Niealergiczny nie yt nosa w ocenie cytologicznej b³ony œluzowej nosa
|
|
- Dagmara Tomczak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ARTYKU Y ORYGINALNE Tarchalska-Kryñska B. Niealergiczny nie yt nosa w ocenie cytologicznej b³ony œluzowej nosa 83 Niealergiczny nie yt nosa w ocenie cytologicznej b³ony œluzowej nosa Non-allergic rhinitis in cytological examination of nasal mucosa BO ENA TARCHALSKA-KRYÑSKA Katedra i Zak³ad Farmakologii Doœwiadczalnej i Klinicznej Akademia Medyczna w Warszawie Wprowadzenie. Obraz cytologiczny b³ony œluzowej nosa stanowi odzwierciedlenie patofizjologicznych procesów zapalnych tocz¹cych siê w drogach oddechowych. Cel. Próbowano odpowiedzieæ na pytanie, czy badanie cytologiczne b³ony œluzowej nosa mo e byæ pomocne w diagnostyce niealergicznych nie ytów nosa. Materia³ i metody. Ocenê przeprowadzono w grupie 1029 pacjentów (410 mê czyzn, 619 kobiet) z ca³orocznym niealergicznym, nieinfekcyjnym, niestrukturalnym nie ytem nosa. Materia³ pobierano metod¹ wyskrobin z obu dolnych ma³ owin nosowych, barwiono hematoksylin¹/eozyn¹ i oceniano w mikroskopii œwietlnej. Wyniki. Indywidualnie wyró niono szeœæ ró nych typów cytogramów, w zale noœci od przewagi komórek wystêpuj¹cych w obrazie cytologicznym: 1/ z przewag¹ komórek walcowatych (cytogram prawid³owy), 2/ z przewag¹ komórek kubkowych (cytogram wydzielniczy), 3/ z przewag¹ komórek p³askich (cytogram uszkodzeniowy), 4/ z przewag¹ komórek neutrofilowych (cytogram neutrofilowy), 5/ z przewag¹ komórek eozynofilowych (cytogram eozynofilowy), 6/ cytogramy niesklasyfikowane. Najczêstszy odsetek cytogramów stanowi³y cytogramy neutrofilowe 30,8% badanych, cytogramy uszkodzeniowe (19,9%) oraz cytogramy niesklasyfikowane (19,9%). Najmniejszy odsetek, bo tylko ok. 7%, stanowi³y cytogramy prawid³owe. Wnioski. Cytologiczna ocena jest metod¹ ³atw¹ i nieinwazyjn¹, która mo e byæ u ywana w diagnostyce i monitorowaniu terapii niealergicznych nie ytów nosa. Introduction. Cytological examination of the nasal mucosa is one of the diagnostic methods used in the evaluation of upper airways. It can reveal the patophysiologic mechanisms underlying the inflammatory diseases of the airways. Aim. It was attempted to find out whether a cytological examination of the nasal mucosa could help diagnose non-allergic rhinitis. Material and methods. The evaluation was performed in the group of 1029 patients (410 men and 619 women) with perennial nonallergic, non-infection, non-structural rhinitis. Samples were collected by the scraping technique from both inferior nasal turbinates, stained with hematoxylin/eosin and examined under a light microscope. Results. In the evaluation of the cytograms of each patient it was discovered that they could be classified to one of six types of cytograms, depending on the predominance of one particular type of cells: 1/ columnar cells (normal cytograms 7.2%), 2/ goblet cells (secretory cytograms 10.4%), 3/ squamous cells (injure cytograms 19.9%), 4/ neutrophils (neutrophil cytograms 30.8%), 5/ eosinophils (eosinophil cytograms 11.8%) and nonclassifed cytograms 19.9%. Normal cytograms represented the smallest proportion (7%) of all cytograms. Conclusions. The cytological assessment is an easy and non-invasive method that can be useful in diagnosis and treatment of non-allergic rhinitis. Key words: nasal cytology, non-allergic rhinitis, rhinodiagnostics S³owa kluczowe: cytologia nosa, niealergiczny nie yt nosa, diagnostyka rynologiczna Otorynolaryngologia 2007, 6(2): Nades³ano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for Correspondence Bo ena Tarchalska-Kryñska Katedra i Zak³ad Farmakologii Doœwiadczalnej i Klinicznej Akademia Medyczna; Warszawa ul. Krakowskie Przedmieœcie 26/28; tel./fax (022) ; btarchalska@tlen.pl WSTÊP Okreœlenie niealergiczny nie yt nosa tworzy bardzo niejednorodn¹ grupê ró nych patologii, a w okreœleniu tym wykluczamy jedynie alergiê [1,2]. W alergicznym nie ycie nosa mamy obiektywne metody oceny alergii (testy skórne, oznaczanie swoistych IgE w surowicy krwi) i najczêœciej ³atwy do ustalenia zwi¹zek objawów nie ytu z ekspozycj¹ na alergeny a badanie cytologiczne b³ony œluzowej nosa najbardziej przydatne jest wtedy do oceny stosowanej terapii [3-6]. W przypadku niealergicznego nie ytu nosa badanie takie mo e mieæ znaczenie diagnostyczne [7,8].
