Porozumienia ograniczające konkurencję a utrudnienia w transferze technologii. dr Paweł Podrecki Uniwersytet Jagielloński

Transkrypt

1 Porozumienia ograniczające konkurencję a utrudnienia w transferze technologii dr Paweł Podrecki Uniwersytet Jagielloński

2 Agenda Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej Formy transferu technologii Regulacje prawne porozumień dotyczących transferu technologii

3 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej

4 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej I Relacja pomiędzy ę ochronąą konkurencji a prawem własności intelektualnej opierała się na doktrynie istnienia i wykonywania praw własności intelektualnej Zasada generalna: Zagwarantowanie ochrony praw własności intelektualnej, które chronią inwestycje, postęp i innowacje. Oznacza to badanie na podstawie TWE, czy wykonywanie prawa nie stanowi naruszenia.

5 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej Consten/Grundig - Wyrok ETS z ; 1966; C-56/64 i C-58/64; (1978) ECR 207 Parke, Davis & Co Wyrok ETS z ; C-24-67; (1968) ECR 81 Sirena Wyrok ETS z ; C-40/70 (1971) ECR 69 EMI Wyrok ETS z ; C-51/75; (1976) ECR 811 Deutsche Grammophon Wyrok ETS z (1971) ECR 487

6 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej II Korzystanie z uprawnień składających się na istotę prawa własności intelektualnej nie narusza prawa konkurencji Przy stosowaniu prawa konkurencji w stosunku do praw własności intelektualnej konieczne jest szczególne uwzględnienie ę interesów ekonomicznych uprawnionego, który ma prawo wykonywać przysługujące mu prawo wyłączne w taki sposób, aby osiągnąć uczciwy zwrot nakładów poczynionych na opracowanie i komercjalizację dzieła

7 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej Coditel II Wyrok ETS z ; C-262/81; (1982) ECR 3381 Nungesser Wyrok ETS z ; (1982) ECR 2015 Windsurfing Wyrok ETS z ; (1986) ECR 611 CICRA and Maxicar/Regie nationale des usines Renault; Wyrok ETS z ; C-53/87, (1988) ECR 6039 AB Volvo/Eric Veng, Wyrok ETS z ; C-238/87; (1988) ECR, 6211

8 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej 1. W sprawie Volvo odmowa udzielenia licencji praw własności intelektualnej per se nie została uznana za nadużycie (w odróżnieniu od odmowy dostaw częścię zamiennych wyprodukowanych przy jej użyciu). 2. W doktrynie istnieniai i i wykonywania praw własnościł ś intelektualnej potrzebne jest stwierdzenie, że korzystanie z praw własności intelektualnej może w wyjątkowych przypadkach stanowić nadużycie. 3 P kł d i ik i g i j i ki 3. Przykładowymi czynnikami ograniczającymi warunki konkurencji mogą być: nieuczciwe ceny, dyskryminujące warunki sprzedaży i sztuczne ograniczenia produkcji.

9 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej III Magill Wyrok ETS z ; C-241/92 and C-242/92, Radio Telefis Eireann (RTE) and Independent Television Publications (ITP)/ Commission, (1995), ECR I Równowaga pomiędzy ochroną konkurencji i własnością intelektualną 2. Kontrola dostępu do dobra niematerialnego - próba zastosowania doktryny essentials facilities do praw własności intelektualnej

10 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej 3. Odmowa udzielenia licencji na prawa autorskie może być nadużyciem pozycji dominującej. 4. Wykorzystania przesłanek sprawy Magill powinno uwzględniać różnice w stosunku do takich przedmiotów własności intelektualnej jak: wynalazek lub utwór stworzonych przy wykorzystaniu znacznych nakładów inwestycyjnych a chronioną informacją o cechach źródłowych (bazowych). 5. Szczególne znaczenie ma wykorzystanie praw wyłącznych do. g y y p y ą y zapobieżenie wprowadzeniu nowego produktu na rynek.

11 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej Oscar Bonner GmbH & Co.KG - Wyrok ETS z dnia r; C-7/97 (1998) ECR I-7791 Odmowa przedsiębiorstwa o pozycji dominującej dostawy na rzecz konkurencyjnego przedsiębiorstwa usług niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie system dystrybucji prasy z dostawą do domu. Ladbroke Wyrok ETS r.; T 504/93; (1997) ECR II- 923 Ocena niezbędności korzystania z prawa wyłącznego do prowadzenia działalności na danym rynku.

12 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej IMS Health - Wyrok ETS z dnia r. C-418/01, (2004) ECR I W stosunku do prawa konkurencji ochrona własności intelektualnej ma znaczenie nadrzędneę i może ulec ograniczeniu, gdy odmowa udzielenie licencji wyłącza powstanie rynku powiązanego ze szkodą dla konsumentów. 2. Analiza charakteru nadużywania pozycji dominującej wymaga określenia czy produkt lub usługa jest niezbędnaę do prowadzenia działalności gospodarczej na określonym rynku.

13 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej 3. Należy ż ocenić czy it istniejąi przeszkody techniczne, prawne lub ekonomiczne czyniące niemożliwym, lub przynajmniej nierozsądnie trudnym dla wszystkich przedsiębiorców operujących na tym rynku, stworzenie, ewentualnie we współpracy z innymi operatorami, produktów lub usług alternatywnych. y 4. Wykonywanie prawa własności intelektualnej jest dozwolone, jeżeliż nie ogranicza postępu technicznego. Kryterium postępu technicznego jest nowy produkt, który jest oceniane pod względem jego cech, a nie warunków ekonomicznych na jakich jest oferowany.

14 Prawo konkurencji i prawa własności intelektualnej Microsoft Corp. - Wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 17 września 2007 r.;t-201/04 (Zb.Orz. 2007, s. II-3601) 1. W pewnych wyjątkowych okolicznościach odmowa udzielenia licencji przez posiada prawa będącego dominantem może stanowić naruszenie art. 102 TFUE. 2. Istotne jest czy z faktem, iż dane przedsiębiorstwo posiada prawa własności intelektualnej, nierozerwalnie związana jest okoliczność, że ich przedmiot ma innowacyjny lub oryginalny charakter.

15 Formy transferu technologii

16 Formy transferu technologii Bezpośrednie opierają się na szczegółowej wiedzy, wykorzystywanej w konkretnymk produkcie sprzedawanym na rynku i posiadają określoną formę prawną (licencje) Pośrednie związane z wykorzystaniem ogólnej wiedzy i nie są określonej w szczególnej formie prawnej (wymiana informacji)

17 Formy transferu technologii Licencje porozumienia dotyczące korzystania z praw własności intelektualnej lub know-how do wytwarzania towarów Porozumienia o dwustronnym transferze technologii Przedsiębiorcy udzielają sobie wzajemnie, na podstawie jednego lub kilku odrębnych porozumień, licencjinaużywanie technologii, które mogą być wykorzystane do wytwarzania towarów konkurencyjnych Porozumienie o jednostronnym transferze technologii Jeden przedsiębiorca udziela drugiemu licencji na używanie technologii lub dwaj przedsiębiorcy udzielają sobie wzajemnie licencji na używanie technologii, które nie mogą być, w dacie zawarcia porozumienia, wykorzystane do wytwarzania towarów konkurencyjnychk

18 Formy transferu technologii Joint venture stworzenie nowego podmiotu gospodarczego w oparciu o kapitał dwóch lub więcej przedsiębiorstw. Umowa o współpracy technicznej (technical cooperation agrement) umowa zawierana w celu zaadaptowania nowej technologii w konkretnym sektorze. Porozumienie o wytwarzaniu (manufacturing agrement) w ramach umowy wytwarzania części gotowego produktu następuje przekazanie technologii (Saab Aerostructures PZL Mielec). Umowa o współpracy p z pomocą ą techniczną ą (commercial agrement with technical assistance) umowa w związku z uruchomieniem nowej produkcji dotyczy porozumień w zakresie instalacji systemów produkcyjnych, y doradztwa, szkoleń oraz kontroli jakościiserwisu.

19 Sytuacja uprawnionego w związku z naruszeniem prawa Regulacje prawne dotyczące transferu technologii

20 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Sytuacja uprawnionego w związku z naruszeniem prawa Regulacje Wspólnotowe Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Rozporządzenie nr 772/2004 w sprawie stosowania art. 81 ust.3 do określonych porozumień transferu technologii (Dz.Urz UE z r. Nr L 123) Wytyczne dotyczące stosowania art. 81 ust.3 do określonych porozumień transferu technologii (Dz.Urz UE z r. Nr C 101)

21 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Sytuacja uprawnionego w związku z naruszeniem prawa Regulacje krajowe Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 i Nr 99, poz. 660). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2007 w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z dnia 31 lipca 2007 r.) rozporządzenie RM

22 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Rozporządzenie RM określa: warunki, jakie muszą być spełnione, aby porozumienia dotyczące transferu technologii zostały uznane za wyłączone spod zakazu klauzule, których występowanie w porozumieniu stanowi naruszenie art. 6 ustawy (klauzule niedozwolone) okres obowiązywania wyłączenia

23 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Warunki zastosowania wyłączenia porozumień o transferze technologii Wprzypadkuporozumień między konkurentami, jeżeli łączny udział stron porozumienia w rynku właściwym nie przekracza 30 % oraz nie zawierają postanowień wymienionych w 6 i 8. Wprzypadkuporozumień między przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku właściwym któregokolwiek z nich nie przekracza w roku poprzedzającym zawarcie porozumienia 30 % oraz nie zawierają one postanowień wymienionych w 7 i 8.

24 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Niedozwolone klauzule Ograniczające swobodę ustalania przez którąkolwiek ze stron cen, składników cen lub rabatów na towary objęte porozumieniem Ograniczające wielkość produkcji lub sprzedaży towarów objętych porozumieniem lub liczby transakcji z wykorzystaniem licencjonowanej j technologii Wprowadzające podział rynków (geograficzny, podmiotowy) Ograniczające zdolność którejkolwiek ze stron porozumienia do g ją j p prowadzenia działań w zakresie badań i rozwoju

25 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Niedozwolone klauzule Ograniczenia dotyczące prowadzenia aktywnej lub pasywnej sprzedaży Licencje dotyczące udoskonaleń technologii (grant backs) Postanowienia dotyczące podważania ważności praw własności intelektualnej (no-challenge clause) Ograniczenia dotyczące nie korzystania z własnej technologii lub prowadzenia badań nad jej rozwojem

26 Regulacje prawne dotyczące ą transferu technologii Okres obowiązywania wyłączenia W przypadku porozumień o transferze technologii dotyczących korzystania z praw własności intelektualnej wyłączenie stosuje się w takim zakresie i tak długo, jak licencjonowane prawa własności intelektualnej są chronione na rynku właściwym. W przypadku porozumień o transferze technologii dotyczących korzystania z know-how wyłączenie stosuje się przez okres obowiązywania porozumienia, nie dłużej jednak niż 10 lat od dnia, w którym towary objęte porozumieniem o transferze technologii zostały po raz pierwszy wprowadzone na rynek przez któregokolwiek z licencjobiorców działających na rynku właściwym.

27 Podsumowanie Głównym kryterium oceny korzystania z praw własności intelektualnej jest uwzględnianie czynników ekonomicznych. Porozumienia dotyczące transferu technologii wpływają korzystnie na konkurencję i przyczyniając się do wzrostu innowacyjności. Rozporządzenie 772/2004 i rozporządzenie RM zwiększają uzyskanie pewności prawnej dla uczestników rynków.

28 Dziękuję za uwagę dr Paweł Podrecki dr Paweł Podrecki