Czy grasz w otwarte karty? Doświadczenia przedsiębiorców z kontroli podatkowych i skarbowych

Transkrypt

1 Czy grasz w otwarte karty? Doświadczenia przedsiębiorców z kontroli podatkowych i skarbowych Tomasz Konik Dyrektor Tomasz Pałka Menedżer Warszawa, 29 kwietnia 2010 r.

2 Agenda I. Wprowadzenie II. III. Wybrane ustalenia wynikające z badania Podsumowanie 2

3 Wprowadzenie

4 Kontrola podatkowa/skarbowa i prowadzące ją organy Kontrola podatkowa Jej celem jest sprawdzenie czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrola skarbowa zdecydowanie szerszy zakres niż kontrola podatkowa, jej celem jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa, przedmiotem kontroli jest nie tylko zapewnienie wykonania zobowiązań podatkowych, lecz również innych należności budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych (przykładowo celem kontroli skarbowej jest zbadanie celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi). Organy prowadzące kontrole podatkowe / skarbowe: Naczelnicy Urzędów Skarbowych, Naczelnicy Urzędów Celnych, Wójtowie, Burmistrzowie, Prezydenci Miast, Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowych. 4

5 Statystyki kontroli za 2009 r. Dane wynikające z raportu sporządzonego przez Ministerstwo Finansów: o liczba kontroli skarbowych przeprowadzonych w 2009 r. (o 406 mniej niż w 2008 r.) o mln PLN łączna kwota ujawnionych nieprawidłowości (w 2008 r. kwota ta wyniosła mln PLN) Struktura ustaleń podatkowych kontroli skarbowych w 2009 r. - wśród ustaleń podatkowych VAT stanowił 40,3%, CIT 9,68%, PIT 12,8%, podatek akcyzowy 19,7% Wzrost efektywności kontroli skarbowych w porównaniu do 2008 r. VAT o 33%, CIT o 48%, PIT o 4%, podatek akcyzowy o 14% Podatek 2009 r. Wzrost w porównaniu do 2008 r. VAT 40,3% o 33% CIT 9,68% o 48% PIT 12,8% o 4% AKCYZA 19,7% o 14% Obszary szczególnego zainteresowania kontrolujących w 2009 r.: - obrót paliwami, - przestępstwa związane z użyciem tzw. fikcyjnych faktur, - nieujawnione źródła przychodów, - e-handel, - unikanie odprowadzania podatku CIT poprzez przenoszenie dochodu do podmiotów powiązanych. 5

6 Cel i metodologia badania

7 Cel i metodologia badania Cel badania - przedstawienie opinii przedsiębiorców na temat kontroli podatkowych/skarbowych i wykorzystywanych narzędzi wsparcia. Metodologia badania: Ankieta składająca się z ponad 20 pytań skierowanych bezpośrednio do przedstawicieli spółek posiadających wieloletnie doświadczenie w sektorze finansów. W badaniu wzięły udział praktycznie wszystkie grupy przedsiębiorców zarówno z sektora najmniejszych przedsiębiorstw, zatrudniających niewielką ilość pracowników z przychodami poniżej 50 mln PLN jak i takich utrzymujących ponad 500 miejsc pracy i uzyskują średnie roczne przychody w wysokości przekraczającej 200 mln PLN Ilość wypełnionych ankiet to ok. 300, przy czym respondenci reprezentowali ok. 230 przedsiębiorstw z całej Polski 7

8 Wybrane wnioski wynikające z badania

9 Częstotliwość kontroli Czy w ostatnich 3 latach Spółka była objęta kontrolą podatkową lub skarbową? a) nie b) tak - 1 raz c) tak - więcej niż 1 raz d) wielokrotnie, ale były to tylko tzw. kontrole krzyżowe w podatku VAT Czy Spółka była kontrolowana w zakresie podatku od nieruchomości w ciągu ostatnich 5 lat? a) tak b) nie Organy podatkowe nie kierują się kryterium częstotliwości kontroli przeprowadzanych u danego podatnika, a raczej specyfiką jego działalności, raportowanych transakcji. Kontrole w zakresie rozliczeń z tytułu podatku od nieruchomości są dokonywane zdecydowanie rzadziej niż kontrole dotyczące innych podatków przyczyną jest odrębność organów podatkowych. W najbliższym okresie należy spodziewać się intensyfikacji działań kontrolnych w powyższym zakresie. 9

10 Poziom przygotowania do kontroli i kontakt z kontrolującymi ocena przedsiębiorców Poziom przygotowania do kontroli Jaki w ocenie Spółki jest poziom jej przygotowania do ewentualnej kontroli? a) bardzo dobry b) umiarkowany c) zły d) nie wiem Kontakt z kontrolującymi Czy Spółka w subiektywnej ocenie miała dobry/pozytywny kontakt z kontrolującymi? a) tak b) nie c) nie dotyczy Zdecydowana większość badanych pozytywnie ocenia przygotowanie Spółki do kontroli podatkowej. Co piąty respondent nie potrafił jednak określić stanu przygotowania do kontroli lub ocenia go jako zły dla tych podmiotów rozsądnym wydaje się podjęcie działań przedkontrolnych, mających na celu zidentyfikowanie potencjalnych ryzyk lub nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych. Zdecydowana większość kontrolowanych ocenia kontakt z kontrolującymi jako co najmniej dobry. Niezależnie od powyższego kontrolowani wskazują na dwa podstawowe problemy: kontrolujący nie ujawniają bezpośrednio swoich wątpliwości, kontrolujący wykazują słabą znajomość specyfiki branży, w której działa kontrolowany podmiot. 10

11 Narzędzia zarządzania ryzykiem w kontroli (1) Czy podczas kontroli Spółka korzystała ze wsparcia doradców zewnętrznych? a) nie, w trakcie kontroli/postępowań nie korzystamy ze wsparcia zewnętrznych doradców b) zewnętrzni doradcy są zaangażowani dopiero po otrzymaniu protokołu kontroli c) zewnętrzni doradcy są zaangażowani dopiero po otrzymaniu decyzji organu I instancji d) zewnętrzni doradcy są zaangażowani dopiero na etapie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego e) w trakcie kontroli konsultujemy z zewnętrznymi doradcami sposób postępowania w zakresie co najmniej najbardziej materialnych kwestii f) nie dotyczy Można zauważyć pozytywną zmianę podejścia kontrolowanych do angażowania zewnętrznych doradców w trakcie przeprowadzanej kontroli podatkowe/skarbowej. Co czwarty kontrolowany korzysta z konsultacji ze specjalistami już na etapie samej kontroli, natomiast kolejne 10% na etapie wydania protokołu z przeprowadzonej kontroli. W latach ubiegłych standardem było angażowanie doradców dopiero na etapie sporu przed sądem administracyjnym. 11

12 Przygotowania do potencjalnych kontroli działania ex ante Czy w swojej strukturze Spółka posiada wewnętrznych specjalistów od zagadnień podatkowych (tj. zajmujących się wyłącznie zagadnieniami podatkowymi)? a) tak b) nie Czy Spółka w ostatnich 3 latach przeprowadzała (zamawiała) przeglądy/audyty podatkowe celem zidentyfikowania ewentualnych ryzyk podatkowych? a) tak b) nie Jedynie co czwarty badany posiada wewnętrznych specjalistów w dziedzinie podatkowej. Z naszego doświadczenia i przeprowadzanych rozmów wynika, że w wielu przypadkach wszelkie obowiązki z zakresu rozliczeń podatkowych leżą w kompetencjach osób na stanowisku głównego księgowego. Pomimo tego, że przeglądy podatkowe stanowią skuteczne narzędzie pozwalające na minimalizację ryzyka podatkowego, mniej niż połowa przedsiębiorców przeprowadza takie przeglądy nawet o charakterze nieregularnym. 12

13 Narzędzia zarządzania ryzykiem w kontroli (2) Z jakich zewnętrznych źródeł wsparcia korzystają Państwo w analizie wątpliwości podatkowych? a) kontakty telefoniczne z właściwym dla Spółki US b) krajowa Informacja Podatkowa c) strona Internetowa Ministerstwa Finansów d) kancelaria Prawna e) specjalistyczna kancelaria doradztwa podatkowego f) inne specjalistyczne źródła internetowe zawierające informacje i analizy podatkowe Jakie formy doradztwa podatkowego są z perspektywy Spółki najbardziej przydatne (np. I-porady telefoniczne, II-porady pisane w formie krótkich meili, III-dłuższe analizy z przytoczeniem wszystkich przepisów oraz praktyki; IVinne (jakie?). Dwie pierwsze odpowiedzi wymagane). Pomimo powszechnej dostępności różnych źródeł wiedzy w zakresie podatków, aż 56% przedsiębiorców korzysta z usług kancelarii doradztwa podatkowego. Powyższy trend należy ocenić pozytywnie. Źródłem najpopularniejszym pozostaje KIP ze wszystkimi tego konsekwencjami. 13 Z przeprowadzonego badania wynika, że porady w formie mailowej są zdecydowanie preferowaną formą współpracy z doradcą podatkowym (powszechna dostępność Internetu, szybkość dotarcia z informacją zwrotną, niskie koszty przesyłu informacji oraz możliwość łatwego jej udostępnienia innym użytkownikom).

14 Optymalizacje podatkowe w postrzeganiu przedsiębiorców (1) Czy w dotychczasowej praktyce mieli Państwo doświadczenia związane z szeroko rozumianymi projektami optymalizacji podatkowej (czy rozważali Państwo tego rodzaju konkretny projekt)? a) tak b) nie Czy zdarzyło sie tak, że Spółka świadoma była możliwości zastosowania określonej optymalizacji podatkowej (tj. uzyskania określonej nadpłaty z tytułu zapłaconych wcześniej podatków), natomiast nie zdecydowała się na jej implementację w obawie przed kontrolą podatkową? a) tak b) nie Doświadczenia praktyczne związane z optymalizacjami podatkowymi miało jedynie 38% ankietowanych, co w dobie kryzysu i spowolnienie gospodarczego trwającego od 2008 r. wydaje się być wynikiem niezbyt wysokim. Jednocześnie z przedstawionych odpowiedzi wynika, że aż 1/3 z tych przedsiębiorców, którzy mieli świadomość określonych optymalizacji podatkowych nie zdecydowała się na ich wdrożenie powodów jest wiele. 14

15 Optymalizacje podatkowe w postrzeganiu przedsiębiorców (2) Jakie kryterium Państwa zdaniem powinien spełniać projekt optymalizacyjny, aby chcieli Państwo z niego skorzystać? a) możliwość potwierdzenia go w formie interpretacji indiwidualnej b) uzyskanie opinii doradcy Spółki, który wskazuje, że jest to rozwiązanie stosunkowo bezpieczne i stosowane w praktyce c) materialna wartość oszczędności w stosunku do ogólnej kwoty płaconych zobowiązań podatkowych d) inne (jakie)? Przedsiębiorcy są zainteresowani optymalizacjami podatkowymi, niemniej jednak lata doświadczeń powodują, że podstawowym kryterium decydującym o ich implementacji jest określony poziom bezpieczeństwa wynikający z indywidualnych interpretacji prawa podatkowego wydawanych przez organy podatkowe. Drugim kryterium jest materialna wartość oszczędności choć w kontekście zadanego pytania wydaje się ono być nierozerwalnie związane z wymaganym poziomem bezpieczeństwa. 15

16 Podsumowanie

17 Wnioski z badania Negatywne wnioski: 75% podatników nadal nie posiada w swoich strukturach wewnętrznych specjalistów podatkowych nie istnieją jasne kryteria wyboru podmiotów podlegających kontroli, co może zmniejszać efektywność dokonywanych kontroli podatnicy obawiają się wprowadzania optymalizacji podatkowych lub zmian w dotychczasowych schematach rozliczeń Pozytywne wnioski 65% przedsiębiorców ocenia kontakt z kontrolującymi jako dobry coraz bardziej aktywne działanie przedsiębiorców o charakterze zapobiegawczym (m.in. przeglądy podatkowe, korzystanie z usług doradców podatkowych i prawnych), ale: - narzędziem najbardziej popularnym pozostaje jednak kontakt z KIP wzrasta świadome implementowanie narzędzi dedykowanych do ochrony podatników (m.in. indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego) podejście kontrolujących powoli zaczyna się zmieniać w kierunku przyjaznego dla podatnika, co zauważane jest przez samych kontrolowanych, ale: - kontrolujący nie ujawniają bezpośrednio swoich wątpliwości brak partnerskiego podejścia, - kontrolujący wykazują słabą znajomość specyfiki branży, w której działa kontrolowany podmiot. 17

18 Kontakt Tomasz Konik Dyrektor Tel.: Kom.: Tomasz Pałka Menedżer Tel.: Kom.:

19 Nazwa Deloitte odnosi się do Deloitte Touche Tohmatsu, podmiotu prawa szwajcarskiego i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Member of Deloitte Touche Tohmatsu