2 84 Otorynolaryngologia 2007, 6(2): Ocena morfologiczna b³ony œluzowej nosa mo e byæ przeprowadzona przy pomocy badania histologicznego wycinku b³ony œluzowej lub cytologicznego wymazu z powierzchni b³ony œluzowej. Ocena histologiczna jest bardzo dok³adn¹ metod¹ topograficzn¹, oceniaj¹c¹ wystêpowanie wszystkich komórek na ca³ym przekroju przez b³onê œluzow¹, jest jednak metod¹ inwazyjn¹ i najczêœciej nie mo e byæ stosowana w rutynowej diagnostyce ambulatoryjnej. Takie mo liwoœci stwarza natomiast ocena b³ony œluzowej nosa metod¹ cytologii z³uszczeniowej [9-11]. Badanie cytologiczne wymazów z powierzchni b³ony œluzowej nosa jest metod¹, któr¹ mo na wykonaæ w ka dym wieku i wielokrotnie powtarzaæ u tej samej osoby, a przy tym niewymagaj¹c¹ du ych kosztów. Zw³aszcza w diagnostyce ma³ych dzieci jest bardzo przydatna [12-14]. W ostatnich latach rozwój rynologii spowodowa³ koniecznoœæ dok³adniejszej oceny zmian patologicznych i okreœlenie morfologii tocz¹cych siê procesów w obrêbie b³ony œluzowej nosa. Jednoczeœnie wiadomo, e nie ma zapalenia zatok przynosowych bez zapalenia b³ony œluzowej nosa, a wzajemna zale noœæ pomiêdzy górnymi i dolnymi drogami oddechowymi nie budzi obecnie w¹tpliwoœci. Cytodiagnostyka b³ony œluzowej nosa mo e staæ siê nieodzown¹ metod¹ diagnostyczn¹ dla lekarza zajmuj¹cego siê problematyk¹ rynologiczn¹ [15-18]. W cytogramie b³ony œluzowej nosa spotykamy ró ne komórki. Podstawowa ró nica miêdzy norm¹ a patologi¹ to przewagi jednych komórek nad innymi [19]. Jedynie wystêpowanie eozynofilów kojarzone jest z patologi¹ np. w postaci eozynofilowego niealergicznego nie ytu nosa [20] lub alergicznego nie ytu nosa [21]. W pracy oceniano niealergiczny nie yt nosa od strony obrazu cytologicznego b³ony œluzowej nosa. Celem by³o odpowiedzieæ na pytanie czy badanie cytologiczne b³ony œluzowej nosa mo e byæ pomocne w diagnostyce niealergicznych nie ytów nosa? MATERIA I METODY Praca jest podsumowaniem wieloletnich (od 1993 r.) badañ cytologicznych b³ony œluzowej nosa i jest to ocena wy³¹cznie od strony wyników cytologicznych kierowanych na to badanie pacjentów. W pracy przedstawiono cytogramy pacjentów, u których lekarz kieruj¹cy na badanie wykluczy³ stosuj¹c diagnostyczne metody standartowe jako przyczyny dolegliwoœci alergiê i zapalenie zatok, a w badaniu rynoskopowym nie stwierdzano zmian strukturalnych, polipowatoœæ nosa, du ej iloœci ropnej wydzieliny. Lekarz lecz¹cy chorego kierowa³ go na badanie cytologiczne b³ony œluzowej w ramach morfologicznej diagnostyki niealergicznego nie ytu nosa. Cytogramy pacjentów, którzy nie mieli wykonanej pe³nej diagnostyki alergologicznej i oceny zatok przynosowych wy³¹czono z przedstawianej oceny. Ocenie retrospektywnej poddano 1029 cytogramów chorych doros³ych, u których wykonano pierwsz¹ ocenê cytologiczn¹ b³ony œluzowej nosa w latach Ocenian¹ grupê stanowi³o 410 mê czyzn i 619 kobiet, œrednia wieku wynosi³a 36,5 lat (od 18 do 72 lat), u których dolegliwoœci utrzymywa³y siê ca³y rok i trwa³y minimum 2 lata. Materia³ pobierano z ma³ owiny nosowej dolnej 1 cm od przedniego jej brzegu przy pomocy ezy mikrobiologicznej i ocenie podlega³y obie jamy nosowe, do utrwalania wymazu u ywano cytofixu lub 96% alkoholu etylowego (do 1998 roku). Preparat barwiono hematoksylin¹ i eozyn¹ po 48 h utrwalania i oceniano w mikroskopie œwietlnym. Wynik zapisywano w formie cytogramów oceniaj¹c odsetkowe wystêpowanie poszczególnych komórek nab³onkowych i nap³ywowych, które liczono razem, zliczaj¹c 500 komórek [3]. Tylko w preparatach reprezentatywnych okreœlano cytogram. Materia³ by³ zawsze pobierany i oceniany przez autora. Przy ocenie mikroskopowej preparatów stosowana by³a zawsze metoda œlepej próby (ocena obrazu mikroskopowego bez danych chorego). WYNIKI W wyniku przeprowadzonej analizy 1029 cytogramów pacjentów z niealergicznym nie ytem nosa trwaj¹cym d³ugi okres czasu, minimum 2 lata stwierdzono wystêpowanie ró nych obrazów cytologicznych. Kieruj¹c siê przewag¹ wystêpowania lub obecnoœci¹ niektórych komórek np. eozynofilów, neutrofilów, komórek walcowatych itp. stworzono w³asn¹ klasyfikacjê morfologiczn¹, nazywaj¹c cytogramy odpowiednio: cytogram eozynofilowy, cytogram neutrofilowy, cytogram infekcyjny, cytogram uszkodzeniowy, cytogram wydzielniczy, cytogram prawid³owy. Klasyfikacja ta nie by³a synonimem klinicznego rozpoznania, jedynie cytologicznego obrazu. Kryteria przynale noœci do poszczególnych typów cytogramów podano w tabeli I. Za³o ono, e cytogram nazwany jako prawid³owy zawiera przewagê komórek walcowatych
3 Tarchalska-Kryñska B. Niealergiczny nie yt nosa w ocenie cytologicznej b³ony œluzowej nosa 85 Tabela I. Zastosowana w pracy klasyfikacja morfologiczna obrazów cytologicznych b³ony œluzowej nosa i jej kryteria Typ Charakterystyczne Odsetek wystêpowania cytogramu komórki charakterystycznych komórek Eozynofilowy Eozynofile > 20 Neutrofilowy Neutrofile > 50 Infekcyjny Neutrofile > 80 UszkodzeniowyP³askie i podstawne > 70 Wydzielniczy Kubkowe (wydzielnicze) > 50 Prawid³owy Walcowate >80 zw³aszcza urzêsionych, które s¹ charakterystycznymi komórkami prawid³owego wielorzêdowego nab³onka oddechowego i nie powinien zawieraæ komórek eozynofilowych, a neutrofile jedynie pojedyncze w preparacie. W niealergicznym nie ycie nosa taki cytogram mo e równie byæ obserwowany, kiedy objawom nie towarzysz¹ zmiany morfologiczne nab³onka. W ocenianej grupie by³o takich prawid³owych cytogramów 74 (7,2%) (tab. II). Cytogram prawid³owy mo e wystêpowaæ np. w niealergicznym naczynioruchowym nie ycie nosa. U 205 pacjentów z objawami nie ytu nosa nie mo na by³o zakwalifikowaæ cytogramów do adnego opisanego wy ej typu, pacjenci ci stanowili 19,9% badanych (cytogram nieprawid³owy, ale niesklasyfikowany) (tab. II). W ocenianej grupie najwiêcej by³o cytogramów neutrofilowych, stanowi³y one 30%, i uszkodzeniowych, w których wystêpowa³a przemiana w kierunku nab³onka p³askiego stanowi¹cych prawie 20% (tab. II). Tabela II. Wystêpowanie poszczególnych typów cytogramów w grupie 1029 chorych z niealergicznym nie ytem nosa Typ cytogramu Liczba cytogramów Œredni wiek chorych Prawid³owy 74 (7,2%) 35,9 Neutrofilowy 317 (30,8%) 33,7 w tym infekcyjny 41 (39,8%) 32,2 Wydzielniczy 107 (10,4%) 30,5 Uszkodzeniowy 205 (19,9%) 40,8 Eozynofilowy 121 (11,8%) 39,6 Niesklasyfikowany 205 (19,9%) 35,2 Eozynofilowy niealergiczny nie yt nosa w badanej grupie rozpoznano (stosuj¹c kryteria zawarte w tabeli I) u 121 pacjentów, co stanowi 11,6%. W ocenianej grupie by³y równie cytogramy z ni - szym odsetkiem tych komórek i byli to pacjenci kierowani do dalszej obserwacji, w tym wykonania kolejnych ocen cytologicznych b³ony œluzowej nosa (tab. III). Jeœli w kolejnych cytogramach (nieujêtych w tym opracowaniu) odsetek eozynofilów by³ nadal podobny (wiêkszy od 0 ale mniejszy od 20) ostateczne rozpoznanie brzmia³o eozynofilowy niealergiczny nie yt nosa. Tabela III. Wszystkie cytogramy, w których wystêpowa³y eozynofile w badanej grupie chorych (n = 1029) z klinicznym rozpoznaniem niealergicznego nie ytu nosa Odsetek eozynofilów Iloœæ cytogramów Œrednia wieku > ,6 w tym > ,5 0 < 20 do powtórnej oceny 74 40,2 U 27 pacjentów eozynofilia nosowa by³a bardzo du a, komórki te stanowi³y ponad 50% wszystkich komórek w cytogramach. Byli to chorzy, których po ocenie cytologicznej kierowano na intensywn¹ terapiê glikokortykosteroidami. U takich pacjentów z czasem mog¹ rozwijaæ siê polipy i astma, nawet przy okresowo prowadzonej terapii steroidami donosowymi (obserwacje w³asne u pacjentów z kolejnymi badaniami cytologicznymi po latach). Badanie cytologiczna b³ony œluzowej nosa mo e odpowiedzieæ na pytanie: dlaczego glikokortykosteroidy donosowe s¹ u danego chorego nieskuteczne lub mniej skuteczne ni dawniej?. Taka sytuacje najczêœciej ma miejsce przy nasilonej metaplazji w kierunku nab³onka p³askiego. W ocenianej grupie taki obraz cytologiczny okreœlono jako cytogram uszkodzeniowy. Wystêpowa³ on u 205 pacjentów i wiêkszoœæ z nich mia³a wykonane badanie cytologiczne z powodu braku poprawy po steroidoterapii miejscowej (tab. II). PODSUMOWANIE Cytodiagnostyka w nie ytach niealergicznych nosa jest powoli coraz bardziej doceniana przez laryngologów. W 1993 roku niealergiczny nie yt nosa stanowi³ 15% wykonywanych przeze mnie ocen, od 2000 roku pacjenci tacy stanowi¹ ponad po³owê wszystkich badañ, a w roku 2006 u doros³ych pierwsze badanie cytologiczne wyj¹tkowo wykonywane by³o z innego powodu. Wynika to z tocz¹cej siê ostatnio dyskusji na temat zapaleñ zatok przynosowych, wprowadzenie nowej klasyfikacji i definicji. Zaakceptowano powszechnie, e nie yt nosa i zapalenie zatok przynosowych zwykle wspó³istniej¹ i u wiêkszoœci ludzi wystêpuj¹ razem jako rhinosinusitis (zapalenie b³ony œluzowej jam nosa i zatok przynosowych) [22]. Okreœlenie to lepiej oddaje naturê tocz¹cego siê procesu zapalnego.
4 86 Otorynolaryngologia 2007, 6(2): Piœmiennictwo 1. ARIA. Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma. Medycyna Praktyczna (wydanie specjalne) 2002; 7: Bachert C. Persistent rhinitis allergic or nonallergic? Allergy 2004; 59: (suppl.76): Tarchalska-Kryñska B. Próby obiektywizacji oceny farmakoterapii w nie ytach górnych dróg oddechowych z uwzglêdnieniem parametrów klinicznych i morfologicznych. Praca habilitacyjna, Warszawska Akademia Medyczna, Tarchalska-Kryñska B, Zawisza E, Chustecki A. Mometazon nowy glikokortykosteroid w terapii sezonowego alergicznego nie ytu nosa. Alergia Astma Immunologia 1998; 3: Tarchalska-Kryñska B, Zawisza E. The effect of oral drugs on the cytologic picture of nasal mucosa in hay fiver. Allergy 1993; 48: Makowska W, Zawisza E. Badanie cytologiczne wymazów z nosa przed i po miejscowym zastosowaniu flunizolidu (Syntaris). Otolaryngol Pol 1990; 44: Bryan WTK, Bryan MP. Cytology diagnosis In otolaryngology. Tr Am Acad Ophth 1959; 63: Lans DM, Alfero N, Rocklin R. Nasal eosinophilia in allergic and nonallergic rhinitis: usefulness of the nasal smear in the diagnosis of allergic rhinitis. Allergic Proc 1989; 10: Wprowadzenie do klasyfikacji zapaleñ zatok przynosowych rodzaju komórek, które dominuj¹ w nacieku zapalnym (eozynofilowe zapalenie zatok przynosowych, neutrofilowe zapalenie zatok) wymaga do rozpoznania oceny cytologicznej. Takie rozró nienie niesie za sob¹ równie implikacje terapeutyczne w postaci odmiennego postêpowania leczniczego [23]. Ocena cytologiczna b³ony œluzowej nosa jest tylko jedn¹ ze stosowanych metod diagnostycznych w schorzeniach górnych dróg oddechowych i nie mo e nigdy zastêpowaæ innych badañ. Znamienna iloœæ komórek nap³ywowych eozynofilów lub neutrofilów w wykonanym wymazie z b³ony œluzowej nosa mo e jedynie pomóc w ustaleniu etiologii choroby. Pojedyncze badanie cytologiczne jest tylko wstêpem do takiej oceny, dopiero wielokrotne badania, w postaci monitorowania zmian odpowiedzi zapalnej b³ony œluzowej nosa lub utrzymywania siê takiego samego obrazu cytologicznego w kolejnych badaniach daje nam wiêcej podpowiedzi na temat tocz¹cego siê procesu chorobowego w obrêbie nosa i zatok przynosowych. Jeœli w ocenie cytologicznej b³ony œluzowej nosa mo emy okreœliæ typ cytogramu, to mo na nazwaæ takie okreœlenie rozpoznaniem cytologicznym nie- ytu nosa. Kieruj¹c siê tym rozpoznaniem i ocen¹ kliniczn¹ mo emy zastosowaæ farmakoterapiê celowan¹, przestaje byæ ona prowadzona na œlepo. W przypadku cytogramu eozynofilowego wskazana jest terapia glikokortykosteroidami miejscowymi, ale taka terapia zastosowana przy cytogramie uszkodzeniowym jest zupe³nie nieskuteczna, a nawet mo e nasiliæ dolegliwoœci pacjenta. Najczêœciej zainteresowanie ocen¹ cytologiczn¹ skupia siê g³ównie na komórkach nap³ywowych determinuj¹cych rodzaj zapalenia (eozynofilowe, neutrofilowe). Mniej autorów zwraca uwagê na komórki nab³onkowe. Miszke i wsp. u chorych z eozynofilowym niealergicznym nie ytem nosa stwierdzili przesuniêcie obrazu w kierunku komórek p³askich [20]. Komórki nab³onkowe mog¹ okreœlaæ morfologiczne skutki tocz¹cego siê procesu zapalnego [24] lub prowadzonego leczenia [25]. W ocenie obrazów cytologicznych b³ony œluzowej nosa du e trudnoœci stwarza zdefiniowanie prawid³owego obrazu, poniewa nawet u ludzi bez objawów nie ytu okreœlanych jako zdrowi obserwowano obrazy na granicy patologii, obecnoœæ eozynów i wzrost komórek p³askich [15,16]. Zalet¹ tego badania jest jego nieinwazyjnoœæ, niski koszt i mo liwoœæ wykonania w ka dej sytuacji u ka dego pacjenta, w ka dym wieku, nawet u noworodków urodzonych przed 37 tygodniem ci¹ y [26]. Jednak brak standardów metody cytologicznej nie pozwala na porównywanie badañ przeprowadzonych w ró nych oœrodkach, a w dobie medycyny opartej na faktach wiarygodnoœæ danych otrzymanych tak¹ metod¹ jest niska. Jednak dla lekarza lecz¹cego konkretnego pacjenta jest ona bardzo pomocna. 9. Welch MJ, Meltzer EO. Comparison of two different techniques for obtaining specimens for nasal cytology nose-blowing vs. nasal mucosal scraping. J Allergy Clin Immunol 1991; 87: Gilain L, Escudier E, Chapelin C. Le technique du brossage dans l analyse cytologique de la muqueuse nasale. Ann Oto-Laryngol 1992; 109: Godthelp T, Holm AF, Fokkens WJ, Doornenbal P, Mulder PG, Hoefsmit EC, Kleinjan A, Prens EP, Rijntjes E. Dynamics of nasal eosinophils in response to a nonnatural allergen challenge in patiens with allergic rhinitis and control subject: a biopsy and brush study. J Allergy Clin Immunol 1996; 97(3): Tarchalska-Kryñska B, Modrzyñski M. Ocena cytologiczna b³ony œluzowej nosa u dzieci z przerostem migda³ka gard³owego. Czêœæ II. Pol Merk Lek 2001; 60: Tarchalska-Kryñska B, Tupieka-Ko³odziejska A, Kornacka MK. Cytological evaluation of the nasal mucosa in neonates from multiple pregnancies (twins and triples). Gemellological Review 2002; Tupieka-Ko³odziejska A, Gawecka A, Tarchalska-Kryñska B, Kornacka MK. Cytogramy b³ony œluzowej nosa u noworodków z refluksem o³¹dkowo-prze³ykowym. Otorynolaryngologia 2006; 5:
5 Tarchalska-Kryñska B. Niealergiczny nie yt nosa w ocenie cytologicznej b³ony œluzowej nosa Miszke A, Sanokowska E, Chomiak E. Cytologia zdrowej b³ony œluzowej nosa. Otolaryngol Pol 1985; 39: Miszke A, Sankowska E. Nowe normy cytologiczne dla œluzówki nosa. Otolaryngol Pol 1994; 48: Tarchalska-Kryñska B, Zawisza E. Znaczenie cytogramów b³ony œluzowej w diagnostyce ca³orocznych niealergicznych nie ytów nosa. Otolaryngol Pol 1997; 60(supl. 24): Tarchalska-Kryñska B. Ocena cytologiczna b³ony œluzowej nosa u dzieci z przerostem migda³ka gard³owego. Czêœæ I. Pol Merk Lek 2001; 60: Tarchalska-Kryñska B, Zawisza E. Cytologic evaluation of the nasal mucosa in perennial non-allergic rhinitis. Int Rev Allergol Clin Immunol1998; 4: Miszke A, Sankowska E, Markiewicz J. Eozynofilowy niealergiczny nie yt nosa. Ocena kliniczna i cytologiczna. Otolaryngol Pol 1991; 45: Tarchalska-Kryñska B, Zawisza E, Rapiejko P. Allergeninduced changes in mucosa cytograms in hay fever. Ann Agric Environ Med 1996; 3: Benninger MS, Ferguson BJ, Hadley JA, Hamilos DL, Jacobs M, Kennedy DW i wsp. Adult chronic rhinosinusitis: definitions, diagnosis, epidemiology, and pathophysiology. Otolaryngol Head Neck Surg 2003; 129(suppl. 3): Meltzer EO, Hamilos DL, Hadley JA. Rhinosinusitis: Establishing definitions for clinical research and patient care. Otolaryngol Head Neck Surg 2004; 131: Makowska W. Obrazy cytologiczne uszkodzenia I odnowy nab³onka. Otolaryngol Pol 1991; 45: Tarchalska-Kryñska B, Samoliñski B, Bia³ek S, Zawisza E. Corticosteroids and surgical therapies of the nasal polyps in cytological evaluation. 1999; 5: Tarchalska-Kryñska B, Tupieka-Ko³odziejska A, Borczewska-Kornacka MK. Badania cytologiczne b³ony œluzowej nosa u zdrowych noworodków urodzonych przed ukoñczeniem 37 tygodnia ci¹ y. Gin Pol 2005; 76:
Opieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych
Opieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych Dr n. med. Jacek Schmidt Oddział Otolaryngologiczny ZOZ MSWiA w Łodzi Operacje endoskopowe
Bardziej szczegółowoPOSTÊPY W CHIRURGII G OWY I SZYI 1/2008 19
Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne w zakresie rynologii Klasyfikacja zapaleñ zatok przynosowych i zalecenia Europejskiego Towarzystwa Rynologicznego Na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów
Bardziej szczegółowoMometazon - nowy glikokortykosteroid w terapii sezonowego alergicznego nie ytu nosa
Alergia Astma Immunologia, 1998, 3(3), 161-166 ARTYKU Y ORYGINALNE 161 Mometazon - nowy glikokortykosteroid w terapii sezonowego alergicznego nie ytu nosa Ocena skutecznoœci klinicznej leku i cytologiczna
Bardziej szczegółowoPorównanie obrazu cytologicznego b³ony œluzowej nosa w badaniach wymazów, wyskrobin i pop³uczyn nosa
Alergia Astma Immunologia, 1996, 1, 47-51 47 Porównanie obrazu cytologicznego b³ony œluzowej nosa w badaniach wymazów, wyskrobin i pop³uczyn nosa G. WOSZCZEK, M.L.KOWALSKI, B.MAJKOWSKA-WOJCIECHOWSKA, A.
