poło nictwo Świerczewski Arkadiusz 1, Kobos Józef 2, Pasiński Jacek 1, Kowalska-Koprek Urszula 1, Karowicz-Bilińska Agata 1
|
|
- Fabian Skowroński
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 oło nictwo Eksresja metaloroteinazy MMP-9 oraz tkankowego inhibitora metaloroteinazy TIMP-2 w łożyskach u ciężarnych z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania łodu Exression of metalloroteinase MMP-9 and tissue inhibitor of metalloroteinase TIMP-2 in lacenta of regnant women with intrauterine growth restriction Świerczewski Arkadiusz 1, Kobos Józef 2, Pasiński Jacek 1, Kowalska-Korek Urszula 1, Karowicz-Bilińska Agata 1 1 Klinika Patologii Ciąży I Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Polska 2 Zakład Patomorfologii Wieku Rozwojowego Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Polska Streszczenie Wstę: Rozwój ciąży uzależniony jest od wielu czynników. Jednym z nich jest imlantacja i rozwój łożyska oraz jego unaczynienie. Prawidłowy rzebieg tego rocesu zależy od właściwej aktywności enzymów rozkładających elementy macierzy ozakomórkowej i błony odstawnej metaloroteinaz. Cel racy: Ocena eksresji MMP-9 oraz TIMP-2 w łożyskach u kobiet z hiotrofią wewnątrzmaciczną łodu. Materiał i metody: Wyodrębniono 2 gruy badane- ciężarne z nieleczoną hiotrofią łodu i z hiotrofią leczoną kwasem acetylosalicylowym i L-argininą oraz gruę kontrolną z rawidłowym odżywieniem wewnątrzmacicznym łodu. Wykonano rearaty mikroskoowe z łożysk znakowane swoistymi rzeciwciałami dla MMP-9 i TIMP-2. Wyniki: Największa intensywność oraz największa owierzchnia z dodatnim odczynem dla TIMP-2 w kosmku charakteryzowała gruę z nieleczoną hiotrofią łodu. Najsilniejszą eksresję MMP-9 zaobserwowano w gruie kontrolnej. Najmniejsza owierzchnia z dodatnim odczynem MMP-9 w trofoblaście wystęowała w gruie nieleczonego IUGR. Wnioski: Wysoka aktywność MMP-9 w łożysku koreluje z rawidłową jego budową i funkcją. Zastosowane leczenie IUGR zmniejsza eksresję TIMP-2 w kosmkach łożyska. Słowa kluczowe: ciąża / łożysko / metaloroteinaza / inhibitor metaloroteinazy / / hiotrofia łodu / Adres do koresondencji: Agata Karowicz-Bilińska Klinika Patologii Ciąży I Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Polska, Łódź, ul. Wileńska 37 Tel./fax.: agakar@interia.l Otrzymano: Zaakcetowano do druku:
2 Ginekol Pol. 2012, 83, Świerczewski A, et al. Abstract Introduction: The develoment of regnancy deends on many factors, among other the imlantation and the develoment of the lacenta and lacental vascularity. The correct course of these rocesses deends on the roer activity of the enzymes degradating elements of extracellular matrix and basal membrane metalloroteinases. Objectives: Assessment of the exression of MMP-9 and TIMP-2 in the lacenta of women with intrauterine fetal growth restriction. Material and methods: Two study grous were distinguished - with untreated IUGR and with IUGR treated with the acetylsalicylic acid and L-arginine and the control grou with correct fetal growth and course of regnancy. Marked microscoe rearations from lacental samles were made with secific antibodies for MMP-9 and TIMP-2. Results: The greatest intensity of the reaction and the villous TIMP-2 exression was characteristic of the grou with untreated IUGR. Strongest exression MMP-9 was observed in the control grou. The smallest surface of the trohoblast with ositive MMP-9 reaction aeared in the grou with untreated IUGR. Conclusions: High MMP-9 activity in the lacenta correlates with its correct structure and function. Alication of IUGR treatment reduces the exression of TIMP-2 in the lacental villi. Key words: regnancy / lacenta / metalloroteinases / tissue inhibitors of metalloroteinases / intrauterine growth restriction / Wstę Zesół ograniczonego wzrastania łodu jest nadal jednym z głównych roblemów medycyny erinatalnej. Dotyczy ona około 8-10% wszystkich ciąż [1, 2, 3]. Śmiertelność i zachorowalność okołoorodowa noworodków hiotroficznych jest kilka, a nawet kilkanaście razy wyższa w orównaniu z gruą noworodków eutroficznych. Większą częstość wystęowania wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania łodu obserwuje się u kobiet z czynnikami ryzyka (n. nadciśnieniem tętniczym), w ciążach wielołodowych i u łodów z anomaliami genetycznymi [2, 4, 5]. Prawidłowy rozwój ciąży i łodu uwarunkowany jest rzez wiele różnorodnych czynników, ochodzenia matczynego, łodowego i środowiskowego. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje trofoblast. Właściwa imlantacja trofoblastu i rozwój łożyska uzależnione są od szeregu owiązanych ze sobą czynników, których właściwe roorcje i zależności warunkują rawidłowy rzebieg tych rocesów. Zaburzenia w imlantacji trofoblastu i rozwoju łożyska mogą rowadzić we wczesnej ciąży do oronienia, natomiast w óźniejszym okresie ciąży do nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą lub wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania łodu. Te dwie ostatnie atologie często wsółwystęują ze sobą [2, 3, 6]. Istotną rolę w imlantacji i rozwoju łożyska odgrywają metaloroteinazy macierzowe. Są to metalozależne enzymy roteolityczne trawiące składniki macierzy ozakomórkowej oraz błonę odstawną, zawierające w swoim centrum aktywnym jon cynku. Macierz zewnątrzkomórkowa stanowi gęstą sieć różnorodnych białek i olisacharydów wyełniających w tkankach rzestrzeń między komórkami. Sełnia ona w organizmie funkcje strukturalne oraz regulacyjne [6, 7, 8, 9, 10, 11, 12]. W warunkach fizjologicznych metaloroteinazy regulują rocesy rozwoju organizmu, warunkują jego homeostazę, odgrywają też istotną rolę w rocesie gojenia, rzebudowie tkanek oraz w angiogenezie. Nadmierną i niekontrolowaną ich aktywację obserwuje się w chorobach zaalnych i nowotworowych [7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15]. Metaloroteinazy syntetyzowane są w komórkach w ostaci nieaktywnych biologicznie roenzymów i w takiej formie są uwalniane do rzestrzeni ozakomórkowej. Niektóre natomiast ozostają związane na owierzchni błony komórkowej. Aktywacja metaloroteinazy olega na odcięciu roetydu i odsłonięciu centrum katalitycznego orzez rozerwanie wiązania między gruą tiolową cysteiny a jonem cynku. Ten główny sosób aktywacji metaloroteinaz rzebiega rzy udziale innych już aktywnych metaloroteinaz oraz roteaz serynowych (n. elastazy leukocytarnej, katesyny-6, trysyny). Inną drogą aktywacji MMPs jest zmiana budowy rzestrzennej cząsteczki metaloroteinazy w obliżu miejsca aktywnego rzez związki reagujące z gruą tiolową, jak n. utleniony glutation. Najrostsza cząsteczka MMP-7 zawiera roetyd, domenę katalityczną i region zawiasowy. Pozostałe metaloroteinazy mają dodatkowe domeny, które warunkują owinowactwo do substratów oraz funkcję biologiczną oszczególnych enzymów [5, 13, 14, 16]. Aktywność metaloroteinaz regulowana jest zarówno na oziomie transkrycyjnym, jak i otranskrycyjnym. Metaloroteinazy odlegają też interakcjom z nieswoistymi inhibitorami enzymów roteolitycznych (n. α-2-makroglobulina) oraz ze secyficznymi dla nich inhibitorami tkankowymi inhibitorami metaloroteinaz. Do tej ory oznano 4 tkankowe inhibitory metaloroteinaz (TIMP-1, -2, -3, -4). Wystęuje zróżnicowanie owinowactwa między inhibitorami a enzymami. TIMP-1 wykazuje silne właściwości blokujące w stosunku do MMP-1 i MMP-9, natomiast słabiej działa na MMP-2. TIMP-2 najsilniej hamuje MMP-2, działając znacznie słabiej na MMP-3, MMP-9. W rzyadku TIMP-2 stwierdzono, że w niskich stężeniach aktywuje on MMP-2, odczas gdy w wyższych stężeniach blokuje aktywność enzymu. Biologiczna rola tkankowych inhibitorów metaloroteinaz nie ogranicza się wyłącznie do regulowania aktywności metaloroteinaz. Działają one również antyaototycznie i roroliferacyjnie, regulując m. in. organogenezę i steroidogenezę [13, 16, 17]. Wynika z tego, że metaloroteinazy wraz z ich inhibitorami tworzą złożony, srzężony system roteolityczny. Zaburzenie właściwych relacji omiędzy jego składowymi może rowadzić do wielu atologii: z jednej strony do nadmiernej roteolizy zewnątrzkomórkowej m. in. w rocesie zaalnym lub nowotworowym, a z drugiej do niedostatecznego nasilenia roteolizy n. w imlantacji trofoblastu, czy w angiogenezie łożyskowej. 440
3 Eksresja metaloroteinazy MMP-9 oraz tkankowego inhibitora metaloroteinazy TIMP-2... Cel racy Ocena eksresji metaloroteinazy MMP-9 oraz tkankowego inhibitora metaloroteinazy TIMP-2 w łożyskach u kobiet z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrastania łodu. Materiał i metody Do badania zakwalifikowano 80 kobiet rodzących w terminie okołoorodowym (37-40 tydzień ciąży) w Klinice Patologii Ciąży, I Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Na rzerowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej nr RNN/149/09/KE. Wszystkie kobiety biorące w nich udział wyraziły świadomą, isemną zgodę. Pacjentki zostały odzielone na trzy gruy (2 gruy badane i grua kontrolna). Pierwszą gruę badaną stanowiło 39 ciężarnych z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania łodu, u których ze względu na zaawansowanie ciąży nie wdrożono leczenia. Druga grua badana to 17 ciężarnych z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrastania łodu leczonych kwasem acetylosalicylowym (Acard 75 mg 1x1 tabl.) i L-argininą (Medargin 3x1g). Gruę orównawczą stanowiły 24 ciężarne o rawidłowym rzebiegu ciąży i eutrofii łodu. Celem uzyskania wstęnej standaryzacji gru badano łożyska kobiet, których ciąża została zakończona cięciem cesarskim. Podczas cięcia cesarskiego obierano fragment łożyska z centralnej części łożyska. Pobrany wycinek łożyska natychmiast umieszczano w ojemniku z 10% zbuforowanym roztworem formaldehydu na 24 godziny, a nastęnie zataiano je w bloczkach