Czy węgiel pozostanie dominującym

Transkrypt

1 Polska mieszanka energetyczna Czy węgiel pozostanie dominującym graczem? Janusz Olszowski Prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej

2 2

3 mln ton Światowe wydobycie węgla kamiennego - mln t Źródło: Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Oddział Katowice 3

4 mln ton Światowe wydobycie węgla brunatnego - mln t , ,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0,0 wydobycie węgla brunatnego ,5 933,9 976,7 934, , , ,9 841,2 890,6 905,7 854,3 837,6 828,7 Źródło: Główny Urząd Statystyczny; Statista The portal for statistics - 4

5 mln ton Główni producenci węgla kamiennego w UE w latach mln t - 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Czechy Niemcy Polska Hiszpania Wielka Brytania ,6 7,6 76,5 4,4 12, ,7 7,6 72,5 3,9 11, ,2 6,6 72,2 3,5 8, ,8 4,1 70,4 1,7 4,2 Źródło: Raport rynkowy Euracoal:

6 mln ton Główni producenci węgla brunatnego w UE w latach mln t - 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Bułgaria Czechy Niemcy Grecja Węgry Polska Rumunia Słowacja Słowenia ,6 40,4 183,0 52,5 9,5 65,5 22,9 2,2 4, ,6 38,2 178,2 50,6 9,5 63,7 22,0 2,2 3, ,6 38,1 177,7 46,6 9,1 63,1 22,7 1,8 3, ,2 38,5 171,5 32,6 9,2 60,2 23,0 1,8 3,3 Źródło: EURACOAL Market Report,

7 7

8 Lokalizacja zagłębi węglowych w Polsce Morze Bałtyckie Rosja Litwa Niemcy Dolnośląskie Zagłębie Węglowe Lubelskie Zagłębie Węglowe Białoruś Węgiel brunatny Górnośląskie Zagłębie Węglowe Węgiel kamienny Czechy Ukraina Źródło: Słowacja 8

9 Zasoby bilansowe węgla kamiennego w Polsce stan na 31 grudnia 2016 r ,44 mln ton 4 124,34 mln ton 7,04% ,58 mln ton 37,94% zagospodarowane 55,02% ,52 mln ton niezagospodarowane o zaniechanej eksploatacji Źródło:,,Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce PIG, Warszawa 2017

10 Zasoby bilansowe węgla brunatnego w Polsce stan na 31 grudnia 2016 r ,13 mln ton 16,30 mln ton 0,07% 1 353,65 mln ton 5,77% zagospodarowane niezagospodarowane 94,16% ,18 mln ton o zaniechanej eksploatacji Źródło: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce PIG, Warszawa

11 mln ton Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w Polsce w latach mln t węgiel kamienny 95,2 88,2 84, ,7 76,4 79, ,5 72,2 70,4 węgiel brunatny 52,6 57,9 59,3 56,4 56,3 62,8 64,3 65,5 63,7 63,1 60,2 Źródło:,,Informacja o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego( ) , Ministerstwo Gospodarki; Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Oddział Katowice EURACOAL Market Report, ; Węgiel brunatny PPWB, nr 1/

12 Producenci węgla kamiennego w Polsce wg stanu na dzień 24 lipca 2017 r. Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. 12 kopalń lub ich części Polska Grupa Górnicza Sp. z o.o. 9 kopalń Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. 4 kopalnie Tauron Wydobycie S.A. 3 kopalnie Węglokoks Kraj Lubelski Węgiel 1 kopalnia Bogdanka S.A. 1 kopalnia PG,,SILESIA Sp. z o.o. 1 kopalnia ZG,,SILTECH Sp. z o.o. 1 kopalnia ZG,,EKO-PLUS Sp. z o.o. 1 kopalnia 12

13 Producenci węgla brunatnego w Polsce wg stanu na dzień 24 lipca 2017 r. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. - 2 kopalnie Grupa Kapitałowa ZE PAK S.A. - 2 kopalnie Kopalnia Węgla Brunatnego Sieniawa Sp. z o.o. - 1 kopalnia Źródło: Materiały Porozumienia Producentów Węgla Brunatnego 13

14 mln ton Import i eksport węgla kamiennego w Polsce w latach mln t - 22,0 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0, Źródło:,,Instytut GSMiE PAN Kraków; Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Oddział Katowice eksport import 14

15 mln ton Zużycie węgla kamiennego i brunatnegow Polsce w latach mln t - 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0, zużycie węgla kamiennego (mln ton) 83,5 84,2 80,3 73,8 81,9 79,1 75,2 77,3 72,8 72,3 78,4 zużycie węgla brunatnego (mln ton) 60,1 57,3 57,7 56,0 55,7 60,2 63,3 65,0 63,2 63,0 60,4 Źródło: Zużycie paliw i nośników energii w ; GUS; Energia 2017, GUS; Fakty: Węgiel - Energetyka w Polsce Zbigniew Grudziński, Instytut GSMiE PAN - Kraków 15

16 Potencjał sektora węglowego w Polsce Firmy usługowe SEKTOR WĘGLOWY W POLSCE Producenci węgla kamiennego Zaplecze naukowo-badawcze Producenci maszyn i urządzeń górniczych Producenci węgla brunatnego 16

17 Miejsca pracy w polskim sektorze węglowym w 2016 r. Zatrudnienie w polskim górnictwie węgla kamiennego: Zatrudnienie w polskim górnictwie węgla brunatnego: 84,6 tys. osób 9,0 tys. osób W otoczeniu branży pracuje dodatkowo: ok. 400,0 tys. osób Polskie górnictwo węglowe generuje prawie 500 tys. miejsc pracy Źródło: Opracowanie własne 17

18 Wpływ działalności górnictwa węglowego na sektor publiczny Wpłaty na państwowe fundusze celowe Wpłaty do budżetu państwa Składki na ZUS GÓRNICTWO WĘGLOWEGO Inne obciążenia Opłaty za korzystanie ze środowiska Opłaty i podatki lokalne 18

19 Płatności publicznoprawne górnictwa węglowego w latach Węgiel kamienny ,7 mln zł Podatki, opłaty i kary na rzecz gmin; 2518,4 mln zł Węgiel brunatny 9 854,2 mln zł Podatki, opłaty i kary na rzecz gmin; 2427,2 mln zł Podatki płacone do budżetu centralnego; 61237,3 mln zł ,9 mln zł Podatki płacone do budżetu centralnego; 7427,0 mln zł Źródło:,,Programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce, wersja 9 z dnia , Ministerstwo Energii; Programu dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce Ministerstwo Energii, 2017; Węgiel Brunatny 4 (89) 2014 r. 19

20 20

21 Prognozy zużycia węgla kamiennego w Polsce do 2030 r.* Trzy warianty prognozy zużycia węgla kamiennego: scenariusz niski minimalne zużycie węgla kamiennego, scenariusz referencyjny zużycie węgla kamiennego na poziomie zbliżonym do obecnego, scenariusz wysoki rozwój rynku węgla energetycznego przy stabilnym zużyciu węgla do koksowania. * wg,,programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce, wersja 9 z dnia , Ministerstwo Energii 21

22 Prognozy zużycia węgla kamiennego w Polsce do 2030 r. cd. Scenariusz niski założenia: ograniczenie użytkowania węgla kamiennego ogółem w gospodarce krajowej do 2030 r. o blisko ¼ w stosunku do roku 2015, brak inwestycji w nowe moce na węglu kamiennym, brak wdrożenia programu 200+, pokrywanie wzrostu popytu na energię elektryczną z rezerw i przez jednostki niewykorzystujące węgla kamiennego, w sektorze elektrociepłowni zawodowych założono inwestycje odtworzeniowe, ale nie na węglu kamiennym, produkcja ciepła z innych technologii (biomasa, geotermia, CHP, gaz ziemny). 22

23 Prognozy zużycia węgla kamiennego w Polsce do 2030 r. cd. Scenariusz referencyjny założenia: utrzymanie aktualnego poziomu zapotrzebowania na węgiel kamienny ogółem do 2030 r., pokrywanie wzrostu popytu na energię elektryczną przez nowe i istniejące jednostki bazujące na węglu kamiennym (wdrożenie programu 200+, terminowe oddanie do eksploatacji nowych bloków na węglu kamiennym - El.Jaworzno, El.Kozienice, El.Opole), w sektorze elektrociepłowni zawodowych założono zastąpienie mocy bloków ciepłowniczych wysokosprawną kogeneracją, uruchomienie jednej instalacji zgazowania węgla. 23

24 Prognozy zużycia węgla kamiennego w Polsce do 2030 r. cd. Scenariusz wysoki założenia: wzrost zapotrzebowania na węgiel kamienny o ok. 20% w porównaniu do 2015 r. wdrożenie strategicznego programu dla Polski rozwój elektromobilności, (spowoduje wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną), pokrywanie 100% wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną przez nowe (El.Ostrołęka) i istniejące jednostki wytwórcze oparte na węglu kamiennym, zaangażowanie dużych nakładów finansowych dla budowanych i planowanych inwestycji w nowe jednostki węglowe w energetyce zawodowej, inwestycje w czyste technologie węglowe, modernizacja ciepłowni na wysokosprawne elektrociepłownie, budowa nowych jednostek CHP opartych na węglu kamiennym. 24

25 mln ton Prognozy zużycia węgla kamiennego w Polsce do 2030 r. - porównanie scenariuszy - cd ,1 mln ton 80 15,1 mln ton ,3 mln ton 71,0 mln ton 29,6 mln ton 65 14,5 mln ton ,5 mln ton scenariusz wysoki scenariusz referencyjny scenariusz niski Źródło:,,Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce, wersja 9 z dnia , Ministerstwo Energii 25

26 26

27 Scenariusze zagospodarowania złóż węgla brunatnego w Polsce* scenariusz nierozwojowy wykorzystanie jedynie tych złóż węgla brunatnego na które kopalnie posiadają lub planują wydłużyć koncesje wydobywcze, scenariusz bazowy eksploatacja dodatkowych złóż, dla których istnieją przesłanki do zagospodarowania do roku 2030 tj. złoże Złoczew, Gubin 2 i Ościsłowo, scenariusz rozwojowy przypadku sprzyjających okoliczności realizacja kolejnych projektów złożowych na bazie złoża Legnica, Oczkowice i Dęby Szlacheckie. * wg Programu dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce Ministerstwo Energii,

28 Scenariusze zagospodarowania złóż węgla brunatnego w Polsce cd. Scenariusz nierozwojowy założenia: kompleks Adamów - kopalnie zakończą swoją działalność w roku Po tym okresie nie planuje się zagospodarowywania nowych złóż, kompleks Konin - czynne obecne odkrywki to: Jóźwin, Drzewce oraz Tomisławice, które kończą pracę około roku (bez wydłużania koncesji). Po tym okresie nastąpi zakończenie działalności tego ośrodka, kompleks Bełchatów - eksploatacja złoża zakończy się w 2040 roku, przy czym po 2030 roku poziom wydobycia będzie ulegał stopniowemu zmniejszeniu, kompleks Turów - stabilny poziom wydobycia będzie realizowany do

29 Scenariusze zagospodarowania złóż węgla brunatnego w Polsce cd. Scenariusz bazowy założenia: obecnie funkcjonujące kompleksy działają tak jak w scenariuszu nierozwojowym, następuje budowa nowych kompleksów o łącznej mocy na poziomie około 6000 MW. Jednostki wytwórcze budowane byłyby na bazie złoża Złoczew i Gubin 2, w przypadku złóż konińskich zakłada się wydłużenie czasu pracy elektrowni Pątnów II, po zakończeniu eksploatacji złóż wskazanych w scenariuszu nierozwojowym potencjał ten zapewniłby około 25 % planowanego w tym okresie miksu energetycznego. 29

30 Scenariusze zagospodarowania złóż węgla brunatnego w Polsce cd. Scenariusz rozwojowy założenia: dalsze zwiększenie znaczenia węgla brunatnego w planowanym miksie energetycznym kraju po roku 2030 w oparciu o bardzo zasobne złoża Legnica i Oczkowice, a także o złoże w regionie konińskim - Dęby Szlacheckie, eksploatacja złóż wskazanych w scenariuszu bazowym tj. Złoczew i Gubin2, obecnie funkcjonujące kompleksy energetyczne ulegają stopniowemu wygaszeniu", po zakończeniu eksploatacji złóż wskazanych w scenariuszu nierozwojowym węgiel brunatny w tym scenariuszu zapewniłby około 40 % planowanego w tym okresie miksu energetycznego (około 80 TWh/rok). 30

31 Zestawienie scenariuszy dla węgla brunatnego Źródło: Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce Ministerstwo Energii,

32 Wnioski i rekomendacje Polska nadal posiada silny sektor górnictwa węglowego, który stanowią: producenci węgla kamiennego i brunatnego, maszyn i urządzeń górniczych, firmy usługowe i zaplecze naukowo-badawcze; sektor kreuje ok. 500 tys. miejsc pracy oraz zasila finanse publiczne miliardami złotych. Polska posiada opracowane programy dla górnictwa węgla kamiennego i brunatnego na lata ; celem głównym obu programów jest tworzenie warunków sprzyjających budowie rentownego, efektywnego i nowoczesnego górnictwa węglowego, który umożliwi zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Istnieje pilna potrzeba inwestowania w polski sektor paliwowo-energetyczny w tym przede wszystkim w projekty związane z zapewnieniem dostępu do zasobów węgla, zwiększeniem innowacyjności i konkurencyjności sektora wydobywczego, a także wysoko sprawnymi elektrowniami węglowymi, wychwytywaniem i wykorzystaniem CO 2 oraz w technologie przetwórstwa węgla w paliwa gazowe i płynne. 32

33 Dziękuję za uwagę Janusz Olszowski Prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej