Analiza sensoryczna. wszkipz. kosmetyków. Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia

Transkrypt

1 Analiza sensoryczna kosmetyków

2 Punkt widzenia producenta: Czy kosmetyk jest stabilny? Czy kosmetyk jest bezpieczny? Czy kosmetyk działa? Ocena bezpieczeństwa i skuteczności Czy deklaracje są prawidłowe? Ile na tym zarobię?

3 Punkt widzenia konsumenta: Czy kosmetyk jest bezpieczny? mierzalne Czy jest dobry? Czy ja go lubię? akceptacja

4 Akceptacja produktu Warunki akceptacji: Brak reakcji alergicznych i podrażnień pierwsze wrażenie Efekty długoterminowe

5

6 Pierwsze wrażenie aplikacja emulsji Penetracja składników aktywnych skóra Powstawanie warstwy okluzyjnej (emolienty + HMW hydrofilowe) skóra Odparowanie wody skóra

7 Pierwsze wrażenie pierwszy etap akceptacji Oparte na wrażeniach, odczuciach: Odczuwanie stanu skóry, zapachu itp. Podczas aplikacji Po aplikacji

8 Drugi etap akceptacji efekty długoterminowe Rozpoznawane przez użytkownika jako wpływ na stan skóry miękkość, elastyczność, zmniejszenie głębokości zmarszczek, rozjaśnienie przebarwień...

9 Akceptacja Pierwsze wrażenie jest silnie związane z charakterem warstwy okluzyjnej powstającej na skórze Polarność, okluzyjność (przenikalność dla wody i tlenu) ogólne własności fizykochemiczne warstwy Ciężar cząsteczkowy surowców: emolientów, modyfikatorów reologii i innych związków o umiarkowanych i wysokich ciężarach cząsteczkowych, Obecność niskocząsteczkowych hydrofilowych składników nawilżających

10 Akceptacja Drugi etap akceptacji zależy od: Charakteru warstwy okluzyjnej Zdolności substancji aktywnych do penetracji do/przez s.c. Fizykochemicznego charakteru oddziaływań emolienta z cementem międzykomórkowym s.c. Działania biologicznego substancji czynnych

11 Wygląd Forma fizykochemiczna Jednorodność (homogenność) Konsystencja Przezroczystość Barwa Parametry w czasie stosowania bielenie kremu, piana itp.

12 Zapach Rodzaj i trwałość płeć odbiorcy damski, męski, unisex psychika odbiorcy rodzaj produktu warunki stosowania

13 Odczucia dotykowe Przy dozowaniu W czasie stosowania rozprowadzanie, własności roztworu itp. Po zastosowaniu pozostałość, uczucie na skórze, chwyt Odbiór bodźców kontaktowych receptory ciepła, zimna, dotyku, nacisku, zachowanie naczyń kapilarnych, reakcje podrażnieniowe... Interpretacja psychologiczna sygnałów archetypy uniwersalne archetypy kulturowe grupy odczucia subiektywne, skojarzenia

14 Odczucia psychofizyczne Własności produktu lepkość typ zachowań reologicznych własności adhezyjne Własności warstwy okluzyjnej własności adhezyjne własności optyczne zachowania reologiczne

15 Aparaturowe monitorowanie własności dotykowych Ograniczone do własności reologicznych i adhezyjnych produktu wyniki powtarzalne o dużej dokładności liczba mierzonych parametrów znacznie mniejsza od liczby wrażeń sensorycznych brak powiązania z czynnikami psychologicznymi Bardzo trudne w przypadku warstw okluzyjnych Nie może zastąpić oceny sensorycznej

16 Jak zmierzyć akceptację? Analiza sensoryczna

17 Analiza sensoryczna Analiza sensoryczna = badanie za pomocą zmysłów stymulacja Wzrok Dotyk Zapach Smak Wrażenia Rejestracja Digitalizacja Analiza statystyczna

18 Analiza sensoryczna Psychofizyczna ocena kosmetyku grupa panelowa o odpowiedniej liczebności ustalone warunki i terminologia badań skala liczbowa wyników Zalety powtarzalność warunki pomiaru odpowiadające warunkom stosowania produktu szeroki zakres mierzonych parametrów możliwość określania preferencji konsumenckich

19 Zastosowania analizy sensorycznej Kreacja i optymalizacja nowych receptur Potwierdzanie deklaracji marketingowych Określanie preferencji konsumenckich

20 Optymalizacja receptury kosmetyku Zakres 1 - Działanie brak dalszych możliwości optymalizacji w zakresie podstawowych własności kosmetyków ograniczenia: brak nowych substancji czynnych ograniczenia prawne

21 Optymalizacja receptury kosmetyku Zakres 2 - Wrażenia optymalizacja: działanie forma - wrażenia cel: uzyskanie pozytywnych wrażeń u jak największej grupy odbiorców skutek: powrót konsumenta do kosmetyków o dobrych parametrach sensorycznych

22 Rodzaje deklaracji marketingowych Odwołania do parametrów sensorycznych mierzalnych, namacalnych nietłusty wspaniale rozprowadza się na skórze miękkie, jedwabiste włosy hedonistycznych zwiększa uczucie wygładzenia skóry odświeża i relaksuje

23 Wszystkie typy odwołań można potwierdzić badaniami sensorycznymi, o wiarygodności potwierdzenia może decydować wybór metody badawczej

24 Bezpośrednie określanie preferencji konsumenckich Wybór grupy celowej Dobór panelistów Określenie języka Określenie preferencji Ułożenie testu Określenie warunków Przestrzeganie protokołu badań Ocena statystyczna wyników Manipulowanie wynikami

25 Analiza sensoryczna Podstawowe metodyki Analiza sensoryczna żywności Wygląd, smak, tekstura... Smak Węch Dotyk...

26 Analiza sensoryczna Ewolucja Adaptacja metod żywnościowych do oceny kosmetyków Ewolucja metodyk kosmetycznych Ocena różnych form kosmetycznych (emulsje, hydrożele, roztwory itp.) Ocena różnych typów produktów (kremy, szampony, dezodoranty, produkty myjące itp.) Potwierdzanie różnych typów deklaracji

27 Analiza sensoryczna kosmetyków Węch Dotyk Inne zmysły

28 Analiza sensoryczna kosmetyków Analiza sensoryczna żywności Zwalidowana Opisana w normach Analiza sensoryczna kosmetyków Brak norm (wyjątek: ocena perfum i wyrobów semiperfumeryjnych) Metodyki dopasowywane do potrzeb konkretnej oceny: dostawcy surowców, działy R&D, niezależne instytucje oceniające Zawsze konieczna jest staranna analiza statystyczna wyników

29 Ocena sensoryczna kosmetyków 1 Metodyki: Quantitative Descriptive Analysis (QDA) Opisowa analiza ilościowa Zaadaptowana bezpośrednio z metod analizy żywności Paneliści tworzą język dla danego kosmetyku Lista określeń jest analizowana Brak standaryzacji

30 Sensoryka 1.Klarowny 2.Mętny 3.Silny zapach 4.Oleisty w dotyku 5.Miękki 6.Dobrze się pieni 7.Pozostawia depozyt Lista terminów opisujących działanie szamponów Efektywność 1.Dobry dla włosów 2.Oczyszcza włosy 3.Zmiękcza włosy 4.Kondycjonuje włosy 5.Usuwa tłuszcz z włosów 6.Odświeża Akceptacja szamponu 1.Podoba mi się wygląd 2.Podoba mi się zapach 3.Podoba mi się konsystencja 4.Podobają mi się włosy po myciu 5.Ogólnie mi się podoba 6.Kupię ten szampon Wrażenia różne 1.Drogi 2.Wyjątkowy 3.Dobry do włosów przetłuszczających się 4.Dobry do włosów suchych 5.Produkt o wysokiej jakości Przykładowe opisy cech kosmetyku zbierane metodą QDA: Moskowitz HR, Cosmetic Product Testing. A Modern Psychophysical Approach, Marcel Dekker, New York, 1996

31 Analiza sensoryczna kosmetyków 2 Analiza opisowa stanu skóry i włosów Trenowane grupy panelowe Metodyki dopasowywane do typu oceny Wysoki stopień powtarzalności wyników Standaryzacja procedur oceny

32 Standard I StandardII StandardIII Parametr sensoryczny Adhezja Dobra Zła Konsystencja Rzadka Gęsta Efekt stożka Mały Duży Efekt poduszki Mały Duży Rozprowadzanie Łatwe Trudne Absorpcja Szybka Wolna Wygładzenie Małe Duże Lepkość Niska Wysoka Arkusz oceny sensorycznej emulsji porównanie z trzema wzorcami. Adopted from: Busch P., Eisfeld W., SOFW Journal, 128, 16 (2002) Tłustość Niska Wysoka Woskowatość Niska Wysoka

33 Parametr sensoryczny -1,0-0,5 Ref. Std. +0,5 +1,0 0 Rozczesywalność Zła Dobra Rozczesywalność końcówek Zła Dobra Elektryzowalność Silna Słaba Puszystość Mała Duża Gładkość Mała Duża Gładkość końcówek Mała Duża Twardość Wysoka Mała Twardość końcówek Wysoka Mała Miękkość Mała Duża Miękkość końcówek Mała Duża Chwyt Zły Dobry Podatność na układanie Mała Duża Arkusz oceny sensorycznej kosmetyku do włosów porównanie z jednym wzorcem. Adopted from: Cognis Care Chemicals Symposium, Konstancin, Poland (2004)

34 Analiza sensoryczna kosmetyków 3 Analiza hedonistyczna Zakres oceny Optymalizacja receptury: małe, trenowane grupy panelowe Badania akceptacji gotowego produktu: duże, nietrenowane grupy konsumenckie

35 Wartość Opis hedonistyczny 1 Wyjątkowo miły 2 Bardzo miły 3 Umiarkowanie miły 4 Trochę miły 5 Obojetny 6 Trochę niemiły 7 Umiarkowanie niemiły 8 Bardzo niemiły 9 Wyjątkowo niemiły Przykład 9-cio punktowej skali hedonistycznej Peyram D., Pilgrim F., Food Technol 11, 9 (1957)

36 Przykłady

37 Przykład 1: emolienty Increase of moisturization (corneometric study) value 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0, time [min] BMG BTG

38 Przykład 1: emolienty skin oiliness skin gloss score 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0 min 5 min 30 min BMG BTG score 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0 min 5 min 30 min BMG BTG t t

39 Example 1: emollients Sensory parameters 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 texture acceptation spreading moisturization skin softening smoothness absorption rate score tightness reduction BMG BTG

40 Przykład 2: modyfikatory reologii 3 Hedonic sensory evaluation of emulsions containing rheology modifiers 2,5 2 1,5 1 0,5 0-0,5-1 konsystencja zapach kolor rozprowadzalność nabieranie Hydroksypropyloceluloza Hydroksyetyloceluloza uczucie po zastos. ocena ogólna

41 Przykład 2: Modyfikatory reologii 5 Descriptive analysis of emusions containing rheology modifiers 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 przyczepność konsystencja jednolitość efekt poduszki Hydroksypropyloceluloza Hydroksyetyloceluloza rozprowadzanie wchłanianie kleistość klejenie tłustość tłuszczenie wygładzenie

42 Analiza jakościowa Analiza hedonistyczna Analiza statystyczna Wniosek: Preferencje konsumenckie

43 Typowe błędy w analizie sensorycznej Nadmierna eksploatacja grup eksperckich (zwłaszcza w ocenie hedonistycznej) Wzrost kosztów optymalizacji (zbyt długi proces) Opinia ekspertów może się różnić od opinii przeciętnego konsumenta Nieprawidłowa konstrukcja arkusza oceny

44 Kategoria Skala nieparzysta Liczba odpowiedzi Skala parzysta Liczba odpowiedzi Wyjątkowo nie lubię Bardzo nie lubię Umiakowanie nie lubię Trochę nie lubię Obojętne Trochę lubię Umiarkowanie lubię Bardzo lubię Wyjątkowo lubię Średnia 5,86 6,04 Rozrzut ocen dla dwóch typów skal hedonistycznych Moskowitz HR, Cosmetic Product Testing. A Modern Psychophysical Approach, Marcel Dekker, New York, 1996