Bardziej szczegółowoNabłonek płaski w obrazie cytologicznym błony śluzowej nosa
PRACE ORYGINALNE Dorota MYSZKOWSKA 1 Jolanta KUBICKA 2 Jolanta GAWLIK 3 Krystyna OBTUŁOWICZ 1 Ewa CZARNOBILSKA 1 Nabłonek płaski w obrazie cytologicznym błony śluzowej nosa Squamous epithelium in the nasal
Bardziej szczegółowoi wsp. Wątpliwości nomenklaturowe i klasyfikacyjne niealergicznych nieżytów nosa
PRACE Grzanka A POGLĄDOWE i wsp. Wątpliwości nomenklaturowe i klasyfikacyjne niealergicznych nieżytów nosa 45 Wątpliwości nomenklaturowe i klasyfikacyjne niealergicznych nieżytów nosa Nonallergic rhinitis
Bardziej szczegółowoPodział nieżytów nosa
Podział nieżytów nosa Dr n. med. Piotr Rapiejko 1,2 Dr n. med. Agnieszka Lipiec 2 Klinika Otolaryngologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Kierownik Klinik: Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoSugerowany profil testów
ZWIERZĘTA FUTERKOWE Alergologia Molekularna Rozwiąż niejasne przypadki alergii na zwierzęta futerkowe Użyj komponentów alergenowych w celu wyjaśnienia problemu wielopozytywności wyników testów na ekstrakty
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
276 równawcza ocena wyników leczenia alergicznych i niealergicznych Comparative assessment of cryosurgical treatment results in allergic and non-allergic rhinitis SUMMARY procedures. - the inferior nasal
Bardziej szczegółowoChoroby alergiczne układu pokarmowego
Choroby alergiczne układu pokarmowego Zbigniew Bartuzi Katedra i Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK 4 Reakcje alergiczne na pokarmy Typy
Bardziej szczegółowoEpidemiologia weterynaryjna
Jarosław Kaba Epidemiologia weterynaryjna Testy diagnostyczne I i II i III Zadania 04, 05, 06 Warszawa 2009 Testy diagnostyczne Wzory Parametry testów diagnostycznych Rzeczywisty stan zdrowia chore zdrowe
Bardziej szczegółowopodręcznik chorób alergicznych
podręcznik chorób alergicznych Gerhard Grevers Martin Rócken ilustracje Jurgen Wirth Redaktor wydania drugiego polskiego Bernard Panaszek I. Podstawy alergologii... 1 II. Diagnostyka chorób alergicznych...
Bardziej szczegółowoDiagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych u psów i kotów z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra i Klinika Chirurgii Lek.wet. Magdalena Brzozowska ROZPRAWA DOKTORSKA Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych
Bardziej szczegółowo8 głównych powodów, dla których warto stosować donosowe glikokortykosteroidy w leczeniu alergicznych nieżytów nosa
8 głównych powodów, dla których warto stosować donosowe glikokortykosteroidy w leczeniu alergicznych nieżytów nosa 8 main reasons for choosing intranasal corticosteroids in the treatment of allergic rhinitis
Bardziej szczegółowoEvaluation of upper limb function in women after mastectomy with secondary lymphedema
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Aniologicznego Bydgoszcz, 21-22 maj 2014 r. Ocena sprawności funkcjonalnej kończyny górnej u kobiet z wtórnym obrzękiem
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjny dotyczący alergicznego nieżytu nosa
Tekst: dr n. med. Mikołaj Dąbrowski, Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoŚwiadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus
Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C Raport TNS Polska Warszawa, luty 2015 Spis treści 1 Informacje o badaniu Struktura badanej próby 2 Kluczowe wyniki Podsumowanie 3 Szczegółowe wyniki badania
Bardziej szczegółowoSpearman.
2 1 * :... 109 - :. Spearman. (α=0/05). : 20-29.. 50. :.. : ). sheikhi@dnt.mui.ac.ir * ( :1. :2. 89/5/5 89/8/4. 89/11/1 573 568 :(5)6 :1389 568 : %75 : ) %35-40 :. %35 :. : ) (. ( ) ) ( ) -1 : ( -2 ( -3-4
Bardziej szczegółowoALERGIA kwartalnik dla lekarzy Wpływ hipertonicznego roztworu wody morskiej na upośledzenie drożności nosa
autor(); Dr n. med. Piotr Rapiejko, Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz Klinika Otolaryngologii, WIM w Warszawie Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz keywords (); TERAPIA PRACA
Bardziej szczegółowoUnikatowe rozwiązanie w leczeniu alergicznego nieżytu nosa
Unikatowe rozwiązanie w leczeniu alergicznego nieżytu nosa Innovative solution for the treatment of alllergic rhinitis dr n. med. Piotr Rapiejko 1 Klinika Otolaryngologii, Wojskowy Instytut Medyczny w
Bardziej szczegółowoNowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana.
Nowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana. Brygida Kwiatkowska Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher Programy lekowe dla
Bardziej szczegółowoOCENA ENDOMETRIUM NIEPŁODNYCH KLACZY WYBRANYMI METODAMI DIAGNOSTYCZNYMI
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ KATEDRA ROZRODU Z KLINIKĄ ZWIERZĄT GOSPODARSKICH Lek. wet. OCENA ENDOMETRIUM NIEPŁODNYCH KLACZY WYBRANYMI METODAMI DIAGNOSTYCZNYMI
Bardziej szczegółowoMłodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) Wersja 2016 1. CZYM SĄ MŁODZIEŃCZE SPONDYLOARTROPATIE/MŁODZIEŃCZE
Bardziej szczegółowoWst p Jerzy Kruszewski... 15 PiÊmiennictwo... 18. Rozdzia 1. Immunologiczne podstawy patogenezy chorób alergicznych Krzysztof Zeman...
Spis treêci Wst p Jerzy Kruszewski....................... 15 PiÊmiennictwo........................... 18 Rozdzia 1. Immunologiczne podstawy patogenezy chorób alergicznych Krzysztof Zeman.....................
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 5 Wnioski naukowe Dipropionian beklometazonu (ang. beclometasone dipropionate, BDP) jest lekiem z grupy glikokortykosteroidów i prolekiem dla aktywnego metabolitu 17-monopropionianu
Bardziej szczegółowoAleksandra Semik-Orzech
STĘŻENIE INTERLEUKINY 17 W POPŁUCZYNACH NOSOWYCH I INDUKOWANEJ PLWOCINIE U PACJENTÓW Z ALERGICZNYM NIEŻYTEM NOSA PO PROWOKACJI DONOSOWEJ ALERGENEM Aleksandra Semik-Orzech Wydział Lekarski, Śląska Akademia
Bardziej szczegółowoPiątek 20.03.2015. Czy rzeczywiście nastąpił wzrost alergii pokarmowych, a jeżeli tak to dlaczego? Anafilaksja pokarmowa u niemowląt i małych dzieci
Piątek 20.02015 CEREMONIA INAUGURACYJNA 150 100 SESJA INAUGURACYJNA 100 130 Alergia pokarmowa w 2015 roku co dalej? Przewodniczenie: Prof. Zbigniew Bartuzi Prof. Bolesław Samoliński Czy rzeczywiście nastąpił
Bardziej szczegółowoOdpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01
Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa
Bardziej szczegółowoAdam J. Sybilski. Zakład Profilaktyki Zagrożeo Środowiskowych i Alergologii WUM
Adam J. Sybilski Zakład Profilaktyki Zagrożeo Środowiskowych i Alergologii WUM Typowe objawy astmy Typowe objawy alergicznego nieżytu nosa dusznośd kaszel ściskanie w klatce piersiowej świszczący oddech.
Bardziej szczegółowoLaboratorium analityczne ZAPRASZA. do skorzystania
Laboratorium analityczne ZAPRASZA do skorzystania z promocyjnych PAKIETÓW BADAŃ LABORATORYJNYCH Pakiet I Pakiet II Pakiet III Pakiet IV Pakiet V Pakiet VI Pakiet VII Pakiet VIII Pakiet IX Pakiet X "CUKRZYCA"
Bardziej szczegółowoAlergiczny i niealergiczny nieżyt nosa u dzieci: porównanie objawów klinicznych i składu cytogramu nosa
42 ARTYKUŁY ORYGINALNE Alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa u dzieci: porównanie objawów klinicznych i składu cytogramu nosa Allergic and non-allergic rhinitis in children: relationship to clinical symptoms
Bardziej szczegółowoProducent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem.
VI.2 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktów leczniczych z ambroksolem VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowotryb stacjonarny Postępowanie w nagłych zaburzeniach psychicznych
MODUŁ praktyczny do bloku zajęć specjalizacyjnych - opis tryb stacjonarny Nazwa modułu Warunki uczestnictwa Reguły integracji ocen z warsztatów (ew. ich części) i praktyk (ew. ich części) Adresaci modułu
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 328 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 328 SECTIO D 2005 1 Poradnia Alergologiczna NZOZ Euromedica The Allergology Outpatient Department Euromedica, Grudziadz,
Bardziej szczegółowoSposób demontażu starych,i montażu nowych zawiasów..
