Nasz zielony Lublin - parki miejskie i miejsca wypoczynku w Lublinie (klasa I-III szkoły podstawowej)

Transkrypt

1 Scenariusz Scenariusz wykonano na zamówienie Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin przy dofinansowaniu ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie

2 Nasz zielony Lublin - parki miejskie i miejsca wypoczynku w Lublinie (klasa I-III szkoły podstawowej) Cel: Zainteresowanie położeniem Lublina oraz jego walorami przyrodniczymi. Uczniowie : poznają parki lubelskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na te, które są najbliższe ich miejscu zamieszkania; poznają znaczenie parków miejskich, opisują ich położenie i cechy charakterystyczne; znają rzeki płynące przez Lublin; wyjaśniają znaczenie dla miasta dolin rzecznych i wąwozów; dostrzegają różnice w zabudowie miejskiej dawniej i obecnie (lokalizacja, otoczenie, charakter); charakteryzują znaczenie terenów zielonych dla mieszkańców Lublina; wskazują różne możliwości wypoczywania i spędzania wolnego czasu w naszym mieście. Scenariusz może być realizowany we fragmentach, ilość zadań może być zmniejszona zależy to od potrzeb uczniów i ich możliwości. Konieczną umiejętnością do pełnej realizacji scenariusza jest odczytywanie informacji z mapy i planu miasta. Umiejętność ta może być ukształtowana na poziomie podstawowym, gdyż jest doskonalona poprzez realizację ćwiczeń proponowanych uczniom. Należy przygotować czytelne plany miasta Lublina z widocznymi obszarami parków, działek, cmentarzy oraz z oznaczonymi rzekami przepływającymi przez miasto. Każda grupa powinna pracować na swoim planie miasta. Scenariusz może być realizowany w czasie odrębnych zajęć warsztatowych lub włączany w realizację tematów lekcyjnych dotyczących naszego miasta czy zajęć o tematyce ekologicznej. Może on być także elementem cyklu zajęć odbywających się na lekcjach, gdyż zawiera wiele treści zgodnych z podstawa programową. Strona 2 Strona 2

3 Faza wstępna zajęć Lp. Zadania wykonywane przez uczniów Cel zadania Formy Środki Metody Czynności wstępne 1. Mieszkaniec Warszawy to warszawiak a mieszkaniec Krakowa to krakowianin. My jesteśmy mieszkańcami Lublina czyli lub.... lublinianami lubliniankami Urodzeni w Lublinie mogą nazywać nasze miasto miastem rodzinnym. Dla innych mieszkańców jest to miasto, gdzie pracują, zakładają rodziny, uczą się lub studiują. Wielu lublinian bardzo lubi swoje miasto. Gdzie leży Lublin? praca z mapą Polski. Uczniowie identyfikują się z miastem rodzinnym, znają położenie Lublina, odszukują miasto na mapie hipsometrycznej. Praca indywidualna i zbiorowa wskazywanie położenia miasta, zbieranie informacji o położeniu Lublina -zależnie od klasy i poziomu wiedzy uczniowie udzielają informacji o rożnym poziomie szczegółowości. Załącznik 1 Praca z mapą Komentarz do zadania: Zadanie wstępne pozwala uczniom utożsamić się z miastem rodzinnym. Uczniowie poznają nazwę mieszkańców Lublina, potrafią wskazać miasto na mapie hipsometrycznej Polski. W zależności od klasy, w której realizowane są zajęcia, wypowiedzi dotyczące położenia Lublina mogą mieć różny poziom szczegółowości. Zadanie jest okazją do realizacji treści podstawy programowej dotyczącej mapy i posługiwania się nią. Strona 3 Strona 3

