Wizualizacja śladów linii papilarnych sekwencją metod: 1,2-IND ninhydryna ZnCl 2 i 1,2-IND + ZnCl 2 ninhydryna ZnCl 2

Transkrypt

1 Wizualizacja śladów linii papilarnych sekwencją metod: 1,2-IND ninhydryna ZnCl 2 i 1,2-IND + ZnCl 2 ninhydryna ZnCl 2 Wstęp i cel badań 1,2-IND jest skuteczn¹ metod¹ ujawniania œladów linii papilarnych, jednak wizualizacja œladów nie ogranicza siê jedynie do zastosowania jednej wybranej metody, ale kilku metod wzajemnie uzupe³niaj¹cych siê, u ytych w odpowiedniej sekwencji. adna ze znanych metod nie jest na tyle uniwersalna, aby mo na by³o wy- ³¹cznie za jej pomoc¹ ujawniæ wszystkie mo liwe do ujawnienia œlady. Nawet jeœli pierwsza lub kolejna metoda przyniesie pozytywne wyniki, zawsze istnieje szansa ujawnienia œladów nowych lub uzyskania poprawy czytelnoœci œladu ju ujawnionego dziêki wykorzystaniu innych metod. Poszczególne metody ró ni¹ siê czu³oœci¹, a ich skutecznoœæ zale y od wielu czynników. Do najwa niejszych z nich zalicza siê: sk³ad i iloœæ substancji potowo-t³uszczowej, rodzaj pod³o a, wiek œladów, warunki przechowywania œladów. Poszczególne metody powinny byæ te u yte w odpowiedniej kolejnoœci. U ycie proszku daktyloskopijnego przed zastosowaniem 1,2-IND-u mo e czêœciowo lub ca³kowicie blokowaæ fluorescencjê œladu. Natomiast zastosowanie wywo³ywacza fizycznego przed 1,2-IND- -em czyni tê ostatni¹ metodê zupe³nie nieskuteczn¹ ze wzglêdu na rozpuszczenie aminokwasów w wodzie. Odwrotna kolejnoœæ zastosowania tych metod daje mo liwoœæ ich wzajemnego uzupe³nienia siê. Na przedstawionym schemacie (ryc. 1), w celu ujawnienia œladów linii papilarnych na pod³o ach ch³onnych, Ryc. 1. Schemat procedura wizualizacji œladów potowo-t³uszczowych na pod³o ach ch³onnych Fig. 1. Flow chart of sebacous and sweat latents visualization procedure Ÿród³o: Przewodnik po metodach wizualizacji œladów daktyloskopijnych, pod redakcj¹ M. Rybczyñskiej-Królik, M. Pêka³y, Wydawnictwo Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KGP, Warszawa 2006, s

2 w pierwszej kolejnoœci nale y zastosowaæ RTX (w przypadku œladów œwie ych), nastêpnie nanieœæ roztwór DFO lub 1,2-IND-u, po czym ninhydryny. Œlady ujawnione ninhydryn¹ mo na wzmocniæ chlorkiem cynku. W dalszej kolejnoœci badañ polecany jest wywo³ywacz fizyczny. U ycie wywo³ywacza fizycznego wyklucza jednak wczeœniejsze zastosowanie chlorku cynku, gdy blokuje on aktywnoœæ sk³adników wywo³ywacza. Zamiennie mo na równie stosowaæ roztwór DFO lub 1,2-IND-u. Poniewa roztwór 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku zosta³ oceniony jako wysoce skuteczny w ujawnianiu œladów linii papilarnych na pod³o ach ch³onnych, szczególnie papierach gorszego gatunku, nale a³o zatem sprawdziæ, jak zachowa siê w sekwencji metod: 1,2-IND + ZnCl 2 ninhydryna ZnCl 2. Celem badañ prezentowanych w niniejszym opracowaniu by³o sprawdzenie skutecznoœci ujawniania œladów linii papilarnych na ró nego rodzaju pod³o ach papierowych, w sekwencji metod: 1,2-IND ninhydryna chlorek cynku w porównaniu z sekwencj¹: 1,2-IND + ZnCl 2 ninhydryna chlorek cynku. Materiał i metody badawcze Chlorek cynku (ryc. 2) jest bia³¹, krystaliczn¹, silnie higroskopijn¹ substancj¹. Krystaliczny chlorek cynku rozp³ywa siê w wilgotnym powietrzu. Bardzo dobrze rozpuszcza siê w wodzie, alkoholu etylowym, eterze i glicerynie. Mo na go otrzymaæ przez rozpuszczenie cynku w kwasie solnym lub podczas przepuszczania chloru przez gor¹cy cynk. Chlorek cynku stosowany jest do konserwacji i impregnacji drewna i innych substancji organicznych, jako œrodek dezynfekuj¹cy w lecznictwie, w przemyœle jako zaprawa przy drukowaniu tkanin. Zn Ryc. 2. Wzór strukturalny chlorku cynku Fig. 2. Zinc chloride formula Ÿród³o (ryc. 2 24): autorki Przy wizualizacji œladów linii papilarnych chlorek cynku jako dodatek do roztworu 1,2-IND-u (ryc. 3) lub zastosowany po ninhydrynie (ryc. 4) poprawia czytelnoœæ ujawnionych œladów. Badania nad wp³ywem dodatku chlorku cynku do roztworu 1,2-IND-u na jakoœæ ujawnianych na ró nego Cl Cl Ryc. 3. Wzór strukturalny 1,2-IND-u Fig. 3. 