ZNACZENIE NOWEGO ANALOGU SOMATOSTATYNY 99m Tc-HYNIC-TOC W DIAGNOSTYCE ZRÓŻNICOWANEGO RAKA TARCZYCY

Transkrypt

1 Nowiny Lekarskie 2007, 76, 1, 3 8 MAGDALENA MATYSIAK-GRZEŚ, RAFAŁ CZEPCZYŃSKI, MARIA GRYCZYŃSKA, MACIEJ BĄCZYK, JERZY SOWIŃSKI ZNACZENIE NOWEGO ANALOGU SOMATOSTATYNY Tc-HYNIC-TOC W DIAGNOSTYCE ZRÓŻNICOWANEGO RAKA TARCZYCY NEW SOMATOSTATIN ANALOGUE Tc-HYNIC-TOC IN THE DIAGNOSIS OF DIFFERENTIATED THYROID CANCER Katedra i Klinika Endokrynologii, Przemiany Materii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Jerzy Sowiński Streszczenie Wstęp. Liczne badania donoszą o ekspresji receptorów somatostatynowych u pacjentów ze zróżnicowanym rakiem tarczcy (DTC, differentiated thyroid cancer). W ostatnim czasie zsyntetyzowano analog somatostatyny znakowany Tc. Celem pracy była ocena przydatności scyntygrafii z użyciem analogu somatostatyny Tc-HYNIC-TOC w diagnostyce niejodochwytnych przerzutów DTC. Materiał i metody. Badaniem objęto 12 chorych (2 mężczyzn, 10 kobiet; w wieku od 35 do 74 lat) z histologicznie potwierdzonym DTC (9 chorych z rakiem brodawkowatym, 2 z rakiem pęcherzykowym, 2 z rakiem oksyfilnym), u których nie stwierdzono jednoznacznych patologicznych ognisk wychwytu znacznika w scyntygrafii poterapeutycznej całego ciała z użyciem 131-I, pomimo wysokiego poziomu tyreoglobuliny (Tg) w czasie stymulacji endogennym hormonem tyreotropowym (TSH). Wszyscy chorzy byli w przeszłości poddani całkowitej tyreoidektomii i ablacyjnemu leczeniu radiojodem. Scyntygrafię z użyciem Tc-HYNIC-TOC (Tektrotyd, POLATOM) wykonywano 2 i 4 godziny po podaniu radiofarmaceutyku o aktywności 740 MBq (20 mci). U chorych wykonano również inne badania obrazowe (USG, RTG klatki piersiowej, tomografię komputerową (CT, computed tomography), rezonans magnetyczny (NMR, nuclear magnetic resonanse). Wyniki. Obrazy uzyskane w scyntygrafii Tc-HYNIC-TOC po 2 i po 4 godzinach nie różniły się istotnie. W 10 przypadkach uzyskano wynik prawdziwie pozytywny zmiany o lokalizacji wskazanej w scyntygrafii zostały uwidocznione również w innych badaniach obrazowych. W pozostałych 2 przypadkach uzyskano wynik fałszywie negatywny pomimo wykazania obecności zmian o charakterze przerzutów w badaniach obrazowych (USG, RTG, CT) nie ujawniono ognisk patologicznego gromadzenia znacznika w scyntygrafii Tc-HYNIC-TOC. Czułość metody oceniono na 83,3%. Wychwyt w rzucie loży tarczycy stwierdzono u 3 chorych, w węzłach chłonnych szyi lub śródpiersia u 5 chorych, a w kościach u 1 chorego. U 4 chorych uwidoczniono gromadzenie znacznika w przerzutach do płuc. U 2 badanych nie wykazano wychwytu radiofarmaceutyku Tc-HYNIC-TOC nie uwidocznił małych (poniżej 10 mm) przerzutów do płuc stwierdzanych w CT. Wnioski. Scyntygrafia przeprowadzona z użyciem Tc-HYNIC-TOC może być przydatna w diagnostyce niejodochwytnych przerzutów DTC. Wykazana za pomocą scyntygrafii receptorowej obecność receptorów dla somatostatyny w komórkach DTC, może być wykorzystana do planowania terapii: leczenia chirurgicznego lub izotopowego. SŁOWA KLUCZOWE: zróżnicowany rak tarczycy, analogi somatostatyny, scyntygrafia. Summary Introduction. Several studies have reported on the expression of somatostatin receptors in patients with differentiated thyroid cancer (DTC). Recently a new somatostatin analogue labelled with Tc ( Tc-HYNIC-TOC) has been synthetized. AIM of this study was to evaluate the utility of Tc-HYNIC-TOC in the radionuclide imaging in patients with non-iodine avid