraz wymogi bezpieczeństwa dotyczące budowy i konserwacji statków rybackich. Umowy o partnerstwie w sprawie połowów między UE a krajami trzecimi również zawierają klauzulę społeczną odnoszącą się do standardów MOP. W Niebieskiej księdze polityki morskiej UE (Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej) popiera się ratyfikację i stosowanie międzynarodowych konwencji dotyczących pracy w sektorach gospodarki morskiej, w tym Konwencji nr 188. Obowiązujące przepisy objęte wnioskiem Brak obowiązujących przepisów w dziedzinie objętej wnioskiem. Spójność z pozostałymi obszarami polityki i celami Unii 2. KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENA SKUTKÓW Konsultacje z zainteresowanymi stronami Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy specjalistycznej Nie zaistniała potrzeba skorzystania z pomocy ekspertów zewnętrznych. Ocena skutków W związku z powyższym nie istnieje potrzeba rozważenia kilku wariantów. PL 4 PL

6 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU Krótki opis proponowanych działań Należy zapewnić stosowanie przepisów wspólnotowych w odniesieniu do zagadnień, które są przedmiotem Konwencji nr 188, oraz wyraźnie zasygnalizować na forum światowym, że Wspólnota przywiązuje dużą wagę do Konwencji nr 188 oraz do warunków pracy i życia rybaków. W przeciwieństwie do innych forów międzynarodowych zasady działania MOP nie przewidują procesu formalnego podpisywania przed ratyfikacją. Zgodnie z przyjętymi przez MOP zasadami podpisywanie zastąpione zostało procedurą głosowania prowadzącą do przyjęcia, która ma znaczenie równorzędne z podpisaniem. Konwencja, o której mowa, została przyjęta w drodze głosowania w dniu 14 czerwca 2007 r. podczas Międzynarodowej Konferencji Pracy, ale jeszcze nie weszła w życie. Chociaż to jedynie państwa mogą przystąpić do Konwencji, pozostaje faktem, że Komisja w imieniu Wspólnoty Europejskiej była mocno zaangażowana w przygotowanie i negocjacje poprzez koordynację na szczeblu Unii Europejskiej. Ze względu na trójstronny charakter MOP w negocjacjach i głosowaniu nad przyjęciem Konwencji nr 188 wzięli udział przedstawiciele rządów, pracodawców i pracowników. Komisja ułatwiała również koordynację na szczeblu UE, organizując, we współpracy z prezydencją UE, spotkania ekspertów państw członkowskich i konsultacje z unijnymi i międzynarodowymi partnerami społecznymi. Komisja była obecna jako aktywny obserwator. Należy zauważyć, że wspomniana powyżej Konwencja powinna możliwie jak najszybciej wejść w życie. Z uwagi na fakt, że kompetencje w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego należą do Wspólnoty, państwa członkowskie nie mogą ratyfikować Konwencji bez upoważnienia ze strony Wspólnoty. Komisja wnosi, aby Rada upoważniła państwa członkowskie do ratyfikowania Konwencji nr 188 w interesie Wspólnoty. Decyzja przyjęta na podstawie niniejszego wniosku umożliwi zatem państwom członkowskim podjęcie bez dalszej zwłoki odpowiednich kroków zmierzających do ratyfikacji i zachęci je do nich. Podstawa prawna Artykuł 42 TWE. Zasada pomocniczości Niniejszy wniosek wchodzi w zakres wyłącznych kompetencji Wspólnoty. Zasada pomocniczości nie ma zatem zastosowania. Zasada proporcjonalności Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności z następujących względów: PL 5 PL

7 Wybór instrumentów Proponowane instrumenty: inne. Inne instrumenty byłyby niewłaściwe z następujących względów: Nie dotyczy i niewłaściwe. 4. WPŁYW NA BUDŻET Wniosek nie ma wpływu finansowego na budżet Wspólnoty. 5. INFORMACJE DODATKOWE Szczegółowe wyjaśnienie wniosku PL 6 PL

8 2008/0107 (CNS) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca państwa członkowskie do ratyfikowania, w interesie Wspólnoty Europejskiej, Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r. (Konwencja nr 188) RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 42 w związku z art. 300 ust. 2 akapit pierwszy zdanie pierwsze oraz art. 300 ust. 3 akapit pierwszy, uwzględniając wniosek Komisji 2, uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego 3, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Konwencja nr 188 Międzynarodowej Organizacji Pracy (zwane dalej odpowiednio Konwencją i MOP ) dotycząca pracy w sektorze rybołówstwa została przyjęta dnia 14 czerwca 2007 r. podczas poświęconej pracy na morzu sesji Międzynarodowej Konferencji Pracy MOP, zwołanej w Genewie, w trakcie której wszystkie delegacje państw członkowskich UE głosowały za jej przyjęciem 4. (2) Konwencja stanowi poważny wkład w funkcjonowanie sektora rybołówstwa na poziomie międzynarodowym, upowszechniając godną pracę dla rybaków oraz uczciwsze warunki konkurencji dla właścicieli statków rybackich, dlatego jest pożądane, aby jej postanowienia weszły w życie możliwie jak najszybciej. (3) Komisja, Rada i Parlament Europejski popierają ratyfikację międzynarodowych konwencji dotyczących pracy, które MOP klasyfikuje jako uaktualnione, traktując to jako przyczynienie się do starań UE na rzecz upowszechniania godnej pracy dla wszystkich w UE i poza nią 5. (4) Artykuł 19 ust. 8 Konstytucji MOP stanowi, co następuje: W żadnym razie przyjęcie przez Konferencję konwencji lub zalecenia lub ratyfikacja konwencji przez Członka nie mogą być uważane jako mające wpływ na jakąkolwiek ustawę, decyzję, zwyczaj Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. MOP, Międzynarodowa Konferencja Pracy, protokół tymczasowy, sesja dziewięćdziesiąta szósta, Genewa, 2007, nr 12 i nr 25. COM(2006) 249 wersja ostateczna i SEC(2006) 643; konkluzje Rady z dn. 30 listopada 1 grudnia 2006 r., posiedzenie; rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie upowszechniania godnej pracy dla wszystkich. PL 7 PL

9 lub umowę, zapewniające zainteresowanym pracownikom bardziej korzystne warunki aniżeli te, które przewiduje konwencja lub zalecenie. (5) Niektóre postanowienia Konwencji dotyczą dziedzin wchodzących w zakres wyłącznych kompetencji Wspólnoty w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. (6) Wspólnota nie może ratyfikować Konwencji, ponieważ jedynie państwa mogą być jej stronami. (7) Rada powinna zatem upoważnić państwa członkowskie, związane przepisami wspólnotowymi dotyczącymi koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zgodnie z art. 42 Traktatu, do ratyfikowania Konwencji w interesie Wspólnoty na warunkach określonych w niniejszej decyzji, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Niniejszym upoważnia się państwa członkowskie do ratyfikowania, w zakresie należącym do kompetencji Wspólnoty, Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r., przyjętej dnia 14 czerwca 2007 r. Artykuł 2 Państwa członkowskie powinny dołożyć starań w celu podjęcia odpowiednich kroków prowadzących do możliwie najszybszego przedłożenia dokumentów ratyfikacyjnych Konwencji Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy, najlepiej przed dniem 31 grudnia 2012 r. Rada oceni postępy ratyfikacji przed styczniem 2012 r. Artykuł 3 Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską. Sporządzono w Brukseli dnia [ ] r. W imieniu Rady Przewodniczący PL 8 PL