arafinowych. Skrawki arafinowe osłużyły do sorządzenia rutynowych rearatów barwionych hematoksyliną i eozyną (H+E) oraz do badań immunohistochemicznych w systemie detekcyjnym DAKO EnVision według metody immunoeroksydazowej z użyciem ierwotnych mysich rzeciwciał monoklonalnych skierowanych rzeciw MMP-9 (nr katalogowy NCL-MMP9-439) firmy Novocastra Leica Microsystems oraz TIMP-2 (nr katalogowy NCL-TIMP2-487) firmy Novocastra Leica Microsystems zgodnie z rotokołem roducenta. Kontrolę negatywną metody stanowiły skrawki, w których zastęowano ierwotne rzeciwciała buforem TBS stosując odowiednią rocedurę immunohistochemiczną. Kontrolą ozytywną były skrawki dające znaną wcześniej silnie ozytywną reakcję w kierunku badanego antygenu. We wszystkich reakcjach uzyskiwano brązowe zabarwienie komórek zawierających oszukiwane białka. Do oceny rearatów mikroskoowych wykorzystano mikrosko MICROPHOT-FXA firmy NIKON zintegrowany z komuterowym systemem morfometrycznej analizy obrazu Multi Scan Base v Komórki wykazujące dodatnią eksresję badanego antygenu zliczano w 10 losowo wybranych olach widzenia w każdym skrawku w owiększeniu 200x stosując metodę ółilościową. Oznaczano charakter i intensywność wybarwienia oraz owierzchnię syncytiotrofoblastu kosmków łożyska z dodatnią reakcją na oszukiwane białko zgodnie z metodą zaroonowaną rzez M. Volma rzyisując im unktację w skali 0-3. Charakter określano jako: śladowy (0), nierównomierny (1), równomierny (2) lub ełny (3). Intensywność : brak (0), słaby (1), średni (2) lub silny (3). Powierzchnię syncytiotrofoblastu kosmków łożyska wykazującą dodatnią reakcję w kierunku znakowanego białka zaszeregowano: (0) 0% owierzchni, (1) do 25% owierzchni, (2) do 50% owierzchni, (3) owyżej 50% owierzchni. W celu weryfikacji normalności rozkładu badanych cech użyto testu Shairo-Wilka. Różnice lub brak różnic omiędzy badanymi gruami zbadano niearametrycznym testem Kruskala -Wallisa. Hiotezy statystyczne weryfikowano rzy oziomie istotności <0,05. Wyniki Otrzymane średnie wartości charakteru i intensywności, owierzchnię syncytiotrofoblastu z dodatnim odczynem barwnym w oszczególnych gruach oraz różnice między badanymi gruami rzedstawiają oniższe tabele. Tabela I. Charakterystyka odczynów TIMP-2. Grua Charakter Intensywność Powierzchnia IUGR nieleczony 1,70 ± 0,73 NS 2,54 ± 0,57 <0,05 2,97 ± 0,30 <0,05 IUGR leczony 1,83 ± 0,74 NS 2,39 ± 0,65 NS 2,89 ± 0,34 NS Grua kontrolna 1,66 ± 0,70 NS 2,37 ± 0,55 NS 2,91 ± 0,28 NS Tabela II. Charakterystyka MMP-9. Grua Charakter Intensywność Powierzchnia IUGR nieleczony 0,92 ± 0,70 <0,05 1,40 ± 0,54 NS 2,16 ± 0,83 <0,05 IUGR leczony 1,36 ± 0,66 <0,05 1,53 ± 0,58 NS 2,63 ± 0,60 NS Grua kontrolna 1,14 ± 0,73 <0,05 2,06 ± 0,73 <0,05 2,48 ± 0,78 NS 441
4 Ginekol Pol. 2012, 83, Świerczewski A, et al. W tabeli I rzedstawiono charakterystykę i zróżnicowanie badanych cech dla tkankowego inhibitora metaloroteinazy-2 (TIMP-2). (Tabela I). Nie stwierdzono istotnych różnic w charakterze TIMP-2 omiędzy badanymi gruami. Natomiast zaobserwowano istotną statystycznie różnicę w intensywności barwnego między gruą z nieleczoną hiotrofią wewnątrzmaciczną łodu, a dwiema ozostałymi gruami. Podobnie największą owierzchnię syncytiotrofoblastu objętą dodatnim odczynem dla tkankowego inhibitora metaloroteinazy-2 odnotowano w gruie z nieleczonym wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrastania łodu, różnica była istotna statystycznie wobec obydwu ozostałych gru. W tabeli II rzedstawiono charakterystykę i zróżnicowanie badanych cech dla metaloroteinazy-9 (MMP-9). (Tabela II). Stwierdzono, że orównywane gruy są najbardziej zróżnicowane od względem charakteru dla metaloroteinazy-9, a wszystkie uzyskane różnice są istotne statystycznie. Największą intensywność wybarwienia MMP-9 zaobserwowano w gruie kontrolnej. Najmniejszą owierzchnię z eksresją MMP-9 stwierdzono w gruie z nieleczonym zesołem ograniczonego wewnątrzmacicznego wzrastania łodu. Obie te różnice były statystycznie istotne względem ozostałych gru. Choć największą owierzchnię kosmka zajmowaną rzez odczyn dla metaloroteinazy dziewiątej stwierdzono w gruie z leczoną hiotrofią łodu, to nie była ona istotnie większa niż uzyskana w gruie kontrolnej. Dyskusja Rycina 1. Kontrola tim-2 odczyn średni nierównomierny. Rycina 2. Kontrola mm-9 odczyn średni nierównomierny. Rycina 3. Kontrola tim-2 odczyn średni równomierny. Głównej rzyczyny owstania wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania łodu uatruje się w nierawidłowym rzeływie krwi w obrębie łożyska sowodowanym zaburzeniem rzebudowy naczyń krwionośnych. Szczególne znaczenie w rocesie rzebudowy naczyń, a rzez to w zachowaniu odowiedniej srawności jednostki maciczno-łożyskowej rzyada metaloroteinazom MMP-2 i MMP-9, rozkładającym główny składnik macierzy zewnątrzkomórkowej kolagen tyu IV [13, 15, 16, 17, 18, 19, 20]. W rzerowadzonym badaniu zaobserwowano istotnie wyższą aktywność metaloroteinazy-9 (MMP-9) w kosmkach łożysk z gruy kontrolnej oraz gruy z leczonym wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania łodu w orównaniu do gruy z nieleczoną hiotrofią łodu. Otrzymane wyniki są zgodne z wynikami uzyskanymi rzez innych badaczy [16, 17, 18, 19]. Podkreślają oni, że właściwa aktywność metaloroteinazy MMP-9 warunkuje rawidłową angiogenezę i rzebudowę naczyń wysokooorowych w niskooorowe w obrębie łożyska, co rzekłada się na rawidłowy rozwój łodu oraz brak nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą. W wielu ublikacjach zwraca się uwagę na fakt, że zmniejszona aktywność metaloroteinaz może być rzyczyną zahamowania takich rocesów jak: rearacja tkanek, gojenie, angiogeneza. Natomiast nadmierna, a często też niekontrolowana ich eksresja rowadzi do wielu chorób m. in. rocesów zaalnych i nowotworów [1, 4, 5, 13, 15, 17, 19]. Aktywność metaloroteinaz macierzowych odlega złożonej regulacji. Jednym z elementów tego systemu są swoiste tkankowe inhibitory metaloroteinaz. W rezentowanej racy stwierdzono istotnie mniejszą eksresję tkankowego inhibitora metaloroteinazy-2 (TIMP-2) w gruie kontrolnej i gruie z leczoną hiotrofią wewnątrzmaciczną łodu w orównaniu do gruy nieleczonego IUGR. Niemniej jednak uzyskane wyniki charakteryzujące eksresję TIMP-2 wymagają dalszych badań. 442
5 Eksresja metaloroteinazy MMP-9 oraz tkankowego inhibitora metaloroteinazy TIMP-2... Rycina 4. IUGR mm-9 odczyn średni, śladowy. Rycina 7. IUGR o leczeniu mm-9 odczyn silny, nierównomierny. Rycina 5. IUGR mm-9 odczyn słaby, śladowy. Rycina 8. IUGR o leczeniu tim-2 odczyn średni, nierównomierny. Rycina 6. IUGR o leczeniu mm-9 odczyn średni nierównomierny. Rycina 9. IUGR o leczeniu tim-2 odczyn silny, nierównomierny. W dostęnej literaturze wystęuje soro niejasności dotyczących tkankowego inhibitora metaloroteinazy-2. Część rac wskazuje na słabszą aktywność TIMP-2 w kosmkach trofoblastu w ciążach rzebiegających rawidłowo, a odwyższoną w rzebiegu nadciśnienia tętniczego i wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania łodu [6, 8, 9, 17]. Inni badacze nie znaleźli jednak różnic w łożyskowej eksresji TIMP-2 w ciążach owikłanych nadciśnieniem tętniczym lub hiotrofią łodu w orównaniu do 443
6 Ginekol Pol. 2012, 83, Świerczewski A, et al. Rycina 10. IUGR tii-2 odczyn średni, nierównomierny. Rycina 13. IUGR tim-2 odczyn silny, ełny. Podkreślić też należy, że tkankowy inhibitor metaloroteinazy-2 (TIMP-2) regulujący rzede wszystkim eksresję metaloroteinazy-2 (MMP-2), reguluje również aczkolwiek słabiej aktywność innych metaloroteinaz (w tym MMP-9) [13, 16, 17, 20]. Skuteczne w odniesieniu do orawy trofii leczenie stosowane u ciężarnych z zesołem ograniczonego wzrastania łodu wiązało się również ze zmianami eksresji czynników ro-aototycznych, co być może nastęowało na drodze regulacji aktywności metaloroteinaz i ich inhibitorów [21, 22]. Rycina 11. IUGR o leczeniu tim-2 odczyn średni, nierównomierny. Wnioski 1. Zastosowane leczenie wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania łodu zmniejsza łożyskową eksresję tkankowego inhibitora metaloroteinazy Wysoka aktywność metaloroteinazy-9 stwierdzona w kosmkach łożyska koreluje z rawidłową jego budową i funkcjonowaniem. Badania finansowane z funduszy KBN nr NN Piśmiennictwo Rycina 12. Kontrola mm-9 odczyn średni, równomierny. rawidłowych ciąż [16, 20]. Wytłumaczeniem tych rozbieżności może być odkrycie, że w niskich stężeniach TIMP-2 wzmaga eksresję MMP-2, natomiast w wysokich stężeniach blokuje aktywność MMP-2 [13, 14]. 1. Bukowski R. Stillbirth and fetal growth restriction. Clin Obstet Gynecol. 2010, 53, Skotnicki M. Zesół wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu łodu definicje, etiologia, atogeneza, wybrane element diagnostyki, krytyka teraii. W: IV Kongres Akademii o Dylomie Ginekologia Reetytorium. 2011, Karowicz-Bilińska A. Ocena wybranych arametrów biochemicznych w hiotrofii wewnątrzmacicznej łodu. Rozrawa habilitacyjna. Uniwersytet Medyczny w Łodzi. 2003, Reister F, Kingdom J, Ruck P, [et al.]. Altered rotease exression by eriarterial trohoblast cells in severe early-onset reeclamsia with IUGR. J Perinat Med. 2006, 34, Lian I, Toft J, Olsen G, [et al.]. Matrix metalloroteinase 1 in re-eclamsia and fetal growth restriction: reduced gene exression in decidual tissue and rotein exression in extravillous trohoblasts. Placenta. 2010, 31, Seval Y, Akkoyunlu G, Demir R, Asar M. Distribution atterns of matrix metalloroteinase (MMP)- 2 and -9 and their inhibitors (TIMP-1 and TIMP-2) in the human decidua during early regnancy. Acta Histochem. 2004, 106,
7 Eksresja metaloroteinazy MMP-9 oraz tkankowego inhibitora metaloroteinazy TIMP Xu P, Wang Y, Zhu S, [et al.]. Exression of matrix metalloroteinase-2, -9, and -14, tissue inhibitors of metalloroteinase-1, and matrix roteins in human lacenta during the first trimester. Biol Rerod. 2000, 62, Xu P, Wang Y, Piao Y, [et al.]. Effects of matrix roteins on the exression of matrix metalloroteinase-2, -9, and -14 and tissue inhibitors of metalloroteinases in human cytotrohoblast cells during the first trimester. Biol Rerod. 2001, 65, Huertz B, Kertschanska S, Demir A, [et al.]. Immunohistochemistry of matrix metalloroteinases (MMP), their substrates, and their inhibitors (TIMP) during trohoblast invasion in the human lacenta. Cell Tissue Res. 1998, 291, Polette M, Nawrocki B, Pintiaux A, [et al.]. Exression of gelatinases A and B and their tissue inhibitors by cells of early and term human lacenta and gestational endometrium. Lab Invest. 1994, 71, Wang H, Li Q, Shao L, Zhu C. Exression of matrix metalloroteinase-2, -9, -14, and tissue inhibitors of metalloroteinase-1, -2, -3 in the endometrium and lacenta of rhesus monkey (Macaca mulatta) during early regnancy. Biol Rerod. 2001, 65, Zhao Y, Xiao A, Cao X, Zhu C. Exression of matrix metalloroteinase -2, -9 and tissue inhibitors of metalloroteinase -1, -2, -3 mrnas in rat uterus during early regnancy. Mol Rerod Dev. 2002, 62, Stettner R, Bogusiewicz M, Rechberger T. Rola metaloroteaz macierzowych i ich inhibitorów w rogresji raka jajnika imlikacje diagnostyczne i teraeutyczne. Ginekol Pol. 2009, 80, Wlaźlak E, Surkont G, Kobos J, Tyliński W, [i ws.]. Eksresja metaloroteinaz MMP-1, MMP-9 oraz tkankowego inhibitora metaloroteinazy TIMP-1 w rzyadkach raka endometrium oraz rozrostów błony śluzowej jamy macicy. Przegląd Menoauzalny. 2006, 6, Hu Z, Fang M, Shen Z, [et al.]. Relationshi between exression of vimentin, tye IV collagen and fibronectin in human lacenta and regnancy induced hyertension. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi. 2004, 39, Zhang H, Lin Q, Qiao C. Exression of trohoblast invasion related genes mrna and rotein in human lacenta in reeclamsia. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi. 2006, 41, Merchant S, Crocker I, Baker P, [et al.]. Matrix metalloroteinase release from lacental exlants of regnancies comlicated by intrauterine growth restriction. J Soc Gynecol Investig. 2004, 11, Zhan Y, Chen W, Ye Y, Lou Y. Exression of matrix metalloroteinase-9 and tumor necrosis factor-alha in the lacenta of atients with regnancy-induced hyertension. Di Yi Jun Yi Da Xue Xue Bao. 2005, 25, Shokry M, Orman O, Hassan H, [et al.]. Exression of matrix metalloroteinases 2 and 9 in human trohoblasts of normal and reeclamtic lacentas: reliminary findings. Ex Mol Pathol. 2009, 87, von Steinburg S, Kruger A, Fischer T, [et al.]. Placental exression of roteases and their inhibitors in atients with HELLP syndrome. Biol Chem. 2009, 390, Karowicz-Bilińska A, Szczerba A, Kowalska-Korek U, Nawrocka-Kunecka A. Zachowanie się wybranych wskaźników aotozy w łożyskach z ciąż owikłanych hyotrofią wewnątrzmaciczną. Ginekol Pol. 2007, 78, Karowicz-Bilińska A, Szczerba A, Kowalska-Korek U, [et al.]. Exression of casase-3, Bax and Bcl-2 in lacentas from regnancies comlicated by treated and non-treated fetal growth restriction. Ginekol Pol. 2009, 80, KOMUNIKAT 445
Ocena stężeń tkankowych inhibitorów metaloproteinaz TIMP-2 i TIMP-4 w III trymestrze ciąży
Ocena stężeń tkankowych inhibitorów metaloproteinaz TIMP-2 i TIMP-4 w III trymestrze ciąży Evaluation of tissue metaloproteinases inhibitors TIMP-2 and TIMP-4 in III-rd trimester of pregnancy Klinika Patologii
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoWykazano wzrost ekspresji czynnika martwicy guza α w eksplanta ch naczyniówki i nabłonka barwnikowego siatkówki myszy poddanych fotokoagulacji w
Monika Jasielska Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Kontakt mail: monikaleszczukwp.pl Tytuł pracy doktorskiej: Rola receptora czynnika martwicy guza α Rp75 (TNFRp75) w powstawaniu
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoThe contribution of Hind III C>G PAI-1 gene polymorphism in etiology of recurrent miscarriages
The contribution of Hind III C>G PAI-1 gene olymorhism in etiology of recurrent miscarriages Udział olimorfizmu Hind III C>G genu PAI-1 w etiologii oronień nawracających 1,2 1,2 1, 1 Deartment of Perinatology
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego
Aleksandra Sałagacka Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego Pracownia Biologii Molekularnej i Farmakogenomiki
Bardziej szczegółowoIMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO
IMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO EWA STĘPIEŃ ZAKŁAD PATOMORFOLOGII OGÓLNEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU KIEROWNIK I OPIEKUN PRACY: Dr KATARZYNA GUZIŃSKA-USTYMOWICZ
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 10/2011 Nr 4(37) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Stężenia letyny, adionektyny i insulinoodorność u dzieci urodzonych z hiotrofią wewnątrzmaciczną The Letin and Adionectin Concentrations
Bardziej szczegółowoWpływ masażu leczniczego na zmiany parametrów ciśnienia i tętna
Chrzan Hygeia Public S i ws. Health Wływ 204, masażu 49(3): leczniczego 07- na zmiany arametrów ciśnienia i tętna 07 Wływ masażu leczniczego na zmiany arametrów ciśnienia i tętna Imact of theraeutic massage
Bardziej szczegółowoZapis pochodnej. Modelowanie dynamicznych systemów biocybernetycznych. Dotychczas rozważane były głownie modele biocybernetyczne typu statycznego.
owanie dynamicznych systemów biocybernetycznych Wykład nr 9 z kursu Biocybernetyki dla Inżynierii Biomedycznej rowadzonego rzez Prof. Ryszarda Tadeusiewicza Dotychczas rozważane były głownie modele biocybernetyczne
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska
Bardziej szczegółowoDOI: /gp/60141
Ocena ekspresji wybranych czynników proi antyapoptotycznych w syncytiotrofoblaście łożysk ludzkich oraz ich zmian pod wpływem suplementacji witaminowej Evaluation of the expression of selected pro- and
Bardziej szczegółowoNowe terapie choroby Huntingtona. Grzegorz Witkowski Katowice 2014
Nowe terapie choroby Huntingtona Grzegorz Witkowski Katowice 2014 Terapie modyfikujące przebieg choroby Zahamowanie produkcji nieprawidłowej huntingtyny Leki oparte o palce cynkowe Małe interferujące RNA
Bardziej szczegółowoW Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Bardziej szczegółowoOcena przydatności stężenia rozpuszczalnej endogliny jako czynnika predykcyjnego
Ginekol Pol. 2013, 84, 835-840 P R A C E O R Y G I N A L N E Ocena przydatności stężenia rozpuszczalnej endogliny jako czynnika predykcyjnego wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnych z nadciśnieniem
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program badań prenatalnych
Program badań prenatalnych 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU BADAŃ PRENATALNYCH, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego W ostatnich latach wzrasta systematycznie średni wiek
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoV KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ. Gdańsk, 16-17.05.2014. Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej
V KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ Gdańsk, 16-17.05.2014 Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej 16.05.2014 8:00-8:15 Otwarcie Konferencji Prof. J. Markowska,
Bardziej szczegółowoZaburzenia krzepnięcia diagnostyka w systemie przyłóżkowym
Zaburzenia krzepnięcia diagnostyka w systemie przyłóżkowym Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Zaburzenia krzepnięcia - diagnostyka w
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genów proangiogennych w komórkach nowotworowych OVP-10 oraz transfektantach OVP-10/SHH i OVP-10/VEGF
Agnieszka Gładysz Ocena ekspresji genów proangiogennych w komórkach nowotworowych OVP-10 oraz transfektantach OVP-10/SHH i OVP-10/VEGF Katedra i Zakład Biochemii i Chemii Klinicznej Akademia Medyczna Prof.
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoProfilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży
- Profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży 2 Spis treści Historia profilaktyki konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu
Bardziej szczegółowoHOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.
HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii
Bardziej szczegółowoOcena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, 296-301, 2010 Ocena oziomu wiedzy ołożnic na temat okresu ołogu MARZENA KAŹMIERCZAK 1, GRAŻYNA GEBUZA 1, MAŁGORZATA GIERSZEWSKA 1 MAŁGORZATA
Bardziej szczegółowoII KONGRES ULTRASONOGRAFIA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE PROGRAM 25.05.2007. 9.00 9.10 Otwarcie kongresu
II KONGRES ULTRASONOGRAFIA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE PROGRAM 25.05.2007 9.00 9.10 Otwarcie kongresu Jacek Brązert Przewodniczący Sekcji Ultrasonografii Grzegorz H. Bręborowicz J.M. Rektor Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoWpływ zmian w profilaktyce i leczeniu porodu przedwczesnego na wyniki perinatalne u noworodków wcześniaczych w ciągu ostatnich 25 lat
GinPolMedProject 1 (43) 017: 071-079 ARTYKUŁ ORYGINALNY Wływ zmian w rofilaktyce i leczeniu orodu rzedwczesnego na wyniki erinatalne u noworodków wcześniaczych w ciągu ostatnich 5 lat Dymitr Żukowski 1
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoObecność czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasu acetylosalicylowego
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 3, 222-226, 2008 Obecność czynników ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej a zastosowanie kwasu acetylosalicylowego AGATA KAROWICZ-BILIŃSKA
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoWarszawa, r.
Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM 8:
SEMINARIUM 8: 24.11. 2016 Mikroelementy i pierwiastki śladowe, definicje, udział w metabolizmie ustroju reakcje biochemiczne zależne od aktywacji/inhibicji przy udziale mikroelementów i pierwiastków śladowych,
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoCharakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA Terapie innowacyjne. Minimalizm i precyzja w medycynie Termin r.
KONFERENCJA Terapie innowacyjne. Minimalizm i precyzja w medycynie Termin 10.05.2019 r. PROGRAM 9.00-9.30 Wykład inauguracyjny Postępy Hematologii w ostatnim półwieczu. Od tymozyny do CART cell Prof. dr
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoIL-4, IL-10, IL-17) oraz czynników transkrypcyjnych (T-bet, GATA3, E4BP4, RORγt, FoxP3) wyodrębniono subpopulacje: inkt1 (T-bet + IFN-γ + ), inkt2
Streszczenie Mimo dotychczasowych postępów współczesnej terapii, przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) nadal pozostaje chorobą nieuleczalną. Kluczem do znalezienia skutecznych rozwiązań terapeutycznych
Bardziej szczegółowoPoziom lęku i depresji w okresie okołooperacyjnym a kategoria zabiegu operacyjnego w grupie kobiet leczonych z powodów ginekologicznych
Praca ORYgINAlNa edycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, Tom 18, Nr 2, 107-111 www.monz.l Poziom lęku i deresji w okresie okołooeracyjnym a kategoria zabiegu w gruie kobiet leczonych z owodów ginekologicznych
Bardziej szczegółowoLek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Lek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Ekspresja podoplaniny w rakach skóry oraz w rogowaceniu słonecznym Rozprawa
Bardziej szczegółowoOnkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego. Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa
Onkogeneza i zjawisko przejścia nabłonkowomezenchymalnego raka jajnika Gabriel Wcisło Klinika Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego, CSK MON, Warszawa Sześć diabelskich mocy a komórka rakowa (Gibbs
Bardziej szczegółowoROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI Michał M. Dyzma PLAN REFERATU Historia badań nad wapniem Domeny białek wiążące wapń Homeostaza wapniowa w komórce Komórkowe rezerwuary wapnia Białka buforujące Pompy wapniowe
Bardziej szczegółowo138 Forum Bibl. Med. 2011 R. 4 nr 1 (7)
Dr Tomasz Milewicz, Barbara Latała, Iga Liińska, dr Tomasz Sacha, dr Ewa Stochmal, Dorota Pach, dr Danuta Galicka-Latała, rof. dr hab. Józef Krzysiek Kraków - CM UJ rola szkoleń w nabywaniu umiejętności
Bardziej szczegółowoLaboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego
Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego Ćwiczenie 3 Dobór nastaw cyfrowych regulatorów rzemysłowych PID I. Cel ćwiczenia 1. Poznanie zasad doboru nastaw cyfrowych regulatorów rzemysłowych..
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Podstawowa wiedza z zakresu biologii ogólnej na poziomie szkoły średniej
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Patologia Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy Wymagania wstępne Zaawansowany
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia
Bardziej szczegółowoProfilaktyka i leczenie czerniaka. Dr n. med. Jacek Calik
Profilaktyka i leczenie czerniaka Dr n. med. Jacek Calik Czerniaki Czerniaki są grupą nowotworów o bardzo zróżnicowanej biologii, przebiegu i rokowaniu. Nowotwory wywodzące się z melanocytów. Pochodzenie
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MD-TISSUE W TERAPII ANTI-AGING
Starzenie się skóry jest rezultatem wpływu wielu czynników biologicznych, biochemicznych i genetycznych na indywidualne jednostki. Jednocześnie wpływ czynników zewnętrznych chemicznych i fizycznych determinują
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA TEORETYCZNE DLA PRACOWNIKÓW MEDYCZNYCH I ADMINISTRACYJNYCH (SZKOLENIA USTAWICZNE)
ZAJĘCIA TEORETYCZNE DLA PRACOWNIKÓW MEDYCZNYCH I ADMINISTRACYJNYCH (SZKOLENIA USTAWICZNE) Lp. TEMAT. Hodowla zarodków in vitro. Ocena potencjału rozwojowego zarodków. Parametry predykcji pełnego rozwoju
Bardziej szczegółowoDoustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Żylna choroba zakrzepowozatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoZałącznik do OPZ nr 8
Załącznik do OPZ nr 8 Lista raportów predefiniowanych Lp. Tytuł raportu Potencjalny użytkownik raportu 1. Lista chorych na raka stercza w zależności od poziomu antygenu PSA (w momencie stwierdzenia choroby)
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA SPOSOBU ŻYWIENIA MŁODYCH KOBIET Z NIEDOBOREM MASY CIAŁA THE CHARACTERISTICS OF NUTRITION OF UNDERWEIGHT YOUNG WOMEN
Nowiny Lekarskie 26, 75, 6, 538 542 ELŻBIETA TRAFALSKA, ANDRZEJ GRZYBOWSKI CHARAKTERYSTYKA SPOSOBU ŻYWIENIA MŁODYCH KOBIET Z NIEDOBOREM MASY CIAŁA THE CHARACTERISTICS OF NUTRITION OF UNDERWEIGHT YOUNG
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoMonochorionicity in twin pregnancy as a possible factor endangering fetal development
228 PRACE ORYGIALE / ORIGIAL ARTICLES Monochorionicity in twin regnancy as a ossible factor endangering fetal develoment Jednokosmówkowo w ci y bli niaczej, jako ewentualny czynnik zagro enia rozwoju odu
Bardziej szczegółowoKatarzyna Pawlak-Buś
Katarzyna Pawlak-Buś Klinika Rumatologii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego Oddział Reumatologii i Osteoporozy Szpitala im. Józefa Strusia w Poznaniu Canalis at al., N. Engl. J. Med. 2007 Równowaga
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoAnaliza nośności pionowej pojedynczego pala
Poradnik Inżyniera Nr 13 Aktualizacja: 09/2016 Analiza nośności ionowej ojedynczego ala Program: Plik owiązany: Pal Demo_manual_13.gi Celem niniejszego rzewodnika jest rzedstawienie wykorzystania rogramu
Bardziej szczegółowoZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI
Daniel Babula AKTYWNOŚĆ WYBRANYCH METALOPROTEINAZ MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH - streszczenie Promotor:
Bardziej szczegółowoOcena pracy doktorskiej. mgr Beaty Jakusik. pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych
Ocena pracy doktorskiej mgr Beaty Jakusik pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych operowanych z powodu nowotworów jelita grubego Przedstawiona do recenzji praca porusza bardzo
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Biochemia kliniczna
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Biochemia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 365 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.L, SUPPL. VI, 365 SECTIO D 2005 1 Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej Pedagogium w Warszawie Higher School of Pedagogics in Warsaw,
Bardziej szczegółowoMONIKA GÓRSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 103-107, 2008 Ocena stanu noworodków urodzonych rzedwcześnie z masą ciała oniżej 1500 g w zależności od sosobu ukończenia orodu drogami natury
Bardziej szczegółowoNowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów
Nowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów Historia badań cytologicznych 1926- Aurel Babes (1886-1961) Bukareszt, Rumuniaodkrycie
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoWpływ małowodzia na przebieg porodu drogami natury Influence of oligohydramnion on vaginal birth
45 Influence of oligohydramnion on vaginal birth Artykuł oryginalny/original article LIDIA BIESIADA, ZBIGNIEW PIETRZAK, MAREK JACASZEK, JAN KRAJEWSKI, GRZEGORZ KRASOMSKI Klinika Położnictwa i Ginekologii,
Bardziej szczegółowoImmunologia - opis przedmiotu
Immunologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Immunologia Kod przedmiotu 12.9-WL-Lek-Imm Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoStężenie sodu i potasu w krwi pępowinowej a termin porodu noworodka, płeć i urodzeniowa masa ciała
256 Artykuły oryginalne Hygeia Public Health / original 2011, 46(2): aers 256-260 Stężenie sodu i otasu w krwi ęowinowej a termin orodu noworodka, łeć i urodzeniowa masa ciała Sodium and otassium concentration
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoThe Influence of Anxiety Induced by Conservative Dentistry Procedures on Occurrence of Cardiac Arrhythmia in Patients with Ischaemic Heart Disease
424 M. Madejczyk et al. race oryginalne Dent. Med. Probl. 2010, 47, 4, 424 429 ISSN 1644-387X Coyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Marlena Madejczyk 1, Andrzej Madejczyk 2,
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoJanusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora
Bardziej szczegółowoZMIENNOŚĆ MIEJSCOWEGO ODCZYNU SKÓRY PRZEDRAMIENIA NA HISTAMINĘ
Ann. Soc. Doctr. Stud. Acad. Med. Siles. 1994, 20 Radosław Śpiewak, Ewa Pierzchała ZMIENNOŚĆ MIEJSCOWEGO ODCZYNU SKÓRY PRZEDRAMIENIA NA HISTAMINĘ Koło STN przy I Katedrze i Klinice Dermatologii Śląskiej
Bardziej szczegółowoRola wybranych metaloproteinaz macierzy zewnątrzkomórkowej i tkankowych inhibitorów metaloproteinaz w raku pęcherza moczowego.
Rola wybranych metaloproteinaz macierzy zewnątrzkomórkowej i tkankowych inhibitorów metaloproteinaz w raku pęcherza moczowego Edyta Wieczorek Praca doktorska wykonana pod kierunkiem Dr hab. Edyty Reszki,
Bardziej szczegółowodr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab.
Ordynator Oddziału: dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Marian Gabryś Pielęgniarka oddziałowa: mgr Beata Sajboth Telefony
Bardziej szczegółowoAntyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoDalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem
Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem Long-term follow-up of children with prenatally found increased nuchal translucency and normal
Bardziej szczegółowoIga Niczyporuk II rok licencjat
Iga Niczyporuk II rok licencjat jeden z płynów ustrojowych w organizmie człowieka, którego objętość wynosi ok. 5 5,5 litrów. Krew spełnia czynności transportowe, dostarcza do tkanek tlen i substancje odżywcze,
Bardziej szczegółowoAnita Olejek. Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu
Anita Olejek Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu - patologia, w której na skutek niezgodności w zakresie antygenów krwinek czerwonych pomiędzy ciężarną
Bardziej szczegółowoMechanochemiczny przełącznik między wzrostem i różnicowaniem komórek
Mechanochemiczny przełącznik między wzrostem i różnicowaniem komórek Model tworzenia mikrokapilar na podłożu fibrynogenowym eksponencjalny wzrost tempa proliferacji i syntezy DNA wraz ze wzrostem stężenia
Bardziej szczegółowo