Kontrola skarbowa jak się do niej przygotować i jak ją przetrwać. Warszawa, 22 października 2010 r.

Transkrypt

1 jak się do niej przygotować i jak ją przetrwać Warszawa, 22 października 2010 r.

2 Agenda I. Bieżące działania organów podatkowych/skarbowych II. III. Zarządzanie ryzykiem w trakcie kontroli Narzędzia zarządzania ryzykiem w trakcie kontroli Monitorowanie przebiegu kontroli Przygotowanie strategii obrony Zapewnienie czasu dla przygotowania się do kontroli VI. Odpowiedzialność na podstawie kodeksu karnego skarbowego oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych 2

3 Bieżące działania organów podatkowych / skarbowych

4 Bieżące działania organów podatkowych/skarbowych (1) Statystyki dotyczące kontroli za 2009 r kontroli przeprowadzonych przez inspektorów kontroli skarbowej w 2009 r. Ponad 10% kontroli skarbowych trwało ponad 6 miesięcy Ujawnienie nieprawidłowości na łączną kwotę 2,43 mld zł, z tego w odniesieniu do kwoty 2,16 mld zł wydano decyzje określające zaległość, a 0,27 mld zł to efekt korekt deklaracji złożonych przez podatników. Dokonano zabezpieczenia majątku podatników na łączną kwotę 500 mln zł Znaczący wzrost nieprawidłowości stwierdzonych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych tj. wzrost o 48% w porównaniu z 2008 r. Ok. 65% decyzji wydanych przez organa podatkowe zostało uznanych przez sądy za błędne 4

5 Bieżące działania organów podatkowych/skarbowych (2) Koncentrowanie się na dużych transakcjach/obszarach, które mogą potencjalnie wiązać się z dużymi zaległościami podatkowymi Słaba znajomość/zrozumienie specyfiki procesów biznesowych oraz branży, w której działa kontrolowany podmiot Skrajny formalizm Zaostrzenie stanowiska organów podatkowych tj. dążenie do zabezpieczenia wpływów budżetowych Próby kwestionowania wiążących/indywidualnych interpretacji podatkowych Analiza badanych obszarów w celu identyfikacji potencjalnych zaległości podatkowych w obszarze innych podatków lub innych okresów sprawozdawczych (rozszerzanie zakresu kontroli) Przedłużanie czasu trwania kontroli ponad limity wynikające z prawa, 5

6 Bieżące działania organów podatkowych/skarbowych (3) Obszary kontroli na 2010 r. Kontrole w zakresie podatku od towarów i usług w obrocie wewnątrzwspólnotowym ( karuzele podatkowe ), przy wykorzystaniu wymiany informacji i współpracy administracji podatkowej krajów UE. Zapobieganie unikaniu odprowadzania podatku dochodowego poprzez przerzucanie dochodów do podmiotów powiązanych (tzw. ceny transferowe ) Prowadzenie postępowań przygotowawczych zgodnie z zasadami procesowymi i materialnymi prawa karnego skarbowego w zakresie tzw. oszustw podatkowych, nierzetelnego prowadzenia ksiąg i ewidencji podatkowych, wystawiania i posługiwania się nierzetelnymi fakturami/rachunkami oraz przestępstwa internetowe dokonywane za pomocą Internetu Kontrole w zakresie opodatkowania obrotu wyrobami akcyzowymi, ze szczególnym uwzględnieniem obrotu paliwami płynnymi 6

7 Bieżące działania organów podatkowych/skarbowych (4) Obszary kontroli na 2010 r. Ujawnianie i zwalczanie szarej strefy obejmujące też ukrywanie dochodów przez zarejestrowane firmy Kontrola osób uzyskujących dochody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych poprzez skuteczniejsze rozpoznawanie obszarów występowania nieujawnionych źródeł przychodów oraz pozyskiwanie wszelkich możliwych źródeł informacji o dochodach i wydatkach podatników Monitorowanie działalności prowadzonej z wykorzystaniem Internetu (e-handel) wdrażanie opracowanej metodologii identyfikacji podmiotów i typowania ich do kontroli przy pomocy analitycznych narzędzi informatycznych i monitorowania Internetu (powołanie specjalnej grupy przy Izbie Skarbowej w Bydgoszczy). 7

8 Zarządzanie ryzykiem w trakcie kontroli

9 Zarządzanie ryzykiem w trakcie kontroli Zarządzanie ryzykiem w kontroli Działania podejmowane przed wszczęciem kontroli (ex ante) Działania podejmowane w trakcie kontroli (ex post) Konsultowanie istotnych/ materialnych transakcji z zewnętrznymi doradcami Okresowe przeglądy podatkowe/audyty wewnętrzne Szkolenia pracowników Opracowanie procedury postępowania w przypadku kontroli Bieżące monitorowanie kontroli w celu aktywnego kształtowania ustaleń faktycznych dokonywanych przez kontrolujących Przygotowanie i weryfikacja strategii obrony, która ma zostać przedstawiona kontrolującym Zapewnienie czasu niezbędnego dla realizacji ww. działań Umiejętne dobieranie dowodów i środków dowodowych Eliminacja ryzyka wydania decyzji określającej zaległość podatkową na jak najwcześniejszym stadium postępowania 9

10 Monitorowanie przebiegu kontroli (1) Udzielanie wyjaśnień jedynie przez osobę wyznaczoną, która zna regulacje podatkowe oraz świadoma jest: transakcji/działań podejmowanych przez kontrolowanego i specyfiki branży, w której on działa konsekwencji procesowych swoich działań / udzielanych wyjaśnień Informowanie na bieżąco osoby odpowiedzialnej za kontrolę podatkową o żądaniu złożenia wyjaśnień oraz o wyjaśnieniach/ informacjach udzielanych przez innych pracowników Spółki tj. przez wyznaczonych pracowników odpowiedzialnych za różne obszary działalności, czy też przez przypadkowych pracowników Ścisłe i precyzyjne udzielanie odpowiedzi na pytania kontrolujących Bieżące monitorowanie, jakie dokumenty i wyjaśnienia zostały przekazane kontrolującym 10

11 Monitorowanie przebiegu kontroli (2) Dostarczanie kontrolującym tylko tych dokumentów, których wyraźnie żądają inne dokumenty mogą być przedstawiane wyłącznie po przeprowadzeniu szczegółowej analizy pod kątem ewentualnych ryzyk podatkowych oraz ich znaczenia pod względem przyjętej strategii obrony Składanie wyjaśnień lub zastrzeżeń do protokołu kontroli w terminie wynikającym z przepisów prawa (tj. 14 dni od dnia doręczenia protokołu kontroli) w przeciwnym razie przyjmuje się, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli (art Ordynacji podatkowej) Aktywne kształtowanie ustaleń faktycznych dokonywanych przez kontrolujących 11

12 Przygotowanie strategii obrony (1) Wnoszenie o zadawanie przez kontrolujących pytań na piśmie Zwracanie szczególnej uwagi na wpływ wyjaśnień udzielonych w odniesieniu do jednego podatku na inne podatki oraz inne okresy rozliczeniowe Bieżące monitorowanie jakie dokumenty zostały przekazane kontrolującym oraz czy treść ww. dokumentów nie będzie kreować ryzyka w innych obszarach działalności kontrolowanego Dążenie do załatwienia sprawy (wyjaśnienia wątpliwości kontrolujących) na jak najwcześniejszym etapie kontroli / postępowania podatkowego Podjęcie działań mających na celu zapewnienie, że ocena działań kontrolowanego będzie przeprowadzana z uwzględnieniem specyfiki branży / sektora / struktury, w którym on działa 12

13 Przygotowanie strategii obrony (2) Przedstawianie swojego stanowiska w odniesieniu do wątpliwości oraz obszarów potencjalnych zaległości podatkowych zgłaszanych / sygnalizowanych przez kontrolujących wyjaśnianie a nie tylko informowanie Składanie dodatkowych dowodów na poparcie swojego stanowiska oraz argumentów natury prawnej (w celu uniknięcia zastrzeżeń w protokole kontroli) Aktywne kształtowanie przyjmowanej przez kontrolujących interpretacji norm prawnych do istniejącego stanu faktycznego 13

14 Zapewnienie czasu niezbędnego dla skutecznego przygotowania się w czasie kontroli Wnoszenie o zadawanie pytań na piśmie oraz o wyznaczenie rozsądnego terminu dla udzielenia odpowiedzi na zadane pytania Optymalne wykorzystanie 7-dniowego okresu pomiędzy otrzymaniem zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli a rozpoczęciem kontroli Korzystanie z ustawowych uprawnień kontrolowanego dla odłożenia/wstrzymania czynności kontrolnych np. sprzeciw od czynności kontrolnych Czas niezbędny dla przygotowania się do kontroli 14

15 Odpowiedzialność na podstawie kodeksu karnego skarbowego oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych

16 Kto odpowiada? Odpowiedzialność osobista osoby fizycznej Odpowiedzialności karnej skarbowej podlega każdy, kto zajmuje się sprawami gospodarczymi spółki, w szczególności finansowymi, działając na podstawie: - przepisu prawa (np. na podstawie kodeksu spółek handlowych członkowie zarządu) - decyzji właściwego organu (np. członkowie zarządu zobowiązani do wykonywania określonych obowiązków na podstawie uchwały o regulaminie zarządu) - umowy (np. umowy o pracę z główną księgową lub o prowadzenie ksiąg z biurem rachunkowym) - faktycznego wykonywania (np. pracownik działu księgowości)!!! Członek zarządu prowadzi wszelkie sprawy spółki, chyba że określone sprawy z tego zakresu, w tym wypadku czynności płatnika podatku, powierzono innemu członkowi zarządu albo kierownikowi jednostki organizacyjnej spółki lub jej pracownikowi bądź wyznaczono, choćby poprzez czynność faktyczną wyrażającą wolę organu spółki, inną osobę odpowiedzialną za te czynności. Wyrok SN z dnia 2 lipca 2002 r. (sygn. akt IV KK 164/02) 16

17 Sankcje? Za przestępstwo karne skarbowe grozi: kara grzywny w stawkach dziennych (od 10 do 720 stawek dziennych) - stawka dzienna wynosi od 1/30 najniższego miesięcznego wynagrodzenia do jej 400 krotności tj. w 2010 r. maksymalnie zł ograniczenie wolności do 12 miesięcy pozbawienie wolności od 5 dni do 5 lat Możliwe nadzwyczajne obostrzenie ww. kar Odpowiedzialność posiłkowa podmiotu, który odniósł korzyść lub mógł odnieść jakąkolwiek korzyść majątkową oraz, w imieniu którego działał sprawca Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych: w wysokości od do złotych, nie wyższa jednak niż 10 % przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego w przypadku ponownego popełnienia tego samego przestępstwa na przestrzeni 5 lat, górna wysokość kary pieniężnej może zostać zwiększona o połowę możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia działalności określonego rodzaju 17

18 Jak zarządzać odpowiedzialnością? Sposoby ograniczania ryzyka odpowiedzialności: wprowadzenie jednoznacznego podziału obowiązków przy dokonywaniu rozliczeń podatkowych pomiędzy pracowników wprowadzenie procedur w zakresie nadzoru nad rozliczeniami podatkowymi wprowadzenie procedur w zakresie wyboru osób uczestniczących w dokonywaniu rozliczeń podatkowych wprowadzenie procedur reagowania na wypadek kontroli podatkowej/skarbowej wprowadzenie procedur w zakresie gromadzenia i przepływu dokumentacji pomiędzy poszczególnymi działami wprowadzenie procedur w zakresie zawierania/realizacji transakcji z podmiotami powiązanymi z Twoją firmą wprowadzenie procedur w zakresie zawierania nietypowych transakcji/kontraktów wprowadzenie procedur w zakresie okresowej oceny kompetencji podatkowych pracowników oraz polityki szkoleniowej adekwatnej do obowiązków poszczególnych pracowników okresowe monitorowanie wdrożonych w firmie procedur i ich adaptacja do bieżących potrzeb

19 Uwagi Należy zwrócić uwagę na istotną rolę jaką mogą odegrać, w przypadku potencjalnego postępowania, wewnętrzne regulacje kreujące zasady naboru personelu, a także ukształtowania reguł kontroli i nadzoru nad świadczeniem przez osoby fizyczne pracy na rzecz podmiotu zbiorowego Bardzo istotne może być również podjęcie odpowiednich działań już w trakcie postępowania karnego skarbowego dotyczącego spraw podatkowych podmiotu Kwestia sprzeczności interesów: osoba vs. spółka 19

20 Dziękujemy za uwagę!

21 Kontakt Robert Pasternak Partner Tel.: Kom.: Michał Kłos Senior Menedżer Tel.: Kom.: Anna Rączkowska Menedżer Tel.: Kom.:

22 Nazwa Deloitte odnosi się do Deloitte Touche Tohmatsu, podmiotu prawa szwajcarskiego i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Member of Deloitte Touche Tohmatsu