MINISTERSTWO FINANSÓW NA R O K UZASADNIENIE

Transkrypt

1 MINISTERSTWO FINANSÓW U S T A W A B U D E T O W A NA R O K UZASADNIENIE Warszawa, wrzesie 2008

2 SPIS TRECI Rozdział I Ocena sytuacji makroekonomicznej Polski 5 Rozdział II Przewidywane wykonanie budetu pastwa w 2008 r. 15 Rozdział III Podstawowe wielkoci budetu pastwa w 2009 r. 21 Rozdział IV Dochody budetu pastwa Warunki realizacji dochodów budetu pastwa w 2008 r Dochody budetu pastwa w 2009 r Dochody podatkowe i niepodatkowe Dochody podatkowe Podatek od towarów i usług Podatek akcyzowy Podatek od gier Podatek dochodowy od osób prawnych Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek tonaowy Dochody niepodatkowe Cło Dywidendy i wpłaty z zysku Dochody jednostek budetowych Pozostałe dochody niepodatkowe Wpłaty jednostek samorzdu terytorialnego Dochody zagraniczne 39 Rozdział V Wydatki budetu pastwa w 2009 r Struktura wydatków budetu pastwa w 2009 r Grupy wydatków Subwencje i dotacje do jednostek samorzdu terytorialnego Dotacje do funduszy celowych Programy wieloletnie 58 3

3 2.4. Inwestycje wieloletnie Obsługa długu publicznego Obrona narodowa rodki własne Unii Europejskiej Jednostki pozarzdowe Wspieranie budownictwa mieszkaniowego Pomoc socjalna Nauka Kultura Owiata Bezpieczestwo publiczne i ochrona przeciwpoarowa Wymiar sprawiedliwoci 94 Rozdział VI Finansowanie deficytu budetu pastwa Finansowanie krajowe Finansowanie zagraniczne 100 Rozdział VII Kierunki prywatyzacji majtku Skarbu Pastwa w 2009 r Podstawy prawne Uwarunkowania procesów prywatyzacji Programy prywatyzacji Prywatyzacja porednia Pakiety mniejszociowe akcji/udziałów Prywatyzacja bezporednia Przewidywane przychody z prywatyzacji Promocja prywatyzacji 109 Rozdział VIII Omówienie artykułów ustawy budetowej na rok Spis tablic 119 4

4 Rozdział I Ocena sytuacji makroekonomicznej Polski Produkt krajowy brutto Dane GUS dotyczce tempa wzrostu PKB w I półroczu 2008 r. (5,9%) potwierdzaj, e Polska znajduje si nadal w fazie szybkiego wzrostu gospodarczego. Oczekuje si, e w II połowie roku gospodarka nieco zwolni, jednak w skali całego 2008 r. realne tempo wzrostu PKB utrzyma si na wysokim poziomie 5,5%. Głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego w Polsce w 2008 r., podobnie jak w 2007 r., pozostan popyt konsumpcyjny i inwestycyjny (oczekiwany wkład we wzrost PKB odpowiednio 3,9 pkt. proc. i 3,1 pkt. proc.). Bardzo dobrym wynikom eksportu (oczekiwany wkład we wzrost PKB na poziomie 3,7 pkt. proc.) towarzyszy bdzie dynamicznie rosncy import (oczekiwany wkład we wzrost PKB na poziomie minus 5,3 pkt. proc.). Przewiduje si, e w 2009 r. tempo wzrostu PKB zwolni do 4,8%, co wynika z niszej dynamiki zarówno inwestycji, jak i spoycia. W zwizku ze słabszym popytem krajowym oczekuje si zmniejszenia w 2009 r. wkładu importu do minus 3,4 pkt. proc. Oczekiwania dotyczce wzrostu gospodarki wiatowej oraz kształtowania si konkurencyjnoci cenowej polskich przedsibiorstw pozwalaj szacowa, e wkład eksportu we wzrost PKB w 2009 r. wyniesie 2,5 pkt. proc. rednie realne tempo wzrostu PKB w latach wyniesie ok. 5,1% i bdzie nisze ni potencjalne tempo wzrostu polskiej gospodarki szacowane na ok. 5,5%. Oczekuje si, e w prognozowanym okresie luka produktowa bdzie nadal dodatnia, przy czym w 2009 r. bdziemy mieli do czynienia z wyranym jej zmniejszeniem do ok. 0,1 proc. z ok. 0,7 proc. w 2008 r., co wraz z oczekiwan aprecjacj złotego, bdzie łagodzi presj inflacyjn. Analiza podstawowych składników zagregowanego popytu Popyt krajowy W I półroczu 2008 r. tempo wzrostu popytu krajowego utrzymało si na wysokim poziomie (wzrósł realnie o 6,2%). Przewiduje si, e w 2009 r. tempo wzrostu popytu krajowego zwolni do 5,4% za spraw przede wszystkim wolniejszego wzrostu akumulacji brutto. Wysoka dynamika wzrostu popytu krajowego w całym omawianym okresie jest skutkiem przede wszystkim znaczcego tempa wzrostu inwestycji i spoycia indywidualnego. 5

5 Spoycie indywidualne Popyt konsumpcyjny sektora gospodarstw domowych w I półroczu 2008 r. wzrósł realnie o 5,6%. Oczekuje si, e w II połowie roku tempo wzrostu tej kategorii ukształtuje si na zblionym poziomie. Ocenia si, e czynnikiem determinujcym wysokie tempo wzrostu spoycia indywidualnego w całym 2008 r. bdzie przede wszystkim umocnienie si pozytywnych tendencji na rynku pracy, wyraajcych si wzrostem zarówno zatrudnienia, jak i wynagrodze. W 2009 r. tempo wzrostu spoycia indywidualnego (nieco nisze ni w 2008 r., ale wci na wysokim poziomie) bdzie wynikiem zarówno wysokiej dynamiki realnej funduszu emerytur i rent, jak i zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych. Przewiduje si, e w latach fundusz wynagrodze w gospodarce narodowej moe wzrosn realnie odpowiednio o około 10,3% i 5,6%, na co wpłynie zarówno wzrost zatrudnienia, jak i wynagrodze w ujciu realnym. Szacuje si, e w latach fundusz emerytur i rent wzronie realnie odpowiednio o około 5,2% i 6,4%. Biorc pod uwag utrzymanie si korzystnych tendencji na rynku pracy oraz znaczce transfery do gospodarstw domowych (zarówno transfery z UE w ramach WPR, jak i transfery dochodów z pracy za granic), dalsze obnienie tzw. klina podatkowego (redukcja składki na ubezpieczenie rentowe o 4 pkt. proc. w 2008 r.) i zmiany w PIT (wprowadzenie dwóch stawek podatkowych od 2009 r.), prognozuje si, e w 2008 r. spoycie indywidualne gospodarstw domowych wzronie realnie odpowiednio o 5,6% (wobec wzrostu o 5,0% w 2007 r.), a w 2009 r. o około 5,1%. Spoycie zbiorowe Przewiduje si, e realne tempo wzrostu spoycia zbiorowego w całym 2008 r. i w 2009 r. wyniesie ok. 2,5%. Tempo wzrostu spoycia zbiorowego bdzie determinowane wydatkami ponoszonymi zarówno na zakupy towarów i usług, w tym na płatnoci zwizane z realizacj programów operacyjnych w ramach funduszy strukturalnych, jak i na koszty pracy w sferze budetowej. Akumulacja brutto W I półroczu 2008 r. tempo wzrostu nakładów brutto na rodki trwałe przyspieszyło w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego i wyniosło 15,4%. Przewiduje si, e w całym 2008 r. realne tempo wzrostu nakładów brutto na rodki trwałe wyniesie 14,5%, a w 2009 r. wronie realnie o 10,0%. Powyszy scenariusz dla wzrostu inwestycji zwizany jest z bardzo dobr kondycj finansow przedsibiorstw w Polsce oraz dobr ocen przez przedsibiorców perspektyw rozwoju gospodarki w przyszłoci. Bardzo due zainteresowanie inwestorów zagranicznych lokowaniem kapitału w Polsce, wysoki stopie wykorzystania mocy produkcyjnych, rosnce koszty pracy w relacji do kosztu kapitału, wysokie tempo popytu konsumpcyjnego w kraju oraz nakładajce si płatnoci unijne 6

6 z perspektyw finansowych i , w warunkach rosncego ich wykorzystania, pozwalaj korzystnie ocenia potencjał wzrostu popytu inwestycyjnego w najbliszym okresie. Szacowana dynamika wzrostu nakładów brutto na rodki trwałe pozostanie znaczco wysza ni PKB. Przewiduje si, e udział inwestycji w PKB w 2009 r. wzronie do 24,3% z 23,1% w roku Oczekuje si, e po stosunkowo wysokim wzrocie zapasów w 2007 r. (kontrybucja we wzrost PKB na poziomie 0,7 pkt. proc.), w całym 2008 r. ich wkład we wzrost PKB bdzie neutralny. W roku 2009, podobnie jak w latach , stan zapasów bdzie zwikszał si nieco szybciej ni wzrost popytu finalnego. Kontrybucja zmiany zapasów we wzrost PKB bdzie jednak ujemna (minus 0,3 pkt. proc.), co zwizane jest z efektami bazowymi wynikajcymi z tego, e konwergencja tempa wzrostu stanu zapasów do tempa wzrostu popytu finalnego moe prowadzi do zmniejszenia si wartoci przyrostu zapasów. Eksport netto Realne tempo wzrostu eksportu w I półroczu 2008 r. wyniosło 10,3% r/r wobec 8,7% wzrostu w I połowie 2007 r. Uwzgldniajc 8,9% realn aprecjacj złotego w tym okresie (kurs waony struktur geograficzn eksportu) oraz pogorszenie koniunktury u polskich partnerów handlowych, wyniki eksportu naley uzna za bardzo dobre. Przewiduje si, e w skali całego 2008 r. realny wzrost eksportu wyniesie 9,2% r/r. Oczekuje si, e spowolnienie gospodarcze na głównych rynkach eksportowych i spodziewana aprecjacja złotego wobec euro znajdzie odzwierciedlenie w wynikach eksportu w 2009 r., w którym realny wzrost tej kategorii ekonomicznej prognozowany jest na 6,0% r/r. W 2007 r. popyt krajowy zanotował najwyszy wzrost realny na przestrzeni ostatnich dziesiciu lat. Skutkiem tego był wysoki, 12,2%, realny wzrost importu. Oczekuje si, e wysoki popyt krajowy utrzyma si równie w roku biecym, jednak jego wzrost realny bdzie ju niszy ni rok wczeniej, co znajdzie odzwierciedlenie w wynikach importu. W I półroczu 2008 r. import wzrósł realnie o 10,8% w porównaniu do 14,4% wzrostu w analogicznym okresie 2007 r. Oczekuje si, e w skali całego 2008 r. import wzronie realnie o 12,1% r/r. W rezultacie wkład eksportu netto we wzrost PKB wyniesie ok. minus 1,6 pkt. proc. W 2009 r., wraz prognozowanym dalszym zmniejszaniem si realnego tempa wzrostu popytu krajowego, oczekuje si kolejnego spowolnienia dynamiki importu do 7,3% r/r. Ujemny wkład eksportu netto zmniejszy si do ok. minus 0,9 pkt. proc. Bilans płatniczy Zgodnie ze wstpnymi danymi NBP saldo rachunku obrotów biecych w I połowie 2008 r. 7

7 było ujemne i wyniosło -9,5 mld EUR, a w porównaniu do analogicznego okresu roku 2007 pogorszyło si ono o blisko 3,6 mld EUR. Dwunastomiesiczny deficyt obrotów biecych wyniósł -4,4 % PKB wobec -3,5% PKB przed rokiem. Oczekiwane jest jego dalsze pogłbienie z szacowanego na 2008 r. poziomu -5,2% PKB do ok. -5,8% PKB w roku Wzrost nierównowagi zewntrznej bdzie w głównej mierze wynikiem rosncego deficytu handlowego, do czego przyczyni si niekorzystne zmiany w otoczeniu zewntrznym. Zgodnie z prognoz Midzynarodowego Funduszu Walutowego wzrost gospodarczy w strefie euro (do której w 2007 r. kierowane było 52,2% polskiego eksportu) spadnie w 2008 r. do 1,7%, wobec 2,6% w 2007 r., a w roku 2009 obniy si dalej do 1,2% 1. Spowolnienie gospodarcze na polskich rynkach eksportowych (w tym opónione efekty spowolnienia w roku biecym) oraz przewidywana dalsza aprecjacja polskiej waluty wzgldem euro sprawiaj, i eksport bdzie rósł wyranie wolniej ni w 2008 r. i kolejny rok z rzdu wolniej od importu. Eksport wyraony w euro wzronie w przyszłym roku o ok. 9,7%, a import o ok. 12,0%. W efekcie deficyt obrotów towarowych ulegnie pogorszeniu z ok. 16,5 mld EUR (4,4% PKB) w 2008 r. do ok. 21,3 mld EUR (5,2% PKB) w roku Oceniajc pozycj zewntrzna Polski naley uwzgldni fakt, i w najbliszych latach wikszo rodków napływajcych z Unii Europejskiej klasyfikowana bdzie poza rachunkiem biecym, na rachunku kapitałowym. Przewidywana warto net lending (+)/net borrowing (-) (tj. sumy sald rachunku biecego i kapitałowego) w 2009 r. nie powinna przekroczy -4% PKB. Oczekiwany napływ zagranicznych inwestycji bezporednich bdzie w latach w dalszym cigu odgrywał du rol w finansowaniu nierównowagi zewntrznej, finansujc niespełna 50% deficytu w roku 2008 i ok. 40% w 2009 r. Mimo pogłbienia si deficytu obrotów biecych w 2009 r. prognozowane nadwyki rachunku kapitałowego i finansowego powinny przyczyni si do zwikszenia oficjalnych aktywów rezerwowych. Rynek pracy Dane dotyczce przecitnego zatrudnienia w pierwszych miesicach 2008 r. potwierdzaj bardzo dobr sytuacj na rynku pracy. W I półroczu br. zanotowano wysoki wzrost zatrudnienia w gospodarce narodowej 2 (w skali roku przecitne zatrudnienie wzrosło o 4,0%), przy czym szczególnie dobre wyniki dotycz sektora przedsibiorstw przecitne zatrudnienie w przedsibiorstwach w okresie stycze lipiec br. wzrosło w skali roku o 5,5% (tj. o 279 tys. osób). Szacuje si, e przecitne zatrudnienie w sektorze przedsibiorstw 1 MFW, Word Economic Outlook Update, lipiec Bez jednostek małych - jednostki małe to podmioty, w których liczba pracujcych nie przekracza 9 osób. 8

8 w 2008 r. bdzie wysze o 4,9% ni w 2007 r., a w całej gospodarce narodowej 3 wzrost zatrudnienia wyniesie 3,5% (wobec wzrostu o 3,4% w 2007 r.). Wysoki popyt konsumpcyjny i inwestycyjny w 2009 r. bd dodatnio oddziaływa na wielko popytu na prac, w tym na tempo tworzenia nowych miejsc pracy. Mimo przewidywanego nieznacznego osłabienia tempa wzrostu PKB, rok 2009 charakteryzowa si bdzie wci wysokim (cho niszym ni obserwowany w latach ) wzrostem zatrudnienia. Szacunki wskazuj, e przecitne zatrudnienie w sektorze przedsibiorstw w 2009 r. wzronie o 3,0% (tj. o 160 tys. osób), a w całej gospodarce narodowej bdzie o 2,0% (tj. o około 188 tys. osób) wysze ni w roku Obserwowanemu wzrostowi popytu na prac w 2008 r. towarzyszy znaczny spadek bezrobocia. Na koniec lipca 2008 r. liczba bezrobotnych była o ok. 324 tys. osób nisza ni na koniec roku Według stanu na koniec lipca 2008 r. w urzdach pracy zarejestrowanych było 1,4 mln bezrobotnych wobec 1,9 mln przed rokiem. Z przeprowadzonych analiz wynika, e na koniec 2008 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniesie około 1,4 mln osób, a stopa bezrobocia ukształtuje si na poziomie 9,1%, co w porównaniu do roku poprzedniego oznacza zmniejszenie si liczby bezrobotnych o 347 tys. osób, tj. o 21,1%, a stopy bezrobocia o 2,3 pkt. proc. Zgodnie z prognoz demograficzn GUS, rok 2009 bdzie ostatnim, w którym liczba ludnoci w wieku produkcyjnym (w wieku 18-59/64 lat) wzronie. Wzrost ten na tle ostatnich kilku lat - bdzie jednak bardzo niewielki i nieistotny z punktu widzenia prognozy makroekonomicznej. W zakresie aktywnoci zawodowej zakłada si, e w 2009 r. nie bdzie wystpował ju tak duy, jak obserwowany w ostatnich latach, spadek aktywnoci zawodowej ludnoci w wieku produkcyjnym. Polityka rynku pracy ukierunkowana na pobudzenie aktywnoci zawodowej ludnoci, szczególnie w wieku około emerytalnym (np. Program 50+), powinna ju w 2009 r. zacz przynosi pewne efekty. Z drugiej strony, zacht do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy powinny stanowi szybko rosnce płace, co powinno zwikszy skłonno do poszukiwania i podejmowania pracy przez ludzi dotychczas biernych zawodowo. W zwizku z powyszym oczekuje si, e wskanik aktywnoci zawodowej ludnoci w wieku produkcyjnym na koniec 2009 r. utrzyma si na poziomie bliskim wskanikowi z koca 2008 r., tj. ok. 63% (wobec jego spadku o około 0,9 pkt. proc. na koniec 2008 r. w stosunku do koca 2007 r.). Uwzgldniajc powysze czynniki oraz przewidywany wysoki wzrost popytu na prac, szacuje si, e liczba bezrobotnych na koniec 2009 r. zmniejszy si do około 1,3 mln osób, a stopa bezrobocia do około 8,5%. 3 Pełna zbiorowo, tj. łcznie z podmiotami, w których liczba pracujcych nie przekracza 9 osób. 9

9 Inflacja Po wzrocie odnotowanym w IV kwartale 2007 r., równie w 2008 r. poziom inflacji kształtuje si powyej górnej granicy dopuszczalnych odchyle od celu inflacyjnego NBP (2,5% +/- 1 pkt. proc.). Przyspieszenie dynamiki cen odnotowano m.in. w przypadku ywnoci, paliw i noników energii, co było charakterystyczne nie tylko dla rynku polskiego, ale take (w jeszcze wikszej skali) dla gospodarki unijnej i wiatowej. W pierwszych siedmiu miesicach 2008 r. roczna dynamika cen konsumpcyjnych wyniosła 4,3%, a w całym 2008 r. prognozowana jest na 4,4%. W 2009 r., podobnie jak w biecym roku, dynamika cen powinna kształtowa si pod wpływem nadal wysokiej (chocia ju bardziej umiarkowanej ni w latach poprzednich) dynamiki popytu krajowego i dobrej sytuacji na rynku pracy, skutkujcych wzrostem siły nabywczej ludnoci, a z drugiej strony pod wpływem zacienienia polityki monetarnej, spodziewanej aprecjacji złotego oraz korzystniejszego, z punktu widzenia inflacji, kształtowania si cen na wiatowych i europejskich rynkach rolnych i surowcowych. Uwzgldniajc powysze załoenia rednioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2009 r. prognozuje si na poziomie 2,9%. Dynamika cen produkcji sprzedanej przemysłu prognozowana jest na 2,8% rednio w 2008 r. i 2,6% w 2009 r., a cen nakładów inwestycyjnych na 3,0% w obydwu latach. Parametry nominalne: stopy procentowe i kurs walutowy Stopy procentowe Prognoza stóp procentowych NBP uwzgldnia, e w latach ich zmiany bd podporzdkowane realizacji cigłego celu inflacyjnego w wysokoci 2,5%, z dopuszczalnym przedziałem waha +/-1 punkt procentowy. Kluczow rol w sygnalizowaniu kierunku polityki pieninej bdzie jak dotychczas odgrywała stopa referencyjna. Po wzrocie stóp procentowych NBP w pierwszej połowie 2008 r. o 1,0 pkt proc. przewiduje si, e Rada Polityki Pieninej dokona w biecym roku jeszcze jednej podwyki stóp, która zakoczy obecny cykl zacieniania polityki monetarnej. W rezultacie stopa referencyjna ukształtuje si w 2008 r. rednio na poziomie 5,8%. Wobec przewidywanego spadku inflacji, stopniowego obniania si tempa wzrostu gospodarczego oraz słabnicia napi na rynku pracy, w drugiej połowie 2009 r. prognozowany jest spadek stóp procentowych NBP. W ujciu redniorocznym stopa referencyjna wzronie jednak do poziomu 6,2%. 10

10 Kurs walutowy W okresie stycze sierpie 2008 r. redni kurs złotego ukształtował si na poziomie 3,44 PLN/EUR i 2,25 PLN/USD i w porównaniu z analogicznym okresem 2007 r. był mocniejszy odpowiednio o 10,3% do euro i 21,6% do dolara. redni kurs złotego w 2008 r. prognozowany jest w wysokoci 3,40 PLN/EUR i 2,26 PLN/USD, a w 2009 r. na poziomie 3,35 PLN/EUR i 2,34 PLN/USD. Oznacza to, e po silnym umocnieniu polskiej waluty w 2008 r. (10,1% wobec euro i 18,4% wobec dolara w ujciu redniorocznym), skala jej redniorocznej aprecjacji wzgldem euro w 2009 r. bdzie znacznie mniejsza (1,6%), a wobec dolara złoty straci na wartoci (3,4%). Prognoza kursu walutowego uwzgldnia fakt, e presj na aprecjacj polskiej waluty bdzie osłabia przewidywane zakoczenie procesu zaostrzania polityki pieninej przez RPP i oczekiwania na obniki stóp procentowych NBP oraz umocnienie waluty amerykaskiej wzgldem euro. W horyzoncie prognozy wsparcie dla złotego nadal bd stanowiły silne fundamenty makroekonomiczne polskiej gospodarki oraz napływ do Polski zagranicznych inwestycji bezporednich. Lata Oczekuje si, e w kolejnych latach tempo wzrostu PKB bdzie nisze od potencjalnego. Prognozy wskazuj, e dodatnia luka produktowa domknie si pod koniec 2009 r. i w latach pozostanie lekko ujemna (ok. minus 0,3-0,4%), co powinno prowadzi do wyhamowania tempa narastania nierównowagi zewntrznej i zmniejszy napicia inflacyjne w nominalnej sferze gospodarki krajowej. Szacuje si, e w latach realne tempo wzrostu PKB wyniesie odpowiednio 4,9% i 5,0%, przy wzrocie popytu krajowego odpowiednio o 5,5% i 5,1%. Do wzrostu popytu krajowego w latach przyczyni si realny wzrost spoycia gospodarstw domowych przewidywany na poziomie odpowiednio 4,2% i 4,0% oraz realny wzrost o 11,4% i 10,2% nakładów brutto na rodki trwałe. Szacuje si, e tempo wzrostu eksportu utrzyma si w latach na stosunkowo stabilnym poziomie (nieco powyej 6%), przy tempie wzrostu importu w 2010 r. na poziomie z roku 2009 (tj. 7,3%) i jego obnieniu do 6,2% w roku Tempo narastania nierównowagi zewntrznej w latach powinno wyranie wyhamowa, jednak deficyt na rachunku obrotów biecych pozostanie na wysokim poziomie osigajc ok. -6,0% PKB w 2010 i -6,2% PKB w roku Utrzymywanie si polskiej gospodarki na ciece wysokiego wzrostu gospodarczego pozwoli na kontynuacj, zapocztkowanych w 2005 r., pozytywnych zmian na rynku pracy. Działania prowadzone przez rzd w kierunku zwikszenia aktywnoci zawodowej i wskanika zatrudnienia (m.in.: Program 50+, wydłuenie efektywnego wieku emerytalnego zakoczenie programu wczeniejszych emerytur, wprowadzenie emerytur pomostowych dla 11

11 osób wymagajcych wczeniejszej dezaktywacji w oparciu o kryteria zdrowotne) zmniejsz napicia po stronie poday pracy wynikajce m.in. z spodziewanego spadku liczby ludnoci w wieku produkcyjnym. Prognozuje si, e w latach rosncy popyt na prac pozwoli na dalsze zmniejszanie bezrobocia. Na koniec 2011 r. stopa bezrobocia kształtowa si bdzie na poziomie 7,3% a wskanik aktywnoci zawodowej wzronie do około 63,2%. Szacuje si, e rednie tempo wzrostu realnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w latach wyniesie 2,9%. W latach celem polityki pieninej NBP bdzie sprowadzenie inflacji do poziomu celu inflacyjnego, a nastpnie stabilizacja cen pozwalajca na wypełnienie przez Polsk inflacyjnego kryterium konwergencji. Inflacja w tym okresie powinna kształtowa si na poziomie zblionym do celu inflacyjnego (2,5%). Perspektywy spadku inflacji do poziomu celu bd determinowały skal przewidywanych w tym okresie obniek stóp procentowych NBP. Prognoza kursu złotego na lata zakłada, e bdzie on podlegał stopniowej aprecjacji wzgldem euro wynikajcej przede wszystkim z silnych fundamentów makroekonomicznych polskiej gospodarki. Jednoczenie złoty bdzie tracił na wartoci wobec dolara w wyniku przewidywanego umocnienia waluty amerykaskiej na globalnym rynku walutowym. Uwarunkowania prognozy makroekonomicznej Wród głównych zagroe dla przedstawionych szacunków wzrostu gospodarczego, podobnie jak w roku ubiegłym, pozostaje kondycja gospodarcza głównych partnerów handlowych Polski. Stosunkowo dobre wyniki duych gospodarek europejskich w I kw r. pozostaj w kontracie z gorszymi od oczekiwa wynikami za II kw r. (przy wyranie lepszym od prognoz wynikiem odnotowanym w USA). Dua niepewno dotyczca wzrostu najwikszych gospodarek wiata stanowi istotne obcienie prezentowanych prognoz dotyczcych handlu zagranicznego i porednio pozostałych agregatów makroekonomicznych. Kolejnym czynnikiem ryzyka dla prezentowanych prognoz jest reakcja polityki pieninej na ewentualne zagroenia dla osignicia celu inflacyjnego w kontekcie oczekiwanego spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Czynnik ryzyka moe take stanowi nasilenie barier podaowych dla gospodarki w zakresie rynku pracy. Czynnikiem ryzyka dla prognozy inflacyjnej moe by szybsze od zakładanego narastanie ogranicze podaowych w gospodarce prowadzce do wzrostu presji inflacyjnej, a take moliwo wystpienia szoków podaowych na rynkach surowcowych i na rynkach produktów rolnych, skutkujcych znacznym wzrostem cen. Czynnikiem ryzyka dla prognozy 12

12 stóp procentowych moe by natomiast odmienne od załoonego kształtowanie si procesów inflacyjnych. Główne czynniki ryzyka dla prognozy kursu walutowego mog stanowi znaczne zmiany nastrojów inwestycyjnych w regionie oraz inne ni zakładane ukształtowanie si kursu dolara amerykaskiego na globalnym rynku walutowym. 13

13 Rozdział II Przewidywane wykonanie budetu pastwa w 2008 r. W ustawie budetowej na rok 2008 z dnia 23 stycznia 2008 r. ustalono: - dochody budetu pastwa w kwocie tys. zł, z tego: - podatkowe i niepodatkowe dochody budetu pastwa na kwot tys. zł; - rodki z Unii Europejskiej i z innych ródeł niepodlegajcych zwrotowi na kwot tys. zł. - wydatki budetu pastwa na kwot nie wiksz ni tys. zł, - deficyt budetu pastwa na kwot nie wiksz ni tys. zł. Warunki realizacji dochodów budetu pastwa w 2008 r. s w głównej mierze determinowane przez sytuacj makroekonomiczn oraz skutki zmian systemowych wprowadzonych w znaczcej czci jeszcze przed 2008 r. Dochody krajowe budetu pastwa bd w 2008 r. wysze o ok. 1,2 mld zł od pierwotnie planowanych w ustawie budetowej, co wynika głównie z wyszych: - przewidywanych wpływów z podatków bezporednich: - podatku dochodowego od osób fizycznych o 3.046,0 mln zł, - podatku dochodowego od osób prawnych o 1.350,0 mln zł, - a ponadto z wypływów z podatków porednich: - podatku od gier o 310,0 mln zł, - podatku akcyzowego o 300,0 mln zł. Natomiast na niszym ni prognozowano poziomie zrealizowane zostan głównie wpływy z tytułu podatku od towarów i usług o 2.800,0 mln zł oraz z dochodów niepodatkowych o ponad 1.040,2 mln zł. Przy załoeniach, e wydatki finansowane rodkami z Unii Europejskiej bd równe dochodom z tego tytułu, wydatki budetu pastwa w 2008 r. mog by nisze o 3,0 mld zł od poziomu okrelonego w ustawie budetowej. Biorc pod uwag, e dochody bd wysze o 1,2 mld zł deficyt budetu pastwa wyniesie 22,9 mld zł wobec planowanego w ustawie budetowej na poziomie 27,1 mld zł. 15

14 Finansowanie deficytu budetowego, ujemnego salda przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania oraz ujemnego salda prefinansowania w 2008 r. Przewiduje si, e w 2008 r.: - deficyt budetu pastwa wyniesie ,0 mln zł, wobec planowanego w ustawie na poziomie ,6 mln zł, - ujemne saldo przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania wyniesie ,2 mln zł, wobec planowanego w ustawie ujemnego salda na poziomie ,9 mln zł, - ujemne saldo prefinansowania zada realizowanych z udziałem rodków pochodzcych z budetu Unii Europejskiej wyniesie 733,3 mln zł, wobec planowanego w ustawie ujemnego salda na poziomie 106,1 mln zł. Po uwzgldnieniu pozostałych pozycji znajdujcych si w finansowaniu krajowym (salda poyczek udzielonych oraz rodków przechodzcych) oraz w finansowaniu zagranicznym (salda udziałów w midzynarodowych instytucjach finansowych, kredytów udzielonych, wpływów od podmiotów, przepływów na rachunku walutowym) bdzie to oznaczało ukształtowanie si potrzeb poyczkowych netto na poziomie ,4 mln zł wobec planowanych w ustawie w wysokoci ,7 mln zł. Planuje si, e deficyt budetowy, ujemne saldo przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania oraz ujemne saldo prefinansowania w łcznej kwocie ,5 mln zł (wobec planowanej ,6 mln zł) zostan sfinansowane nastpujco: - finansowanie krajowe jest szacowane w wysokoci ,4 mln zł (w ustawie ,0 mln zł), - finansowanie zagraniczne jest szacowane na poziomie 8.067,1 mln zł (w ustawie 6.973,6 mln zł). Finansowanie krajowe Szacowane saldo finansowania krajowego wyniesie ,4 mln zł i bdzie wynikiem przychodów w wysokoci ,7 mln zł i rozchodów w wysokoci ,3 mln zł. Na kształtowanie si tego salda zło si nastpujce pozycje: - dodatnie saldo z tytułu sprzeday i wykupu skarbowych papierów wartociowych w wysokoci ,4 mln zł, - ujemne saldo udzielonych poyczek w wysokoci 1.569,4 mln zł jako wynik: - przychodów z tytułu spłaty poyczek przez: 16

15 - samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej i jednostki badawczo-rozwojowe (74,1 mln zł), - Korporacj Ubezpiecze Kredytów Eksportowych S.A. (5,1 mln zł), - jednostki samorzdu terytorialnego (4,3 mln zł), - i rozchodów z tytułu udzielenia poyczek: - samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej i jednostkom badawczorozwojowym (270,0 mln zł), - Polskim Kolejom Pastwowym S.A. (1.383,0 mln zł). - dodatnie saldo pozostałych przychodów i rozchodów w wysokoci 17,1 mln zł bdce efektem głównie rozlicze z tytułu rekompensat wypłacanych w latach , - dodatnie saldo rodków pozostajcych na rachunkach budetu pastwa na koniec 2007 r. i 2008 r. w wysokoci 2.479,3 mln zł. Na wysoko salda zło si rodki przechodzce z roku 2007 na rok 2008 w kwocie 9.461,6 mln zł, pomniejszone o rodki przechodzce z roku 2008 na rok 2009 w wysokoci 6.982,3 mln zł. Najwaniejsz pozycj w krajowym finansowaniu potrzeb poyczkowych s skarbowe papiery wartociowe. Na saldo przychodów i rozchodów z tego tytułu w kwocie ,4 mln zł zło si: - dodatnie saldo sprzeday i wykupu bonów skarbowych w wysokoci ,6 mln zł jako wynik: - przychodów ze sprzeday w wysokoci ,9 mln zł, - rozchodów z tytułu wykupu w wysokoci ,2 mln zł, - dodatnie saldo sprzeday i wykupu obligacji rynkowych w wysokoci ,4 mln zł, bdce wynikiem: - przychodów w wysokoci ,0 mln zł ze sprzeday obligacji, z czego: stałoprocentowych na kwot ,7 mln zł, zmiennoprocentowych w wysokoci 4.530,2 mln zł oraz obligacji indeksowanych na kwot 3.415,0 mln zł, - rozchodów z tytułu wykupu obligacji rynkowych w wysokoci ,6 mln zł, na które zło si wykupy obligacji stałoprocentowych w wysokoci ,7 mln zł oraz zmiennoprocentowych na kwot 3.087,9 mln zł, - dodatnie saldo sprzeday i wykupu, w tym przedterminowego, obligacji oszczdnociowych w wysokoci 500,1 mln zł bdce wynikiem: - przychodów ze sprzeday obligacji w wysokoci 4.536,6 mln zł, - rozchodów z tytułu wykupu, w tym przedterminowego, w kwocie 4.036,5 mln zł, 17

16 - ujemne saldo obligacji nierynkowych w wysokoci 99,7 mln zł z tytułu spłaty rat kapitałowych obligacji na zwikszenie funduszy własnych BG. Finansowanie zagraniczne Przewiduje si, e w 2008 r. saldo finansowania zagranicznego wyniesie 8.067,1 mln zł i bdzie wysze od przyjtego w ustawie budetowej (6.973,6 mln zł). Bdzie ono wynikiem przychodów w wysokoci ,1 mln zł i rozchodów w wysokoci ,0 mln zł. Na kształtowanie si tego salda zło si nastpujce pozycje: - dodatnie saldo emisji i wykupu obligacji skarbowych jako wynik przychodów w wysokoci ,0 mln zł i rozchodów w wysokoci 279,9 mln zł z tytułu przedterminowego wykupu obligacji Brady ego o wartoci nominalnej 125,5 mln USD, - ujemne saldo kredytów otrzymanych w wysokoci 2.618,1 mln zł w wyniku przychodów na poziomie 5.801,7 mln zł oraz rozchodów w wysokoci 8.419,7 mln zł. ródłem przychodów s rodki z kredytów zacignitych w nastpujcych midzynarodowych instytucjach finansowych: - Europejski Bank Inwestycyjny (4.023,8 mln zł) - na projekty zwizane z nauk i promocj technologii, usuwaniem skutków klsk ywiołowych oraz infrastruktur drogow, - Bank wiatowy (1.751,2 mln zł) - na projekty m.in. wsparcia obszarów wiejskich, ochrony przeciwpowodziowej Odry oraz zwizane z infrastruktur drogow, - Bank Rozwoju Rady Europy (26,7 mln zł) - na projekt ochrony przeciwpowodziowej Odry. Rozchody dotycz spłat kredytów otrzymanych od: - wierzycieli z Klubu Paryskiego (7.341,0 mln zł), w tym przedterminowa spłata pozostałego zadłuenia wobec Francji w wysokoci 1.123,5 mln zł, - Europejskiego Banku Inwestycyjnego (507,9 mln zł), - Banku wiatowego (297,4 mln zł), - Banku Rozwoju Rady Europy (90,1 mln zł), - Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (7,0 mln zł), - pozostałych wierzycieli (176,4 mln zł), w tym przedterminowy wykup kredytu FMF w kwocie 152,0 mln zł. - ujemne saldo z tytułu wpłat na Ekofundusz w wysokoci 122,3 mln zł, 18

17 - ujemne saldo z tytułu udzielenia i spłaty kredytów na finansowanie z Polski importu towarów i usług w wysokoci 550,6 mln zł jako wynik spłat kredytów przez kraje (53,4 mln zł) oraz udzielenia nowych (603,9 mln zł), - ujemne saldo z tytułu wpłat udziałów w midzynarodowych organizacjach finansowych (Europejski Bank Inwestycyjny, Bank wiatowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Midzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju) w wysokoci 530,1 mln zł, - ujemne saldo z tytułu pozostałych przychodów i rozchodów w wysokoci 474,9 mln zł w wyniku przychodów na poziomie ,2 mln zł oraz rozchodów w wysokoci ,1 mln zł. ródłem tych przychodów s rodki z tytułu: - wykorzystania rodków zgromadzonych na rachunku walutowym (16.878,5 mln zł), - wpływów od podmiotów gospodarczych na spłat udostpnionych im kredytów zagranicznych (63,5 mln zł), - innych rozlicze (48,2 mln zł) uzyskanych przede wszystkim ze sprzeday amerykaskich obligacji zerokuponowych bdcych zabezpieczeniem wykupionych obligacji Brady ego. Rozchody dotycz wpływów na rachunek walutowy w wysokoci ,1 mln zł ze rodków z emisji obligacji i otrzymanych kredytów. 19

18 Rozdział III Podstawowe wielkoci budetu pastwa w 2009 r. W projekcie ustawy budetowej na 2009 rok zaplanowano: - dochody budetu pastwa na kwot tys. zł, - wydatki budetu pastwa na kwot nie wiksz ni tys. zł, - deficyt budetu pastwa na kwot nie wiksz ni tys. zł. W projekcie ustawy budetowej na 2009 rok na obecnym etapie prac w dochodach i wydatkach budetu pastwa nie uwzgldniono rodków na finansowanie programów i projektów realizowanych przy udziale rodków pochodzcych z budetu Unii Europejskiej. Zostan one dołczone na póniejszym etapie prac nad ustaw. Prognoza dochodów budetu pastwa w 2009 r. oparta jest na spodziewanym scenariuszu rozwoju sytuacji gospodarczej oraz uwzgldnia skutki ju wprowadzonych oraz planowanych zmian systemowych. Rozwój sytuacji gospodarczej determinowany jest przede wszystkim szacunkiem nastpujcych czynników makroekonomicznych: wzrostem zatrudnienia w gospodarce - 2,0%, realn dynamik wzrostu PKB 4,8%, wskanikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych - 2,9%, realn dynamik wynagrodze w gospodarce narodowej - 3,6%, wzrostem spoycia ogółem o 4,5%. Wskaniki te maj pozytywny wpływ na wysoko dochodów budetu pastwa w 2009 r. W konsekwencji przewidywanej na 2009 r. niszej ni w 2008 r. dynamiki wzrostu PKB oraz w zwizku z efektami zmian systemowych w obszarze podatków oczekuje si zmniejszenia tempa wzrostu dochodów podatkowych. Efekt zmian podatkowych bdzie korzystny dla podatników. W przypadku osób fizycznych nastpi znaczne obnienie ich efektywnego obcienia podatkowego poprzez wprowadzenia nowej skali podatkowej. Osoby prawne odnios natomiast korzy ze zmian planowanych w zakresie ułatwie w rozliczaniu podatku VAT. Ponadto w 2009 r. w stosunku do 2008 r. zostanie ponownie zwikszony udział gmin 1 we wpływach z podatku PIT. Łczny udział jednostek samorzdu terytorialnego we wpływach z PIT wzronie w 2009 r. z 48,3% do 48,6%. W przypadku podatku CIT udział jednostek samorzdu terytorialnego nie ulegnie zmianie. 1 Zgodnie z rozstrzygniciami artykułu 89 ustawy o dochodach jednostek samorzdu terytorialnego. 21

19 Struktur dochodów budetu pastwa według ródeł przedstawia poniszy wykres: Dochody niepodatkowe 7% Dochody podatkowe 93% CIT 13% PIT 16% Podatki porednie 71% Poziom wydatków budetu pastwa w 2009 r. został ustalony w oparciu o nastpujce załoenia: - wydatki na obron narodow oszacowano zgodnie z zapisami ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.Nr 76, poz. 804 z pón. zm.) co najmniej 1,95% PKB z roku poprzedzajcego rok budetowy, - w zakresie wiadcze emerytalno-rentowych w 2009 r. od marca, nastpi waloryzacja emerytur i rent - wskanik waloryzacji wyniesie nie mniej ni rednioroczny wskanik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2008 r. w stosunku do 2007 r., zwikszony o co najmniej 20% realnego wzrostu przecitnego wynagrodzenia w 2008 r. w stosunku do 2007 r, - wydatki na infrastruktur transportu ldowego, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu ldowego (Dz. U. Nr 267, poz. 2251, z pón. zm.) ustalone zostały w wysokoci nie niszej ni 18% planowanych na 2009 rok wpływów z podatku akcyzowego od paliw silnikowych. Ponadto, zostały zaplanowane rodki na realizacj uchwalonego przez Rad Ministrów programu wieloletniego Program budowy dróg krajowych na lata ; 22

20 - wysoko składki do budetu Unii Europejskiej ustalana w trakcie procedury budetowej UE, w której bior udział Komisja Europejska (jako autor projektu budetu UE), Rada UE oraz Parlament Europejski. Wielko składki członkowskiej danego Pastwa Członkowskiego jest okrelona głównie przez relacj dochodu narodowego brutto tego pastwa do sumy dochodów narodowych brutto wszystkich pastw Unii Europejskiej. Trwajcy proces ratyfikacyjny nowej decyzji w sprawie systemu rodków własnych, której przepisy wejd w ycie z moc wsteczn tj. od pocztku 2007 r. spowoduje zwikszenie wysokoci wpłat poszczególnych pastw członkowskich, w tym Polski; - zwikszenie subwencji dla jednostek samorzdu terytorialnego, w tym czci owiatowej subwencji ogólnej obejmujce wzrost wynagrodze dla nauczycieli o 5% od stycznia i o 5% od wrzenia 2009 r., - wzrost wynagrodze wraz z pochodnymi w pastwowej sferze budetowej o 3,9%, - ponadto zabezpieczone zostały rodki na przygotowanie i wykonanie przedsiwzi EURO Struktura wydatków według podstawowych grup ekonomicznych przedstawia si nastpujco: Wydatki majtkow e 6,3% Obsługa długu publicznego 11,4% rodki w łasne Unii Europejskiej 4,4% Dotacje i subw encje 47,8% Wydatki biece jednostek budetow ych 23,2% w iadczenia na rzecz osób fizycznych 7,0% Deficyt budetowy na rok 2009 został zaplanowany w wysokoci nieprzekraczajcej tys. zł. Utrzymanie deficytu na planowanym poziomie spójnym z przyjtymi 23

21 w Program Konwergencji. Aktualizacja 2007 r. oraz jego redukcja jest jednym z głównych priorytetów gospodarczych pastwa. Na sfinansowanie planowanego w 2009 r. deficytu budetowego ( tys. zł), ujemnego salda przychodów z prywatyzacji i ich rozdysponowania ( tys. zł) oraz ujemnego salda prefinansowania ( tys. zł) w łcznej kwocie tys. zł zło si: - dodatnie saldo finansowania krajowego w kwocie tys. zł, - dodatnie saldo finansowania zagranicznego w kwocie tys. zł. 24

22 Rozdział IV Dochody budetu pastwa 1. Warunki realizacji dochodów budetu pastwa w 2008 r. Warunki realizacji dochodów budetu pastwa w 2008 r. s w głównej mierze determinowane przez sytuacj makroekonomiczn oraz skutki zmian systemowych wprowadzonych w znaczcej czci jeszcze przed 2008 r. Rok 2008 jest kolejnym rokiem szybkiego wzrostu gospodarczego w Polsce, cho jego dynamika jest nisza ni w roku ubiegłym. Wzrost spoycia indywidualnego w dalszym cigu pozostaje głównym czynnikiem wzrostu. Jego wysoka dynamika jest determinowana głównie przez bardzo dobr sytuacj na rynku pracy, która pozwala na osigniecie w kolejnym ju roku bardzo wysokiego wzrostu funduszu wynagrodze w gospodarce narodowej oraz emerytur i rent. Poprawa sytuacji finansowej gospodarstw domowych jest take wynikiem skutków zmian w systemie obcie ich dochodów. Wród nich najistotniejszymi były: - wprowadzenie ulgi z tytułu wychowywania dzieci; rok 2008 był pierwszym, w którym realizowane były zwroty podatku wynikajce m.in. z moliwoci rozliczenia tej ulgi w zeznaniu podatkowym za rok 2007; z ulgi tej skorzystało około 4 mln podatników, a kwota zmniejszenia podatku z tego tytułu przekroczyła 5,4 mld zł, - dalsze obnienie stawki na ubezpieczenie rentowe; w 2007 r. stawk na ubezpieczenie rentowe obniono o 3 pkt proc. (po stronie pracownika), a w roku 2008 o kolejne 4 pkt proc. (po 2 pkt proc. po stronie pracodawcy i pracownika). Bieca realizacja dochodów budetu pastwa oraz przewidywany rozwój sytuacji makroekonomicznej wskazuj, e dochody budetu pastwa bd w 2008 r. wysze o ok. 1,2 mld zł od pierwotnie planowanych w ustawie budetowej, co wynika z wyszych dochodów podatkowych (głównie z PIT). 2. Dochody budetu pastwa w 2009 r. W konsekwencji przewidywanej na 2009 r. niszej ni w 2008 r. dynamiki wzrostu PKB oraz w zwizku z efektami zmian systemowych w obszarze podatków oczekuje si zmniejszenia tempa wzrostu dochodów podatkowych. 25

23 Efekt zmian podatkowych bdzie korzystny dla podatników. W przypadku osób fizycznych nastpi znaczne obnienie ich efektywnego obcienia podatkowego poprzez wprowadzenia nowej skali podatkowej. Osoby prawne odnios natomiast korzy ze zmian planowanych w zakresie ułatwie w rozliczaniu podatku VAT. Prognoza dochodów budetu pastwa w 2009 r. oparta jest na spodziewanym scenariuszu rozwoju sytuacji gospodarczej oraz uwzgldnia skutki ju wprowadzonych oraz planowanych zmian systemowych, wród których najwaniejszymi s: - zmiana skali podatkowej dla dochodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne (wprowadzenie dwóch stawek 18% i 32%, progu zł i kwoty zmniejszajcej podatek w wysokoci 556,02 zł), - wprowadzenie na przełomie lat 2008 i 2009 r. zmiany, która skróci termin zwrotu podatku VAT ze 180 do 60 dni oraz umoliwienie rozliczania podatku z importu towarów w niektórych procedurach uproszczonych w deklaracji VAT, - likwidacja dodatkowego zobowizania o charakterze sankcyjnym ustalanego w wyniku naruszenia rozlicze w podatku VAT oraz zmiany o charakterze administracyjnym, które maj na celu uproszczenie systemu podatkowego w zakresie VAT, - podwyszenie stawki podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe w zwizku z koniecznoci spełnienia wymogów unijnych; w 2009 r. planowany jest 18,1% wzrost stawki akcyzy na papierosy, tj. o 5,2 pkt proc. niszy w porównaniu ze zrealizowanym w 2008 r., - podwyszenie stawki podatku akcyzowego na gaz płynny do napdu silników spalinowych (obecnie stawka akcyzy wynosi 695 zł za kg, planowane jest podniesienie stawki do poziomu zł za kg). Do najwaniejszych czynników makroekonomicznych majcych wpływ na dochody budetu pastwa w 2009 r. naley zaliczy: - wzrost zatrudnienia w gospodarce o 2,0%, - realny wzrost PKB o 4,8%, - rednioroczny wskanik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w wysokoci 2,9%, - realny wzrost wynagrodze w gospodarce narodowej o 3,6%, - wzrost spoycia ogółem o 4,5%. W 2009 r. w stosunku do 2008 r. zostanie ponownie zwikszony udział gmin 1 we wpływach z podatku PIT. Łczny udział jednostek samorzdu terytorialnego we 1 Zgodnie z rozstrzygniciami artykułu 89 ustawy o dochodach jednostek samorzdu terytorialnego. 26

24 wpływach z PIT wzronie w 2009 r. z 48,3% do 48,6%. W przypadku podatku CIT udział jednostek samorzdu terytorialnego nie ulegnie zmianie. Na obecnym etapie prognoz prezentowane kwoty dochodów budetu pastwa nie zawieraj dochodów z UE i innych rodków niepodlegajcych zwrotowi. Dochody budetu pastwa w latach prezentuje ponisza tablica: Wyszczególnienie Jedn PW Prognoza Dochody budetu pastwa tys. zł Dynamika nominalna % 117,0 108,3 108,9 Dynamika realna % 114,1 103,7 105,9 W relacji do PKB % 19,6 19,4 19,5 3. Dochody podatkowe i niepodatkowe Przewidywane wykonanie dochodów podatkowych i niepodatkowych w 2008 r. wyniesie tys. zł. W porównaniu do ustawy budetowej dochody te bd wysze o tys. zł, tj. o 0,5%. Prognozuje si, e dochody podatkowe i niepodatkowe w 2009 r. wynios tys. zł, tj. o 8,9% nominalnie wicej ni w 2008 r. Relacja tych dochodów do produktu krajowego brutto w 2009 r. wyniesie 19,5%. Dochody podatkowe i niepodatkowe budetu pastwa w latach prezentuje ponisza tablica: Wyszczególnienie Jedn PW Prognoza Dochody podatkowe i niepodatkowe tys. zł Dynamika nominalna % 117,0 108,3 108,9 Dynamika realna % 114,1 103,7 105,9 W relacji do PKB % 19,6 19,4 19,5 4. Dochody podatkowe Przewidywane wykonanie dochodów podatkowych w 2008 r. wyniesie tys. zł. W porównaniu do ustawy budetowej dochody te bd wysze o tys. zł, tj. o 1,0%. 27

25 Prognozuje si, e dochody podatkowe w 2009 r. wynios tys. zł, tj. o 9,4% nominalnie wicej ni w 2008 r. Relacja tych dochodów do produktu krajowego brutto w 2008 r. wyniesie 18,0%, a w 2009 r. wzronie do poziomu 18,2%. Dochody podatkowe budetu pastwa w latach prezentuje ponisza tablica: Dochody podatkowe z tego: Wyszczególnienie Jedn PW Prognoza tys. zł Podatek od towarów i usług Podatek akcyzowy Podatek od gier Podatek dochodowy od osób prawnych Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek tonaowy Pozostałe dochody podatkowe Dynamika nominalna dochodów podatkowych % 118,0 111,6 109,4 Dynamika realna dochodów podatkowych % 115,1 106,9 106,3 W relacji do PKB % 17,7 18,0 18,2 Poniszy wykres prezentuje relacj dochodów podatkowych budetu pastwa w relacji do PKB w latach Dochody podatkowe budetu pastwa w relacji do PKB 23% 21% 19% 17% 15% 16,9% 16,1% 18,0% 17,7% 16,5% 15,9% 16,0% 15,9% 15,3% 14,7% 18,2% 13%

26 4.1. Podatek od towarów i usług W 2008 r. szacuje si, e dochody budetu pastwa z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) zostan zrealizowane w wysokoci tys. zł, tj. na poziomie niszym od planowanego w ustawie budetowej o tys. zł, tj. o 2,5%. Nisze od planowanych wpływy z tego podatku s głównie wynikiem niszych ni planowano na etapie prognozy dochodów w 2007 r., które stanowiły podstaw do prognozy dochodów z VAT na 2008 r. Dodatkowo w aktualnej prognozie uwzgldniono skutki zmian systemowych, które planowane s do wprowadzenia na przełomie 2008 i 2009 r., i które czciowo zmniejsz dochody z VAT w roku Dochody budetu pastwa z podatku od towarów i usług w 2009 r. prognozowane s w wysokoci tys. zł, tj. o 9,8% wicej ni w 2008 r. Relacja tych dochodów do produktu krajowego brutto zwikszy si z 8,5% w 2008 r. do 8,7% w 2009 r. Prognoz dochodów z tytułu podatku od towarów i usług na 2009 r. sporzdzono zakładajc m.in. prognoz nastpujcych wielkoci makroekonomicznych: - realnego wzrostu spoycia o 4,5%, - redniorocznego wskanika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w wysokoci 2,9%, - realnego wzrostu inwestycji o 10,0%. W prognozie dochodów budetu pastwa z podatku VAT na 2009 r. uwzgldniono równie zmiany o charakterze systemowym, wród których najistotniejszymi s: - umoliwienie rozliczania podatku z importu towarów w niektórych procedurach uproszczonych w deklaracji VAT, - skrócenie terminu zwrotu podatku VAT do 60 dni z obowizujcych 180 dni, - likwidacj dodatkowego zobowizania o charakterze sankcyjnym ustalanego w wyniku naruszenia rozlicze w podatku VAT, - wprowadzenie zwolnienia dla dostawy nieruchomoci o charakterze niemieszkalnym, jeeli dostawa dokonywana jest po pierwszym zasiedleniu, - likwidacj ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego w zwizku z nabyciem samochodów pogrzebowych i paliwa do ich napdu, - inne zmiany np. likwidacja ograniczenia odliczania podatku od wydatków nie stanowicych kosztów uzyskania przychodów oraz ewentualne zmiany dotyczce eliminacji zwolnienia od stosowania kas fiskalnych, zwolnie w imporcie. 29

27 Dochody budetu pastwa z podatku od towarów i usług w latach prezentuje ponisza tablica: Wyszczególnienie Jedn PW Prognoza Dochody z podatku od towarów i usług tys. zł Dynamika nominalna % 114,1 113,0 109,8 Dynamika realna % 111,3 108,3 106,7 W relacji do PKB % 8,3 8,5 8, Podatek akcyzowy W 2008 r. dochody budetu pastwa z tytułu podatku akcyzowego szacowane s w wysokoci tys. zł, tj. na poziomie wyszym od planowanego w ustawie budetowej o tys. zł, tj. o 0,6%. Poziom dochodów w 2008 r. determinowany jest przede wszystkim przez wysze od planowanych w ustawie budetowej na 2008 r. dochody z akcyzy od samochodów osobowych, wyrobów spirytusowych i energii elektrycznej. Przewiduje si, e nisze od planu bd dochody z akcyzy od wyrobów tytoniowych, co naley wiza ze zwikszeniem zapasów papierosów przed podwyk stawki w styczniu 2008 r. (od zapasów został zapłacony podatek akcyzowy w wysokoci obowizujcej przed podwyk stawki). Szacuje si, e w 2009 r. dochody budetu pastwa z tego podatku wynios tys. zł, tj. o tys. zł wicej ni przewidywane wykonanie w 2008 r. Oznacza to nominalny wzrost dochodów z akcyzy o 9,8%. Relacja dochodów budetu pastwa z podatku akcyzowego do produktu krajowego brutto zwikszy si z 4,1% w 2008 r. do 4,2% w 2009 r. Prognoza dochodów z podatku akcyzowego w 2009 r. została wykonana przy uwzgldnieniu aktualnej projekcji wskaników makroekonomicznych, prognozy zmiany wielkoci sprzeday głównych wyrobów akcyzowych oraz skutków nastpujcych zmian systemowych: - podwyszenie stawki podatku akcyzowego na papierosy o 18,1%, - podwyszenie stawki podatku akcyzowego na gaz płynny do napdu silników spalinowych, - wprowadzenie regulacji zmieniajcej moment powstania obowizku podatkowego od energii elektrycznej, 30

28 - zwrot nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewntrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, - zwikszenie kwoty ulgi przysługujcej od kadego litra biokomponentu dodanego do benzyny i oleju napdowego, wynikajce z okrelenia narodowych celów wskanikowych, Dochody budetu pastwa z podatku akcyzowego w latach prezentuje ponisza tablica: Wyszczególnienie Jedn PW Prognoza Dochody z podatku akcyzowego tys. zł Dynamika nominalna % 116,5 107,1 109,8 Dynamika realna % 113,7 102,6 106,8 W relacji do PKB % 4,2 4,1 4, Podatek od gier Szacuje si, e w 2008 r. dochody budetu pastwa z tytułu podatku od gier zostan zrealizowane w wysokoci tys. zł, tj. na poziomie wyszym ni zaplanowano w ustawie budetowej o tys. zł, tj. o 31,3%. Dochody budetu pastwa z tytułu podatku od gier na 2009 r. załoono w wysokoci tys. zł, tj. o 4,9% wicej ni w 2008 r Podatek dochodowy od osób prawnych W 2008 r. dochody budetu pastwa z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych szacuje si w wysokoci tys. zł, tj. na poziomie wyszym od planowanego w ustawie budetowej o tys. zł, tj. o 5,0%. Na wykonanie dochodów z podatku dochodowego od osób prawnych wpływa dobra sytuacja gospodarcza kraju i dobra kondycja finansowa przedsibiorstw i banków. Dochody budetu pastwa z podatku dochodowego od osób prawnych w 2009 r. prognozowane s w wysokoci tys. zł, tj. o 16,2% wicej ni w 2008 r. Relacja dochodów budetu pastwa z podatku dochodowego od osób prawnych do produktu krajowego brutto w 2009 r. wyniesie 2,4%. 31

29 Prognoz dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych na 2009 r. sporzdzono zakładajc m.in. nastpujce wielkoci makroekonomiczne: - rednioroczny wzrost cen produkcji sprzedanej przemysłu o 2,6%, - realny wzrost produktu krajowego brutto o 4,8%. Dochody budetu pastwa z podatku od osób prawnych w latach przedstawia ponisza tablica: Wyszczególnienie Jedn PW Prognoza Dochody z podatku dochodowego od osób prawnych tys. zł Dynamika nominalna % 126,9 116,1 116,2 Dynamika realna % 123,8 111,2 112,9 W relacji do PKB % 2,1 2,2 2, Podatek dochodowy od osób fizycznych Szacuje si, e w 2008 r. dochody budetu pastwa z podatku dochodowego od osób fizycznych zostan zrealizowane w wysokoci tys. zł i bd wysze od dochodów przyjtych w ustawie budetowej o tys. zł, tj. o 8,4%. Wysze planowane wykonanie dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych w 2008 r. wynika głównie z wyszego, od zakładanego do ustawy budetowej na 2008 r., tempa wzrostu funduszu wynagrodze oraz emerytur i rent, który w istotnej mierze determinuje baz podatkow podatku PIT. Na realizacj dochodów budetu pastwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w 2008 r. wpływaj take czynniki o charakterze systemowym, wród których najwaniejsze to: - skutki wprowadzonej ulgi na wychowywanie dzieci w wysokoci zł na kade dziecko (moliwoci rozliczenia tej ulgi w zeznaniu podatkowym za rok 2007); zwizane z ni zmniejszenie podatku w 2008 r. wyniosło ponad 5,4 mld zł, - dokonanie zmian zasad przekazywania 1% nalenego podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz organizacji poytku publicznego polegajcych na poszerzeniu grupy podatników, którzy mog wspiera organizacje (o podatników opodatkowanych wg stawki 19% osigajcych dochody z pozarolniczej działalnoci gospodarczej oraz osigajcych dochody z odpłatnego zbycia papierów wartociowych lub pochodnych instrumentów finansowych) i wprowadzenie zasady, i to naczelnik urzdu skarbowego przekazuje 1% 32