Stan sanitarny powiatu głubczyckiego

Transkrypt

1 PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GŁUBCZYCACH Stan sanitarny powiatu głubczyckiego w roku 2011 Głubczyce luty 2012

2 Spis treści Wstęp str. 3 I. Ocena sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych str. 6 II. Jakość wody przeznaczonej do spożycia str. 37 III. Zapobiegawczy nadzór sanitarny str. 41 IV. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej str. 43 V Stan sanitarny basenów i kąpieliska str. 46 VI. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej str. 48 VII. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy str. 53 VIII. Warunki sanitarne w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych oraz warunki pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach str. 61 IX. Stan sanitarny placówek żywności i żywienia str. 65 X. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia str. 72 XI. Ocena stanu sanitarnego za 2011 rok w zakresie obiektów znajdujących się na terenie powiatu głubczyckiego, przekazanych pod nadzór Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego str.79 XI. Zakończenie str. 100

3 WSTĘP 1. Główny cel działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Głubczycach Głównym celem działalności na terenie powiatu głubczyckiego jest promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności, żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. 2. Główne kierunki działania PSSE w Głubczycach Promowanie wśród ludzi zdrowego stylu życia oraz koordynowanie zadań wynikających z Narodowego Programu Zdrowia, Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu, Krajowego Programu Zwalczania AIDS i zapobiegania HIV. Promowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności oraz warunków żywienia zbiorowego. Prowadzenie nadzoru nad produkcją i obrotem przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością i kosmetykami. Współpraca z Opolskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym oraz innymi jednostkami w ramach systemu RASFF. Wzmacnianie nadzoru nad sanitarnego nad obiektami użyteczności publicznej w związku z przygotowaniem do EURO Nadzór nad realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych. Nadzorowanie aktualnej sytuacji epidemiologicznej grypy. Nadzór nad zakażeniami i chorobami zakaźnymi w zakresie rejestracji zgłoszeń, prowadzenia rejestrów oraz sporządzania raportów statystycznych Wzmocnienie nadzoru nad substancjami i preparatami chemicznymi w oparciu o obowiązujące przepisy. Prowadzenie nadzoru sanitarnego nad jakością wody przeznaczonej do spożycia, czystości Strona 3

4 wody basenowej i kąpieliskowej. Wzmocnienie nadzoru nad procesem usuwania i transportu wyrobów zawierających azbest. Stacja nasza realizowała działania zgodnie z Planem Zasadniczych Przedsięwzięć, obejmującym główne kierunki działania, zasadnicze zamierzenia oraz harmonogram nadzoru nad obiektami. Ponadto przeprowadzono szereg kontroli ponadplanowych, na podstawie otrzymywanych wytycznych, zawiadomień i zgłoszeń. W celu oceny realnych i potencjalnych zagrożeń mogących wpływać na stan warunków zdrowotnych ludności m.in. nadzorowano i monitorowano: sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych jakość wody przeznaczonej do spożycia jakość wody w basenach bezpieczeństwo żywności, żywienia i przedmiotu użytku środowisko pracy, w którym występowały czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia wprowadzanie substancji i preparatów chemicznych, w tym produktów biobójczych, do obrotu oraz stosowania ich w działalności zawodowej stan sanitarny obiektów żywnościowo-żywieniowych, zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania, obiektów turystyczno-wypoczynkowych i innych obiektów użyteczności publicznej. Skala realnych i potencjalnych zagrożeń decyduje o tym, jakie czynniki środowiskowe powinny być przedmiotem systematycznego nadzoru i wynikających z nich działań represyjnych i interwencyjnych. Dla oceny warunków zdrowotnych ludności znaczenie mają te elementy otoczenia, które związane są z masową i długotrwałą ekspozycją na czynniki patogenne, jak. np.: żywność, której zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne implikują istotne skutki zdrowotne; woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, która może być źródłem groźnych zakażeń lub zatruć; środowisko pracy, w którym występują czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia; stan sanitarny obiektów żywnościowo-żywieniowych, zakładów opieki zdrowotnej, placówek nauczania i wychowania i innych obiektów użyteczności publicznej. Strona 4

5 3. Działalność kontrolno-represyjna Liczba kontroli Liczba decyzji merytorycznych stan sanitarny powiatu w roku 2011 Liczba decyzji płatniczych Liczba postanowień Liczba mandatów Kwota mandatów Działalność laboratoryjna W zakresie urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody oraz prowadzonego nadzoru epidemiologicznego chorób zakaźnych Liczba badań Liczba wykonanych oznaczeń fizycznych Liczba pobranych próbek Próbki wody Próbki żywności Próbki kału Oznaczenia fizyczne (pomiar mebli 199 oznaczeń, plan lekcji - 47 oznaczeń, oświetlenie oznaczeń, temp. powietrza w salach/klasach - 45 Przedstawiony Stan sanitarny powiatu w roku 2011 opracowano na podstawie informacji i materiałów zebranych w rocznych sprawozdaniach opisowych z działalności poszczególnych komórek organizacyjnych stacji. Prezentowane dane liczbowe pochodzą ze sprawozdań statystycznych za rok 2011 jak również z systemu monitoringu PIS. Niniejsze opracowanie przedstawia stan sanitarny powiatu głubczyckiego na dzień 31 grudnia 2011r. i stanowi porównanie ze stanem na koniec roku Strona 5

6 I. OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH Sytuacja epidemiologiczna w powiecie Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych należy: dokonywanie ocen i analiz epidemiologicznych w zakresie profilaktyki i zwalczania chorób zakaźnych. stały monitoring sytuacji epidemiologicznej, przeprowadzanie wywiadów epidemiologicznych, opracowywanie ognisk chorób zakaźnych w tym zbiorowych zatruć pokarmowych. nadzór w zakresie realizacji Programu Szczepień Ochronnych, prowadzenie prawidłowej gospodarki nad preparatami szczepionkowymi, właściwym wykorzystaniem szczepionek wielodawkowych oraz poprawnym i terminowym składaniem sprawozdań z realizacji szczepień ochronnych, przeprowadzanie kontroli sanitarnych w placówkach ochrony zdrowia mających na celu poprawę jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych w lecznictwie otwartym i zamkniętym, przestrzeganie obowiązujących procedur medycznych, zabezpieczenie przed szerzeniem się zakażeń zakładowych, prawidłowym przeprowadzaniem procesów sterylizacji i dezynfekcji oraz właściwym postępowaniem z odpadami pochodzenia medycznego Sytuacja w zakresie chorób zakaźnych W 2011r. w porównaniu z rokiem 2010r. sytuacja epidemiologiczna powiatu głubczyckiego w zakresie chorób zakaźnych nie uległa istotnym zmianom. Odnotowano wzrost zapadalności na 100 tys. mieszkańców następujących jednostek chorobowych: Biegunka i zapalenie żołądkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (2011r. 203,7; 2010r ,3); Krztusiec (2011r. - 16,3; 2010r. - 0); Róża (2011r. - 48,9; 2010r. 14,3); Ospa wietrzna (2011r ,0; 2010r ,5); Strona 6

7 Borelioza z Lyme (2011r. - 52,9; 2010r. - 34,6); Świnka (2011r. - 10,2; 2010r. - 0) Wykres nr 1. Wzrost zapadalności na wybrane choroby zakaźne w latach Spadek zapadalności/ 100 tys. mieszkańców odnotowano w następujących chorobach: Lamblioza (2011r. - 4,0; 2010r. - 30,5); Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy (2011r. - 59,0; 2010r ,8); Wirusowe zapalenie wątroby typu B (2011r. - 2,0; 2010r. - 12,1); Wirusowe zapalenie wątroby typu C (2011r. - 0; 2010r. - 16,3); Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 (2011r. - 50,9; 2010r. - 71,3) Strona 7

8 Wykres nr 2. Spadek zapadalności na wybrane choroby zakaźne w latach W przypadku pozostałych jednostek chorobowych współczynnik zapadalności kształtował się na zbliżonym poziomie jak w roku ubiegłym. Szczegółowy wykaz zachorowań i wskaźnik zapadalności na poszczególne choroby zakaźne zarejestrowane na terenie powiatu głubczyckiego w 2011r. w porównaniu z rokiem 2010r. przedstawia poniższa tabela. Dane dot. zachorowań na choroby zakaźne przedstawione zostały na podstawie zgłoszeń dokonanych przez lekarzy z placówek Ochrony Zdrowia. Strona 8

9 Tab. 1. Liczba zachorowań na choroby zakaźne oraz zapadalność /na / w roku sprawozdawczym 2011 w porównaniu z rokiem Kod wg ICD-10 zapadalność zapadalność Jednostka chorobowa Rok 2010 na 100 tyś Rok 2011 na 100 tyś A00 Cholera UE A01.0 Dur brzuszny UE A Dury rzekome A,B,C UE A02.0 zatrucia pokarmowe UE 6 12, ,19 A02.1 Salmoneloza posocznica PL A inne zakażenia pozajelitowe PL A03 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) UE A wywołane przez E. coli biegunkotwórczą PL/4 1 2, A04.3 Inne wywołane przez E. coli enterokrwotoczną UE A04.4 bakteryjne wywołane przez E. coli inną i BNO A04.5 zakażenia wywołane przez Campylobacter UE A04.6 jelitowe wywołane przez Yersinia enterocolitica lub 1 2, (ogółem) pseudotuberculosis A inne określone UE 1 2, A04.9 nie określone 1 2,04 1 2,04 A04 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 /5 3 6, A05.0 Inne gronkowcowe ,04 A05.1 bakteryjne jadem kiełbasianym (botulizm) UE/PL A05.2 zatrucia wywołane przez Cl. perfringens A pokarmowe inne określone (ogółem) A05.9 nie określone 1 2,04 1 2,04 A05 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe u dzieci do lat 2 / ,04 A07.1 Lamblioza (giardioza) UE 15 30,56 2 4,07 A07.2 Kryptosporydioza UE A08.0 Wirusowe wywołane przez rotawirusy , ,07 A08.1 zakażenia wywołane przez norowirusy 1 2, A jelitowe inne określone 1 2,04 4 8,15 (ogółem) A08.4 nie określone 8 16, ,44 A Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 / , ,93 Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe ogółem , ,7 A09 BNO, o prawdopodobnie zakaźnym w tym u pochodzeniu 12 8 dzieci do lat 2 24,44 16,3 A20 Dżuma UE A21 Tularemia UE A22 Wąglik UE A23 Bruceloza: nowe zachorowania UE A24.0 Nosacizna PL A27 Leptospiroza UE A28.2 Jersinioza pozajelitowa PL ,04 A31 Mikobakteriozy - inne i BNO A32 Listerioza UE A33-A35 ogółem Tężec UE A33 noworodków A36 Błonica UE A37 Krztusiec UE ,3 A38 Płonica (szkarlatyna) PL ,11 A39 Choroba ogółem A39.0;A39.8 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu meningokoko A posocznica wa, A inwazyjna inna określona i nie określona Strona 9

10 wym. niżej Choroba ogółem 7 14, ,89 A46 wywołana róża 7 14, ,89 przez A48.3 zespół wstrząsu tokscznego Streptococcus 0 B95.0/O85 pyogenes, gorączka połogowa B95.0/( ) PL 9) inwazyjna inna określona i nie określona 10) A48.1 Legioneloza choroba legionistów UE A48.2 gorączka z Pontiac PL A69.2 Borelioza z Lyme PL 17 34, ,96 A70 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci ) A75 Dur wysypkowy A78 Gorączka Q UE A77; A79 Gorączka plamista i inne riketsjozy A80.1-2,4 wywołane dzikim wirusem Poliomyelitis A80.0,3-8 wyw. wirusem pochodzenia szczepionkowego - Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat A81.0 choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) PL 1 2, Encefalopatie A81.0 wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba (vcjd) UE gąbczaste 0 A81 inne i nie określone A82 Wścieklizna UE Z20.3/Z24.2 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień 11) 2 4,07 4 8,15 A84 Kleszczowe zapalenie mózgu PL B00.4 opryszczkowe Inne A81.1;A83; wirusowe inne określone 0 0 A85;B zapalenie A86 nie określone mózgu - w innych chorobach objętych MZ-56 12) A87.0 enterowirusowe Wirusowe B00.3 zapalenie opryszczkowe A87.1-9;B02.1 opon inne określone i nie określone 2 4, mózgowych - w innych chorobach objętych MZ-56 13) A90-1 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) PL A92.3 Gorączka zachodniego Nilu UE A95 Żółta gorączka UE A96.2;A Ebola, Marburg, Lassa 14) A92.0;A96.0-1,8- Wirusowe 9 gorączki A98.0-2,5-8,A99 krwotoczne UE inna określona i nie określona 14) A98.5 Choroba wywołana przez hantawirusy PL 0 0 B01 Ospa wietrzna , ,04 B03 Ospa prawdziwa UE B05 Odra UE B06 Różyczka UE 2 4,07 2 4,07 B08.8 Pryszczyca B15 typu A - ostre UE B16 typu B - ostre UE 2 4, B Wirusowe typu B - przewlekłe 15) 6 12,12 1 2,04 B17.1; B18.2 zapalenie UE 16, 1 typu C: wg definicji przypadku r. 5 10,19 1 2,04 B17.1; B18.2 wątroby UE 15, 1 typu C: wg definicji przypadku r. 8 16,3 0 0 odpowiednio typu B+C (zakażenie mieszane) 18) B17.0,2-8; B18.8-9;B19 inne i nie określone ,07 B20-B24 AIDS - Zespół nabytego upośledzenia odporności UE/PL Z21 Nowo wykryte zakażenia HIV UE,19) ,07 B26 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) UE B50-B54 Malaria (zimnica) UE B67 Bąblowica (echinokokoza) UE Strona 10