1,2-IND formula Ryc. 4. Wzór strukturalny ninhydryny Fig. 4. Ninhydrin formula OH OH rodzaju pod³o ach papierowych œladów linii papilarnych autorki przedstawi³y w artykule Wizualizacja œladów linii papilarnych roztworem 1,2-IND-u z dodatkiem ZnCl 2 opublikowanym w 260/2008 numerze Problemów Kryminalistyki. Z przeprowadzonych badañ wynika³o, e czytelnoœæ œladów linii papilarnych ujawnionych roztworem 1,2-IND-u i 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku, pozostawionych na ró nego rodzaju pod³o ach papierowych, zale y od jakoœci papieru: w przypadku papierów lepszego gatunku (papier kserograficzny i kredowy) intensywnoœæ fluorescencji œladów by³a nieznacznie wiêksza po naniesieniu na próbki roztworu 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku, w przypadku papierów gorszego gatunku (papier pakowy i gazetowy) polecano zastosowanie roztworu 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku. Naniesienie na próbki jedynie roztworu 1,2-IND-u nie doprowadzi³o do ujawnienia œladów lub intensywnoœæ fluorescencji ujawnionych by³a znikoma. Stwierdzono równie, e wilgotnoœæ nie mia³a istotnego znaczenia podczas ujawniania œladów roztworem 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku w przeciwieñstwie do ujawniania œladów roztworem 1,2-IND-u, które wymaga³o umieszczenia próbek w komorze klimatyzowanej z nastawion¹ optymaln¹ wilgotnoœci¹ wzglêdn¹ 70%. Ponadto fluorescencjê œladów, wzbudzon¹ œwiat³em niebieskozielonym o d³ugoœci fali nm i widoczn¹ po zastosowaniu pomarañczowego filtru krawêdziowego d³ugofalowego, mo na by³o zaobserwowaæ ju w temperaturze pokojowej. O O O O 49

3 Czytelnoœæ œladów ujawnionych roztworem 1,2-IND- -u z dodatkiem chlorku cynku zarówno œwie ych, jak i starszych by³a porównywalna. W obecnie przeprowadzanych badaniach materia³ poddawany analizie stanowi³y œlady linii papilarnych pozostawione na piêciu rodzajach papieru, a mianowicie: be owym papierze kartonowym, be owym papierze pakowym, papierze gazetowym, bia³ym papierze kredowym i bia³ym papierze kserograficznym (ryc. 5) i ujawniane, w odpowiedniej kolejnoœci, roztworami 1,2-IND-u, 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku, ninhydryny i roztworem czystego chlorku cynku. alkohol etylowy 96% cz., firmy P.P.H. STANLAB, etylu octan cz.d.a., firmy CHEMPUR, metanol cz. nr , firmy POCH, kwas octowy 80% cz.d.a., firmy P.P.H. STANLAB, eter naftowy 40/60 cz.d.a., firmy P.P.H. STANLAB. Roztwór roboczy 1,2-IND-u i chlorku cynku nr 1 oraz ich mieszaninê sporz¹dzono w oparciu o recepturê podan¹ w artykule: Stoilovic M., Lennard Ch., Wallace- -Kunkel Ch., Roux C.: Evaluation of 1,2-Indanedione Formulation Containing Zinc Chloride for Improved Fingermark Detection on paper., J. For. Ident. 2007, 57 (4), Receptura 1 Roztwór roboczy 1,2-IND-u (ryc. 6): 1 g 1,2-IND-u 30 ml metylenu chlorku 60 ml etylu octanu 10 ml kwasu octowego 99,5% 900 ml HFE-7100 Ryc. 5. Pod³o a papierowe z naniesionymi œladami linii papilarnych Fig. 5. Paper substrates with test latents Materia³ badawczy pobrano od 10 wybranych losowo osób na ka dym z piêciu przygotowanych pod³o y papierowych. Œlady pozostawiano poprzez przy³o enie trzech palców: wskazuj¹cego, œrodkowego i serdecznego, po wczeœniejszym potarciu d³oni¹ okolic twarzy i w³osów (bez wczeœniejszego umycia r¹k), w celu uzyskania jednolitego sk³adu substancji potowo-t³uszczowej, i staraj¹c siê zachowaæ jednakowy nacisk palców na pod³o e. Próbki przechowywano przez 1 dzieñ w temperaturze pokojowej oko³o 25 o C i wilgotnoœci wzglêdnej oko- ³o 20% w zaciemnionym miejscu. Do przygotowania roztworów ujawniaj¹cych wykorzystano: krystaliczny 1,2-IND nr kat. B-78110, firmy BVDA, krystaliczn¹ ninhydrynê nr , firmy Lightning Powder, metylenu chlorek cz., Przedsiêbiorstwa Chemicznego w Lublinie, kwas octowy min. 99,5% (lodowaty) cz.d.a., firmy CHEMPUR, HFE-7100, firmy 3M; cynku chlorek bezwodny cz.d.a. nr , firmy POCH, Sposób przyrz¹dzenia: w pierwszej kolejnoœci krystaliczny 1,2-IND rozpuszczono w chlorku metylenu i octanie etylu z dodatkiem kwasu octowego 99,5%, nastêpnie dodano HFE Fig. 6. Roztwór roboczy 1,2-IND-u Fig. 6. 1,2-IND working solution Roztwór roboczy chlorku cynku nr 1 (ryc. 7): 0,4 g chlorku cynku 10 ml alkoholu etylowego 96% 1 ml etylu octanu 190 ml HFE-7100 Sposób przyrz¹dzenia: w pierwszej kolejnoœci krystaliczny chlorek cynku rozpuszczono w alkoholu etylowym i octanie etylu, nastêpnie dodano HFE Fig. 7. Roztwór roboczy chlorku cynku nr 1 Fig. 7. Zinc chloride working solution no. 1 50

4 Roztwór roboczy 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku (ryc. 8): 10 ml roztworu roboczego 1,2- -IND-u 2 ml roztworu roboczego chlorku cynku Roztwory koncentratu ninhydryny i chlorku cynku nr 2 oraz ich roztwory robocze sporz¹dzono w oparciu o receptury podane w opracowaniu J. Moszczyñskiego, Daktyloskopia, Wyd. CLK KGP, Warszawa Fig. 8. Roztwór roboczy 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku Fig. 8. 1,2-IND working solution with zinc chloride Receptura 2 Roztwór koncentratu ninhydryny: 5 g ninhydryny 10 ml metanolu 80 ml etylu octanu 10 ml kwasu octowego Roztwór roboczy ninhydryny (ryc. 9): 10 ml koncentratu ninhydryny 90 ml eteru naftowego Receptura 3 Roztwór koncentratu chlorku cynku nr 2: 5 g chlorku cynku 80 ml metanolu 80 ml etylu octanu 10 ml kwasu octowego Roztwór roboczy chlorku cynku nr 2 (ryc. 10): 20 ml koncentratu chlorku cynku 98 ml eteru naftowego Sposób przyrz¹dzenia: w pierwszej kolejnoœci krystaliczny chlorek cynku rozpuszczono w metanolu i octanie etylu z dodatkiem kwasu octowego 80%, nastêpnie odmierzono odpowiedni¹ objêtoœæ koncentratu chlorku cynku i dodano eteru naftowego. Fig. 10. Roztwór roboczy chlorku cynku nr 2 Fig. 10. Zinc chloride working solution Przeprowadzaj¹c badania, wykorzystywano nastêpuj¹cy sprzêt: komora klimatyzowana firmy VINDON SCIENTI- FIC (ryc. 11), Sposób przyrz¹dzenia: w pierwszej kolejnoœci krystaliczn¹ ninhydrynê rozpuszczono w metanolu i octanie etylu z dodatkiem kwasu octowego 80%, nastêpnie odmierzono odpowiedni¹ objêtoœæ koncentratu ninhydryny i dodano eteru naftowego. Fig. 9. Roztwór roboczy ninhydryny Fig. 9. Ninhydrin concentrate working solution Ryc. 11. Komora klimatyzowana firmy VINDON SCIENTIFIC do metody ninhydrynowej Fig. 11. Air conditioned fuming chamber (VINDON SCIENTIFIC) used in ninhydrin method 51

5 oœwietlacz kryminalistyczny Polilight PL 500 firmy Rofin (ryc. 12), Fig. 12. Oœwietlacz kryminalistyczny Polilight PL 500 Fig. 12. Polilight PL 500 forensic light source lupa o powiêkszeniu x5, cyfrowy aparat fotograficzny NIKON D700 z obiektywem, kolumna reprodukcyjna firmy Kaiser (ryc. 13). Po sporz¹dzeniu roztworów roboczych próbki z naniesionymi œladami linii papilarnych przeciêto na pó³ i lewe po³ówki poddano ujawnianiu w sekwencji metod: 1,2-IND ninhydryna chlorek cynku, natomiast prawe po³ówki sekwencji metod: 1,2-IND z dodatkiem chlorku cynku ninhydryna chlorek cynku. 1. Na lewe po³ówki próbek naniesiono przez natrysk roztwór roboczy 1,2-IND-u, zaœ na prawe roztwór 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku i pozostawiono do wysuszenia w temperaturze pokojowej. 2. Po wysuszeniu próbki umieszczono w komorze klimatyzowanej w temperaturze 80 o C i wilgotnoœci wzglêdnej 70%. Proces ujawniania kontynuowano przez 30 minut. Podwy szona wilgotnoœæ wymagana jest w przypadku naniesienia roztworu 1,2-IND-u. Dla œladów ujawnianych roztworem 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku podwy szenie wilgotnoœci nie ma istotnego znaczenia. 3. Oglêdziny fluorescencyjne przeprowadzono, stosuj¹c wzbudzenie œwiat³em niebieskozielonym (o d³ugoœci fali nm) z oœwietlacza kryminalistycznego Polilight PL 500, z wykorzystaniem filtru krawêdziowego d³ugofalowego pomarañczowego ( nm). 4. Na badane próbki naniesiono przez natrysk roztwór roboczy ninhydryny i pozostawiono do wyschniêcia w temperaturze pokojowej. 5. Po wyschniêciu próbki umieszczono w komorze klimatyzowanej w temperaturze 80 o C i wilgotnoœci wzglêdnej 70%. Proces ujawniania kontynuowano przez 30 minut. 6. Oglêdziny przeprowadzono w œwietle bia³ym emitowanym przez oœwietlacz Polilight PL Na badane próbki naniesiono roztwór roboczy chlorku cynku nr Oglêdziny fluorescencyjne przeprowadzono, stosuj¹c wzbudzenie œwiat³em niebieskozielonym (o d³ugoœci fali nm) z oœwietlacza kryminalistycznego Polilight PL 500, z wykorzystaniem filtru krawêdziowego d³ugofalowego pomarañczowego ( nm). Badane pod³o a oziêbiano w parach ciek³ego azotu o temperaturze oko³o 198 o C. W celu kwalifikacji ujawnionych odwzorowañ linii papilarnych przyjêto skalê ocen opart¹ na procedurze badawczej Identyfikacja daktyloskopijna CLK KGP Nr HJ-26/Pb-VI/1/04 z dnia r.: 2 odwzorowania linii papilarnych nadaj¹ce siê do identyfikacji (powy ej 7 cech szczególnych), 1 odwzorowania linii papilarnych nienadaj¹ce siê do badañ identyfikacyjnych (poni ej 7 cech szczególnych), 0 brak widocznych odwzorowañ linii papilarnych. Omówienie wyników badań Ryc. 13. Kolumna reprodukcyjna firmy Kaiser Fig. 13. Reproduction column (Kaiser) Po naniesieniu na odpowiednie próbki roztworu 1,2- -IND-u lub roztworu 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku i przeprowadzeniu procesu ujawniania œladów linii papilarnych, w okreœlonych warunkach œrodowisko- 52

6 wych, przyst¹piono do ich oceny zgodnie z przyjêt¹ w metodyce skal¹ ocen. Nastêpnie dokonano zestawienia statystycznego. Tabela 1 przedstawia procentowe zestawienie skutecznoœci metod ujawniania œladów linii papilarnych roztworem 1,2-IND-u i roztworem 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku naniesionych na ró nego rodzaju pod³o a papierowe. Zestawienie procentowe skutecznoœci metod 1,2-IND i 1,2-IND + ZnCl 2 Comparison of 1,2-IND and 1,2-IND + ZnCl 2 methods effectiveness (%) Ÿród³o (tabele 1 3): opracowanie w³asne na podstawie przeprowadzonych badañ Tabela 1 Ryc. 14. Graficzne przedstawienie skutecznoœci metod 1,2-IND i 1,2-IND + ZnCl 2 Fig ,2-IND and 1,2-IND + ZnCl 2 methods effectiveness Z danych zestawionych w tabeli 1 wynika, e stuprocentow¹ skutecznoœci¹ w ujawnianiu œladów linii papilarnych wykaza³ siê zarówno roztwór 1,2-IND-u, jak i roztwór 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku naniesiony na pod³o a papierowe lepszego gatunku (papier kredowy i kserograficzny), zaœ najmniejsz¹ skutecznoœci¹ na papierze pakowym zaliczanym do pod- ³o y papierowych gorszego gatunku. Graficzny obraz tabeli 1 przedstawia rycina 14. Nastêpnie na próbki poddane dzia³aniu roztworu 1,2-IND-u lub roztworu 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku naniesiono roztwór roboczy ninhydryny. Po przeprowadzeniu procesu ujawniania œladów linii papilarnych, w okreœlonych warunkach œrodowiskowych, przyst¹piono do ich oceny i dokonano zestawienia statystycznego. Tabela 2 przedstawia procentowe zestawienie skutecznoœci ujawniania œladów linii papilarnych roztworem ninhydryny po wczeœniejszym naniesieniu roztworu 1,2-IND-u i 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku na ró nego rodzaju pod³o a papierowe. Z danych przedstawionych w tabeli 2 wynika, i stuprocentow¹ skutecznoœæ w ujawnianiu œladów linii papilarnych wykaza³ roztwór ninhydryny naniesiony na papier kredowy po wczeœniejszym u yciu roztworu 1,2-IND-u lub 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku. Ninhydryna okaza³a siê nieskuteczna na papierach s³abszego gatunku (papier kartonowy i pakowy). 53

7 Z PRAKTYKI Tabela 2 Zestawienie procentowe skutecznoœci ninhydryny Graficzny obraz tabeli 2 przedstawia wykres (ryc. 15). Comparison of Ninhydrin method effectiveness (%) W dalszej kolejnoœci badañ na próbki poddane dzia³aniu roztworu 1,2-IND-u lub roztworu 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku, a nastêpnie roztworu ninhydryny naniesiono roztwór chlorku cynku nr 2. Po przeprowadzeniu procesu ujawniania œladów linii papilarnych, w okreœlonych warunkach œrodowiskowych, przyst¹piono do ich oceny i dokonano zestawienia statystycznego. Ryc. 15. Graficzne przedstawienie skutecznoœci ninhydryny Fig. 15. Ninhydrin method effectiveness Tabela 3 Procentowe zestawienie skutecznoœci ZnCl2 Comparison of ZnCl2 method effectiveness (%) 54 Tabela 3 przedstawia procentowe zestawienie skutecznoœci ujawniania œladów linii papilarnych roztworem chlorku cynku, po wczeœniejszym naniesieniu roztworu 1,2-IND-u lub 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku oraz ninhydryny na ró nego rodzaju pod³o a papierowe. Z danych zestawionych w tabeli 3 wynika, i 60% skutecznoœæ w ujawnianiu œladów linii papilarnych wykaza³ roztwór chlorku cynku naniesiony na papier kredowy po wczeœniejszym u yciu roztworu 1,2-IND-u lub

8 Ryc. 16. Graficzne przedstawienie skutecznoœci ZnCl 2 Fig. 16. ZnCl 2 method effectiveness 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku, a nastêpnie ninhydryny. Chlorek cynku okaza³ siê nieskuteczny na papierach s³abszego gatunku (papier kartonowy, pakowy i gazetowy). Graficzny obraz tabeli 3 przedstawia wykres (ryc. 16). Ryciny przedstawiaj¹ fotogramy œladów linii papilarnych ujawnione na ró nego rodzaju pod³o ach papierowych, w sekwencji metod: 1,2-IND ninhydryna ZnCl 2 1,2-IND+ZnCl 2 ninhydryna ZnCl 2. 1,2-IND-u 1,2-IND-u + ZnCl 2 1,2-IND-u 1,2-IND-u + ZnCl 2 Ryc. 18. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kredowym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2, fot. F-8, T-11s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 18. Latent finger marks enhanced on coated paper with 1,2-IND and 1,2-IND + ZnCl 2 solutions, Phot. F-8, T-11s, light 505 nm, 590 nm filter Podsumowanie i wnioski Ryc. 17. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kserograficznym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2, fot. F-8, T-11s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 17. Latent finger marks enhanced on photocopying paper with 1,2- IND and 1,2-IND+ZnCl 2, Phot. F-8, T-11s, light 505 nm, 590 nm filter Podsumowuj¹c wyniki badañ ujawniania œladów linii papilarnych w sekwencjach metod: 1,2-IND ninhydryna chlorek cynku, 1,2-IND z dodatkiem chlorku cynku ninhydryna chlorek cynku na ró nego rodzaju pod³o ach papierowych, mo na stwierdziæ, e efektywnoœæ wizualizacji œladów zale y od czu³oœci metody i gatunku papieru. 55

9 1,2-IND-u 1,2-IND-u + ZnCl 2 1,2-IND-u 1,2-IND-u + ZnCl 2 Ryc. 19. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze gazetowym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2, fot. F-8, T-11s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 19. Latent finger marks enhanced on newspaper with 1,2-IND and 1,2-IND + ZnCl 2 solutions, Phot. F-8, T-11s, light 505 nm, 590 nm filter 1,2-IND-u 1,2-IND-u + ZnCl 2 Ryc. 21. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kartonowym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2, fot. F-8, T-11s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 21. Latent finger marks enhanced on cardboard with 1,2-IND and 1,2-IND + ZnCl 2 solutions, Phot. F-8, T-11s, light 505 nm, 590 nm filter ninhydryny po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u ninhydryny po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u + ZnCl 2 Ryc. 20. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze pakowym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2, fot. F-8, T-11s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 20. Latent finger marks enhanced on wrapping with 1,2-IND and 1,2- IND + ZnCl 2 solutions, Phot. F-8, T-11s, light 505 nm, 590 nm filter Ryc. 22. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kserograficznym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2 oraz ninhydryny, fot. F-4.8, T-1/720s, œw. arowe Fig. 22. Latent finger marks enhanced on photocopying paper with 1,2- IND, 1,2-IND + ZnCl 2 and ninhydrin solutions, Phot. F-4.8, T-1/720s, incandescent light Na papierze gazetowym zarówno 1,2-IND, jak i 1,2- -IND z dodatkiem chlorku cynku ujawni³ 80% œladów, które oceniono jako nadaj¹ce siê do badañ identyfikacyjnych (20% œladów nie uda³o siê ujawniæ). Odwrotne wyniki osi¹gniêto w przypadku naniesienia na próbki roztworu ninhydryny. Ninhydryna da³a pozytywne wyniki dla 20% œladów. Natomiast naniesienie roztworu chlorku cynku i przeprowadzenie oglêdzin w œwietle niebieskozielonym, przy oziêbieniu pod³o y w parach ciek³ego azotu, nie wzbudzi³o w adnym przypadku fluorescencji œladów na papierze gazetowym. Podobne wyniki osi¹gniêto dla papieru kartonowego po zastosowaniu 1,2-IND-u i 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku (80% œladów nadaj¹cych siê do identyfi- 56

10 ninhydryny po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u ninhydryny po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u + ZnCl 2 chlorku cynku po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u i ninhydryny chlorku cynku po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u + ZnCl 2 i ninhydryny Ryc. 23. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kredowym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2 oraz ninhydryny, fot. F-4.8, T-1/720s, œw. arowe Fig. 23. Latent finger marks enhanced on coated paper with 1,2-IND, 1,2-IND + ZnCl 2 and ninhydrin solutions, Phot. F-4.8, T-1/720s, incandescent light chlorku cynku po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u i ninhydryny chlorku cynku po wczeœniejszym naniesieniu 1,2-IND-u + ZnCl 2 i ninhydryny Ryc. 24. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kserograficznym roztworami: 1,2-IND-u i 1,2-IND-u + ZnCl 2, ninhydryny i chlorku cynku w ciek³ym azocie, fot. F-8, T-1/15s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 24. Latent finger marks enhanced on photocopying paper with 1,2-IND,1,2-IND + ZnCl 2, ninhydrin and zinc chloride solutions, Phot. F-8, T-1/15s, 505 nm light, 590 nm filter kacji, 10% œladów ujawnionych nienadaj¹cych siê do identyfikacji, 10% œladów nie ujawniono). Naniesienie w dalszej kolejnoœci badañ na próbki ninhydryny, po czym chlorku cynku nie przynios³o pozytywnych wyników (0% œladów ujawnionych). Ryc. 25. Œlady linii papilarnych ujawnione na papierze kredowym roztworami: 1,2-IND i 1,2-IND-u + ZnCl 2, ninhydryny i chlorku cynku w ciek³ym azocie, fot. F-8, T-1/15s, œw. 505 nm, filtr 590 nm Fig. 25. Latent finger marks enhanced on coated paper with 1,2-IND, 1,2-IND + ZnCl 2, ninhydrin and zinc chloride solutions, Phot. F-8, T-1/15s, 505 nm light, 590 nm filter Ninhydryna i chlorek cynku okaza³y siê równie nieskuteczne do ujawniania œladów na papierze pakowym. Jedynie 1,2-IND i 1,2-IND z dodatkiem chlorku cynku ujawni³y 40% œladów, które otrzyma³y ocenê 2. 50% œladów otrzyma³o ocenê 1 i zosta³o ocenionych jako nienadaj¹ce siê do identyfikacji. Dla œladów naniesionych na papier kredowy i kserograficzny stuprocentow¹ skutecznoœæ wykaza³y oba roztwory 1,2-IND-u i 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku. Na papierze kredowym roztwór ninhydryny doprowadzi³ równie do ujawnienia wszystkich œladów, ale 30% z nich zosta³o ocenione jako nienadaj¹ce siê do identyfikacji. Na papierze kserograficznym ninhydryna ujawni³a po³owê œladów, z czego 30% œladów o dobrej czytelnoœci i 20% œladów ocenionych jako nienadaj¹ce siê do identyfikacji. Œlady ujawnione ninhydryn¹ na papierze kredowym i kserograficznym, a nastêpnie wzmacniane chlorkiem cynku wykazywa³y fluorescencjê, ale ich czytelnoœæ nie by³a lepsza ni po zastosowaniu ninhydryny. W zastosowanych sekwencjach metod: 1,2-IND ninhydryna chlorek cynku, 1,2-IND z dodatkiem chlorku cynku ninhydryna chlorek cynku zarówno roztwór 1,2-IND-u jak równie 1,2-IND-u z dodatkiem chlorku cynku wykaza³y siê bardzo dobr¹ skutecznoœci¹ w ujawnianiu œladów naniesionych na ró nego rodzaju pod³o a papierowe. Zastosowanie w dalszej kolejnoœci ninhydryny na papierach lepszego 57

11 gatunku (papier kredowy i kserograficzny) by³o mniej skuteczne od ww. metod, zaœ nieskuteczne na papierach gorszego gatunku (papier gazetowy, pakowy, kartonowy). Chlorek cynku stosowany standardowo do wzmocnienia œladów ujawnionych ninhydryn¹ tylko w nielicznych przypadkach poprawi³ czytelnoœæ œladów linii papilarnych ujawnionych na papierze kredowym i kserograficznym. Zatem zastosowanie sekwencji, a nie tylko jednej metody np. ninhydrynowej, daje mo liwoœæ ujawnienia wiêkszej liczby œladów lub poprawy jakoœci œladów ujawnionych wczeœniej. BIBLIOGRAFIA Ewa Rogo a Katarzyna Drzewiecka 1. Baniuk K.: Optymalne warunki przebiegu reakcji ninhydrynowej i ich wp³yw na efekt ujawniania œladów linii papilarnych, Problemy Kryminalistyki 1979, nr Baniuk K., Bieñkowski J.: Kompleksowa metoda ujawniania œladów linii papilarnych na papierach gwarancj¹ uzyskania najwy szej efektywnoœci, Problemy Kryminalistyki 1988, nr Chemia nieorganiczna, [red.] Kolditz L., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Fingerprints and Other Ridge Skin Impressions, Champod C., Leonard C., Margot P., Stoilovic M. [red.], International Forensic Science And Investigation Series, CRC PRESS, Boca Raton London New York Washington, D.C Forensic Science An Introducion to Scientific and Investigative Techniques, Stuart H. James, Jon J. Nordby [red.], CRC PRESS, Boca Raton London New York Washington, D.C., Krasnowski W.: Porównanie efektywnoœci dzia³ania roztworów ninhydryny w odniesieniu do ujawniania œladów linii papilarnych œwie ych i starych, Biuletyn Informacyjny 1994, nr Ksiêga zarz¹dzania jakoœci¹, czêœæ III/III, Procedura badawcza. Identyfikacja daktyloskopijna Nr HJ-26/Pb-VI/1/04 z dnia r., System zarz¹dzania jakoœci¹, Centralne Laboratorium KGP Warszawa wg PN-EN ISO 9001 i PN-EN ISO/IEC Menzel E.R.: Fingerprint Detection with Lasers, Marcel Dekker. Inc., New York Basel Moszczyñski J.: Daktyloskopia, Wydawnictwo Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KGP, Warszawa Ocena 1,2-Indanedione do ujawniania ukrytych œladów linii papilarnych na powierzchniach porowatych, Rosak M., Witos³awski K., Drabarek B., Sikora T., Raszkiewicz A. [red.], Problemy Kryminalistyki 2002, nr Przewodnik po metodach wizualizacji œladów daktyloskopijnych, pod redakcj¹ M. Rybczyñskiej-Królik, M. Pêka- ³y, Wydawnictwo Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KGP, Warszawa Ramotowski R., Cantu A.A., Joullie M.M., Petrovskaia O.: 1,2-Indanediones: A Preliminary Evaluation of a New Lass of Amino Amid Visualizing Compounds, Fingerprint Whorld 1997, 23 (90). 13. Stoilovic M., Lennard Ch., Wallace-Kunkel Ch., Roux C.: Evaluation of 1,2-Indanedione Formulation Containing Zinc Chloride for Improved Fingermark Detection on paper, Journal Forensic Identification 2007, 57 (4), Streszczenie Œlady linii papilarnych naniesione substancj¹ potowo-t³uszczow¹ na ró nego rodzaju pod³o a s¹ najczêœciej niewidoczne w œwietle naturalnym czy sztucznym. W celu ich wizualizacji nale y zastosowaæ odpowiednie metody. adna ze znanych metod ujawniania nie jest uniwersalna. Aby ujawniæ jak najwiêksz¹ liczbê œladów, nale y stosowaæ odpowiednie sekwencje metod. W kryminalistyce wci¹ wprowadzane s¹ nowe metody wizualizacji œladów linii papilarnych, a ju stosowane s¹ doskonalone. W metodzie 1,2-IND dodanie do roztworu chlorku cynku poprawia jakoœæ ujawnianych œladów. 1,2-IND oraz 1,2-IND z dodatkiem chlorku cynku w sekwencji metod: 1,2-IND ninhydryna chlorek cynku oraz 1,2-IND z dodatkiem chlorku cynku ninhydryna chlorek cynku wykazuj¹ wiêksz¹ skutecznoœæ od pozosta³ych metod. S³owa kluczowe: daktyloskopia, wizualizacja, fluorescencja, 1,2-IND, ninhydryna, chlorek cynku. Summary Sebaceous and sweat latents on various backgrounds are most often invisible in day and artificial light, so appropriate methods must be employed for their visualization. None of known methods is fully versatile. For obtaining as many latents as possible, suitable sequences of methods should be applied. New methods of enhancement of latent finger marks are still being implemented and the ones already use are subject to improvement. In 1,2-IND method adding zinc chloride to the solution results in improved quality of marks. 1,2-IND and 1,2-IND with added zinc chloride in the sequence: 1,2-IND ninhydrin zinc chloride and 1,2-IND with added zinc chloride ninhydrin zinc chloride allows achieving better image quality than other methods. Keywords: fingerprint examination, visualization, fluorescence, 1,2-IND, ninhydrin, zinc chloride. Problemy Kryminalistyki clkpk@policja.gov.pl 58