metastases of DTC. Material and methods. The study group included 12 patients (2 men, 10 women; age range years) with histologically confirmed DTC (9 patients with papillary cancer, 2 with follicular cancer, 2 with oxyphilic cancer) with lack of evident pathological uptake of radioiodine in whole body scan (WBS) despite elevated thyroglobulin (Tg) levels under thyroid-stimulating hormone (TSH) stimulation. All patients previously underwent total thyroidectomy and radioiodine therapy. The scintigraphy using Tc-HYNIC-TOC (Tektrotyd, POLATOM) was performed 2 and 4 hours post injection of 20 mci (740 MBq) of the tracer. Other imaging techniques were also employed and analysed in individual cases (US, RTG, CT, MRI). Results. Images obtained 2 and 4 hours p.i. were similar. HYNIC-TOC scintigraphy was true positive in 10 and false negative in 2 cases, which resulted in a sensitivity of 83.3%. Uptake in the thyroid bed was found in 3 cases, in the lymph nodes in 5 patients and in the bones in 1 case. In 4 cases uptake in the lung metastases was found. HYNIC-TOC failed to demostrate miliary pulmonary metastases in 2 patients. Conclusion. The scintigraphy using Tc -HYNIC-TOC showed promising results in the diagnosis of DTC. Confirmation of the presence of somatostatin receptors with this method may be used for treatment planning: surgery or radionuclide therapy. KEY WORDS: differentiated thyroid cancer, somatostatin analogue, scintigraphy.

2 4 Magdalena Matysiak-Grześ i inni Wstęp Zróżnicowany rak tarczycy (DTC, differentiated thyroid cancer) jest najczęstszym nowotworem gruczołów dokrewnych. Przebieg naturalny choroby w głównej mierze zależny jest od rozpoznania histopatologicznego oraz stopnia zaawansowania w momencie rozpoznania. Leczeniem z wyboru jest leczenie chirurgiczne totalna tyreoidektomia z następczą ablacją pozostałych resztek gruczołu przy użyciu 131-I. Monitorowanie skuteczności leczenia lub progresji choroby polega na pomiarze tyreoglobuliny, która jest najczulszym i najbardziej specyficznym markerem DTC [1, 2]. W przypadku wzrostu tyreoglobuliny wykonuje się scyntygrafię całego ciała (WBS, whole body scan) za pomocą radiojodu (72 h po podaniu 3 mci 131-I) po uprzedniej stymulacji endo- lub egzogennym TSH. Pacjenci, u których wysoki poziom tyreoglobuliny koreluje z uwidocznionymi w WBS ogniskami wychwytu znacznika, poddawani są terapii 131-I. Niestety w około 30% przypadków DTC nie wychwytuje radiojodu w wystarczającym stopniu [3, 4]. W sytuacji, gdy pomimo wysokiego poziomu tyreoglobuliny WBS jest negatywna, zaleca się wykonanie szeregu innych badań, mających na celu wizualizację niejodochwytnych przerzutów. Udowodnioną skuteczność w ich lokalizacji ma (18)F-FDG PET [5, 6, 7, 8]. Badanie to wykazuje obecność patologicznych ognisk gromadzenia znacznika nawet wtedy, gdy inne metody (USG, CT, computed tomography, NMR, nuclear magnetic resonanse) nie wykazują jeszcze żadnych nieprawidłowości. Jednakże ze względu na mniejszą dostępność nie zawsze może być rutynowo wykonywane. Stosowane są również inne radiofarmaceutyki, jak np. Tctetrofosmina czy Tc-MIBI [9, 10]. Badania z ich użyciem, w porównaniu z 18F-FDG-PET, cechuje większa dostępność, łatwość przeprowadzenia i niezależność od poziomu glukozy we krwi, a także niska dawka promieniowania. Natomiast czułość tych badań jest niższa [11, 12, 13]. W innej metodzie lokalizacji niejodochwytnych ognisk raka tarczycy wykorzystuje się radiofarmaceutyki, które specyficznie wiążą się z receptorami dla somatostatyny (SSTR) obecnymi na komórkach raka tarczycy [14, 15 ]. Dotychczas do celów scyntygrafii receptorowej w diagnostyce DTC stosowano 111 In-DTPA-oktreotyd (OctreoScan) [16, 17, 18, 19]. Od niedawna dostępny jest również analog somatostatyny znakowany technetem, Tc-EDDA/HYNIC-TOC ( Tc-TOC), który ma korzystniejsze właściwości fizyczne i farmakokinetyczne niż analog znakowany 111-indem [20, 21, 22, 23]. Oba analogi wykazują powinowactwo do SSTR 2 natomiast Tc-HYNIC-TOC wiąże się również z receptorami SSTR 3 i SSTR 5. Celem niniejszej pracy była ocena przydatności znakowanego technetem analogu somatostatyny, Tc-HYNIC-TOC, w diagnostyce niejodochwytnych przerzutów DTC. Materiał i metody Badaniem objęto 12 chorych z DTC w różnych stadiach choroby (tab. 1.). W grupie badanej było 10 kobiet i 2 mężczyzn w wieku od 35 do 74 lat. Wszyscy pacjenci poddani byli totalnej tyreoidektomii od 2 do 20 lat wcześniej (średnio 10,8 lat). Histopatologicznie potwierdzono obecność raka brodawkowatego u 8 chorych, raka pęcherzykowego u 2 chorych i raka oksyfilnego u 2 chorych. Leczenie operacyjne uzupełniono leczeniem 131-I w dawce od 2198 MBq do 5550 MBq, zależnej od zaawansowania choroby, średnio 2881 MBq. W trakcie dalszego leczenia pacjenci otrzymali od 1 do 8 dawek terapeutycznych 131-I, łącznie średnio 20,7 GBq (min 5,6 GBq, max 34,8 GBq), z powodu podwyższonych wartości tyreoglobuliny (Tg) (średnia 112,6 ng/ml) i /lub uwidocznionych ognisk patologicznego wychwytu znacznika w scyntygrafii wykonanej 72 h po podaniu 117 MBq 131-I. Podczas badań kontrolnych, w warunkach stymulacji endo- lub egzogennym TSH, rutynowo wykonywano oznaczenie Tg (metodą immunoradiometryczną IRMA, immunoradiometric assay, zestawami firmy BRAHMS) i przeciwciał przeciw tyreoglobulinie [(atg) metodą radioimmu-nologiczą RIA, zestawami firmy BRAHMS], USG szyi, RTG klatki piersiowej oraz WBS. W przypadkach, w których było to uzasadnione, wykonano również CT klatki piersiowej. Pomimo wysokiego poziomu Tg bądź atg u wszystkich pacjentów scyntygrafia poterapeutyczna wykonana od 7 do 10 dni po ostatniej dawce terapeutycznej 131-I nie wykazała wyraźnych ognisk patologicznego gromadzenia znacznika (brak korelacji pomiędzy wartością Tg i atg a obrazem WBS). Chorych tych zakwalifikowano do scyntygrafii Tc-HYNIC-TOC. Czas jaki minął od ostatniej dawki terapeutycznej 131-I do dnia wykonania scyntygrafii Tc-HYNIC-TOC wynosił średnio 10,8 miesięcy (min 2, max 20). Wszyscy pacjenci zostali poinformowani o celach badania i wyrazili zgodę na jego przeprowadzenie. Do scyntygrafii użyto Tc-EDDA/HYNIC-TOC otrzymany z zestawów radiofarmaceutycznych Mtc- K20 (Tektrotyd) produkcji Ośrodka Badawczo- Rozwojowego Izotopów POLATOM w Świerku. Procedurę znakowania Tc-EDDA/HYNIC-TOC przeprowadzono zgodnie z zaleceniem producenta, inkubując radiofarmaceutyk z Tc (Amersham- Health) przez 30 min w temperaturze 80 C. Czystość radiochemiczna Tc-EDDA/HYNIC-TOC oceniana 2 metodami: chromatografii odwrotnej fazy na minikolumnach C18 SepPack oraz chromatografii cienkowarstwowej w poszczególnych badaniach wynosiła 94,9 98,1%. Każdemu choremu podawano dożylnie 740 MBq (20 mci) Tc-EDDA/HYNIC-TOC w 1 ml soli fizjologicznej. Rejestrację obrazów przeprowadzono dwukrotnie: w 2 i 4 h po podaniu znacznika, używając dwugłowicowej gammakamery Varicam (Elscint) wyposażonej w kolimatory niskoenergetyczne ogólnego zastosowania.

3 Znaczenie nowego analogu somatostatyny Tc-HYNIC-TOC w diagnostyce zróżnicowanego raka tarczycy 5 U każdego pacjenta wykonano scyntygrafię całego ciała w projekcji przedniej i tylnej (czas akwizycji 24 min, macierz 256 x 1024) oraz scyntygrafię Tab. 1. Charakterystyka grupy i dane kliniczne pacjentów Nr Płeć [K/M] Wiek [lata] Rozpoznanie histopatologiczne Dawka łączna izotopu131-i (MBq) Lokalizacja zmian przerzutowych uwidocznionych w scyntygrafii HYNIC-TOC Wynik HYNIC-TOC Inne badania obrazowe potwierdzające obecność przerzutów Tyreoglobulina Tg (ng/ml) 1. K 62 Rak brodawkowaty 19,05 Węzły chł. PD USG K 70 Rak pęcherzykowy 25,53 Loża tarczycy, płuca, kości PD KT, RTG, USG K 59 Rak pęcherzykowy 23,29 Loża tarczycy, płuca PD KT, RTG, TATE 71,85 4. K 56 Rak brodawkowaty 37,00 - NU KT, RTG, USG, TATE, MDP 34,47 5. K 74 Rak brodawkowaty 7,78 - NU KT, USG 0,26 6. K 35 Rak brodawkowaty 26,64 Węzły chł. PD USG 97,94 7. M 69 Rak brodawkowaty 24,79 Węzły chł. PD KT, USG 0,08 8. K 70 Rak brodawkowaty 11,10 Węzły chł. PD USG 90,7 9. K 34 Rak brodawkowaty 33,30 Loża tarczycy PD KT, USG, MIBI 29, M 59 Rak oksyfilny 29,23 Płuca, węzły chł. PD USG, MIBI 158,9 11. K 60 Rak oksyfilny 28,86 Płuca PD RTG, KT 184, K 35 Rak brodawkowaty 16,65 Węzły chł. PD USG 13,74 PD wynik prawdziwie dodatni, NU wynik negatywnie ujemny.

4 6 Magdalena Matysiak-Grześ i inni głowy, szyi i klatki piersiowej (czas akwizycji 15 min, macierz 256 x 256). Obrazy scyntygraficzne oceniane były niezależnie przez dwóch lekarzy, którzy nie znali wyników innych badań obrazowych i laboratoryjnych uzyskanych u tych chorych. Interpretacja polegała na ocenie fizjologicznej dystrybucji radiofarmaceutyku w ciele oraz na lokalizacji patologicznych ognisk gromadzenia znacznika. Wyniki W tabeli 1. zawarte są informacje o pacjentach biorących udział w badaniu. Na obrazach scyntygraficznych całego ciała wykonanych 2 i 4 h po podaniu znacznika u wszystkich chorych uwidoczniono intensywne fizjologiczne gromadzenie aktywności w śledzionie, wątrobie i pęcherzu moczowym. U części pacjentów niewielką aktywność obserwowano także w obrębie błony śluzowej jamy nosowej i jamy ustnej, a rzadziej w jelitach. Czas, w którym wykonywano rejestrację obrazów nie miał istotnego wpływu na wykrywanie ognisk patologicznych, zmiany te równie często występowały na obrazach uzyskanych 2 i 4 h po podaniu znacznika. Spośród 12 przeprowadzonych badań Tc-HYNIC- TOC, w 10 przypadkach uzyskane wyniki zakwalifikowano jako prawdziwie dodatnie zmiany o lokalizacji wskazanej w scyntygrafii zostały uwidocznione również w innych badaniach obrazowych. W pozostałych 2 przypadkach ognisk patologicznego gromadzenia znacznika nie ujawniono, pomimo wykazania obecności zmian o charakterze przerzutów w innych badaniach obrazowych. Wyniki te zakwalifikowano jako fałszywie ujemne. Czułość metody wyniosła 83,3%. Obrazy scyntygraficzne uwidoczniły patologiczne gromadzenie znacznika w rzucie loży tarczycy (u 3 chorych), w węzłach chłonnych szyi lub śródpiersia (u 5 chorych), w płucach (u 4 chorych) i w kościach: udowej i ciemieniowej (u 2 chorych). Zmiany w płucach we wszystkich przypadkach uwidoczniono również w RTG i CT klatki piersiowej (badanie CT klatki piersiowej każdorazowo wykazało więcej ognisk niż Tc-HYNIC-TOC). Zmiany węzłowe w jednym przypadku uwidoczniono w badaniu CT klatki piersiowej, a w 3 przypadkach w USG szyi. Zmiany zlokalizowane w loży tarczycy również uwidoczniono w USG szyi. Ognisko patologicznego gromadzenia radiofarmaceutyku uwidocznione w kości udowej u pacjenta nr 2, zostało badaniem histopatologicznym potwierdzone jako przerzut DTC. Natomiast ognisko patologicznego gromadzenia radiofarmaceutyku widoczne w kości ciemieniowej u pacjenta nr 8 zostało uwidocznione także w badaniach CT i NMR głowy, na podstawie których postawiono rozpoznanie oponiaka. U jednego z pacjentów z ujemnym wynikiem scyntygrafii Tc-HYNIC-TOC wykonano scyntygrafię z użyciem innego analogu somatostatyny Tc-HYNIC-TATE. W badaniu tym wykazano ogniska patologicznego gromadzenia znacznika w płucach i w kościach. Ogniska w płucach uwidoczniono także w CT klatki piersiowej, natomiast ogniska w kościach ujawniła również scyntygrafia MDP kości. U drugiego z pacjentów fałszywie ujemnych ogniska w płucach o możliwym charakterze przerzutów uwidoczniono za pomocą CT klatki piersiowej, natomiast USG wykazało obecność powiększonych węzłów chłonnych szyjnych. U wszystkich pacjentów z rozpoznanym rakiem pęcherzykowym lub oksyfilnym scyntygrafia została zakwalifikowana jako prawdziwie dodatnia. W grupie pacjentów z rakiem brodawkowatym wynik prawdziwie dodatni uzyskano w 5 przypadkach, w pozostałych dwóch wyniki zakwalifikowano jako fałszywie ujemnie. Średnia wartość Tg w grupie pacjentów z pozytywnym wynikiem scyntygrafii wynosiła 100,64 ng/ml. W grupie z wynikiem negatywnym 17,6 ng/ml. Wartość maksymalna Tg z jednoczesnym brakiem ognisk patologicznego wychwytu znacznika wyniosła 34,47 ng/ml. Dyskusja Receptory somatostatynowe (SSTR), pośredniczące w antyproliferacyjnym efekcie działania somatostatyny, obecne są zarówno w zdrowych komórkach, jak i w komórkach niektórych nowotworów szczególnie pochodzenia neuroendokrynnego [24]. Nadekspresja SSTR w tych guzach daje możliwość zastosowania znakowanych peptydów, które swoiście wiążą się z receptorami. OctreoScan analog somatostatyny znakowany indem 111-In wykazuje powinowactwo do SSTR typu 2 [25], obecnych m.in. na komórkach DTC [26]. Przeprowadzone dotychczas badania z użyciem oktreotydu do celów scyntygrafii receptorowej dały kontrowersyjne wyniki. Podczas gdy w badaniach Baudin i wsp. [19], Postema i wsp. [27] oraz Stokkela i wsp. [18] wykazano czułość metody powyżej 70%, to w badaniach przeprowadzonych przez Garina i wsp. [28] oraz Valli i wsp. [29] czułość została określona na mniej niż 30%. Powyższe rozbieżności wynikać mogą z różnych zasad kwalifikacji pacjentów do badań, a także ze zbyt małych grup badawczych. Ze względu na takie wady OctreoScanu, jak niekorzystne właściwości fizyczne emitowanego przez ind-111 promieniowania gamma, wysoką cenę oraz długi czas rejestracji obrazów, starano się znaleźć alternatywny radiofarmaceutyk. Niedawno zsyntetyzowano analog somatostatyny znakowany technetem Tc izotopem optymalnym do diagnostyki nuklearnej, tanim i łatwo dostępnym [22]. W pracach nad syntezą nowych analogów somatostatyny oraz potwierdzeniem ich powinowactwa do receptorów w badaniach na liniach komórkowych uczestniczył również zespół OBRI Polatom po kierunkiem R. Mikołajczak [30]. W dotychczas opublikowanych badaniach wykazano wyższość znacznika technetowego Tc-HYNIC-TOC nad 111-In-oktreotydem [20, 21, 22, 23]. Doniesienia na temat zastosowania Tc-HYNIC-TOC

5 Znaczenie nowego analogu somatostatyny Tc-HYNIC-TOC w diagnostyce zróżnicowanego raka tarczycy 7 w diagnostyce niejodochwytnych DTC są nieliczne. Gabriel i wsp. [31] porównali skuteczność 18F-FDG-PET i Tc-HYNIC-TOC w wykrywaniu ognisk DTC i wykazali dużą czułość metody HYNIC-TOC, która jednak okazała się być niższa niż czułość 18F-FDG-PET (odpowiednio 66% i 87,5%). W naszych badaniach czułość Tc-HYNIC-TOC oceniono na 83,3 %, co potwierdza wysoką przydatność nowego radiofarmaceutyku do diagnostyki przerzutów DTC. Scyntygrafia z użyciem Tc-HYNIC-TOC okazała się jednak niewystarczająca do uwidocznienia bardzo małych przerzutów, na co wskazuje porównanie wyników CT klatki piersiowej i obrazów scyntygraficznych u pacjentów nr 4, 7 i 8, i 11. Podobną zależność wykazał Gabriel i wsp. [31]. W porównaniu z badaniami z użyciem stosowanego dotychczas powszechnie oktreotydu znakowanego 111-In uzyskaliśmy czułość podobną a niekiedy nawet znacznie wyższą [18, 19, 27, 28, 29], co dowodzi, iż Tc-HYNIC- TOC z powodzeniem może zastąpić OctreoScan. W związku z korzystniejszymi właściwościami fizycznymi izotopu Tc, chory narażony jest na mniejszą dawkę pochłoniętą. Obrazowanie wykonuje się 2 i 4 h po podaniu znacznika, co sprawia, że badanie jest mniej czasochłonne w porównaniu ze scyntygrafią OctreoScanem, w której obrazowanie wykonuje się 24 i 48 h po podaniu radiofarmaceutyku [22]. W przypadku scyntygrafii Tc-HYNIC-TOC krótszy jest też czas akwizycji. Scyntygrafia może być wykonana w dowolnym terminie przez zakłady stale dysponujące generatorem molibdenowo-technetowym. Istotne znaczenie ma też kilkakrotnie niższy koszt radiofarmaceutyku. Wykrycie ognisk gromadzenia analogu somatostatyny umożliwia ocenę zaawansowania choroby i pozwala na wskazanie zmian kwalifikujących się do leczenia operacyjnego. Jednocześnie wykazanie wysokiej ekspresji receptorów SSTR w przerzutach DTC umożliwia zastosowanie terapii radioizotopowej np. 90 Y-DOTA-TATE [32]. Metoda ta polega na podaniu choremu analogów somatostatyny związanych z emiterami promieniowania beta: itrem-90 ( 90 Y) lub lutetem-177 ( 177 Lu). Do terapii przy użyciu 90 Y-DOTA-TATE zakwalifikowanych zostało 4 pacjentów z badanej grupy. Wnioski Uzyskane wyniki wykazały przydatność Tc-HYNIC- TOC w wizualizacji niejodochwytnych przerzutów DTC u pacjentów z negatywnym wynikiem scyntygrafii 131- I. Wartość diagnostyczna tego znacznika pozwala na stosowanie go w rutynowej diagnostyce i planowaniu leczenia izotopowego u chorych z niejodochwytnymi przerzutami DTC. Piśmiennictwo 1. Ozata M., Suzuki S., Miyamoto T., Tsuan Liu R.T., Fierro-Renoy F., Degroot L.J.: Serum thyroglobulin in the follow-up of patients with treated differentiated thyroid cancer. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1994, 79, Lubin E., Meckli-Frish S., Zatz S. et al.: Serum thyroglobulinand iodine-131 whole body scan in the diagnosis and assessment of treatment for metastatic differentiated thyroid carcinoma. J. Nuclear Med., 1994, 35, Samaan N.A., Schultz P.N., Haynie T.P., Ordonez N.G.: Pulmonary metastasis of differentiated thyroid carcinoma: treatment results in 101 patients. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1995, 60, Lind P., Igerc I., Kohlfurst S.: Diagnosis, treatment and followup in the case of differentiated thyroid cancer. Wien. Med. Wochenschr., , 19-20, Feine U., Lietzenmayer R., Hanke J.P., Held J., Woehrle H., Mueller-Schauenburg W.: Fluorine-18-FDG and iodine-131- iodine uptake in thyroid cancer. J. Nucl. Med., 1996, 37, Schlueter B., Bohuslavizki K.H., Beyer W., Plotkin M., Buchert R., Clausen M.: Impact of FDG PET on patients with differentiated thyroid cancer who present with elevates thyroglobulin and negative 131-I scan. J. Nucl. Med., 2001, 42, Frilling A., Tecklenborg K., Gorges R., Weber F., Clausen M., Broelsch E.C.: Preoperative diagnostic value of 18-F fluorodeoxyglucose positron emission tomography in patients with radioiodine-negative recurrent well-differentiated thyroid carcinoma. Ann. Surg., 2001, 234, Borrego Dorado I., Gomez Camarero P., Ruiz Franco-Baux J.V., Rodriguez J.R., Vazquez Albertino R.J., Navarro Gonzalez E., Astorga Jimenez R.: F-18-fluordeoxyglucose positron emission tomography on patients with differentiated thyroid cancer who present elevated human serum thyroglobulin levels and negative I-131 whole body scan. Med. Nucl., 2005, 24, 1, Wu H.S., Liu F.Y., Huang W.S., Liu Y.C., Chang C.T., Kao C.H.: Technetium- tetrofosmin single photon emission computed tomography to detect metastatic papillary thyroid carcinoma in patients with elevated human serum thyroglobulin levels but negative I-131 whole body scan. Clin. Radiol., 2003, 58, 10, Hsu C.H., Liu F.Y., Yen R.F., Kao C.H.: Tc- MIBI SPECT in detecting metastatic papillary thyroid carcinoma in patients with elevated human serum thyroglobulin levels but negative I-131 whole body scan. Endocr. Res., 2003, 29, 1, Chen Y.K., Liu F.Y., Yen R.F., Kao CH.: Compare FDG-PET and Tc- tetrofosmin SPECT to detect metastatic thyroid carcinoma. Acad. Radiol., 2003, 10, 8, Wu Y.J., Wu H.S., Yen R.F., Shen Y.Y., Kao C.H.: Detecting metastatic neck lymph nodes in papillary thyroid carcinoma by 18F-2-deoxyglucose positron emmission tomography and Tc- tetrofosmin single photon emission computed tomography. Anticancer Res., 2003, 23, 3C, Wu H.S., Huang W.S., Liu Y.C., Yen R.F., Shen Y.Y., Kao C.H.: Comparison of FDG-PET and technetium- MIBI SPECT to detect metastatic cervical lymph nodes i well-differentiated thyroid carcinoma with elevated serum HTG, but negative I-131 whole body scan. Anticancer Res., 2003, 23, 5b, Ahlman H., Tisell L.E., Wangberg B. et al.: The relevance of somatostatin receptors in thyroid neoplasia. Yale J. Biol. Med., 1997, 70, Ain K.B., Taylor K.D., Tofiq S., Venkataraman G.: Somato-

6 8 Magdalena Matysiak-Grześ i inni statin receptor subtype expression in human thyroid and thyroid carcinoma cell lines. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1997, 82, 6, Giammarile F., Houzard C., Bournaud C., Hafdi Z., Sassolas G., Borson-Chazot F.: Diagnostic management of suspected metastatic thyroid carcinoma: clinical value of octreotide scintigraphy in patient with negative high-dose radioiodine scans. Eur. J. Endocrinol., 2004, 150, 3, Christian J.A., Cook G.J., Harmer C.: Indium-111-labelled octreotide scintigraphy in the diagnosis and management of noniodine avid metastatic carcinoma of the thyroid. Br. J. Cancer., 2003, 21, 89, 2, Stokkel M.P., Reigman H.I., Verkooijen R.B., Smit J.W.: Indium-111-Octreotide scintigraphy in differentiated thyroid carcinoma metastases that do not respond to treatment with high-dose I-131. J. Cancer Res. Clin. Oncol., 2003, 129, 5, Baudin E., Schlumberger M., Lumbroso J., Travagli J.P., Caillou B., Permentier C.: Octreotide scintigraphy in patints with differentiated thyroid carcinoma: contribution for patints with negative radioiodine scan. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1996, 81, Decristoforo C., Mather S.J., Cholewinski W., Donnemiller E., Riccabona G., Moncayo R.: -TcEDDA/HYNIC-TOC: a new -Tc-labelled radiopharmaceutical for imaging somatostatin receptor-positive tumors: first clinical result and intra-patint comparision with 111-In-labelled octreotide derivates. Eur. J. Nucl. Med., 2000, 27, Gabriel M., Decristiforo C., Donnemiller E. et al.: An intrapatient comparison of -Tc EDDA/HYNIC-TOC with 111- In-DTPA-octreotide for diagnosis of somatostatin receptor expressing tumors. J. Nucl. Med., 2003, 44, Bangard M., Behe M., Guhlke S., Otte R., Bender H., Maecke H.R., Biersack H.J.: Detection of somatostatin receptor-positive tumors using the new Tc-tricine-HYNIC-D-Phe1- Tyr3 octreotide: first result in patients and comparison with 111In-DTPA-D-Phe1-octreitide. Eur. J. Nucl. Med., 2000, 27, Decristoforo C., Melendez-Alafort L., Sosabowski J.K., Mather S.J.: -TC-HYNIC-[Tyr3]-octreotide for imaging somatostatin-positive tumors: preclinical evaluation and comparison with 111In-octreotide. J. Nucl. Med., 2000, 41, 6, Kimura N., Pilichowska M., Date F., Kimura I., Schindler M.: Immunohistohemical expression of somatostatin type 2A receptor in neuroendocrine tumors. Clin. Cancer Res., 1999, 5, 11, Gorges R., Kahaly G., Muller-Brand J., Macke H., Roser H.W., Bockisch A.: Radionuclide-labeled somatostatin analogues for diagnostic and theraputic purposes in non-medullary thyroid canser. Thyroid, 2001, 11, Ain K.B., Taylor K.D., Tofiq S., Venkataraman G.: Somatostatin receptor subtype expression in human thyroid and thyroid carcinoma cell lines. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1997, 82, 6, Postema P.T., Se Herder W.W., Reubi J.C., Oei H.Y., Kwekkeboom D.J., Bruining H.J. et al.: Somatostatin receptor scintigraphy in non-medullary thyroid cancer. Digestion, 1996, 57, Garin E., Devillers A., Le Cloirec J., Bernard A.M., Lesciuarch J., Herry J.Y. et al.: Use of indium-111 pentetreotide somatostatin receptor scintigraphy to detect reccurent thyroid carcinoma in patients without detecteble iodine uptake. Eur. J. Nucl. Med., 1998, 25, 7, Valli N., Catargi B., Ronci N., Leccia F., Guyot M., Roger P. et al.: Evaluation of indium-111 pentetreotide somatostatin receptor scintigraphy to detect recurrent thyroid carcinoma in patients with negative radioiodine scintigraphy. Thyroid, 1999, 9, Storch D., Behe M., Mikołajczak R. et al.: Evaluation of [Tc/EDDA/HYNIC0] octreotide derivatives compared with [111-In-DOTA0,Tyr3, Tyr8] octreotide and [111-In- DTPA0]octreotide: does tumor or pancreas uptake correlate with the rate of internalization? J. Nucl. Med., 2005, 46, 9, Gabriel M., Froehlich F., Decristoforo C., Ensinger C., Donnemiller E., Guggenberg E., Heute D., Moncayo R.: -Tc- EDDA/HYNIC-TOC and 18F-FDG in thyroid cancer patients with negative 131I whole-body scans. J. Nucl. Med., 2004, 31, 3, Teunissen J.J., Kwekkeboom D.J., Kooij P.P., Bakker W.H., Krenning E.P.: Peptide receptor radionuclide therapy for nonradioiodine-avid differentiated thyroid carcinoma. J. Nucl. Med., 2005, 46, Suppl. 1, 107S-14S. Adres do korespondencji: Szpital Kliniczny nr 2 im H. Święcickiego ul. Przybyszewskiego Poznań tel. (061) , fax (061)