11 B67 Bąblowica (echinokokoza) UE B69 Wągrzyca (cysticerkoza) B75 Włośnica UE wym. niżej Choroba ogółem ,04 B95.3/G04.2; wywołana 0 0 G00.1 przez zapalenie opon mózgowych i /lub mózgu 0 0 A40.3 Streptococcus posocznica ,04 pneumoniae B95.3 / ( ) inna określona i nie określona (inwazyjna) 0 B96.2/D59.3 Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zakażenia E. co wym. niżej Choroba ogółem B96.3/G04.2; wywołana 0 0 G00.0 przez zapalenie opon mózgowych i /lub mózgu 0 0 A41.3 Haemophilus posocznica influenzae B96.3/ ( ) inna określona i nie określona (inwazyjna) 0 G01;G04.2; Bakteryjne w innych chorobach objętych MZ-56 23) 0 0 G05.0; zapalenie 0 0 G00.2-8;G04.2 opon inne określone ,04 G00.9;G04.2 mózgowych inne, nie określone 1 2,04 0 i /lub mózgu G03 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 1 2,04 1 2,04 G04.0,8-9 Zapalenie mózgu inne i nie określone 1 2, J09 UE/PL, 24) Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi ogółem J10-J11 Grypa UE/PL u dzieci w wieku 0-14 lat P35.0 Wrodzone różyczka wrodzona UE choroby P inne określone i nie określone wirusowe P37.1 Inne tokspolazmoza UE wrodzone P37.2 listerioza UE zakażenia P inne określone i nie określone i choroby U04 UE, 24) SARS - Zespół ostrej niewydolności oddechowej T60 25) Zatrucia pestycydami - ostre T61 Zatucie rybą, skorupiaki i inne produkty morza naturalnie T62.0 grzyby toksycznymi T jagody i inne części roślin substancjami T64 Ostre zatrucia mikotoksyny żywnoscią - dioksyny skażoną - polichlorowane bifenyle biologicznie - i/lub inne określone i nie określone - Grypa wywołana nowym wirusem ogółem - A(H1N1) UE/PL u dzieci w wieku 0-14 lat Analizując sytuację epidemiologiczną w latach w powiecie głubczyckim można zauważyć wzrost zachorowań na niektóre choroby zakaźne m. in. biegunki i zapalenie żołądkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu, krztusiec, ospę wietrzną i boreliozę. Wzrost tych zachorowań nie ma jednak istotnego wpływu na ogólną sytuację epidemiologiczną i zdrowotną w powiecie, a wynikają z prowadzenia wzmożonego nadzoru nad zgłaszalnością chorób zakaźnych, egzekwowania tego obowiązku wobec lekarzy, a także wykonywania/zlecania przez lekarzy większej liczby badań diagnostycznych. Strona 11

12 Zatrucia i zakażenia pokarmowe stan sanitarny powiatu w roku 2011 Salmonelozy W 2011r. obserwowano porównywalny jak w roku ubiegłym wskaźnik liczby bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych. Zarejestrowano 5 przypadków zatruć pokarmowych wywołanych przez pałeczki Salmonella (współczynnik zapadalności wyniósł 10,2 natomiast w 2010r. -12,2). Czynnikiem etiologicznym wywołującym zachorowania była pałeczka Salmonella Enteritidis. W 2011r. nadzorem epidemiologicznym objęto również 2 bezobjawowych nosicieli pałeczek Salmonella (w 2010r.- 8). Podczas prowadzonych dochodzeń epidemiologicznych podejmowano działania zmierzające do ustalenia źródła zakażenia oraz udzielano instruktażu dot. zapobiegania chorobom przenoszonym droga pokarmową. Biegunka u dzieci do lat 2 W 2011 roku zarejestrowano 100 przypadków biegunki o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (współczynnik zapadalności wyniósł 203,7) w tym u dzieci do lat 2-8 przypadków. W porównaniu z rokiem 2010r. odnotowano znaczny wzrost tych zachorowań (współczynnik zapadalności wynosił wówczas 124,3). Prawie wszystkie dzieci były hospitalizowane. Wirusowe zakażenia jelitowe Wykrywanie zakażeń o etiologii wirusowej świadczy o wciąż poprawiającej się diagnostyce laboratoryjnej pozwalającej na ustalenie czynnika etiologicznego odpowiedzialnego za wystąpienie zakażenia oraz wynika z rzetelnego powiadamiania PIS w tym zakresie, w porównaniu do lat poprzednich. Ogółem w roku sprawozdawczym zarejestrowano 45 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych (współczynnik zapadalności wyniósł 91,7). W porównaniu z 2010r. liczba zachorowań znacznie spadła, odnotowano wówczas 86 przypadków (wsp. zapadalności 173,7). W roku sprawozdawczym zaobserwowano również spadek ilości zachorowań na wirusowe zakażenie jelitowe u dzieci do lat 2. W 2011r. Odnotowano 25 przypadków (wsp. zapadalności 50,9) natomiast w 2010r. 35 przypadków (wsp. zapadalności 71,3). Czynnikiem etiologicznym wywołującym zachorowania w 64,4% był Rotawirus. Zakażenia rotawirusami stanowią najczęstszą przyczynę ciężkiej biegunki u niemowląt i małych dzieci. Aby uniknąć zakażeń można poddać dziecko szczepieniom ochronnym. Szczepienie dotyczy niemowląt od 6 24 tygodnia życia. W porównaniu z rokiem ubiegłym w roku 2011 wzrosła liczba dzieci zaszczepionych p/rotawirusom. Strona 12

13 Tab. 2. Stan zaszczepienia p/rotavirusom Rok Ilość zaszczepionych dzieci Wykres nr 3. Szczepienia p/rotawirusom W roku 2011 podobnie jak w roku ubiegłym nie odnotowano zachorowań na: dur brzuszny; dury rzekome A,B,C; czerwonkę bakteryjną (szigelozę); Zakażenia krwiopochodne Wirusowe Zapalenie Wątroby typu B Od chwili wprowadzenia obowiązkowych szczepień przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, obserwuje się z każdym rokiem obniżenie zachorowalności. W okresie sprawozdawczym na terenie powiatu zanotowano tylko 1 przypadek zachorowania na WZW typu B o przewlekłym przebiegu. W porównaniu z rokiem 2010 nastąpił znaczny spadek ilości zachorowań, kiedy Strona 13

14 zanotowano 2 przypadki o ostrym przebiegu oraz 6 przypadków o przebiegu przewlekłym. Z uwagi na dostęp i powszechność szczepień ochronnych zauważalny jest fakt obniżenia zachorowań na WZW B w populacji objętej obowiązkowymi szczepieniami. W przypadku bezobjawowego nosicielstwa antygenu Hbs odnotowano porównywalną ilość zgłoszeń jak w roku poprzednim. W 2011r. zarejestrowano 7 nowo wykrytych nosicieli wirusa HBV, natomiast w 2010r. 6. Nosicielstwo wykryto u 3 mężczyzn i 4 kobiet. Biorąc pod uwagę powyższe dane oraz obowiązek wprowadzenia obowiązkowych szczepień p/wzw typu B nadal istotnym działaniem w zapobieganiu zakażeniom wirusem HBV jest informowanie społeczeństwa o możliwości podejmowania działań profilaktycznych w postaci szczepień ochronnych. Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C Zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C należą do zachorowań szerzących się drogą krwi oraz poprzez naruszenie ciągłości tkanek skórnych. W porównaniu z ubiegłym rokiem zaobserwowano spadek ilości zachorowań. W 2011r. odnotowano tylko 1 przypadek zachorowania na WZW typu C (współczynnik zapadalności wyniósł 2,04) natomiast w 2010r. 8 przypadków ( współczynnik zapadalności wyniósł 16,3). Narastającym problemem staje się nosicielstwo bezobjawowe wirusa żółtaczki typu C. W porównaniu z 2010r. odnotowano spadek ilości nosicieli. W roku 2011 wprowadzono do rejestru 3 nosicieli wirusa HCV, natomiast w 2010r. zarejestrowano 6 przypadków. Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom HCV, np. w drodze szczepień ochronnych, jedynie działania nieswoiste, polegające na wdrażaniu i utrzymywaniu wysokich standardów higieniczno- sanitarnych wykonywania świadczeń medycznych oraz innych zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek, mogą zapobiec nowym zakażeniom oraz szerzeniu się zachorowań na WZW typu C. W roku 2011 podobnie jak w roku ubiegłym nie odnotowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A Choroby odzwierzęce Zgodnie z definicją Komitetu Ekspertów WHO/FAO choroba odzwierzęca (zoonoza) to choroba zakaźna lub zakażenie, które w warunkach naturalnych może być przenoszona na ludzi ze zwierząt kręgowych. Tak jak w latach ubiegłych w ramach współpracy z Państwową Inspekcją Weterynaryjną prowadzono monitoring nad występowaniem zoonoz. Strona 14

15 Pokąsania W 2011 roku na terenie powiatu nie zarejestrowano zachorowań na wściekliznę wśród ludzi i nie zgłoszono ognisk wścieklizny u zwierząt. Natomiast w porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano spadek przypadków pokąsania przez zwierzęta 69 (w 2010r. - 85) w tym 3 pogryzienia przez kota. W 4 przypadkach konieczne było zastosowanie u ludzi szczepień p/wściekliźnie ( w 2010r. -2). Większość pogryzień spowodowana była przez zwierzęta, których właściciele wypuszczali je bez nadzoru, smyczy i kagańców. Poważnym problemem w sprawowaniu nadzoru epidemiologicznego nad osobami narażonymi na wściekliznę w dalszym ciągu jest brak szczepienia psów p/wściekliźnie oraz niechęć właścicieli zwierząt, do poddawania ich obserwacji weterynaryjnej w przypadku pogryzienia. Borelioza Od kilku lat obserwuje się w trend wzrostowy częstości występowania chorób przenoszonych przez kleszcze. W roku sprawozdawczym zarejestrowano 26 przypadków Boreliozy z Lyme (wsp. zapadalności wyniósł ), natomiast w 2010r. 17 przypadków (wsp. zapadalności ). Jednakże liczba zarejestrowanych przypadków może być zaniżona z uwagi na problemy wynikające z rozpoznawaniem tej choroby. Ponadto ze względu na niespecyficzne i rozciągnięte w czasie objawy, wiele przypadków może być zgłaszana ze znacznym opóźnieniem. W bieżącym okresie sprawozdawczym zachorowania dotyczyły zarówno kobiet (57%) jak i mężczyzn (43%). Borelioza rozpoznawana była częściej u mieszkańców wsi niż miast. Charakterystyczny dla tej choroby objaw skórny w postaci rumienia wędrującego wystąpił u 18 osób, w pozostałych przypadkach rozpoznanie potwierdzone było badaniami serologicznymi. Do zakażenia dochodziło w trakcie pobytów w lesie, podczas wykonywania prac w ogródkach przydomowych lub na działkach rekreacyjnych. Istotnym problemem, który potęguje problem i uniemożliwia szybkie jego opanowanie, jest brak szczepionki przeciwko tej chorobie. Dlatego niezwykle ważna jest wczesna diagnostyka oraz edukacja społeczeństwa na temat nieswoistych metod zapobiegania zakażeniom. W roku 2011 tak jak w latach ubiegłych nie odnotowano zachorowań na: bąblowicę, włośnicę, toksokaroze, toksoplazmozę, gorączkę Q, brucelozę Strona 15

16 Choroby wieku dziecięcego W zakresie chorób wieku dziecięcego, przeciwko którym prowadzi się obowiązkowe szczepienia ochronne sytuacja w 2011r. była korzystna. Nie odnotowano zachorowań na odrę, tężec, błonicę oraz poliomyelitis. W odniesieniu do pozostałych chorób wieku dziecięcego, odnotowano wzrost liczby zachorowań na świnkę i krztusiec. W 2011r. Zgłoszono 8 przypadków krztuśca (wsp. zapadalności 16,3) oraz 5 przypadków zachorowań na świnkę (wsp. zapadalności 10,1) natomiast w 2010r. w ogóle nie odnotowano zachorowań na te choroby. Jeśli chodzi o zachorowania na różyczkę to zgłoszono taką samą liczbę zgłoszeń jak w roku ubiegłym (wsp. zapadalności 4,0). W roku 2011 w porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano wyraźny wzrost liczby zachorowań na ospę wietrzną. Zgłoszono 352 przypadków (wsp. zapadalności 717,0) natomiast w 2010r. odnotowano 94 przypadki (wsp. zapadalności 191,5). Ilość zachorowań na ospę wietrzną utrzymuje się corocznie na wysokim poziomie, bowiem sytuacja epidemiologiczna tej choroby nie jest kształtowana przez masowe szczepienia ochronne. Zapadalność na ospę wietrzną podlega cyklicznym wzrostom w odstępach kilkuletnich, wówczas gdy wzrasta populacja dzieci nieuodpornionych w sposób naturalny przez przechorowanie. W 2008 r. do kalendarza szczepień wprowadzono szczepienia p/ospie wietrznej u dzieci z grup ryzyka. Tab. 3. Zapadalność na wybrane choroby wieku dziecięcego w latach Wybrane choroby zakaźne 2010 Zapadalność/100 tys Zapadalność/100 tys. Krztusiec ,3 Różyczka 2 4,07 2 4,07 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) ,19 Ospa wietrzna , ,04 Strona 16

17 Wykres nr 4. Zapadalność na wybrane choroby wieku dziecięcego w latach Choroby inwazyjne Wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego obligują organy Inspekcji Sanitarnej do szczególnego nadzoru nad przypadkami inwazyjnych chorób określanych jako posocznice, zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych lub zapalenie mózgu wywołanych przez N. meningitidis, S. pneumonia i Haemophilus Influenzae typ B. W bieżącym roku sprawozdawczym podobnie jak w roku ubiegłym w powiecie nie wystąpiły przypadki inwazyjnej choroby meningokokowej i haemophilus influenzae. W 2011 roku zarejestrowano: 1 przypadek choroby wywołanej przez streptococcus pneumoniae (posocznice pneumokokową) w 2010r. - 0, 1 przypadek bakteryjnego zapalenia opon mózgowych określonej etiologii (pseudomonas aeruginosa) 1 przypadek zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii nieokreślonej. Strona 17

18 Wpływ na obniżenie się liczby zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową, podobnie jak w latach ubiegłych mają zapewne stale poprawiający się nadzór nad zachorowaniami oraz coraz większa powszechność szczepień, zwłaszcza p/meningokokom grupy C, które są zalecane przez Ministra Zdrowia corocznie w ramach Programu Szczepień Ochronnych. Szczepionki skoniugowane p/meningokokom zalecane są dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych. W porównaniu z ubiegłym rokiem w 2011r. Uległ wzrostowi poziom zaszczepienia dzieci p/meningokokom. W 2011 przeciwko chorobie meningokokowej zaszczepiono 35 dzieci (w 2010r. - 11). Wzrost ten spowodowany jest prawdopodobnie zwiększoną świadomością rodziców oraz wynikiem prowadzonych kampanii reklamowych promujących szczepienia. Tab. 4. Stan zaszczepienia p/neisseria Meningitidis Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20 lat i powyżej Razem Wykres nr 5. Stan zaszczepienia p/neisseria Meningitidis W porównaniu z rokiem ubiegłym w 2011 roku nie odnotowano przypadków zapalenia opon mózgowych o etiologii wirusowej natomiast w 2010 zarejestrowano 2 przypadki (wsp. zapadalności 4,07). Strona 18