4 2. Nauczyciel: Bardzo wielu mieszkańców Lublina dostrzega zalety swojego miasta. A jakie zalety dostrzegają lublinianie z klasy np. III c? Dlaczego lubicie Lublin? Uczniowie wskazują zalety/walory naszego miasta. Praca zbiorowa Tablica/papier, kreda/flamastry, cenki Burza mózgów rangowanie (przy pomocy cenek) Propozycje zostają zapisane na tablicy lub arkuszu papieru i poprzez rangowanie ustalone są największe, według uczniów, zalety mieszkania w Lublinie. Komentarz do zadania: Uczniowie podają zalety/walory miasta, w którym mieszkają, np. dużo miejsc do spacerowania, wiele kin, teatry, ładne Stare Miasto, place zabaw, piękne nowe dzielnice, dużo zieleni i inne. Po zapisaniu wszystkich, zgłoszonych przez uczniów informacji o walorach Lublina, każde dziecko przykleja jedną cenkę przy tej propozycji, która według niego, jest zaletą największą. Wiedza uczniów na tym etapie edukacyjnym może dotyczyć jedynie najbliższych miejsc i okolic, tam gdzie mieszkamy. Celem zadania jest jednak nie tylko zdobycie wiedzy o mieście, ale także zainteresowanie i chęć poznawania Lublina. Strona 4 Strona 4

5 Faza główna zajęć Lp. Zadania wykonywane przez uczniów Cel zadania Formy Środki Metody 1. Zadanie dla grup: Na planie Lublina zaznaczone są obszary zabudowane i obszary, gdzie jest dużo zieleni. Poszukaj na planie naszego miasta miejsc, gdzie jest dużo zieleni, tzn. jest dużo drzew, krzewów, trawników. Uczniowie nazywają te obszary np. parki, skwery, działki, ogrody (nazewnictwo, jakim będą posługiwali się uczniowie zależy od planu Lublina; ważne jest, by dzieci prawidłowo odczytywały informacje z planu i posługiwały się legendą). Uczniowie poznają parki lubelskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na najbliższe ich miejscu zamieszkania. Praca w grupach. Załącznik 2: Plan Lublina (przygotowany we własnym zakresie), karta pracy do obserwacji terenowej obserwacja terenowa może być zrealizowana poza zajęciami (spacer z klasą, spacer z rodzicami, po zajęciach) Praca z planem plan miasta dla każdej grupy; karta pracy do obserwacji indywidualnej lub zbiorowej, obserwacja terenowa, pogadanka Przykładowe pytania do pogadanki na temat obszarów zieleni w Lublinie: Wskaż miejsce, gdzie mieści się szkoła, w której się uczysz. Nazwij obszary zieleni znajdujące się najbliżej twojej szkoły. Czy korzystacie z tych miejsc w czasie spacerów i rekreacji? Co jest w nich ciekawego lub charakterystycznego? Strona 5 Strona 5

6 Zadaniem uczniów będzie przeprowadzenie obserwacji zgodnie z kartą pracy przygotowaną do zadania. Karta powinna zostać przeczytana i omówiona. Ze względów organizacyjnych karta pracy może być wypełniana jako dokumentacja obserwacji w trakcie spaceru z klasą lub z rodzicami. Komentarz do zadania: Uczniowie wykorzystują swoje umiejętności dotyczące odczytywania informacji z planu, by zauważyć duże obszary zieleni na terenie miasta - parki, działki, ogrody, cmentarze i inne. Zwracają uwagę na obszary położone w pobliżu szkoły lub w okolicy miejsca zamieszkania. Przygotowana do zadania karta pracy może być wykorzystana do indywidualnej obserwacji w czasie spaceru z rodzicami lub jako osobny element zajęć spacer z klasą. Karta pracy powinna zostać omówiona w tym zadaniu. Karty pracy, po ich wypełnieniu, mogą być informacją o tym, jak wypoczywają mieszkańcy Lublina i co ciekawego jest w parkach, na skwerach czy na obszarze działek lub ścieżki rowerowej. Strona 6 Strona 6

7 2. Nauczyciel: Zdjęcia wykonano w parkach naszego miasta, jest ich w Lublinie wiele i są bardzo różnorodne. Może znasz ten park? Co o nim wiemy? Uczniowie poznają znaczenie parków miejskich, opisują ich położenie i cechy charakterystyczne Praca zbiorowa Załącznik 3 Zdjęcia, quiz, pogadanka Komentarz do zadania: Zadanie ma postać quizu. Uczniowie powinni poznać miejsca charakterystyczne dla parków lubelskich: Ogrodu Saskiego, Parku Ludowego, Parku Jana Pawła II, Parku Bronowickiego. Przy każdym zdjęciu, po rozpoznaniu parku, można omówić z uczniami historię, położenie oraz wykorzystanie tego miejsca jakie dzielnice leżą w pobliżu, jakie są w parku atrakcje, czy uczniowie odwiedzili ten park, w jakich okolicznościach? Ciekawe informacje i ilustracje można znaleźć na stronie: Strona 7 Strona 7

8 3. Nauczyciel opowiada: Obecnie bardzo dbamy o to, Uczniowie dostrzegaby otaczała nas zieleń drzew i krzewów. ją różnice w sposobie zagospodarowania Obserwacja zdjęć Lublina starego i nowych dzielprzestrzeni miejskiej obecnie i w dawnych nic. Przykładowe pytania do pogadanki. latach. Czy ludzie zawsze otaczali się zielenią? Gdzie, w naszym mieście, obszarów zieleni jest najmniej? Jak myślisz, dlaczego? Praca zbiorowa Załącznik 4: zdjęcia Starego Miasta i Pogadanka ilustrozazielenionego nowego osiedla wana Komentarz do zadania: W zadaniu zestawiono zdjęcia z obszaru Lublina Stare Miasto i nowa dzielnica, np. LSM zdjęcia te pomogą uczniom zrozumieć, jak zmieniały się potrzeby mieszkańców miasta na przestrzeni lat. Zwróćmy uwagę na funkcje i budowę miasta w dawnych czasach obrona, otoczenie miasta przez mury, wejście do miasta tylko przez bramy, mało miejsca pomiędzy kamienicami, wąskie uliczki. Małe miasta, w dawnych czasach, łatwiejsze były do obrony, zamknięte wewnątrz murów miejskich, nie posiadały terenów zielonych. Mieszkańcy nie tworzyli parków. Obecnie w każdej dzielnicy zakłada się skwery, trawniki, rabaty, miejsca odpoczynku i place zabaw. Zadanie pozwala zrozumieć, czym jest miasto, jakie pełni role obecnie, a jakie pełniło kiedyś. Strona 8 Strona 8

9 4. Nauczyciel podaje polecenie dla grup: Lublin leży nad rzekami, które płyną w dolinach rzecznych. Miasto w różnorodny sposób wykorzystało rzeki i ich doliny znajdujące się w jego granicach. Pracując z planem i kartą pracy, ustalmy informacje dotyczące rzek przepływających przez Lublin. Omówienie karty pracy z pokazaniem na planie rzek oraz Zalewu Zemborzyckiego. Ustalenie, w którą stronę płynie rzeka, dlaczego Bystrzyca jest rzeką główną, a pozostałe rzeki to dopływy. Nauczyciel tłumaczy, czym jest dolina rzeczna podając przykład: Wycieczka trolejbusem linii 158. Przebieg trasy - zjeżdżamy trolejbusem Drogą Męczenników Majdanka trasa prowadzi w dół (trolejbus zjeżdża ulicą po zboczu doliny), na dnie doliny widzimy most i przepływającą rzekę, trolejbus wspina się po zboczu w górę, aż do Ogrodu Saskiego. Opis trasy jest opisem przekroju przez dolinę rzeczną. Uczniowie znają rzeki płynące przez Lublin; dostrzegają, w czasie wędrówek po mieście, elementy ukształtowania terenu *dolinę rzeki Bystrzycy, suche doliny i wąwozy, dostrzegają elementy zagospodarowania doliny rzecznej i wąwozów. *Na obszarze Lublina są doliny rzeczne i suche doliny często błędnie nazywane wąwozami. Praca indywidualna i zbiorowa Załącznik 5: karta pracy Praca z planem miasta, pogadanka, karta pracy Komentarz do zadania: Omawiając dolinę rzeczną, warto posłużyć się przykładami z miasta. Pozwoli to uczniom zrozumieć, jak miasto buduje się na obszarze poprzecinanym przez wklęsłe formy terenu, takie jak doliny rzeczne czy wąwozy. Umożliwi to dostrzeganie w przyszłości, pozytywnych i utrudniających warunków dla budowy infrastruktury miasta, np. budowy dróg, konieczność budowy mostów oraz wałów przeciwpowodziowych. Lublin leży na obrzeżu Wyżyny Lubelskiej, w dolinie Bystrzycy, która dzieli Lublin na dwie części. Bardziej urozmaiconą rzeźbę krajobrazową ma lewobrzeżna część Lublina. W obrębie miasta do Bystrzycy wpadają Czerniejówka i Czechówka oraz Nędznica zwana Krężniczanką. Wiele ciekawych informacji dotyczących omawianych zagadnień można znaleźć na stronie Urzędu Miasta Lublin w zakładce Mieszkańc:y - mapa dolin rzecznych i wąwozów na obszarze Lublina UWAGA: Formy geomorfologiczne, które mieszkańcy Lublina nazywają potocznie wąwozami, są w istocie suchymi dolinami. Od typowych wąwozów różnią je łagodnie nachylone zbocza - mają one nieckowaty przekrój. Strona 9 Strona 9

10 Faza podsumowująca zajęcia Lp. Zadania wykonywane przez uczniów Cel zadania Formy Środki Metody 1. Nauczyciel: Nasz Lublin jest miastem ZIELONYM. Dlaczego? opowiadamy o Zielonym Lublinie. Opowiadanie zaczyna nauczyciel, kontynuują wybierani przez niego uczniowie (uczeń może wybierać innego, który kontynuuje opowieść korzystając z tego, czego dowiedział się na zajęciach). Każdy do opowiadania dodaje jedno, najwyżej dwa zdania. Uczniowie charakteryzują znaczenie terenów zielonych. Praca indywidualna Wspólnie tworzone opowiadanie Np. nauczyciel: Lublin to miasto, które bardzo dba o tereny zielone. Uczeń I np.: Najbardziej lubię parki, które leżą w mojej dzielnicy. Uczeń II np.: Ogród Saski to najładniejszy park lubelski itp. Komentarz do zadania: Zadanie pozwala zebrać informacje, z którymi uczeń zapoznał się na zajęciach oraz zorientować się, które z nich były dla dzieci najważniejsze lub najciekawsze. Strona 10 Strona 10

11 2. Nauczyciel: Poradź mieszkańcom miasta, którzy chcą odpocząć w wolnym czasie i.. A. zamierzają jeździć na rowerze, B. chcą aktywnie uprawiać sport (ćwiczyć, chodzić na linach w parku linowym, biegać), C. chcą poczytać na powietrzu, D. chcą w ciszy obserwować przyrodę. Uczniowie wskazują różnorodne możliwości spędzania czasu w Lublinie. Praca indywidualna pogadanka Czy znasz takie miejsca, gdzie lublinianie spędzą czas tak, jak lubią? Komentarz do zadania: W tym zadaniu możemy jeszcze raz zorientować się, czy uczniowie wiedzą, gdzie mieszkańcy mogą szukać miejsca wypoczynku zgodnego z ich zainteresowaniami. Strona 11 Strona 11

12 Załącznik 1 Strona 12 Strona 12

13 Załącznik 2 Karta obserwacji/zwiad terenowy: Wykorzystanie terenów zielonych/parków przez mieszkańców Lublina. Miejsce obserwacji/ nazwa parku Pogoda Godzina Jakie charakterystyczne miejsca znajdują się w parku? Które miejsce jest najchętniej odwiedzane przez mieszkańców? Jak odpoczywają mieszkańcy w parku? Czy park przystosowany jest do wypoczynku rodziców z dziećmi? Jak? Strona 13 Strona 13

14 Załącznik 3 Strona 14 Strona 14

15 Załącznik 4: zdjęcia Starego Miasta i zazielenionego nowego osiedla Strona 15 Strona 15

16 Załącznik 5: karta pracy Karta pracy: Rzeki przepływające przez Lublin Poszukaj, jakie rzeki przepływają przez nasze miasto Która z tych rzek jest największa? Największa rzeka przepływająca przez nasze miasto to... Jakie obszary zieleni znajdują się nad Bystrzycą? Nad Bystrzyca leżą parki i obszary zieleni Na której z rzek znajduje się Zalew Zembrzycki? Zalew Zemborzycki znajduje się na rzece Strona 16 Strona 16