Sposób demontażu starych,i montażu nowych zawiasów.. Na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza,w meblach produkowanych w Polsce,z dużym prawdopodobieństwem możemy spotkać się z którymś z przedstawionych na
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 439 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 439 SECTIO D 2005 Klinika Otolaryngologii, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie 1 Department of Otolaryngology, Military
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoRozp. w sprawie pobierania, przechowywania i przeszczepiania
Rozp. w sprawie pobierania, przechowywania i przeszczepiania Dz. U. 2009 nr 213. Data publikacji: 16 grudnia 2009 r.poz. 1656 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie szczegółowych
Bardziej szczegółowoSNORING 2014 SLEEP APNEA & for ENT Surgeons 3 rd INTERNATIONAL SEMINAR. CHRAPANIE i BEZDECHY. Warsaw, 6 th December Warszawa, 6 grudnia 2014
SLEEP APNEA & SNORING 2014 for ENT Surgeons 3 rd INTERNATIONAL SEMINAR Warsaw, 6 th December 2014 CHRAPANIE i BEZDECHY DLA LARYNGOLOGÓW III MI DZYNARODOWE SEMINARIUM Warszawa, 6 grudnia 2014 Organizatorzy
Bardziej szczegółowoGlikokortykosteroidy w leczeniu polipów nosa
Glikokortykosteroidy w leczeniu polipów nosa Glucocorticoides in the treatment of nasal polyps dr n. med. Robert Kuthan Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie Oddano do publikacji: 28.08.2014 PDF
Bardziej szczegółowoPodręcznik ćwiczeniowy dla pacjenta
Podręcznik ćwiczeniowy dla pacjenta 1 Dostarczone przez Janssen Healthcare Innovation (Szczegóły na tylnej stronie okładki). Str 01 Czym zajmuje się program Care4Today? Program Care4Today został stworzony
Bardziej szczegółowoWniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
Miejscowość:...dnia..r. DO POWIATOWEGO ZESPOŁU DO SPRAW ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI W GOSTYNINIE Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Nr sprawy:... Dane osoby zainteresowanej: Imię
Bardziej szczegółowoReguła Życia. spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13
spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13 Reguła życia, to droga do świętości; jej sens można również określić jako: - systematyczna praca nad sobą - postęp duchowy - asceza chrześcijańska
Bardziej szczegółowoUMOWA Nr SGZOZ/.. /2013 na udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych
Załącznik nr 2 do SWKO Wzór umowy UMOWA Nr SGZOZ/.. /2013 na udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych zawarta w dniu... pomiędzy : Samodzielnym Gminnym Zakładem Opieki
Bardziej szczegółowoSkuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy
REGULAMIN AKCJI PROMOCYJNEJ Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy 1. ORGANIZATOR, CZAS TRWANIA AKCJI PROMOCYJNEJ, PROGRAM AKCJI 1.1 Organizatorem akcji promocyjnej prowadzonej pod nazwą Skuteczność
Bardziej szczegółowoKwestionariusz - wizyta wstępna
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - PZH 00-791 Warszawa, ul. Chocimska 24 Tel: (22) 542-13-72, E-mail: beki@pzh.gov.pl Badanie Epidemiologii Krztuśca Kwestionariusz - wizyta wstępna 1.1. Data wizyty
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoREGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO
Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA
Bardziej szczegółowowarsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz
warsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz } Pacjent w badaniu klinicznym a NFZ } Kalkulacja kosztów } Współpraca z zespołem badawczym jak tworzyć
Bardziej szczegółowoEosinophilic reaction in nasal cytology in patients sensitive to perennial and seasonal allergens
PRACE ORYGINALNE Małgorzata Żyła 3 Małgorzata Leśniak 3 Dorota Myszkowska 1 Ewa Dąbal 3 Justyna Lorenc 3 Maria Wojtaszek-Czapla 2 Krystyna Obtułowicz 1 Ewa Czarnobilska 1 Eosinophilic reaction in nasal
Bardziej szczegółowogdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10)
5.5. Wyznaczanie zer wielomianów 79 gdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10) gdzie stopieñ wielomianu p 1(x) jest mniejszy lub równy n, przy
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Chirurgia i onkologia 1/2
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod NKO(nz)ChirOnk modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Chirurgia i onkologia 1/2 Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA
ACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA Doustne retinoidy stały się przełomem w latach 80 ych w leczeniu : - zaburzeń rogowacenia - ciężkich postaci
Bardziej szczegółowoUstawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie
Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te
Bardziej szczegółowoKliniczna ocena skutecznoœci piroœluzanu mometazonu w wodnym aerozolu do nosa u chorych z ca³orocznym alergicznym nie ytem nosa
Alergia Astma Immunologia, 1998, 3(4), 223-228 223 Kliniczna ocena skutecznoœci piroœluzanu mometazonu w wodnym aerozolu do nosa u chorych z ca³orocznym alergicznym nie ytem nosa PAWE GÓRSKI, CEZARY PA
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoDziecko w wieku 10 lat z bólami głowy i nawracającymi nieżytami nosa
Dziecko w wieku 10 lat z bólami głowy i nawracającymi nieżytami nosa Dr hab. n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Wywiad, 10 lat zgłosiła się do lekarza POZ z powodu okresowych
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18
Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoRegulamin Krêgów Harcerstwa Starszego ZHR
Biuro Naczelnictwa ZHR 1 Regulamin Krêgów Harcerstwa Starszego ZHR (za³¹cznik do uchwa³y Naczelnictwa nr 196/1 z dnia 30.10.2007 r. ) 1 Kr¹g Harcerstwa Starszego ZHR - zwany dalej "Krêgiem" w skrócie "KHS"
Bardziej szczegółowoZmiany w obrêbie nosa i zatok przynosowych u chorych na mukowiscydozê
Kapiszewska-Dzedzej D., Krzeski A. Zmiany w obrêbie górnych dróg oddechowych u chorych na mukowiscydozê ARTYKU Y ORYGINALNE 253 Alergia Astma Immunologia, 2000, 5(4), 253-262 Zmiany w obrêbie nosa i zatok
Bardziej szczegółowoPodatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07
Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek
Bardziej szczegółowoNazwa i adres Wykonawcy... ... Tel...Fax e-mail:... NIP: REGON:., województwo:...
Załącznik nr 1 do SIWZ... (Pieczęć Wykonawcy) OFERTA CENOWA Nazwa i adres Wykonawcy.... Tel....Fax e-mail:... NIP: REGON:., województwo:....... Oferta w postępowaniu przetargowym na: ŚWIADCZENIE USŁUG
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoDiagnozowanie i leczenie nieżytu nosa (rhinitis): Praktyczne wskazówki
DONIESIENIE PRASOWE Diagnozowanie i leczenie nieżytu nosa (rhinitis): Praktyczne wskazówki Płynotok nosowy (rhinorhea), zatkany nos, swędzenie i częste kichanie należą do typowych objawów nieżytu nosa.
Bardziej szczegółowoZałączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. Załącznik nr 1
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. Załącznik nr 1 2. Program profilaktyki raka szyjki macicy Program profilaktyki raka szyjki macicy - etap podstawowy - pobranie materiału
Bardziej szczegółowoCzy i po co lekarzom wiedza z zakresu diagnostyki psychologicznej? Znaczenie wiedzy z zakresu diagnostyki psychologicznej w kształceniu lekarzy
Czy i po co lekarzom wiedza z zakresu diagnostyki psychologicznej? Znaczenie wiedzy z zakresu diagnostyki psychologicznej w kształceniu lekarzy mgr Joanna Biegańska mgr Agnieszka Baran Zakład Psychologii
Bardziej szczegółowoPRO VOBIS Niepubliczna Poradnia
", ul. Rynek 19, Starogard Gdañski `www.provobis.com.pl Niepubliczna Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna INFORMATOR ", ul. Rynek 19, Starogard Gdañski `www.provobis.com.pl 1.HISTORIA PORADNI. Poradnia
Bardziej szczegółowoGrypa Objawy kliniczne choroby Przeziębieniem Objawy przeziębienia
Grypa jest ostrą, bardzo zaraźliwą chorobą układu oddechowego, wywołaną przez RNA wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Wyróżniamy wirusy A i B tworzące jeden rodzaj i wirus C rodzajowo odmienny. Grypa występuje
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych
Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoEpidemiologia, immunologia i leczenie alergicznego nieżytu nosa
Epidemiologia, immunologia i leczenie alergicznego nieżytu nosa Epidemiology, immunology and treatment of allergic rhinitis dr n. med. Robert Kuthan Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie Oddano
Bardziej szczegółowoPowiązania patogenetyczne i kliniczne pomiędzy. astmą oskrzelową niealergiczną, a niealergicznymi schorzeniami górnych dróg oddechowych
Powiązania patogenetyczne i kliniczne pomiędzy astmą oskrzelową niealergiczną, a niealergicznymi schorzeniami górnych dróg oddechowych Prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek Kierownik Katedry i Kliniki
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 13. Od Autora... 15. Rozdzia³ 1
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 13 Od Autora........................................... 15 Rozdzia³ 1 ROLA I ZNACZENIE FARMAKOEKONOMIKI
Bardziej szczegółowoPraktyczne wytyczne postępowania w alergicznym nieżycie nosa
nowości w praktyce 9 dr n. med. Adam J. Sybilski Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych z Centrum Alergologii
Bardziej szczegółowoi uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.
Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania
Bardziej szczegółowotróżka Źródło: www.fotolia.pl
Ogród na tarasie Wiele bylin przeżywa właśnie pełnię swego rozkwitu, ale nie jest jeszcze za późno, aby dosadzić nowe efektowne rośliny i wzbogacić swój taras niezwykłymi aranżacjami. tróżka Źródło: www.fotolia.pl
Bardziej szczegółowo11. Liebhard J., Małolepszy J., Wojtyniak B. i wsp. Prevalence and risk factors for asthma in Poland: Results from the PMSEAD Study.
1. Wstęp Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach epidemiologicznych stwierdzono znaczący wzrost częstości występowania alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej
Bardziej szczegółowoStosowanie schematów terapeutycznych a jakość życia i stopień kontroli objawów astmy oskrzelowej współwystępującej z alergicznym nieżytem nosa
Tekst: dr n. med. Mikołaj Dąbrowski, Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Bardziej szczegółowoIm szybciej poprawimy drożność nosa tym większa szansa na pełne wyleczenie i brak ryzyka związanego z wystąpieniem powikłań omówionych powyżej.
Przegroda nosa to część nosa wewnętrznego zbudowana z części chrzęstnej i kostnej. Jej skrzywienie powstaje na granicy styku części chrzęstnych i kostnych najczęściej jako wada wrodzona. Jeżeli skrzywienie
Bardziej szczegółowoCharakterystyczną cechą zarówno alergicznych. Bezpieczeństwo donosowych glikokortykosteroidów. Safety of intranasal corticosteroids PRACA POGLĄDOWA
Bezpieczeństwo donosowych glikokortykosteroidów Safety of intranasal corticosteroids dr n. med. Piotr Rapiejko, prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej
Bardziej szczegółowoProjektowanie bazy danych
Projektowanie bazy danych Pierwszą fazą tworzenia projektu bazy danych jest postawienie definicji celu, założeo wstępnych i określenie podstawowych funkcji aplikacji. Każda baza danych jest projektowana
Bardziej szczegółowoMożemy zapewnić pomoc z przeczytaniem lub zrozumieniem tych informacji. Numer dla telefonów tekstowych. boroughofpoole.
Informacje na temat dodatku na podatek lokalny (Council Tax Support), które mogą mieć znaczenie dla PAŃSTWA Możemy zapewnić pomoc z przeczytaniem lub zrozumieniem tych informacji 01202 265212 Numer dla
Bardziej szczegółowoINFORMACJA DLA PACJENTA oraz ŒWIADOMA ZGODA NA BADANIE Gastroskopia
ISO 9001-2008 ul. Storczykowa 8/10, 87-100 Toruñ REJESTRACJA TELEFONICZNA: 56 659 48 00, 56 659 48 01 TELEFON DO PRACOWNI ENDOSKOPOWEJ: 56 659 48 32 REJESTRACJA e-mail: rejestracja.matopat@tzmo.com.pl
Bardziej szczegółowoprobiotyk o unikalnym składzie
~s~qoy[jg probiotyk o unikalnym składzie ecovag, kapsułki dopochwowe, twarde. Skład jednej kapsułki Lactobacillus gasseri DSM 14869 nie mniej niż 10 8 CFU Lactobacillus rhamnosus DSM 14870 nie mniej niż
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka kontraktów terminowych
Jesteś tu: Bossa.pl Kurs giełdowy - Część 10 Ogólna charakterystyka kontraktów terminowych Kontrakt terminowy jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do nabycia a druga do
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU. Lek. med. Ali Akbar Hedayati
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU Lek. med. Ali Akbar Hedayati starszy asystent Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Zielonej Górze Analiza wyników operacyjnego
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoTechnika podawania leków donosowo w leczeniu nieżytu nosa
1 z 10 2013-06-24 00:25 Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy Technika podawania leków donosowo w leczeniu nieżytu nosa ABC zabiegów diagnostycznych i leczniczych w pediatrii Odcinek 28: Technika podawania
Bardziej szczegółowoWyniki przeszczepiania komórek hematopoetycznych od dawcy niespokrewnionego
Wyniki przeszczepiania komórek hematopoetycznych od dawcy niespokrewnionego W ramach realizacji projektu badawczego w³asnego finansowanego przez Ministerstwo Nauki igrano Szkolnictwa Wy szego (grant nr
Bardziej szczegółowoRupatadyna ocena skuteczności w typowej praktyce ambulatoryjnej
Rupatadyna ocena skuteczności w typowej praktyce ambulatoryjnej Dr n.med. Dorota Brzostek Takeda Polska Sp z o.o. Al. Jerozolimskie 146 A 02-305 Warszawa T E R A P I A P R A C A O R Y G I N A L N A Rupatadine
Bardziej szczegółowoSTATUT. SAMODZIELNEGO PUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI ZDROWOTNEJ GMINNEGO OŚRODKA ZDROWIA W MARKUSZOWIE Rozdział I Postanowienia ogólne
STATUT SAMODZIELNEGO PUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI ZDROWOTNEJ GMINNEGO OŚRODKA ZDROWIA W MARKUSZOWIE Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Podstawowym celem powołania Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 3
I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowo