MONOGRAFIE PRAWNICZE

Transkrypt

1 MONOGRAFIE PRAWNICZE LICENCJE PATENTOWE I KNOW-HOW NA TLE ZAKAZU POROZUMIEŃ ANTYKONKURENCYJNYCH MAREK SALAMONOWICZ Wydawnictwo C. H. Beck

2

3 Polecamy nasze publikacje z tej serii: L. Kociucki ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH OSÓB DOROSŁYCH I JEJ OGRANICZENIA J. Byrski TAJEMNICA PRAWNIE CHRONIONA W DZIAŁALNOŚCI BANKOWEJ E. Strzępka-Frania UMOWY O GENERALNE WYKONAWSTWO ROBÓT BUDOWLANYCH E. Mazurczak-Jasińska ROZWIĄZANIE STOSUNKU PRACY Z MIANOWANIA K. Błeszyńska REDAKCJA UTWORU W PRASIE DRUKOWANEJ A OGRANICZENIE PRAW AUTORSKICH U. Ernst ZABEZPIECZENIA NA RZECZACH RUCHOMYCH W POLSCE I W NIEMCZECH M. Krakowiak EGZEKUCJA PRZEZ ZARZĄD PRZYMUSOWY

4

5 Redaktor prowadzący: Natalia Adamczyk Wydawnictwo C.H. Beck 2011 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wykaz skrótów... XIII Wykaz literatury... XVII Wprowadzenie... 1 Rozdział 1. Prawo z patentu oraz know-how jako przedmiot licencji Patent. Charakterystyka ogólna Istota, treść i zakres prawa z patentu Ograniczenia patentu Wyczerpanie patentu Pojęcie i formy nadużycia patentu Know-how. Charakterystyka ogólna Pojęcie know-how Wprowadzenie Definicje know-how Aspekt międzynarodowy Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej Prawo polskie Ustawy publicznoprawne Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Zakres przedmiotowy Charakter i zakres uprawnień dysponenta know-how Wybrane koncepcje Zakres uprawnień dysponenta know-how Rozdział 2. Prawna konstrukcja licencji patentowych i know-how Konstrukcja licencji patentowych Pojęcie, strony i przedmiot licencji patentowej Pojęcie V

7 Spis treści Strony Przedmiot licencji Treść stosunku licencyjnego Istota umowy licencyjnej Podstawowe obowiązki licencjodawcy Podstawowe obowiązki licencjobiorcy Typy licencji Wprowadzenie Licencja pełna i ograniczona Licencja wyłączna i niewyłączna Szczególne postacie licencji patentowych Licencja otwarta Licencja przymusowa Licencja na korzystanie z wynalazku zgłoszonego w Urzędzie Patentowym Wynagrodzenie licencyjne Klauzula największego uprzywilejowania Umowy mieszane Charakter prawny licencji patentowej Zawarcie umowy licencyjnej, forma, czas trwania, wpis do rejestru patentowego Sposób zawarcia i forma umowy Czas trwania umowy Wpis do rejestru patentowego i jego skutki Przejście praw i obowiązków z umowy licencyjnej Zagadnienia kolizyjnoprawne Konstrukcja licencji know-how Podstawy normatywne, strony i przedmiot umowy know-how Pojęcie Podstawy normatywne Strony Przedmiot licencji Treść stosunku licencyjnego Upoważnienie do korzystania z know-how Zobowiązanie do przekazania know-how VI

8 Spis treści Zobowiązanie obydwu stron kontraktu do zachowania przekazywanych informacji w poufności Odpłatność Charakter prawny umowy know-how Zawarcie umowy licencyjnej, forma, czas trwania Zawarcie umowy know-how Forma Czas Rozdział 3. Zakaz porozumień antykonkurencyjnych jako ograniczenie swobody kontraktowania Aspekt międzynarodowy Prawo amerykańskie Geneza prawa antytrustowego Praktyczne stosowanie Teoria ograniczeń dodatkowych Reguła rozsądku Zakaz per se Uproszczona reguła rozsądku Wytyczne Federalnej Komisji Handlu i Departamentu Sprawiedliwości Podstawowe założenia Bezpieczna strefa Kryteria oceny poza bezpieczną strefą Sankcje za naruszenie zakazu Koncepcje doktrynalne Prawo Unii Europejskiej Zakres podmiotowy Umowa licencyjna jako zmowa kartelowa w rozumieniu art. 101 TFUE Przesłanki naruszenia zakazu Przykłady naruszeń Względność zakazu Mechanizm oraz zakres zwolnienia blokowego Rys historyczny Okres poprzedzający wydanie rozporządzeń zwalniających Rozporządzenia 2349/84 i 556/ VII

9 VIII Spis treści Rozporządzenie 240/ Rozporządzenie 772/ Podstawa prawna Cechy charakterystyczne nowego podejścia Zakres zwolnienia blokowego Porozumienia o transferze technologii Progi udziału w rynku Wyznaczenie rynku właściwego Rynek produktów Rynek technologii Rynek innowacji Sposób liczenia udziału Stosunek konkurencji pomiędzy stronami Jedno- lub dwustronnie blokujące się pozycje Zakres czasowy Wycofanie korzyści Pozostałe czynniki ekonomiczne Relacja rozporządzenia 772/2004 do innych zwolnień grupowych Sankcja nieważności Zagadnienia proceduralne Prawo polskie Ogólna charakterystyka Mechanizm zwolnienia blokowego Wprowadzenie. Rys historyczny Zwolnienie blokowe z 2007 r Wprowadzenie Zakres czasowy wyłączenia Zakres przedmiotowy Udział w rynku Ograniczenia zastosowania lub wycofanie Sankcja nieważności Wprowadzenie Charakterystyka sankcji nieważności. Częściowa nieważność

10 Spis treści 4.4. Zagadnienia proceduralne Roszczenia odszkodowawcze Rozdział 4. Klauzule restrykcyjne Wprowadzenie Klauzule stanowiące ograniczenia podstawowe Ustawianie cen (price fixing), opłaty licencyjne (royalty obligations) Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej i polskie Ograniczenia wielkości produkcji (output restrictions) Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej i polskie Podział rynków lub klientów, licencje wyłączne i ograniczenia sprzedaży Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej i polskie Licencje wyłączne, ograniczenia sprzedaży i restrykcje terytorialne Licencje wyłączne Ograniczenia sprzedaży co do terytorium lub grupy klientów Ograniczenia co do zakresu zastosowania technologii licencjonowanej ( field of use restrictions) Zobowiązanie do wytwarzania jedynie na własny użytek (captive use restrictions) Ograniczenie zdolności wykorzystania własnej technologii i prowadzenia działalności badawczo- -rozwojowej w porozumieniach pomiędzy konkurentami Klauzule stanowiące ograniczenia wykluczone Zobowiązanie licencjobiorcy do nieodpłatnego przeniesienia na licencjodawcę prawa do korzystania z dokonanych usprawnień (grant-backs) Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej i polskie Zakaz kwestionowania ważności praw własności intelektualnej licencjodawcy (no-challenge clauses) Prawo amerykańskie IX

11 Spis treści Prawo Unii Europejskiej i polskie Ograniczenie zdolności wykorzystania własnej technologii i prowadzenia działalności badawczo- -rozwojowej w porozumieniach pomiędzy niekonkurentami Pozostałe ograniczenia Zakaz konkurencji Wprowadzenie Dopuszczalne granice zakresu przedmiotowego i czasowego zakazu konkurencji Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej i prawo polskie Rys historyczny Dotychczasowa praktyka Rozporządzenie 772/2004 oraz polskie rozporządzenie zwalniające z 2007 r Transakcje wiązane i pakietowe (tying, bundling) Prawo amerykańskie Prawo Unii Europejskiej i polskie Umowa o wspólne udzielanie licencji. Spółka patentowa (technology pool) Prawo amerykańskie Istota konsorcjum technologicznego Praktyka i orzecznictwo Sprawa konsorcjum technologii MPEG Konsorcja DVD Konsorcjum obejmujące technologię połączeń bezprzewodowych trzeciej generacji Stanowisko USDoJ Konsorcjum VISX Zagadnienia szczegółowe Prawo Unii Europejskiej i polskie Podstawy prawne oceny i Wytyczne Komisji Prawo polskie X

12 Spis treści Orzecznictwo Sprawa Philips Sprawa SANCO Sprawa IMAX Podsumowanie Zakończenie Indeks rzeczowy XI

13

14 Wykaz skrótów 1. Akty prawne KC ustawa z r Kodeks cywilny (Dz U Nr 16, poz 93 ze zm ) KWU ustawa z r o księgach wieczystych i hipotece (t j Dz U z 2001 r Nr 124, poz 1361 ze zm ) LicencjeU ustawa z r o licencjach na wykonywanie wynalazków i wzorów użytkowych (Dz U Nr 36, poz 331) OKiKU ustawa z r o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz U Nr 50, poz 331 ze zm ) OKiKU z 2000 r ustawa z r o ochronie konkurencji i konsumentów (t j Dz U z 2005 r Nr 244, poz 2080 ze zm ) PPM ustawa z r Prawo prywatne międzynarodowe (Dz U Nr 46, poz 290 ze zm ) PrWłPrzem ustawa z r Prawo własności przemysłowej (t j Dz U z 2003 r Nr 119, poz 1117 ze zm ) ZNKU ustawa z r o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t j Dz U z 2003 r Nr 153, poz 1503 ze zm ) rozp z 1928 r rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych (Dz U Nr 39, poz 384 ze zm ) rozp z 2002 r rozporządzenie RM z r w sprawie wyłączenia niektórych kategorii porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz U Nr 137, poz 1152) rozp z 2007 r rozporządzenie RM z r w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz U Nr 137, poz 963) rozp 1/2003 rozporządzenie Rady (WE) Nr 1/2003 z r w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art 81 i 82 Traktatu (Dz Urz L 1, s 1 z 2003 r ) rozp 2349/84 rozporządzenie Komisji 2349/84 z r w sprawie zastosowania art 85 ust 3 TWE do określonych XIII

15 Wykaz skrótów kategorii umów dotyczących licencji patentowych (Dz Urz Nr L 219, s 15 z r ) rozp 556/89 rozporządzenie Komisji 556/89 z r w sprawie zastosowania art 85 ust 3 TWE w odniesieniu do określonych kategorii umów dotyczących licencji know-how (Dz Urz Nr L 61, s 1 z r ) rozp 240/96 rozporządzenie Komisji 240/96 z r w sprawie stosowania art 81 ust 3 Traktatu do porozumień o transferze technologii (Dz Urz L 31, s 2 z r ) rozp 772/2004 rozporządzenie Komisji (WE) Nr 772/2004 z r w sprawie stosowania art 81 ust 3 Traktatu do kategorii porozumień o transferze technologii (Dz Urz L 123, s 11 z r ), TTBER TFUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz Urz UE Nr C 115, s 47 z r ) TRIPS Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights/Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej; Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych z r w sprawie publikacji załączników do porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu WTO (Dz U Nr 32, poz 143) TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z r (Dz U z 2004 r Nr 90, poz 864/2 ze zm ) WynU ustawa z r Prawo wynalazcze (Dz U Nr 33, poz 156) WynU z 1972 r ustawa z r o wynalazczości (t j Dz U z 1993 r, Nr 26, poz 117 ze zm ) 2. Czasopisma AB ALJ BTLJ CLR CMLR Dz U Dz Urz WE EIPR GP GRUR The Antitrust Bulletin Antitrust Law Journal Berkeley Technology Law Journal California Law Review Common Market Law Report Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich European Intellectual Property Review Gazeta Prawna Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht XIV

16 GRUR Intl... Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht, Auslands und Internationaler Teil HJLT... Harvard Journal of Law & Technology IIC... International Review of Industrial Property and Competition Law KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego MIP... Managing Intellectual Property MoP... Monitor Prawniczy NP... Nowe Prawo OJ... Official Journal of the European Union OSN... Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich PiP... Państwo i Prawo PiZS... Praca i Zabezpieczenie Społeczne PPH... Przegląd Prawa Handlowego PR... Policy Roundtables Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo PUE... Prawo Unii Europejskiej PUG... Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego PS... Przegląd Sądowy RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny RPr.... Radca Prawny SC... Studia Cywilistyczne SP... Studia Prawnicze Zb. Orz.... Zbiór Orzecznictwa ZNUJ PWiOWI... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej 3. Inne skróty Wykaz skrótów art.... artykuł ETS... Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu FIPCOM... the Federation of Interested Parites in fair Competition in the Optical Media sector FTC... Federalna Komisja Handlu Stanów Zjednoczonych INRA... l Institut National de la Recherche agronomique (Francuski Instytut Badań Rolniczch) nast.... następny niepubl.... niepublikowany Nr... numer XV

17 Wykaz skrótów pkt... punkt por.... porównaj red.... redakcja rozdz.... rozdział SN... Sąd Najwyższy Rzeczpospolitej Polskiej t.j.... tekst jednolity UOKiK... Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów USDoJ... Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych ust.... ustęp wyr.... wyrok zd.... zdanie ze zm.... ze zmianami zob.... zobacz XVI

18 Wykaz literatury Arnold T., Patent Antitrust, New York Banasiński C., Piontek E. (red.), Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa Barcz J. (red.), Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki, Warszawa Barnett O. R., Patent property and the anti-monopoly laws, Indianapolis Barta J., Markiewicz R. (red.), Własność intelektualna w Światowej Organizacji Handlu [WTO], Kraków Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa Bernatt M., Jurkowska A., Skoczny T., Ochrona konkurencji i konsumentów. Skrypt dla studentów ekonomii, zarządzania, marketingu, finansów i kierunków pokrewnych, Warszawa Bowman W. S., Patent and antitrust law. A legal and economic appraisal, Chicago London Brodecki Z. (red.), Konkurencja. Acquis communautaire, Warszawa Brzezińska-Rawa A., Wprowadzenie do prawa antymonopolowego, Toruń Byrska M. (red.), Obrót dobrami niematerialnymi. Wzory umów, Kraków Chamberlin E. H., The theory of monopolistic competition. A reorientation of the theory of value, Cambrige Cieśliński A., Wspólnotowe prawo gospodarcze, Warszawa Cornish W., Intellectual property: patents, copyright, trade marks and allied rights, London Craig P., de Burca G., European Union law. Text, cases and materials, Oxford Czachórska-Jones B., Naruszenie patentu. Zagadnienia podstawowe, Wrocław Dalewski J., Walewski W., Ochrona własności przemysłowej i tajemnic produkcyjnych, Warszawa Dobrodziej E., Ochrona tajemnicy. Przepisy, komentarze, wyjaśnienia, Bydgoszcz Drexl J., Is there a more economic approach to intellectual property and competition law?, [w:] J. Drexl (red.), Research handbook on intellectual property and competition law, Cheltenham Falcouve D., The law of patents, London Gawlik B., Umowa know-how. Zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa Gawroński Z. R., Zwalczanie trustów i nielojalnej konkurencji w Stanach Zjednoczonych, Warszawa XVII

19 Wykaz literatury Giliciński L., Wykonywanie praw własności intelektualnej w prawie Wspólnoty Europejskiej, Warszawa Gierczak S., Janicki B., Uwagi o kontrakcie know-how w eksporcie, Warszawa Golat R., Know-how. Status prawny i podatkowy, Gdańsk Góra E., Kotula M., Prawo własności przemysłowej, Gdańsk Górniok O., Prawo karne gospodarcze. Komentarz, Toruń Górski J., Zarys prawa zobowiązań, Poznań Goyder D., Goyder J., Albors-LiorensA., EC competition law, Oxford Gronowski S., Ustawa antymonopolowa. Komentarz, Warszawa Grzybowski S., Kopff A. (red.), Prawo wynalazcze. Zagadnienia wybrane, Warszawa Grzybowski S., Kopff A., Szwaja J., Włodyka S., Zagadnienia prawa wynalazczego, Warszawa Grzybowski S., Prawo wynalazcze według ustawy z 1962 r. Zarys wykładu oraz wybór tekstów z objaśnieniami, Warszawa Grzybowski S., Prawo wynalazcze. Zarys wykładu. Ważniejsze teksty. Objaśnienia, Warszawa Hovenkamp H., Janis M., Lemley M., IP and antitrust. An Analysis of antitrust principles applied to intellectual property law, Aspen Hull J., Commercial secrecy law and practice, London Jager M., Trade secrets law, Deerfield New York Rochester Janicki B., Budowa umowy licencyjnej w eksporcie, Warszawa Jurkowska A., Economic approach jako jeden z głównych kierunków modernizacji wspólnotowego prawa konkurencji na przykładzie nowych regulacji w dziedzinie porozumień kooperacyjnych, [w:] C. Mik (red.), Prawo gospodarcze Wspólnoty Europejskiej na progu XXI wieku. Materiały konferencyjne, Toruń Jurkowska A., Skoczny T. (red.), Wyłączenia grupowe spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję we Wspólnocie Europejskiej i w Polsce, Warszawa Jurow F., Patent antitrust law, Chicago Katner W. J. (red.), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Kraków Kępiński M., Rozporządzanie prawem z rejestracji znaku towarowego, Poznań Kohler J., Handbuch des Deutschen Patentrechts in Rechtsvergleichender Darstellung, Mannheim Kohutek K., Sieradzka M., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa Kondrat M., Dreszer-Lichańska H., Własność przemysłowa w Unii Europejskiej, Gdańsk Kopff A., Konstrukcje cywilistyczne w prawie wynalazczości, Warszawa Kopff A., Prawne i ekonomiczne zagadnienia wynalazczości, Warszawa Korah V., Know-how licensing agreement and EC competition law, Oxford XVIII

20 Wykaz literatury Kotarba W., Żyznowski T., Ochrona własności przemysłowej. Wynalazki, wzory zdobnicze, wzory użytkowe, topografia układów scalonych, rzecznicy. Podstawowe przepisy prawne, objaśnienia, orzecznictwo, piśmiennictwo, Warszawa Kraus A., Zoll F., Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Poznań Lisiecki P., Szajkowski A., Zasady prawa wynalazczego, Warszawa Lüdecke W., Fisher E., Lizenzverträge, Weinheim Ławicki T., Ustawa o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym. Komentarz, Warszawa Miąsik D., Reguła rozsądku w prawie antymonopolowym, Kraków Milewski R., Podstawy ekonomii, Warszawa Modzelewska-Wąchal E., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa Monkiewicz J., Operacje licencyjne w latach w niektórych krajach kapitalistycznych i w Polsce, Warszawa Niedzielski W., Sprzedaż licencji patentowych know-how oraz dokumentacji technicznej w ramach dostawy kompletnego obiektu przemysłowego, Warszawa Nowińska E., du Vall M., Komentarz do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Warszawa Nowińska E., du Vall M., Zasady odpowiedzialności prasy z tytułu naruszenia tajemnicy przedsiębiorcy, [w:] A. Nowicka (red.), Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, Poznań Nowicka A., Ograniczenia patentu, [w:] Księga pamiątkowa z okazji 80-lecia rzecznictwa patentowego w Polsce, Warszawa Nowicka A., Wyczerpanie praw własności przemysłowej: patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji topografii układu scalonego, [w:] Wyczerpanie praw własności intelektualnej materiały konferencyjne, Warszawa Olszewski J., Nieuczciwa konkurencja, Warszawa Olszewski J. (red.), Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa Pietrzykowski K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa Piontek E. (red.), Reforma wspólnotowego prawa konkurencji, Kraków Piontek E. (red.), Nowe tendencje w prawie konkurencji UE, Warszawa Podrecki P., Porozumienia monopolistyczne i ich cywilnoprawne skutki, ZNUJ PWIOWI 2000, z. 74. Preussner-Zamorska J., Nieważność czynności prawnej w prawie cywilnym, Warszawa Promińska U. (red.), Prawo własności przemysłowej, Warszawa Promińska U., Nowińska E., du Vall M., Prawo własności przemysłowej. Przepisy i omówienie, Warszawa Promińska U., Nowińska E., du Vall M., Prawo własności przemysłowej, Warszawa XIX