19 Inne choroby zakaźne Gruźlica Gruźlica jest jedną z najstarszych chorób towarzyszących człowiekowi i wciąż pozostaje istotnym problemem zdrowotnym w skali globalnej. Obecnie szacuje się, że trzecia część populacji ludzkiej zakażona jest prątkiem gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Do najważniejszych czynników, które negatywnie wpływają na sytuację epidemiologiczną gruźlicy należą: niski poziom wykrywalności przypadków choroby, występowanie lekoopornych szczepów M. tuberculosis, wzmożony napływ imigrantów z krajów o wysokiej prewalencji gruźlicy, złe warunki socjoekonomiczne, a także niewydolność programów zwalczania gruźlicy. Od dnia r. nastąpiła zmiana trybu zgłaszania i rejestracji zachorowań na gruźlicę. Przypadki podejrzenia/rozpoznania zachorowania na gruźlicę są zgłaszane właściwemu Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu W 2011r. odnotowano porównywalną ilość zachorowań na gruźlicę jak w roku ubiegłym. Zarejestrowano 9 przypadków gruźlicy (współczynnik zapadalności 18,3)), natomiast w 2009r. odnotowano 7 przypadków (współczynnik zapadalności wyniósł 14,2). W bieżącym okresie sprawozdawczym zachorowania statystycznie częściej występowały u kobiet (55,6%) niż mężczyzn (44,4%). Gruźlica rozpoznawana była częściej u mieszkańców wsi niż miast. Grypa sezonowa i infekcje grypopodobne Grypa jest choroba zakaźną wywoływaną przez wirusy, przenoszona drogą kropelkową. Obecnie wyróżniamy jej dwa rodzaje: Grypa sezonowa pojawiająca każdego roku w okresie jesienno zimowym oraz grypa pandemiczna, pojawiająca się co kilka lub kilkanaście lat. Podobnie jak w latach ubiegłych w miesiącach zimowych obserwowano sezonowy wzrost zachorowań grypopodobnych. Większość rozpoznań ustalana była na podstawie wywiadu oraz badania fizykalnego, co z uwagi na powszechność występowania zachorowań na inne wirusowe infekcje układu oddechowego o podobnych objawach klinicznych, powodowało stosunkowo niską wiarygodność diagnozy. W 2011 roku odnotowano 3184 zachorowań grypopodobnych (w 2010r ), nie odnotowano potwierdzonych przypadków zachorowań na grypę. Wzrost zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę i infekcję grypopodobne wynika z faktu, iż jesienią ubiegłego roku zmieniła się kwalifikacja przypadków zachorowań na grypę. Strona 19

20 W "Meldunku MZ-55" - zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby nadzoru nad chorobami zakaźnymi w krajach Unii Europejskiej (Dz.U. L 159 z ) - wykazuje się grypę (rozpoznaną klinicznie i/lub laboratoryjnie) oraz wszystkie rozpoznane klinicznie zachorowania grypopodobne i ostre zakażenia dróg oddechowych spełniające podane niżej kryteria. Zachorowania grypopodobne Nagłe wystąpienie objawów oraz co najmniej jeden z następujących czterech objawów ogólnych: gorączka lub stan podgorączkowy, złe samopoczucie, bóle głowy, bóle mięśniowe; oraz co najmniej jeden z następujących trzech objawów oddechowych: kaszel, ból gardła, duszność. Ostre zakażenia dróg oddechowych Nagłe wystąpienie objawów oraz co najmniej jeden z następujących czterech objawów oddechowych: kaszel, ból gardła, duszność, nieżyt śluzowy nosa; oraz, w opinii klinicysty, infekcyjny charakter choroby. Tab.5. Liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę/ infekcje grypopodobne w poszczególnych kwartałach 2011r. Grupy wiekowe Liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał i więcej Razem Strona 20

21 Wykres nr 6. Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę w latach Zgodnie ze zgłoszeniami dokonanymi przez lekarzy można stwierdzić, że najwięcej zachorowania na infekcje grypopodobne odnotowano w I kwartale 2011 r. Najwięcej zachorowań 1926 zgłoszono w grupie wiekowej od 15-64rż. Nie odnotowano przypadków skierowania do szpitala z powodu zachorowań na grypę. Podobnie jak w latach ubiegłych w sezonie 2010/2011 prowadzono nadzór epidemiologiczny i wirusologiczny nad grypą oparty na systemie SENTINEL. W programie uczestniczyły dwie placówki POZ, w których oprócz rejestracji przypadków grypy, pobierano od chorych materiał do badań wirusologicznych (wymazy z gardła i nosa). W sezonie 2010/2011 na terenie powiatu pobrano 2 wymazy w kierunku diagnostyki wirusa grypy. W badanym materiale nie wyizolowano wirusów grypy (wyniki były ujemne). Zgodnie z zaleceniami ekspertów najskuteczniejszym sposobem ochrony przed grypą oprócz unikania dużych skupisk ludzkich oraz utrzymania właściwego poziomu higieny osobistej i środowiska jest poddawanie się szczepieniom ochronnym. W roku sprawozdawczym nie zaobserwowano większego zainteresowania szczepieniami p/ grypie. W porównaniu z rokiem ubiegłym ilość osób zaszczepionych przeciwko grypie zmalała, być może wynika to z faktu niekorzystnej sytuacji finansowej oraz zubożenia społeczeństwa. Wśród osób poddających się Strona 21

22 szczepieniom ochronnym p/grypie dominowały tak jak w ubiegłym roku osoby w przedziale wiekowym lat. Tab. 6. Szczepienia przeciwko grypie w latach Rok Przedział wiekowy 0-4 lat 5-14 lat lat 65 lat i < Razem Wykres nr 7. Szczepienia p/ grypie Nadzór nad realizacją szczepień Program Szczepień Ochronnych (PSO) dotyczący najmłodszego pokolenia i wpływa na stan zdrowia publicznego, dlatego jest jednym z najważniejszych i najwrażliwszych społecznie programów polityki zdrowotnej. Wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych na dany rok stanowią załączniki do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego czyli Programy Szczepień Ochronnych. Program Szczepień Ochronnych aktualizowany jest raz do roku. Na rok kolejny wydawany jest w IV kwartale roku bieżącego. Strona 22

23 Program szczepień ochronnych składa się z następujących części: Szczepienia obowiązkowe kalendarz szczepień. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku. (WZW typu B, gruźlica, błonica, tężec, krztusiec, Haemophilus influenzae, poliomyelitis, odra, świnka, różyczka). Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie. (WZW typu B, Haemophilus influenzae typu B, Streptococcus pneumoniae, błonica, ospa wietrzna, dur brzuszny, wścieklizna, tężec, Neisseria meningitidis). Szczepienia zalecane nie finansowane ze środków znajdujących się w budżecie ministra właściwego do spraw zdrowia. (WZW typu B, WZW typu A, odra, świnka, różyczka, grypa, kleszczowe zapalenie mózgu, Haemophilus influenzae typu B, błonica i tężec, Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, żółta gorączka, ospa wietrzna, wścieklizna, biegunka rotawirusowa, wirus brodawczaka ludzkiego) Szczepienia obowiązkowe Dzieci do ukończenia 2 roku życia stale podlegają szczepieniu. Stan ich zaszczepienia zmienia się z dnia na dzień. W związku z tym, iż są w trakcie szczepień nie zostały one ujęte w poniższych zestawieniach. Dla porównania stanu zaszczepienia dzieci i młodzieży podano także dane z roku Tab. 7. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży za 2010r. Rocznik 2005 p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Rocznik 1997 p/tężcowi i błonicy Rocznik 1992 p/tężcowi i błonicy Rocznik 2001 p/odrze, śwince i różyczce Ogółem średnia w powiecie 92,3 % 95,6% 91,9% 96,5% 94,1% Tab. 8. Stan uzupełnienia szczepień dzieci i młodzieży w 2011r. Rocznik 2005 p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Rocznik 1997 p/tężcowi i błonicy Rocznik 1992 p/tężcowi i błonicy Rocznik 2001 p/odrze, śwince i różyczce Ogółem średnia w powiecie 99,7 % 99,2% 99,6% 100% 99,62% Strona 23

24 Tab. 9. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w 2011r. Rocznik 2006 p/błonicy, tężcowi i krztuścowi Rocznik 1998 p/tężcowi i błonicy Rocznik 1993 p/tężcowi i błonicy Rocznik 2002 p/odrze, śwince i różyczce Ogółem średnia w powiecie 93,4 % 95,7% 96,2% 99,7% 96,25% Wykres nr 8. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży podlegających obowiązkowym szczepieniom w roku 2011 uległ polepszeniu w stosunku do roku 2010 i śmiało można stwierdzić, że ulega poprawie z roku na rok. Ponadto w roku 2011 uzupełniono zaległe szczepienia z 2010r. osiągając stopień zaszczepienia na poziomie 99,2% do 100%. Poprawa wyszczepialności wynika głównie ze ścisłej, ciągłej współpracy przychodni z Inspekcją Sanitarną. Zasługą tego jest ulepszenie pracy przychodni w zakresie wezwań do szczepień oraz przestrzegania terminów szczepień, a także bieżącym zgłaszaniu osób uchylających się od obowiązku szczepienia. Problemem w osiągnięciu wysokiego poziomu wyszczepialności jest także migracja ludzi. Jedni wyjeżdżają za granicę państwa, inni zaś z niej powracają. Za granicą obowiązują inne kalendarze szczepień ochronnych. Rodzice często nie szczepią tam swoich dzieci i po powrocie do kraju konieczne jest uzupełnienie brakujących szczepień według indywidualnego kalendarza szczepień. Podobny problem stanowi migracja w obrębie naszego kraju. Przez częste Strona 24

25 przeprowadzki rodzice zapominają o zgłoszeniu zmiany opcji lekarskiej i karty szczepień dzieci pozostają w archiwach pierwszej placówki przez miesiące a nawet lata. Problem ten jednak z roku na rok ulega poprawie. Jeżeli chodzi o szczepienia osób dorosłych w roku sprawozdawczym p/tężcowi zaszczepiono więcej osób niż w roku Spowodowane to może być większą liczbą zgłoszeń pacjentów do lekarzy po skaleczeniach, ranach, pokąsaniach przez psy i inne zwierzęta, jak również większą przezornością lekarzy. Tab. 10. Stan zaszczepienia p/tężcowi Rok Przedział wiekowy 0-19 lat lat 30 lat i powyżej Razem Wykres nr 9. Szczepienie p/tężcowi Szczepienia zalecane W związku z faktem, iż szczepienia zalecane są odpłatne i często bardzo drogie, pacjenci z nich rezygnują. Szczepionki te zakupywane są przeważnie wtedy, gdy występuje konieczność ich podania, bądź to z powodu choroby, bądź wykonywanej pracy i innych. W porównaniu z rokiem 2010 wyszczepialność szczepionkami zalecanymi spadła co przedstawiają zamieszczone poniżej tabele. Strona 25

26 Tab. 11. Stan zaszczepienia p/streptococcus Pneumoniae Rok Przedział wiekowy 0-4 lat 5-14 lat lat 20 lat i < Razem Wykres nr 10. Szczepienia p/pneumokokom Tab. 12. Stan zaszczepienia p/ospie wietrznej Rok Przedział wiekowy lat 30 lat i powyżej Razem Strona 26

27 Wykres nr 11. Szczepienia p/ospie wietrznej stan sanitarny powiatu w roku 2011 Tab. 13. Stan zaszczepienia p/zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego HPV Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20 lat i powyżej Razem Wykres nr 12. Szczepienie p/wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV Strona 27

28 Tab. 14. Stan zaszczepienia p/wirusowe zapalenie wątroby typu A Rok Przedział wiekowy 0-19 lat 20 lat i powyżej Razem Wykres nr 13. Szczepienia p/wzw typu A Tab. 15. Stan zaszczepienia p/durowi brzusznemu Rok Przedział wiekowy lat 30 lat i powyżej Razem Nieznacznemu wzrostowi w porównaniu do roku ubiegłego uległ stan zaszczepienia p/kleszczowemu zapaleniu mózgu. Strona 28

29 Wykres nr 14. Szczepienia p/durowi brzusznemu stan sanitarny powiatu w roku 2011 Tab. 16. Stan zaszczepienia p/kleszczowe zapalenie mózgu Rok Przedział wiekowy lat 30 lat i powyżej Razem Wykres nr 15. Szczepienia p/kleszczowemu zapaleniu mózgu Strona 29

30 Działalność Zespołów Kontroli Zakażeń Zakładowych (ZKZZ) i Komitetu Kontroli Zakażeń Zakładowych (KKZZ). Z epidemiologicznego punktu widzenia najważniejsze jest zapobieganie zakażeniom zakładowym. We wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołane zostały: Zespoły i Komitety ds. Kontroli Zakażeń Zakładowych. Do zadań w/w zespołów należy stałe nadzorowanie sytuacji epidemiologicznej w szpitalach, opracowywanie i przestrzeganie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi, analizowanie występujących zakażeń zakładowych, opracowywanie raportów o występowaniu zakażeń zakładowych oraz szkolenia personelu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych. Wszystkie placówki, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne, prowadzą rejestry zakażeń zakładowych. Dla celów rejestracji/zgłoszenia przyjmuje się wystąpienie co najmniej dwóch powiązanych epidemiologicznie przypadków zakażeń gdy występuje wzrost liczby zachorowań spowodowanych tym samym czynnikiem etiologicznym w określonym czasie, na podstawie danych z kart rejestracji zakażenia szpitalnego, danych z pracowni mikrobiologicznych oraz kart monitorowania zakażeń szpitalnych. W 2011r. podobnie jak w roku ubiegłym w żadnym ze szpitali znajdujących się w powiecie głubczyckim nie rejestrowano występowania ognisk epidemicznych. Bardzo niekorzystnym zjawiskiem jest niska liczba badań mikrobiologicznych wykonywanych u hospitalizowanych pacjentów, średnio około 5-10 krotnie niższa od średnich wskaźników w Unii Europejskiej. W Polsce wykorzystanie diagnostyki mikrobiologicznej jest małe zarówno z powodu niechęci lekarzy do pobierania materiału do badań, jak również źle pojętych oszczędności. W Unii Europejskiej standardem jest dążenie do wykonywania 50 badań/na łóżko/na rok, w USA to liczba 100 badań/na łóżko/na rok. W Polsce średnio wykonuje się 14 takich badań. W województwie opolskim liczba badań/na łóżko/ na rok wynosiła ok.10. W powiecie głubczyckim liczba badań/ na łóżko/ na rok wynosiła zaledwie 1,7. Strona 30

31 Tab. 17. Liczba wykonanych badań na łóżko w roku 2011r. w szpitalach powiatu głubczyckiego Nazwa placówki Liczba łóżek Liczba hospitalizacji SPZOZ Szpital Powiatowy w Głubczycach Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w Branicach Liczba badań Liczba badań/ łóżko/rok , , ,8 W porównaniu z rokiem ubiegłym ilość badań laboratoryjnych wykonywanych u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach szpitalnych w roku 2011 uległa obniżeniu. Liczba wykonywanych badań w dalszym ciągu jest stosunkowo mała, żeby móc dobrze nadzorować, monitorować i zapobiegać występowaniu zakażeń szpitalnych. Jeśli chodzi o liczbę wykonanych badań w Szpitalu Powiatowym w Głubczycach w roku 2011r. to sytuacja przedstawia się następująco: oddział wewnętrzny - w 2011r. na 1882 hospitalizacje wykonano zaledwie 44 badania laboratoryjne, (liczba badań/łóżko/na rok 0,9), w wykonano 1,7 badań) oddział chirurgiczny - w 2011r. na 1232 hospitalizacje wykonano 17 badań laboratoryjnych (liczba badań/łóżko/na rok 0,6 ), w 2010r.- 0,9 oddział noworodkowy w 2011r. na 292 hospitalizacje wykonano zaledwie 6 badań laboratoryjnych (liczba badań/łóżko/na rok 0,6 ), w wykonano 1,3 badań oddział położniczo ginekologiczny w 2011r. na 892 hospitalizacje wykonano 7 badań laboratoryjnych (liczba badań/łóżko/na rok 0,2), w 2010-wykonano 0,4 badań. Najlepsza sytuacja pod względem ilości wykonywanych badań tak jak w roku ubiegłym była na oddziale dziecięcym. W 2011r. na 571 hospitalizacje wykonano 255 badania laboratoryjne (liczba badań/łóżko/na rok 11,6), w wykonano 11,9 badań). Najczęściej występującymi drobnoustrojami alarmowymi w szpitalu powiatowym w Głubczycach w 2011r. był Rotawirus oraz Enterococcus feacalis (paciorkowiec kałowy). W roku 2011 podobnie jak w roku ubiegłym zespół kontroli zakażeń szpitalnych ze szpitali powiatu głubczyckiego nie zarejestrował zakażenia szpitalnego. Strona 31

32 Tab. 18. Stosunek liczby hospitalizacji do liczby badań wykonanych w latach Nazwa placówki SPZOZ Szpital Powiatowy w Głubczycach Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w Branicach Liczba hospitalizacji 2010r. 2011r. Liczba badań Liczba hospitalizacji Liczba badań Wykres nr 16. Porównanie liczby hospitalizacji w latach Strona 32

33 Wykres nr 17. Porównanie liczby badań w latach W dalszym ciągu utrzymuje się niekorzystne zjawisko wykonywania małej liczby badań mikrobiologicznych. Takie postępowanie wzbudza niepokój, ze względu na występujące w konsekwencji trudności w doborze antybiotykoterapii celowanej, przy braku wyniku posiewu. Zagraża to również bezpieczeństwu szpitala, ponieważ brak jest informacji na temat czynników etiologicznych zakażeń oraz ognisk epidemicznych. Ocena w zakresie działalności kontrolnej i nadzorowej W 2011r. przeprowadzono 60 kontroli sanitarnych w placówkach ochrony zdrowia (w 2010r. - 64). Kontrole dotyczyły oceny stanu sanitarno technicznego i porządkowego obiektów, przeprowadzania procesów dezynfekcji i sterylizacji, wykonawstwa szczepień ochronnych oraz w zakresie gospodarki odpadami medycznymi. Z roku na rok obserwuje się poprawę stanu sanitarnego placówek świadczących usługi zdrowotne. Pomieszczenia są remontowane, wyposażenie jest sukcesywnie wymieniane, wnętrza gabinetów unowocześniane. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wydano 4 decyzje administracyjne, nałożono 3 mandaty karne na łączną kwotę 800,00 zł. Strona 33

34 Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli dotyczyły najczęściej niewłaściwego postępowania z narzędziami wielokrotnego użycia (narzędzia były brudne, niedostatecznie wyczyszczone) oraz nieprawidłowego sposobu postępowania z odpadami pochodzenia medycznego (brak właściwego oznakowania pojemnika i worków jednorazowego użycia, zbyt długi czas gromadzenia odpadów w miejscu wytwarzania, brak zapewnienia prawidłowych warunków chłodniczych do magazynowania odpadów). Stan sanitarno - techniczny większości kontrolowanych obiektów nie budził zastrzeżeń. Dla nowo powstających gabinetów lekarskich oraz zakładów opieki zdrowotnej wydano 1 postanowienie (w 2010r. -5) oraz 1 decyzję administracyjną dot. spełnienia wymagań sanitarnotechnicznych zawartych w obowiązujących przepisach prawnych. Tak jak w latach poprzednich nadzorowano przebieg powszechnej akcji deratyzacyjnej. W związku z tym przeprowadzono 5 kontroli w wybranych obiektach i posesjach należących do spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych (w 2010r. - 7), skontrolowano 129 klatek schodowych i pomieszczeń piwnicznych (w 2010r ). Powszechne akcje deratyzacyjne przeprowadzane były 2 razy w roku (wiosną i jesienią), zabiegi przeprowadzane były przez specjalistyczne zakłady zajmujące się deratyzacją, bądź też samodzielnie przez właścicieli obiektów). W ramach prowadzonego nadzoru w zakresie realizacji szczepień ochronnych przeprowadzono 46 wizytacji w środowiskach domowych osób uchylających się od obowiązku szczepień (w 2010r. - 73). Pracownik stacji odwiedzał rodziców tych dzieci w domach i przeprowadzał pogadankę nt. istotności szczepień ochronnych i ich roli w życiu dziecka i całego społeczeństwa. Po takiej wizycie większość rodziców uzupełnia zaległe szczepienia, jednak w dalszym ciągu zdarzają się środowiska, które mimo obowiązku nie chcą szczepić swoich dzieci. Nie poddawanie dzieci szczepieniom często spowodowane jest błędnymi poglądami na temat szkodliwości szczepień oraz mylnymi przekonaniami o ich nieskuteczności. Niestety brak jest narzędzi prawnych pozwalających zobligować rodziców do wstawienia się na zaległe szczepienia. W ciągu całego roku na bieżąco prowadzono działania dotyczące profilaktyki i zapobiegania chorobom zakaźnych. Do badań mikrobiologicznych pobrano łącznie 1198 prób materiału do badań laboratoryjnych (w 2010r ) w tym od osób zdrowych 1151, (w 2010r ) oraz 47 prób od osób podejrzanych o nosicielstwo, chorych na salmonellozy, ozdrowieńców oraz osób zdrowych ze styczności z chorym (w 2010r. -126). Strona 34

35 Przeprowadzono 142 dochodzenia epidemiologiczne dotyczące chorób zakaźnych oraz podejrzeń zachorowań na choroby zakaźne (w 2010r ). Dochodzenia te przeprowadzane były w tych jednostkach chorobowych, w których wymagane było: ustalenie źródła zakażenia, wykrycie czynnika etiologicznego powodującego zachorowanie, objęcie nadzorem osób kontaktujących się z chorym, przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia się zakażenia, ustalenie stanu zdrowia zwierzęcia podejrzanego o zakażenie wścieklizną w celu podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej szczepienia osoby pogryzionej przez to zwierzę. W ciągu całego roku prowadzono działalność informacyjno edukacyjną. Zorganizowano 4 szkolenia dla pracowników stacji (w 2010r. - 3) w tym jedno szkolenie przy współpracy z Komedą Powiatową Straży Pożarnej w Głubczycach. Szkolenie poświęcone było zagadnieniom dot. postępowania na wypadek sytuacji nadzwyczajnych zdarzeń. W ramach prowadzonych działań edukacyjnych przeprowadzono również szkolenie dla pedagogów, nauczycieli, wychowawców placówek oświatowo wychowawczych w zakresie nowych narkotyków tzw. DOPALACZY, w szkoleniu uczestniczyło 23 osoby. Szkolenie zostało zorganizowane we współpracy z Powiatowym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli i Poradnictwa Psychologiczno Pedagogicznego oraz Komendą Powiatową Policji w Głubczycach. Ponadto w roku 2011 realizowano przedsięwzięcie dot. Pilotażowego Programu Profilaktyki Zakażeń HCV pn. STOP! HCV. Celem programu było zwiększenie wiedzy o możliwościach profilaktycznych i terapeutycznych zakażeń oraz zachorowań o etiologii HCV wśród personelu medycznego, zwiększenie liczby badań w kierunku HCV u osób z grup ryzyka zakażenia oraz zwiększenie wykrywalności zakażeń o etiologii HCV. W programie uczestniczyła wytypowana placówka POZ, udział wzięło 5 lekarzy, przeprowadzono również 1 szkolenie dla 12 osób (pracowników stacji) Kontynuowano współpracę z lokalnymi mediami, przygotowano 4 artykuły, które ukazały się w lokalnej prasie, współdziałano również przy redagowaniu strony internetowej stacji. Ponadto uzupełniono i zaktualizowano Plan postępowania na wypadek sytuacji kryzysowych. Strona 35

36 Podsumowanie 1. W roku sprawozdawczym sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych podlegających obowiązkowemu zgłoszeniu nie uległa istotnym zmianom. Odnotowano wzrost zachorowań na biegunkę i zapalenie żołądkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu, krztusiec, różę, ospę wietrzną, boreliozę z Lyme i świnkę. Spadek zachorowalności odnotowano w przypadku lambliozy, zakażeń jelitowych wywołanych przez rotawirusy, WZW typu B i WZW typu C. 2. W porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano prawie czterokrotny wzrost zachorowań na infekcję grypopodobne (2011r , w 2010r ). Wzrost zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę i infekcję grypopodobne wynika z faktu, iż jesienią ubiegłego roku zmieniła się kwalifikacja przypadków zachorowań na grypę. W związku z powyższym wzrost ten nie ma istotnego wpływu na ogólną sytuację epidemiologiczną i zdrowotną w powiecie. 3. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży podlegających obowiązkowym szczepieniom w roku 2011 uległ polepszeniu w stosunku do roku Ponadto w roku 2011 uzupełniono zaległe szczepienia z 2010r. osiągając stopień zaszczepienia na poziomie 99,2% - 100% 4. Stan sanitarno techniczny placówek ochrony zdrowia ulega z roku na rok poprawie. Właściciele placówek wykonują w terminie zalecenia pokontrolne oraz decyzje nakazowe. Sukcesywnie przeprowadzane remonty i modernizacje wpływają korzystnie na estetykę obiektów oraz ich funkcjonalność. Właścicieli obiektów, w których stwierdzono zaniedbania w zakresie utrzymania bieżącego porządku ukarano mandatami karnymi na łączną kwotę 800,00 zł. 5. Z niekorzystnych zjawisk zaobserwowanych w 2011r. była utrzymująca się tendencja wykonywania zbyt małej liczby badań laboratoryjnych. Ilość wykonywanych badań u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach szpitalnych w porównaniu z rokiem ubiegłym spadła i wynosiła zaledwie 1,7 badania/łóżko/rok. Liczba wykonywanych badań w dalszym ciągu jest stosunkowo mała, żeby móc dobrze nadzorować, monitorować i zapobiegać występowaniu zakażeń szpitalnych. Strona 36

37 II. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA 2.1. Wstęp Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawowany jest na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011r. nr 212, poz. 1263) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006r. nr 123, poz. 858, ze zmianami). Jakość wody powinna odpowiadać wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417, ze zmianami). Woda wykorzystywana do zbiorowego zaopatrzenia ludności pochodzi w 100% z ujęć podziemnych. Na terenie powiatu w 2011 roku znajdowało się 25 wodociągów o produkcji poniżej 100 m 3 /dobę, 9 wodociągów o produkcji od 100 do m 3 wody na dobę oraz 2 wodociągi produkujące od do m 3 wody na dobę. Podział wodociągów ze względu na wielkość produkcji wody 25% 6 % 69% wodociągi produkujące poniżej 100 m 3 wody na dobę wodociągi produkujące od 100 do 1000 m 3 wody na dobę wodociągi produkujące od 1000 do m 3 wody na dobę 2.2 Infrastruktura zaopatrzenia ludności w wodę Wodociągi są podstawowymi urządzeniami zaopatrzenia ludności miast i obszarów wiejskich w wodę przeznaczoną do spożycia. W 2011r. nadzorem sanitarnym objęto 37 wodociągów. Skontrolowano 31 urządzeń wodociągowych. Wydano 3 decyzje nakazujące poprawę stanu sanitarno- technicznego obiektu. Blisko 70% obiektów stanowiły małe wodociągi o produkcji poniżej 100m 3 na dobę, Strona 37

38 Liczba wodociagów stan sanitarny powiatu w roku 2011 położone na terenach wiejskich. Obiektami produkującymi ponad 1000m 3 wody na dobę były wodociągi w Głubczycach i Kietrzu. Jakość wody z tych ujęć podlega raportowaniu do Unii Europejskiej. Ilość wodociągów na terenie powiatu głubczyckiego w zależności od produkcji wody Wodociągi o produkcji <100m3/dobę Wodociągi o produkcji m3/dobę Wodociągi o produkcji >1000m3/dobę 2.3. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia Możliwość korzystania z wody wodociągowej posiadają mieszkańcy wszystkich miejscowości położonych na terenie powiatu (ok ). Nadzorem sanitarnym Państwowej Inspekcji Sanitarnej objęte są zbiorowe systemy zaopatrzenia w wodę. Cześć mieszkańców dobrowolnie korzysta z wody pochodzącej ze studni przydomowych. Brak jest informacji dotyczących liczby takich gospodarstw. W 2011 roku 16% ludności korzystało przez pewien okres czasu z wody warunkowo dopuszczonej do spożycia, natomiast do 84% ludności była dostarczana woda spełniająca wszystkie wymagania zdrowotne i sanitarne. Strona 38

39 Liczba odbiorców wody przeznaczonej do spożycia na terenie powiatu w 2011 roku (16%) Liczba osób spożywających wodę warunkowo dopuszczoną do spożycia przez ludzi (84%) Liczba osób spożywających wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi 2.4. Analiza przekroczeń wskaźników mikrobiologicznych Prawie 4% próbek mikrobiologicznych zanieczyszczone były bakteriami grupy coli oraz bakteriami Legionella sp. Czas trwania zanieczyszczeń oraz ilość mikroorganizmów nie stanowiły bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia ludzi. Podczas prowadzonego postępowania administracyjnego wydano 8 decyzji administracyjnych Analiza przekroczeń parametrów fizykochemicznych W 2011 roku 4 wodociągi rozprowadzały wodę warunkowo dopuszczoną do spożycia. Warunkowa przydatność wody dotyczyła ponadnormatywnej zawartości manganu oraz mętności. Obecnie zanieczyszczenia te zostały wyeliminowane. W analizowanym okresie nie wydawano odstępstw dotyczących parametrów fizykochemicznych wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417, ze zmianami). Strona 39

40 Ilość wodociagów, których woda zawierała ponadnormatywne wskaźniki Bakterie Legionella sp. Mangan Mętnoś Bakterie grupy coli Strona 40

41 III. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Zapobiegawczy nadzór sanitarny w roku 2011 realizował zadania, których celem było zapewnienie właściwego stanu sanitarno-zdrowotnego w nadzorowanych obiektach, takich jak placówki służby zdrowia, obiekty żywieniowo-żywnościowe, zakłady pracy, a także zagwarantowanie, aby projektowane obiekty, a w szczególności obiekty przemysłowe nie oddziaływały szkodliwe i w sposób uciążliwy na ludzi zamieszkałych i przebywających w ich sąsiedztwie oraz na otaczające je środowisko przyrodnicze. Zapobiegawczy nadzór sanitarny był realizowany w szczególności poprzez opiniowanie lub uzgadnianie pod względem sanitarno-higienicznym: warunków realizacji przedsięwzięć, dokumentacji projektowych inwestycji, w szczególności projektów budowlanych, wniosków dotyczących konieczności wykonania raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko i jego zakresu na etapie środowiskowych uwarunkowań, projektów planów zagospodarowania przestrzennego. Ponadto organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej uczestniczyły w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budowlanych jak również stwierdzały spełnienie wymagań higienicznych i zdrowotnych w obiektach, które nie wymagały uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Do inwestycji opiniowanych, czy uzgadnianych w 2011 r. pod względem sanitarno-zdrowotnym lub oddawanych do użytkowania na terenie naszego powiatu należały m.in.: obiekty handlowe, obiekty przemysłowe, budowle rolnicze, sieci kanalizacji wodociągowej, sanitarnej, deszczowej, obiekty ochrony zdrowia (przychodnie, pomieszczenia indywidualnej praktyki lekarskiej, stacje dializ), obiekty usługowe, obiekty gastronomiczne, Mając na uwadze konieczność zapewnienia ludziom zdrowych warunków życia w miejscu ich zamieszkania i pobytu, przy uzgadnianiu warunków realizacji inwestycji lub modernizacji istniejących obiektów, Państwowa Inspekcja Sanitarna zwracała także uwagę na projektowane rozwiązania techniczne w aspekcie: Strona 41

42 zabezpieczenia ludzi przed uciążliwością związaną z hałasem poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych, zabezpieczenia ludzi przed wpływem zanieczyszczonego powietrza emitowanego przez zakłady przemysłowe poprzez zastosowanie odpowiednich urządzeń, zagwarantowania odpowiednich zdrowotnych warunków pobytu ludzi w budynkach poprzez zastosowanie m.in. materiałów budowlanych, a także zapewnienia prawidłowej funkcji oraz programu pomieszczeń z punktu widzenia wymagań sanitarno-higienicznych. Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, poz ze zmianami), Państwowa Inspekcja Sanitarna uzgadniała warunki realizacji dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W 2011 r. wydano 8 opinii przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a także 19 opinii, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby, co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W procesie inwestycyjnym, na etapie uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zmiany sposobu użytkowania organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej opiniowały na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jednolity Dz. U. z 2011r., Nr 212, poz ze zmianami), projekty budowlane związane z realizacją nowych inwestycji lub modernizacją istniejących obiektów; w zakresie tym wydano 4 pozytywne opinie sanitarne. W trakcie uzgadniania lub opiniowania dokumentacji budowlanej zwracano szczególną uwagę na takie zagadnienia, jak zapewnienie właściwych warunków sanitarno-zdrowotnych w miejscach pobytu ludzi (zamieszkania i przebywania), a także zapewnienie odpowiednich warunków pracy osobom zatrudnionym w zakładach pracy. W roku 2011 pion zapobiegawczego nadzoru sanitarnego uczestniczył w oddawaniu do użytku obiektów budowlanych, działając w oparciu o ustawę z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006r., Nr 156, poz ze zmianami), wydając w tym zakresie 7 stosownych decyzji, w tym 7 pozytywnych. Ponadto uczestniczył w 7 kontrolach dot. stwierdzenia wymagań higienicznych i zdrowotnych w obiektach, które nie wymagały uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Strona 42

43 IV. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 4.1. Wprowadzenie W roku 2011 skontrolowano 92 obiekty użyteczności publicznej, co stanowi 53% obiektów będących w ewidencji. Obiekty te stanowią liczna i różnorodną grupę, co powoduje zróżnicowanie wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać obiekty należące do poszczególnych kategorii. Kontrole objęły: zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej oraz zakłady świadczące kompleksowo ww. usługi- skontrolowano 28 zakładów spośród 40 ujętych w ewidencji, obiekty świadczące usługi hotelarskie- skontrolowano 6 obiektów spośród 7 ujętych w ewidencji, domy pomocy społecznej- skontrolowano 1 z 3 będących w ewidencji, ustęp publiczny- w ewidencji ujęty jest 1 obiekt, który został skontrolowany, noclegownia- w ewidencji ujęty jest 1 obiekt, który został skontrolowany, zakłady pogrzebowe- skontrolowano 3 obiekty spośród 5 ujętych w ewidencji, cmentarze- skontrolowano 7 obiektów z 60 ujętych w ewidencji, tereny rekreacyjne- w ewidencji ujętych jest 26 obiektów, które zostały skontrolowane, inne obiekty użyteczności publicznej: domy pogrzebowe, domy kultury, hala sportowa, boiska i stadiony, stacje paliw, targowisko, zakład karny, wysypiska śmieci- skontrolowano 19 obiektów spośród 31 ujętych w ewidencji. Przeprowadzono ogółem 109 kontroli sanitarnych. Na koniec roku 2011 do placówek o nieprawidłowym stanie sanitarno- technicznym zakwalifikowano 2% obiektów. W trakcie całego roku wydano 5 decyzji administracyjnych na poprawę stanu sanitarnotechnicznego, 8 decyzji finansowych, 1 decyzję przedłużającą termin wykonania nakazu oraz 3 decyzje wygaszające nakazy. Nałożono 1 mandat karny na kwotę 300 zł. Strona 43

44 4.2. Stan sanitarny wybranych obiektów. Stan sanitarno- techniczny zakładów fryzjerskich, kosmetycznych i odnowy biologicznej w porównaniu do roku ubiegłego uległ poprawie. Nieprawidłowości stwierdzono w 3 obiektach. Dotyczyły one głównie nieodpowiedniego stanu technicznego pomieszczeń i wyposażenia. Podczas kontroli zwracano szczególną uwagę na stosowanie środków dezynfekcyjnych w celu zapobiegania zakażeniom HCV. Ustęp publiczny utrzymany był w nieodpowiednim stanie sanitarno- technicznym. Stwierdzono niewłaściwy stan ścian, sufitów, elewacji i wyposażenia obiektu. Obiekt nie jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Obecnie prowadzone jest postępowanie administracyjne. W stosunku do domów pomocy społecznej oraz obiektów noclegowych nie było zastrzeżeń. Pomieszczenia i urządzenia placówek w odpowiedniej ilości, utrzymane w dobrym stanie sanitarnym. W obiektach przeprowadzano liczne remonty. Standard świadczonych usług utrzymany na wysokim poziomie. Wszystkie obiekty z grupy tereny rekreacyjne tj. ogólnodostępne place zabaw, skwery i parki, zostały skontrolowane. Nie stwierdzono nieprawidłowości porządkowych. Przeprowadzono gruntowny remont amfiteatru parku miejskiego. Wszystkie obiekty z tej grupy zostały ocenione Strona 44

45 pozytywnie. Kontrola noclegowni dla osób bezdomnych wykazała zachowanie zadowalającego stanu higienicznego w placówce. Wydano drobne zalecenia dotyczące poprawy stanu sanitarnotechnicznego ścian, sufitów oraz wykładziny podłogowej w części pomieszczeń. Z grupy innych obiektów użyteczności publicznej (domy pogrzebowe, domy kultury, hala sportowa, boiska i stadiony, stacje paliw, targowisko, zakład karny, wysypiska śmieci) skontrolowano 61% obiektów. Obiekty te oceniono pozytywnie, nie stwierdzono nieprawidłowości zagrażających bezpieczeństwu osób w nich przebywających. Strona 45

46 V. STAN SANITARNY KĄPIELISK I BASENÓW 5.1. Kąpielisko Nadzór sanitarny nad kąpieliskiem ma na celu eliminowanie zagrożeń dla zdrowia użytkowników, jakie mogą wynikać z nieodpowiedniej jakości wody oraz z niewłaściwego stanu sanitarnego i higieny samego obiektu i jego otoczenia. Monitoring jakości wody nad kąpieliskiem w Pietrowicach prowadzony był w oparciu o ustawę z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. 2005, nr 239, poz. 2019, ze zmianami) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. w sprawie nadzoru nad jakości wody z kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. nr 86, poz. 478). W ramach kontroli urzędowej pobrano do badań mikrobiologicznych 2 próbki przed sezonem letnim. Oceniano jakość wody na podstawie wyników badań wykonanych przez administratora obiektu. Jakość wody w trakcie całego sezonu kąpielowego spełniała obowiązujące wymagania zdrowotne. Stan sanitarny zalewu, zaplecza higienicznego oraz otoczenia kąpieliska nie budził zastrzeżeń Baseny Państwowa Inspekcja Sanitarna mając na względzie bezpieczeństwo osób kąpiących się w basenach, nadzoruje jakość wody basenowej, pomimo tego że obecnie brak jest aktów prawnych wyznaczających dopuszczalny poziom parametrów mikrobiologicznych i fizykochemicznych w wodzie basenowej. Nadzór nad basenami kąpielowymi prowadzony jest w oparciu o ustawę z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011r. nr 212, poz. 1263) oraz ustawę z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych (Dz.U. nr 234, poz. 1570, ze zmianami). W 2011 roku przyjęto do ewidencji nowo wybudowaną krytą pływalnię w Kietrzu. Obecnie w ewidencji stacji znajdują się 2 kryte pływalnie w Głubczycach i Kietrzu oraz 2 baseny kąpielowe otwarte w Głubczycach i Branicach. Próbki wody pobierano regularnie co dwa tygodnie z basenów odkrytych oraz raz w miesiącu z basenów krytych. W analizowanym okresie nie wykryto trwałych zanieczyszczeń wody. Stan sanitarno- techniczny obiektów nie budził zastrzeżeń. Strona 46

47 Ilość obiektów kąpielowych na terenie powiatu głubczyckiego w 2011 roku Kąpielisko Kryte pływalnie Baseny odkryte Strona 47

48 VI. STAN SANITARNY ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ W 2011 roku kontrolę stanu sanitarnego przeprowadzono w 51 obiektach służby zdrowia, co stanowi ponad połowę obiektów ujętych w ewidencji. Obiekty te można podzielić na trzy zasadnicze grupy: 1.zakłady opieki zdrowotnej (szpitale, publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej), 2. praktyki lekarskie i pielęgniarskie (indywidualne, specjalistyczne, grupowe praktyki lekarskie i pielęgniarskie), 3. inne obiekty nie będące zakładami opieki zdrowotnej, świadczące usługi medyczne. W ocenie stanu sanitarnego obiektów brano pod uwagę przede wszystkim warunki sanitarnotechniczne pomieszczeń oraz utrzymanie bieżącego stanu porządkowego. Zwracano uwagę na postępowanie z bielizną czystą i brudną oraz gospodarkę odpadami medycznymi i komunalnymi. Strona 48

49 6.1. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej Szpitale Szpitale to jedne z najważniejszych jednostek organizacyjnych w systemie opieki zdrowotnej, w których udziela się świadczeń zdrowotnych w warunkach zamkniętych. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Głubczycach w roku 2011 objęła nadzorem 2 szpitale: Samodzielny Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach oraz Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w Branicach, w których przeprowadzono 9 kontroli sanitarnych. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie utrzymania odpowiedniego stanu higienicznego placówek. Obiekty są na etapie przystosowania pomieszczeń do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej ( Dz. U. nr 213, poz. 1568, ze zmianami). W Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach stwierdzono nieodpowiedni stan sanitarno- techniczny łazienki dla pacjentów, ścian i mebli kuchennych w pomieszczeniach kuchenek oddziałowych oraz brak zabezpieczenia okien przed dostępem owadów w pomieszczeniach jadalni. W toku postępowania administracyjnego nieprawidłowości zostały usunięte. W obiekcie tym przeprowadzano liczne prace remontowe podwyższające standard sanitarny placówki. Doprowadzono do odpowiedniego stanu sanitarno- technicznego ściany i sufity części sal chorych, kuchenek oddziałowych, ciągów komunikacyjnych oraz stolarkę okienną pomieszczeń jednego oddziału. Zakupiono nowe szafki kuchenne do kuchenek oddziałowych. Mimo postępu prac Samodzielny Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach w dalszym ciągu został zakwalifikowany do nieodpowiednich pod względem sanitarno-technicznym z uwagi na niezrealizowane nakazy decyzji wydanych w latach poprzednich. Pomieszczenia i urządzenia Regionalnego Ośrodka Psychiatrii Sądowej w Branicach utrzymane były w dobrym stanie sanitarno- technicznym. Strona 49

50 Przychodnie, Poradnie, Ośrodki Zdrowia. W roku 2011 skontrolowano 85% obiektów będących w ewidencji Stacji. W placówkach tych udzielane są przede wszystkim świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, usługi dentystyczne oraz usługi stacji dializ. Większość (65%) obiektów tej grupy zlokalizowana jest w miastach natomiast 35% na terenach wiejskich. Łącznie w przychodniach, poradniach i ośrodkach zdrowia przeprowadzono 30 kontroli sanitarnych. Nieprawidłowości stwierdzono w 17% skontrolowanych obiektów. Wydano 4 decyzje administracyjne oraz nałożono mandaty karne na łączną kwotę 600zł. Uchybienia sanitarne dotyczyły głównie nieprawidłowego postępowania z odpadami pochodzenia medycznego, nieodpowiedniego stanu sanitarno- technicznego ścian i podłóg, brudnych narzędzi i wyposażenia placówek, braku dokumentacji dotyczącej substancji i preparatów chemicznych. W 2011 roku przeprowadzono gruntowny remont wszystkich pomieszczeń wiejskiego ośrodka zdrowia w Nasiedlu. Odmalowano pomieszczenia, podłogi pokryto nowymi wykładzinami i płytkami, wymieniono stolarkę drzwiową, zakupiono nowe wyposażenie, zorganizowano nowe toalety i pomieszczenie porządkowe. Obiekt został przystosowany do wymagań Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Ilość przychodni, poradni, ośrodków zdrowia skontrolowanych w 2011 roku Miasto Wieś Obiekty wg ewidencji Obiekty skontrolowane Obiekty ze złym stanem sanitarno- technicznym Strona 50

51 6.1.3 Inne placówki zakładów opieki zdrowotnej Do obiektów tej grupy wlicza się inne zakłady opieki zdrowotnej takie jak: stacje opieki, gabinety rehabilitacyjne, medyczne laboratoria diagnostyczne, gabinety medycyny szkolnej, placówki udzielające świadczeń z zakresu pielęgniarskiej opieki długoterminowej w domu pacjenta, gabinety logopedyczne. W roku 2011 skontrolowano 50% obiektów będących w ewidencji. Stan porządkowy obiektów w porównaniu do roku poprzedniego nie zmienił się. Placówki utrzymane w odpowiedniej czystości, postępowanie i magazynowanie odpadów medycznych prawidłowe, sprzęt wykorzystywany w zabiegach medycznych w dobrym stanie technicznym. Nieprawidłowości stwierdzono w jednym obiekcie: Stacja Opieki i Gabinet Rehabilitacyjny Caritas w Kietrzu. Uchybienia dotyczyły złego stanu sanitarno- technicznego ścian, sufitów i podłogi w placówce. W związku z czym wydano decyzję nakazową i opłatową Inne placówki świadczące usługi medyczne nie będące zakładami opieki zdrowotnej Na terenie powiatu głubczyckiego istnieje 11 placówek udzielających świadczeń zdrowotnych nie funkcjonujących w strukturze zakładu opieki zdrowotnej. Są to pracownie protetyki dentystycznej, gabinety udzielające świadczeń z zakresu rehabilitacji, fizjoterapii, logopedii, usług pielęgniarskich. W roku 2011 skontrolowano 73% tych obiektów. Kontrole sanitarne nie wykazały nieprawidłowości Indywidualne, specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie i pielęgniarskie Prywatne praktyki lekarskie i pielęgniarskie stanowiły największą grupę placówek udzielających świadczeń zdrowotnych. Specjalistyczne praktyki lekarskie tworzyły 85% grupy, pozostałe 15% to indywidualne lub grupowe praktyki lekarskie lub praktyki pielęgniarskopołożnicze. Strona 51

52 W roku 2011 skontrolowano 16 obiektów z tej grupy. Łącznie przeprowadzono 19 kontroli sanitarnych. W jednym obiekcie stwierdzono uchybienia dotyczące złego stanu higienicznego narzędzi i wyposażenia placówki. Wskutek podjętych działań nieprawidłowości zostały usunięte. Podsumowanie Stan sanitarny skontrolowanych placówek w porównaniu do roku poprzedniego uległ poprawie. Negatywnie oceniono tylko w 1% ogółu skontrolowanych obiektów. W 2010r. było to 3% obiektów. Główną przyczyną zakwalifikowania obiektów do niewłaściwych pod względem sanitarnotechnicznym był nieodpowiedni stan sanitarny ścian, sufitów, podłóg, stolarki okiennej, drzwiowej i wyposażenia zakładów. Największy odsetek obiektów ocenionych negatywnie odnotowano w grupie szpitali oraz przychodni, poradni i ośrodków zdrowia. Stale zwiększa się odsetek obiektów, których pomieszczenia zostały dostosowane do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 02 lutego 2011r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Część obiektów posiada pozytywnie zaopiniowany program dostosowawczy zakładu do wymagań sanitarno ujętych w w/w rozporządzeniu. W roku 2011 w ramach nadzoru bieżącego w obiektach służby zdrowia przeprowadzono 76 kontroli sanitarnych, wydano 14 decyzji administracyjnych, 5 postanowień, 6 decyzji dla celów rejestracji, 1 upomnienie, nałożono 3 mandaty karne na łączną kwotę 800zł. Strona 52

53 VII. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY 7.1. Wprowadzenie Oddział higieny pracy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Głubczycach w roku 2011 posiadał w ewidencji 140 zakładów pracy, z czego nadzorem objęto 103 zakłady pracy. Oceniano stan sanitarny stanowisk pracy, gospodarkę substancjami i preparatami chemicznym oraz zakłady zajmujące się usuwaniem i utylizacją materiałów zawierających azbest. Przeprowadzono ogółem 124 kontrole sanitarne, podczas których promowano bezpieczne warunki pracy oraz zwracano uwagę na zagrożenia mające źródło w czynnikach biologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zakładów służby zdrowia oraz laboratoriów analitycznych Działalność kontrolna Spośród objętych nadzorem zakładów 93 zatrudnia poniżej 100 pracowników. Największy odsetek zakładów, to zakłady niewielkie, zatrudniające do 50 pracowników. Struktura podmiotów gospodarczych objętych ewidencją oddziału higieny pracy według liczby zatrudnionych przedstawiała się w roku 2011 w następujący sposób: Liczba zatrudnionych w zakładzie pracy Liczba zakładów pozostających w ewidencji Odsetek całkowitej liczby zakładów nadzorowanych do , , , , ,3 powyżej ,9 Strona 53

54 Wykres nr 1. Struktura zakładów pracy w ewidencji pionu higieny pracy w roku 2011 według liczby zakładów pracy Strona 54

55 Wykres nr 2. Struktura liczby zakładów z zależności od klasyfikacji wg Polskiej Klasyfikacji Działalności w powiecie głubczyckim PKD01 Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową PKD10 Przetwarzanie i konserwowanie mięsa, z wyłączeniem mięsa z drobiu PKD13 Produkcja wyrobów tekstylnych PKD16 Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania PKD21 Produkcja leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych PKD23 Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych PKD27 Produkcja urządzeń elektrycznych PKD31 Produkcja mebli PKD32 Pozostała produkcja wyrobów PKD33 Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń PKD36 Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody PKD41 Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków PKD43 Roboty budowlane specjalistyczne PKD46 Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi PKD47 Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi PKD85 Edukacja PKD86 Opieka Zdrowotna Inne pojedyncze zakłady o różnych PKD Strona 55

56 W skontrolowanych obiektach zatrudnionych jest ogółem 4360 osób. Najliczniejszą grupę zakładów zarówno pod względem ich ilości, jak również zatrudnionych osób stanowią zakłady rolnicze (PKD 01) Czynniki szkodliwe w środowisku pracy Podczas prowadzonych kontroli dokonywano przeglądu stanowisk pracy pod kątem narażenia pracowników na czynniki szkodliwe ze szczególnym uwzględnieniem najczęściej występujących czynników fizycznych (hałas, wibracje, pyły). W porównaniu do roku poprzedniego nastąpiła dalsza poprawa w zakresie narażenia pracowników na szkodliwe czynniki występujące w środowisku pracy. W kontrolowanych zakładach nadal wprowadzano nowe technologie, co wydatnie zmniejszyło liczbę stanowisk, na których pracownicy byli dotychczas narażeni na przekroczenia normatywów. W kilku przypadkach zmieniono rozkład stanowisk pracy w taki sposób, że urządzenia emitujące ponadnormatywne narażenie zostały umieszczone w jednej hali lub też powiększono powierzchnię hal produkcyjnych, co ograniczyło liczbę narażonych pracowników. Podobnie, jak w roku poprzednim w zakresie narażenia na pyły przemysłowe nie odnotowano przekroczeń, wszystkie wartości mieściły się poniżej jednej krotności. Nadal najczęściej występującymi w środowisku pracy pyłami są pyły przemysłowe w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę. W dalszym ciągu czynnikiem występującym w przekroczeniach, na który narażonych jest najwięcej pracowników jest hałas. Dla tego czynnika stwierdzono przekroczenie NDN w 107 przypadkach. Podkreślić należy, że największy odsetek pracujących w przekroczeniach pracowała w zakładach od PKD27 (produkcja urządzeń elektrycznych). Najbardziej ograniczono liczbę narażonych poprzez zastosowanie odpowiedniej organizacji ogólnej i stanowiskowej. W roku 2010 były to 92 osoby, natomiast w roku 2011 już tylko 68 osób. Przekroczenia normatywów stwierdzono również w przypadku drgań (wibracji), na które narażonych jest 12 osób. Jednocześnie należy podkreślić fakt, że nie jest możliwa eliminacja tego czynnika ze środowiska pracy ze względu na wykorzystywaną technologię. Wszystkie narażone osoby, to pracownicy zatrudnieni w zakładach betoniarskich. W roku 2011, w 7 przypadkach wydano decyzje z nakazem przeprowadzenia pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy. Nie wydawano natomiast decyzji na obniżenie Strona 56

57 natężeń i stężeń czynników szkodliwych. Trudności w bieżącej analizie narażenia w dalszym ciągu stanowi fakt, że pracodawcy nie mają obowiązku przesyłania wyników pomiarów środowiskowych do PSSE. Wyniki pomiarów są jednak na bieżąco analizowane podczas prowadzonych kontroli. Badania środowiskowe prowadzone w obiektach objętych nadzorem pokazały realne narażenie pracowników wykonujących prace na konkretnych stanowiskach. W ramach nadzoru nad substancjami i preparatami chemicznymi przeprowadzono ogółem 64 kontrole, podczas których nadal stwierdzano nieprawidłowości, związane głównie z brakiem kompletu kart charakterystyki dla substancji i mieszanin wykorzystywanych podczas pracy jak również niekompletnymi informacjami zawartymi w kartach charakterystyki. Ponadto w kilku przypadkach stwierdzono nieprawidłowe oznakowanie produktów chemicznych. Prowadzono także nadzór w zakresie wprowadzania do obrotu produktów biobójczych. W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano decyzję wycofującą z obrotu źle oznakowane produkty biobójcze oraz w 2 przypadkach decyzje finansowe, ponieważ dystrybutor wycofał produkty bezpośrednio w trakcie kontroli. W rozpatrywanym okresie przeprowadzono 44 kontrole w zakresie narażenia pracowników na czynniki biologiczne występujące w środowisku pracy i stwierdzono, że największe narażenie na wyżej wymienione czynniki istnieje w zakładach służby zdrowia, gdzie w zależności od profilu pracy zakładu zmienia się narażenie wśród mężczyzn i kobiet. Prowadzone kontrole wykazały, że pracodawcy mają świadomość obowiązków nałożonych przepisami, uzupełniają ocenę ryzyka zawodowego, a w razie potrzeby przygotowują i uzupełniają odpowiednie rejestry. W roku 2011 nie prowadzono postępowania administracyjnego w związku z czynnikami biologicznymi. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano ogółem 29 decyzji administracyjnych. Nakazy dotyczyły głównie przeprowadzenia pomiarów stężenia i natężenia czynników szkodliwych na stanowiskach pracy a także uzupełnienia lub przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego. Wydano jedną decyzję w zakresie narażenia pracowników na czynniki rakotwórcze z nakazem przekazania w odpowiednim terminie informacji o wystąpieniu w środowisku pracy narażenia na czynnik o działaniu rakotwórczym (WZW) do Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Strona 57

58 Wykres nr 3. Struktura najistotniejszych uchybień stwierdzonych w skontrolowanych zakładach pracy w roku Choroby zawodowe W roku 2011 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Głubczycach wpłynął jeden wniosek dotyczący podejrzenia choroby zawodowej. Zgłoszenie dotyczyło choroby wymienionej w pozycji nr 20 (przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy) wykazu chorób zawodowych. Sprawa nadal jest rozpatrywana. W związku z brakiem orzeczeń lekarskich, nie wydano decyzji w sprawach chorób zawodowych. W porównaniu z latami poprzednimi należy stwierdzić zmniejszenie liczby zgłoszeń oraz zmniejszenie zainteresowania chorobami zawodowymi wśród nauczycieli, którzy stanowili w przeszłości jedną z największych grup zgłaszających podejrzenia. Nie odnotowano przypadku podejrzenia choroby zawodowej u pracowników zakładów służby zdrowia. Nie rozpatrzono również choroby zawodowej zaliczanej do 26 grupy wykazu chorób zawodowych. Strona 58

59 Wykres nr 4. Liczba chorób zawodowych stwierdzonych w latach Wszystkie stwierdzone w latach poprzednich choroby po uprawomocnieniu na bieżąco zgłaszane są do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych przy Instytucie Medycyny Pracy im. Prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi. Podsumowanie 1. Jako ważny należy odnotować fakt dalszej poprawy warunków pracy w zakładach, w których pracownicy byli w największym stopniu narażeni na obecność czynników szkodliwych przekraczających przewidziane normy. Poprawę uzyskano głównie poprzez zastosowanie nowych technologii (w tym zakup nowoczesnego, często w pełni zautomatyzowanego parku maszynowego), instalację odpowiednich zabezpieczeń zbiorowych, wyposażenie maszyn i urządzeń w osłony i elementy tłumiące. W kilku przypadkach powiększono powierzchnię hal produkcyjnych, co pozwoliło na luźniejsze usytuowanie stanowisk pracy, a w konsekwencji zmniejszenie narażenia na ponadnormatywny hałas. Wprowadzenie odpowiedniej organizacji pracy pomogło Strona 59

60 polepszyć warunki pracy. Ponadto rozpoczęto również nowe inwestycje polegające na budowie nowych hal produkcyjnych. Na stanowiskach pracy, gdzie proces technologiczny nie pozwalał na obniżenie natężenia hałasu i zapylenia, wprowadzono rotację pracowników. 2. W porównaniu do roku poprzedniego odnotowano dalsze zmniejszenie liczby zgłoszeń podejrzenia choroby zawodowej. Strona 60

61 VIII. WARUNKI SANITARNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO -WYCHOWAWCZYCH ORAZ WARUNKI POBYTU DZIECI I MŁODZIEŻY W TYCH PLACÓWKACH W roku 2011r. w ramach nadzoru nad warunkami pobytu dzieci i młodzieży w placówkach nauczania i wychowania oraz wypoczynku zimowego i letniego skontrolowano 94,33% (50) placówek stałych i 11 sezonowych. Spośród skontrolowanych obiektów 35,54% (19) stanowiły przedszkola, 1,88% 1 Żłobek Miejski, 49,05% (26) różnego rodzaju szkoły w tym: 10 Szkół Podstawowych, 4 Gimnazja, 9 Zespołów Szkół Ogólnokształcących, 3 Zespoły Szkół Ponadgimnazjalnych. W w/w placówkach uczyło się ogółem 5,512 uczniów, natomiast w Przedszkolach przebywało 1002 dzieci. Poprawa stanu sanitarnego placówek nauczania i wychowania nastąpiła w wyniku sprawowanego nadzoru, prowadzonego postępowania administracyjnego oraz współpracy z dyrektorami placówek i samorządami terytorialnymi. Podczas przeprowadzonych kontroli w placówkach nauczania i wychowania nie stwierdzono budynków nieprzystosowanych, w złym stanie technicznym. 41,5% (22) placówek usytuowanych na terenach wiejskich nie posiada podłączenia do sieci kanalizacyjnej - stosowane są zbiorniki na nieczystości ciekłe (szamba). W 2011 roku przeprowadzono ogółem 83 kontrole sanitarne w placówkach nauczania i wychowania, wydano 6 decyzji administracyjnych, w tym 2 zmieniające termin realizacji nakazu oraz 6 finansowych, które dotyczyły poprawy stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń oraz otoczenia. Postępowania mandatowego nie prowadzono Ergonomia w szkołach i rozkłady zajęć lekcyjnych Na właściwy rozwój ucznia wpływa m.in. organizacja procesu nauczania i wychowania w szkołach, zwłaszcza zaś planowanie nauki i wypoczynku. W zakresie użytkowania mebli szkolnych dostosowanych do wzrostu dzieci i młodzieży stwierdzono, iż szkoły z roku na rok nabywają umiejętności w prawidłowym dostosowaniu mebli do wysokości uczniów. Strona 61

62 Przeprowadzono ocenę dostosowania mebli szkolnych i przedszkolnych do wzrostu uczniów oraz analizę rozkładów lekcji. Skontrolowano rozkłady zajęć lekcyjnych w 68 oddziałach w 12 placówkach. Niezgodności w ocenianym zakresie nie stwierdzono. W dalszym ciągu trudności z ułożeniem w w/w placówkach higienicznego rozkładu zajęć związane są z dowożeniem dzieci do szkoły oraz z brakiem zatrudnionej w pełnym wymiarze kadry pedagogicznej. Ocenę dostosowania mebli szkolnych i przedszkolnych do wymagań ergonomii przeprowadzono w 16 oddziałach szkolnych i przedszkolnych w 8 placówkach. Zmierzone dzieci siedziały przy meblach dostosowanych do ich wzrostu, czyli zgodnie z zasadami ergonomii. W porównaniu z rokiem ubiegłym stwierdzono znaczną poprawę w tym zakresie, ponad 50% placówek posiada meble z certyfikatami Dożywianie dzieci i młodzieży W placówkach oświatowo-wychowawczych prowadzone były następujące formy żywienia: obiady jedno lub dwudaniowe przygotowywane w stołówkach szkolnych; obiady dostarczane w systemie cateringowym; tzw. drugie śniadania ( pieczywo cukiernicze, napój). W skontrolowanych szkołach podstawowych, gimnazjach oraz zespołach szkół pod kątem prowadzonego dożywiania dzieci i młodzieży ustalono, że na 5,512 uczniów z ciepłego posiłku korzysta 1,703 dzieci, co stanowi 30,89% dzieci w szkołach. W porównaniu z rokiem 2010 to o 5,54% (209) uczniów mniej. W kontrolowanych placówkach sporządza się śniadania tylko w 2 placówkach dla 0,32 % (18) dzieci. W 17 placówkach dla 31,00% (1709) dzieci podawane jest mleko w ramach programu Szklanka mleka, porównując z rokiem ubiegłym to o 3 placówki więcej. Mając na uwadze, że duża liczba dzieci nie ma zapewnionego w domu obiadu a także nie spożywa przed wyjściem do szkoły śniadania należy zwracać uwagę, aby jak najwięcej dzieci mogło korzystać w szkołach i przedszkolach z ciepłych posiłków, ponieważ dzieci i młodzież powinny spożywać regularnie 5 posiłków w ciągu dnia. Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym układu nerwowego konieczne jest zdrowe odżywianie. Należy dostarczyć organizmowi dobrej jakości białek, węglowodanów i tłuszczów oraz minerałów, Strona 62

63 witamin i wody. Należy zadbać, żeby w sklepiku szkolnym sprzedawano produkty sprzyjające zdrowiu. Dyrektorzy placówek powinni zwracać większą uwagę na asortyment artykułów spożywczych oferowanych przez kioski spożywcze działające na terenie szkół. Nie powinno tam zabraknąć warzyw i owoców sezonowych. Nie należy sprzedawać żywności typu fast-food. Dobrze jest zastąpić je kanapkami z dużą ilością świeżych warzyw. W miejsce chipsów, słodyczy, napojów gazowanych powinny być sprzedawane napoje mleczne, soki, woda, owoce Wypoczynek dzieci i młodzieży W 2011r. skontrolowano 11 placówek wypoczynku dzieci i młodzieży, w których wypoczywało 519 uczestników. W porównaniu z rokiem ubiegłym liczba dzieci wypoczywających na terenie powiatu głubczyckiego zmniejszyła się o 24 osoby. Wypoczynek organizowany był zarówno w miejscu zamieszkania, jak i w postaci różnego rodzaju form wyjazdowych. Wypoczynek w miejscu zamieszkania organizowany był na bazie Świetlic Szkolnych, Świetlicy Środowiskowej w Baborowie, Ratusza Miejskiego w Głubczycach,. Formy wyjazdowe wypoczynku zorganizowane były w Szkolnym Schronisku Młodzieżowym w Pietrowicach, Stanicy Harcerskiej w Ściborzycach Małych. W czasie trwania wypoczynku przeprowadzono 4 kontrole wypoczynku zimowego oraz 7 kontroli wypoczynku letniego. Wypoczynek zimowy jak i letni przebiegał bez zastrzeżeń. Podsumowanie Przeprowadzane corocznie kontrole placówek nauczania i wychowania pozwalają wyciągnąć następujące wnioski: Odnotowuje się poprawę stanu sanitarno-higienicznego w placówkach oświatowowychowawczych. Zwiększa się liczba placówek szkolnych wyposażona w ergonomiczne i bezpieczne meble We wszystkich placówkach prace konserwatorskie odbywają się stale, co przyczynia się do podnoszenia ich standardu. Placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży w większości zostały zorganizowane prawidłowo i nie budziły zastrzeżeń. Do negatywnych zjawisk należy zaliczyć praktyki polegające na przeprowadzaniu różnego Strona 63

64 rodzaju prac remontowych w ciągu roku szkolnego, co stanowi istotny problem i przeszkodę w zapewnieniu bezpiecznego pobytu dzieci w placówkach oświatowo-wychowawczych. Podobnie jak w latach ubiegłych obowiązki nakładane na stronę - w związku ze stwierdzonymi podczas kontroli nieprawidłowościami nie są realizowane w terminie. Taka sytuacja wpływa negatywnie na stan sanitarny obiektów w terminie. Strona 64

65 IX. STAN SANITARNY PLACÓWEK ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA 9.1. Zakres nadzoru sanitarnego Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku w 2011r. objął nadzorem 417 obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku w tym: 30 zakładów produkcji żywności, 278 obiektów obrotu żywnością, 75 zakłady żywienia zbiorowego otwartego, 42 zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego, 2 zakłady produkcji i konfekcjonowania kosmetyków (w tym jeden wykazany powyżej jako zakład produkcji żywności. W zakładzie tym dominującą jest produkcja suplementów diety.). Skontrolowano łącznie 266 placówek, co stanowi 66% wszystkich obiektów będących pod nadzorem. W nadzorowanych zakładach przeprowadzono łącznie 489 kontroli sanitarnych, w tym 56 interwencyjnych. W ramach prowadzonej działalności represyjnej: w związku ze stwierdzonymi uchybieniami wydano 244 decyzje administracyjne winnych zaniedbań ukarano 43 mandatami karnymi na kwotę 9400,00 PLN. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w związku z naruszeniem wymagań higienicznych i zdrowotnych to: zły stan techniczny zakładów (brudne zawilgocone ściany, sufity, podłogi z ubytkami), zły stan techniczny wyposażenia, urządzeń i sprzętu będącego w kontakcie z żywnością, brak czystości i porządku w pomieszczeniach produkcji i obrotu żywnością, brak segregacji wyrobów gotowych, półproduktów i surowców w urządzeniach chłodniczych, oferowanie do sprzedaży artykułów spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, brak identyfikowalności surowców i produktów. Stan sanitarny i techniczny w nadzorowanych obiektach oceniany był przez organy PIS zgodnie z jednolitymi procedurami urzędowej kontroli żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością a także poboru próbek, uwzględniającymi przepisy Strona 65

66 w zakresie wymagań sanitarno-higienicznych. Prowadzony jest jednolity system kontroli, zgodnie z obowiązującymi przepisami wychodząc naprzeciw wymaganiom normalizacyjnym Unii Europejskiej. Oprócz kontroli planowanych często przeprowadzane są również kontrole pozaplanowe w przypadku interwencji zgłoszonych przez klientów o uchybieniach w danym obiekcie mogących zagrażać życiu lub zdrowiu konsumentów oraz kontrole związane z rejestracją i zatwierdzaniem zakładów spożywczych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie prawa żywnościowego całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności oraz za warunki sanitarno-higieniczne w produkcji i obrocie żywnością ponosi przedsiębiorca produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu a zasady tej odpowiedzialności określają przepisy Kodeksu Cywilnego Ogólna ocena obiektów żywności i żywienia Stan sanitarny i techniczny obiektów żywności i żywienia jest zróżnicowany od obiektów nowoczesnych, po obiekty stare oraz od małych sklepów (w rejonach wiejskich) po duże supermarkety. Na przestrzeni ostatnich lat systematycznie obserwuje się poprawę stanu sanitarnotechnicznego w kontrolowanych obiektach. Stan ten poprawia się m.in. dzięki systematycznym i konsekwentnym kontrolom prowadzonym przez organy PIS, jak również dzięki coraz większej świadomości przedsiębiorców w zakresie obowiązujących wymagań oraz wdrażania i stosowania zasad GMP (Dobrej Praktyki Produkcyjnej), GHP (Dobrej Praktyki Higienicznej) oraz wprowadzania systemu HACCP. W wielu obiektach prowadzone są prace modernizacyjne, poprawiany jest wystrój sal sprzedaży i sal konsumpcyjnych w zakładach żywienia zbiorowego. Obserwuje się poprawę warunków przechowywania artykułów łatwopsujących się przez zwiększenie ilości urządzeń chłodniczych oraz zachowanie łańcucha chłodniczego na całej drodze od surowca do gotowego produktu wydawanego konsumentom Stan sanitarny środków transportu żywności Przeprowadzono 3 kontrole sanitarne środków transportu w związku z wydaniem decyzji dopuszczającej samochody do przewozu żywności. Wszystkie środki transportu oceniono jako zgodne z wymaganiami higieniczno-sanitarnymi. Strona 66

67 9.4. Jakość zdrowotna środków spożywczych W porównaniu do roku 2010 jakość zdrowotna środków spożywczych wprowadzanych do obrotu utrzymywała się na tym samym poziomie. Podobnie jak w ubiegłych latach realizowano roczny plan działań kontrolnych i pobór próbek do badań w ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu. W 2011r. pobrano do badań 195 próbek żywności i materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością oraz 5 próbek kosmetyków do badań w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Zakwestionowano 2 próbki: ryż z warzywami - wyrób garmażeryjny prod. firmy VIRTU Sp. j. B. Vetulani, D. Mikulska, Zawiercie, pobrano w sklepie spożywczo-przemysłowym NOVEX Sp. z o.o. w Głubczycach do badań w kierunku organoleptyki w ramach urzędowej kontroli żywności. Próbkę zakwestionowano z powodu niewłaściwego zapachu i smaku produktu oraz nieodpowiedniej jakości warzyw użytych do produkcji. Sprawę przekazano właściwemu miejscowo ze względu na siedzibę producenta Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Zawierciu. filet z piersi kurczaka prod. ANIMEX Grupa Drobiarska S.A. Morliny 15, Ostróda, oddział w Opolu, pobraną w sklepie Biedronka nr 2191 w Głubczycach, ul. Raciborska 1. Próbkę pobrano do badań w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych i innych parametrów w ramach urzędowej kontroli żywności i zakwestionowano ze względu na obecność bakterii chorobotwórczej Salmonelli Infantis w 25 g produktu. Sprawę przekazano właściwemu miejscowo ze względu na siedzibę producenta Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii w Opolu. Zakwestionowane próbki stanowią 1,5 % ogółu pobranych próbek. Pobrane próbki badano w następujących kierunkach: mikrobiologii 106 próbek, metali szkodliwych dla zdrowia 22 próbki, pozostałości pestycydów 13 próbek, mikotoksyn 2 próbki, azotynów i azotanów 1 próbka, zawartości substancji dodatkowych 12 próbek, Strona 67

68 skażeń promieniotwórczych 2 próbki, substancji migrujących z materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością 9 próbek, obecności organizmów genetycznie modyfikowanych 1 próbka, zawartości jodu w soli 1 próbka, znakowaniu suplementów diety 4 próbki, kontroli żywności wzbogaconej 3 próbki, zanieczyszczeń biologicznych i fizycznych 7 próbek, badaniu napromieniania żywności 1 próbka, obecności wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych 3 próbki, zgodności oznakowania z obowiązującymi przepisami 105 próbek organoleptyki 15 próbek. Tabela: Jakość zdrowotna środków spożywczych pobranych i zbadanych w powiecie głubczyckim w latach Rok Liczba próbek środków spożywczych pobranych i zbadanych laboratoryjnie Liczba próbek środków spożywczych zakwestionowanych % próbek zakwestionowanych ,07 Wszystkie zakwestionowane próbki były pochodzenia krajowego System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach - RASFF Działania w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach - RASFF, w celu właściwego identyfikowania i szacowania zagrożeń ze strony żywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej polegają na ograniczeniu wprowadzania na rynek lub zmuszaniu do wycofywania z rynku żywności i produktów stanowiących zagrożenie dla zdrowia konsumentów. W ramach systemu RASFF na bieżąco otrzymujemy informacje o produktach, które nie spełniają wymagań prawnych i stanowią równocześnie potencjalne zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. Są to powiadomienia krajowe i powiadomienia przesyłane przez Komisję Europejską. Strona 68

69 W 2011r. otrzymano 47 powiadomień w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach RASFF, w tym w 15 przypadkach kwestionowane produkty występowały na terenie powiatu głubczyckiego. Przeprowadzono 40 kontroli w 17 obiektach obrotu żywnością oraz materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością (w sklepach AGD). Najwięcej zgłoszeń dotyczyło nieprawidłowej jakości materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością (czajniki bezprzewodowe, miseczki melaminowe, szklanki dekorowane w obszarze obrzeża) pochodzących z Chin Jakość zdrowotna materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków Nadzór sanitarny nad materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami obejmuje zarówno sanitarno-higieniczne warunki produkcji, jak i bezpieczeństwo zdrowotne tych produktów. W 2011r. pobrano do badań laboratoryjnych 9 próbek materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością: talerze deserowe ceramiczne, szklanki dekorowane na obrzeżu, miski i miseczki dla dzieci wykonane z melaminy, kubki do pakowania serków /4 próbki/, czajnik bezprzewodowy, miseczki melaminowe dla dzieci. Próbki badano w kierunku: migracji globalnej, migracji specyficznej formaldehydu oraz organoleptyki. Zakwestionowano jedną z próbek czajnik bezprzewodowy Herbatek Opti CJ o pojemności 1,7 l wyprodukowany w Chinach importowany/dystrybuowany przez firmę Expo-service Sp. z o.o., Warszawa. Próbkę pobrano w sklepie EURO w Głubczycach, ul. Niepodległości 13 do badań organoleptycznych w ramach urzędowej kontroli żywności. Badano przekazywanie zapachu i smaku substancji wzorcowej wody i stwierdzono istotną różnicę w smaku próbki badanej w stosunku do kontrolnej. Do badań laboratoryjnych w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych pobrano 5 próbek kosmetyków wyprodukowanych przez firmę PPH Kosmed Zbigniew Leżański. Próbki nie zostały zakwestionowane. Strona 69

70 Tabela: Jakość zdrowotna materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością pobranych i zbadanych w powiecie głubczyckim w latach Rok Liczba próbek środków spożywczych pobranych i zbadanych laboratoryjnie Liczba próbek środków spożywczych zakwestionowanych % próbek zakwestionowanych ,1 Wszystkie zakwestionowane próbki były pochodzenia chińskiego Ocena sposobu żywienia Przy planowaniu i realizacji żywienia zbiorowego należy kierować się modelowymi racjami pokarmowymi oraz dodatkowymi informacjami zawartymi w Piramidzie Zdrowego Odżywiania. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków). W związku z tym, iż nie ma przepisów narzucających obowiązkowe normy żywieniowe w zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego PIS nie ma podstaw prawnych do skutecznego egzekwowania prawidłowego żywienia w tego typu obiektach. Oceny sposobu żywienia dokonywane przez pracowników PSSE w nadzorowanych obiektach, w tym informacje o stwierdzonych nieprawidłowościach przesyłane są w postaci zaleceń pokontrolnych do osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo żywności i jakość żywienia oraz do wiadomości jednostkom nadrzędnym. W 2011r. w 16 placówkach przeprowadzono kontrole sanitarne, w trakcie których dokonano teoretycznej oceny 17 jadłospisów sprawdzając sposób żywienia dzieci i młodzieży. W trakcie kontroli przeanalizowano: 10 jadłospisów dekadowych w 9 placówkach szkolnych, 6 jadłospisów w 6 placówkach przedszkolnych, 1 jadłospis w Domu Pomocy Społecznej w Kietrzu. Analizując teoretycznie przedstawione jadłospisy stwierdzono, że serwowane posiłki były urozmaicone. Nie występowała powtarzalność zestawów obiadowych i zawierały dodatki produktów sezonowych. Oceny jadłospisów przeprowadzone w zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego (Domy Pomocy Społecznej, Dom Dziecka w Krasnym Polu, Szpital Powiatowy w Głubczycach, ZOL Strona 70

71 Kietrz) przeprowadzone przez Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego wykazały, że najczęściej stwierdzanymi nieprawidłowościami były: brak urozmaicenia asortymentu serwowanego pieczywa oraz rodzaju tłuszczu podawanego do pieczywa brak dodatków owocowo-warzywnych szczególnie w posiłkach śniadaniowych i kolacjach mały udział ryb i przetworów rybnych w serwowanych posiłkach brak urozmaicenia podawanych napojów do śniadań i kolacji brak określenia asortymentu wędlin Podsumowanie Stan sanitarny ogółu nadzorowanych obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku w roku 2011 uległ poprawie w stosunku do lat poprzednich. Poprawa ta osiągana jest m.in. przez modernizację obiektów oraz wprowadzenie systemów zapewnienia jakości. Obecnie obowiązujące regulacje prawne przyczyniają się do usprawnienia systemu nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i w konsekwencji zmniejszenia ryzyka zagrożenia zdrowia ludności wynikającego ze spożywania żywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej. W porównaniu do lat wcześniejszych zaobserwowano większą świadomość przedsiębiorców w zakresie obowiązku śledzenia drogi surowców i produktów zgodnie z zasadą krok w tył krok w przód. Coraz częściej operatorzy żywności posiadają wdrożone procedury i systemy pozwalające na identyfikacje pochodzenia wykorzystywanych surowców i miejsc dostarczenia swoich produktów W celu zapewnienia przez przedsiębiorców sektora spożywczego właściwego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności w dalszym ciągu będzie kontynuowany nadzór sanitarny szczególnie w zakresie: wdrażania i skutecznego stosowania systemów kontroli wewnętrznej zasad GHP i GMP oraz systemu HACCP wraz z niezbędną dokumentacją, poprawy funkcjonalności obiektów, zachowania higieny osobistej i higieny miejsca pracy, stosowania prawidłowych procesów mycia i dezynfekcji, identyfikowalności surowców i produktów, zachowania łańcucha chłodniczego na całej drodze od surowca do gotowego produktu co ma szczególne znaczenie w przypadku artykułów spożywczych łatwo psujących się. Strona 71

72 X. DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA Wprowadzenie Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie promocji zdrowia wynikają z potrzeb zdrowotnych ludności i sytuacji epidemiologicznej kraju. Działania podejmowane w ramach oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia w roku 2011r. dotyczyły realizacji programów edukacyjnych, współpracy lokalnej z realizatorami programów edukacyjnych, przedsięwzięć prozdrowotnych poprzez: organizowanie szkoleń i narad, udostępnianie materiałów, udzielanie pomocy merytorycznej i metodycznej, publikacje w środkach masowego przekazu. Ponadto koordynowania programów i przedsięwzięć oświatowo-zdrowotnych poprzez inicjowanie działań, nadzorowanie, monitorowanie i ocenę ich realizacji. Tematyka działalności oświatowo-zdrowotnej i promocji zdrowia dotyczyła: profilaktyki chorób wynikających z palenia tytoniu promowania zdrowego stylu życia w tym zbilansowanej diety i aktywności fizycznej profilaktyki HIV/AIDS Realizacja zagadnień problemowych W roku 2011 realizowano interwencje programowe dotyczące rozwiązywania problemów zdrowotnych, które skierowane były do : rodziców i opiekunów dzieci, dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, nauczycieli, wychowawców i pedagogów szkolnych, kobiet w wieku rozrodczym, personelu i pacjentów zakładów opieki zdrowotnej, Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce. Jednym z głównych zadań w zakresie poprawy i umacniania zdrowia Polaków jest profilaktyka chorób odtytoniowych poprzez ograniczenie palenia tytoniu. Przez cały rok prowadzony jest monitoring aktualnej sytuacji w zakresie przestrzegania zakazu palenia tytoniu oraz podejmowane Strona 72

73 są działania organizowane w ramach akcji; Światowy Dzień bez Tytoniu w dniu 31 maja 2011 r. Światowy Dzień Rzucania Palenia w dniu 17 listopada 2011 r. Kampania Miasta wolne od dymu Działania te mają na celu m.in: podniesienie wiedzy o szkodliwości palenia i upowszechnianie mody na niepalenie upowszechnianie idei wolnych od dymu tytoniowego miejsc publicznych ochrony przed wymuszonym biernym paleniem Program dotyczący odżywiania i aktywności fizycznej: Trzymaj Formę! : Program realizowany jest we współpracy z Polską Federacją Producentów Żywności. Głównym jego celem jest kształtowanie postaw i zachowań w zakresie prawidłowego żywienia i uprawiania aktywności fizycznej wśród młodzieży szkolnej poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety. Program przeznaczony jest dla uczniów szkół gimnazjalnych i starszych klas szkół podstawowych w roku szkolnym realizowany był w 8 gimnazjach i 5 szkołach podstawowych, ogólna liczba uczniów biorących udział w programie to 1085 osób. W ramach programu Trzymaj Formę w bieżącym roku już po raz IV zorganizowano powiatowe rozgrywki międzyszkolne o PUCHAR ZDROWIA zorganizowane przez PSSE w Głubczycach na hali sportowej Zarządu Oświaty Kultury i Sportu w Głubczycach. Poza rozgrywkami sportowymi dodatkową atrakcją był pokaz Szkoły Tańca Royal Dance Center działającej przy Miejskim Ośrodku Kultury w Głubczycach, przygotowany pod kierownictwem Pana Tomasza Nawrockiego. W układach tanecznych zobaczyliśmy Strona 73

74 utalentowanych młodych tancerzy z powiatu głubczyckiego. Aktywność ruchowa jest nieodłącznym atrybutem życia człowieka. Wynika ona z wrodzonych potrzeb organizmu i nabytych umiejętności. Zaprezentowany pokaz udowodnił że taniec jest doskonałą formą ruchu i przykładem na łączenie przyjemności z korzyścią dla zdrowia. Nagrodę główną w zawodach stanowił Puchar Zdrowia ufundowany przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Głubczycach, zdobyty w tym roku przez uczniów Gimnazjum Zespołu Szkolno-Gimazjalnego w Branicach. Wszyscy zawodnicy otrzymali drobne upominki i zdrowy poczęstunek przekazany przez lokalnych sponsorów. (wodę mineralną, jogurty, serki, bułeczki) Program jest atrakcyjny i spotyka się z bardzo dobrym przyjęciem ze strony nauczycieli realizujących i uczniów uczestniczących w zajęciach. Nagłośnienie tematyki w środowisku sprzyja promocji zdrowego stylu życia wśród mieszkańców Czyste Powietrze Wokół Nas program edukacji antytytoniowej Program skierowany jest do dzieci przedszkolnych w wieku 5-6 lat, ich rodziców i opiekunów Cele główne programu: to wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy oraz zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub gdy dorośli palą przy nich tytoń. Zajęcia mają charakter warsztatowy. Taka forma dostarcza dzieciom najwięcej okazji do uczenia się przez doświadczenie i zgodnie z zasadami nowoczesnej edukacji zdrowotnej. Zasięg programu w roku szkolnym 2010/2011 objął 14 przedszkoli. Edukacją objęto 494 dzieci. We współpracy z Wydziałem Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego w Głubczycach zorganizowano powiatowy konkurs plastyczny dla dzieci uczestniczących w programie. Autorzy najciekawszych prac otrzymali nagrody rzeczowe i dyplomy. Prace plastyczne wyeksponowano podczas wystawy w ramach Olimpiady Bezpiecznego i Zdrowego Przedszkolaka w hali sportowej Zarządu Oświaty Kultury i Sportu w Głubczycach Profilaktyka astmy oskrzelowej: Wolność Oddechu - Zapobiegaj Astmie Głównym celem programu jest uświadomienie rodzicom i opiekunom dzieci znaczenia profilaktyki astmy. W roku 2009/2010 w programie uczestniczyło 15 szkół podstawowych, edukacją objęto 309 uczniów klas I-III. Program spotyka się z dobrym przyjęciem ze strony realizatorów i rodziców. Treści Strona 74

75 programu są dość przystępne i nie stanowią przeszkody w realizacji i odbiorze. Głównym celem programu jest uświadomienie rodzicom i opiekunom dzieci znaczenia profilaktyki astmy. W roku 2009/2010 w programie uczestniczyło 15 szkół podstawowych, edukacją objęto 309 uczniów klas I-III. Program spotyka się z dobrym przyjęciem ze strony realizatorów i rodziców. Treści programu są dość przystępne i nie stanowią przeszkody w realizacji i odbiorze Nie Pal Przy Mnie Proszę program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas I-III szkół podstawowych Celem głównym programu jest zmniejszenie narażenia dzieci na bierne palenie tytoniu. Ponadto ma za zadanie podnoszenie wiedzy na temat skutków zdrowotnych palenia tytoniu oraz uświadamiania rodzicom i innym osobom z najbliższego otoczenia dzieci konsekwencji biernego palenia. Adresatami są uczniowie młodszych klas szkół podstawowych i ich rodzice. W realizacji uczestniczyło 9 szkół podstawowych, zasięgiem objęto 766 uczniów, 279 rodziców. Program uzyskał pozytywną opinię ze strony nauczycieli, uczniów i rodziców. Pomoce dydaktyczne są dobrze przygotowane, propozycje scenariuszy zajęć, które umieszczono w poradniku dla nauczyciela są atrakcyjne i dobrze dostosowane do wieku odbiorców. Program poszerzył wiedzę rodziców na temat zagrożeń wynikających z palenia w obecności dzieci co naraża je na bierne palenie Znajdź właściwe rozwiązanie program profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum. Celem programu jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjum poprzez zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego i kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich. Ponadto kształtowanie postaw asertywnych związanych z unikaniem czynnego i biernego palenia. Realizacja programu profilaktyki palenia tytoniu odbywa się metodą warsztatową. W powiecie głubczyckim program zrealizowany został w 5 szkołach podstawowych oraz 3 gimnazjach. Objął swoim zasięgiem 1209 uczniów i 489 rodziców. Strona 75

76 Zapobieganie chorobom zakaźnym: ZAPOBIEGANIE HIV/AIDS Kampania Wiedza ratuje życie. Niezależnie od wyniku masz szansę na normalne życie Kampania zachęca do wykonania bezpłatnego, anonimowego testu w kierunku zakażenia wirusem HIV, który można wykonać w Punktach Konsultacyjno Diagnostycznych w całym kraju. Głównym zadaniem Kampanii społecznej jest podniesienie poziomu wiedzy na temat problemu zakażeń HIV i zachorowań na AIDS. W zakresie edukacji zorganizowano 2 warsztaty szkoleniowe w Zespole Szkół Liceum Ogólnokształcącym w Kietrzu oraz w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kietrzu. Prowadzenie warsztatów przez Panią Annę Włodarczyk psychologa/ terapeutę uzależnień. Grupę docelową stanowili uczniowie (45 osób). Partnerem w realizacji edukacji w zakresie profilaktyki HIV/AIDS był Opolski Urząd Wojewódzki Wydział Polityki Społecznej. W ramach kampanii Wiedza ratuje Życie zorganizowano Powiatowy Konkursu Wiedzy o HIV/AIDS pt. Warto wiedzieć. Plus czy minus. Organizatorem konkursu była Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Głubczycach. Czas trwania konkursu od września do grudnia 2011r. Do konkursu przystąpiło 180 uczniów z 10 szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Etap powiatowy konkursu zorganizowano 1 grudnia w ramach Obchodów Światowego Dnia AIDS w Starostwie Powiatowym w Głubczycach gdzie rywalizowało ze sobą 26 laureatów etapu szkolnego. Podsumowanie konkursu odbyło się 9 grudnia w Miejskim Ośrodku Kultury w Głubczycach. Uroczystość uświetnił występ przygotowany przez uczniów i nauczycieli Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego w Głubczycach. Ważną część spotkania stanowił wykład dr Marcina Czarneckiego z Kliniki Chorób Zakaźnych we Wrocławiu, który miał na celu popularyzowanie wiedzy na temat HIV/AIDS wśród uczniów szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych naszego powiatu 225 uczestników. Strona 76