Rola edukatora w szkoleniu i doskonaleniu zawodowym kadry pracującej z osobami starszymi

Transkrypt

1 Rola edukatora w szkoleniu i doskonaleniu zawodowym kadry pracującej z osobami starszymi ElŜbieta Mirewska Akademia Pedagogiczna Katowice Konferencja nt. Jakość usług świadczonych na rzecz osób starszych w obliczu starzejącego się społeczeństwa Katowice Profesjonalizacja obszaru pomocy społecznej i pracy socjalnej wymusiła wprowadzenie do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego obok zawodu pracownika socjalnego nowe grupy zawodów oznaczone symbolem 346- Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej. 1

2 Klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego symbol 346- Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej. Są to: 346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej 346[03]- opiekunka środowiskowa 346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej Rozporządzenie MEN z dn [02]- asystent osoby niepełnosprawnej Zadania asystenta to : współtworzenie programów rehabilitacji i pomocy osobie niepełnosprawnej, doradztwo w zakresie: usług medycznych, rehabilitacyjnych, zawodowego przekwalifikowania, kontaktów społecznych, usług kulturalnych, rekreacji, integracji ze środowiskiem. diagnozowanie warunków Ŝycia i dąŝenie do usuwania wszelkiego typu barier ( psych; społ; architektonicznych; komunikacyjnych.) 2

3 346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej Zadania asystenta to : pobudzanie aktywności osoby niepełnosprawnej oraz jego rodziny w celu zaspokojenia potrzeb biopsychospołecznych planowanie, kontrolowanie, ocenianie indywidualnego programu, planu pomocy osobie niepełnosprawnej włączenie osoby niepełnosprawnej w programy instytucji i placówek świadczących usługi rehabilitacyjne współpraca z mediami na rzecz osób niepełnosprawnych [Min. Pracy i Polityki Społecznej] 346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej Zadania asystenta to : wspieranie klienta w podnoszeniu jakości Ŝycia, stymulowanie do zachowań prozdrowotnych, a w szczególnie sprawności fizycznej, pomoc klientowi w administrowaniu zasobami materialnymi i finansowymi, kreowanie warunków Ŝycia klienta, aby mógł on jak najdłuŝej pozostać w swoim środowisku lokalnym 3

4 346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej Zadania asystenta to kształtowanie takich postaw i zachowań, aby klient mógł decydować o sobie i swoim Ŝyciu, a takŝe o swojej aktywności zawodowej dającej poczucie stabilizacji i niezaleŝności.[ Mirewska 2004 s.62-63] 346[02]- asystent osoby niepełnosprawnej Obszary zatrudnienia to : ośrodki wsparcia typu środowiskowe domy samopomocy, warsztaty terapii zajęciowej, zatrudnienie wspierane, firmy socjalne, spółdzielnie socjalne, zakłady aktywności zawodowej, zakłady pracy chronionej, ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarzadowe realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej, prywatne agencje usług opiekuńczych. 4

5 346[03]- opiekunka środowiskowa zadania: wsparcie w sytuacjach interwencji urzędniczej, niezaradności Ŝyciowej, niewydolności wychowawczej, przewlekłej choroby, pomoc w rozwiązywaniu konfliktów i negocjowaniu warunków Ŝycia klienta instruktaŝ osoby niepełnosprawnej w obsłudze sprzętu technicznego ułatwiającego poruszanie się w środowisku domowym lub wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych sprzętem medycznym 346[03]- opiekunka środowiskowa zadania: zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego i przyczynianie się do integracji podopiecznego z najbliŝszym środowiskiem dbanie o podtrzymywanie więzi rodzinnych i towarzyskich robienie zakupów, sporządzanie i podawanie posiłków, utrzymywanie w czystości mieszkania klienta 5

6 346[03]- opiekunka środowiskowa zadania: dobieranie ćwiczeń rekreacyjnych odpowiednio do wieku i moŝliwości podopiecznego inspirowanie do samodzielności i odpowiedzialności klienta za własne Ŝycie. pielęgnowanie i dbanie o zdrowie podopiecznego, udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagroŝenia Ŝycia i zdrowia 346[03]- opiekunka środowiskowa Obszary zatrudnienia to : ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe realizujące statutowe zadania w zakresie usług opiekuńczych np. PCK PKPS, prywatne agencje usług socjalnych/opiekuńczych 6

7 346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej zadania oszacowanie problemów i potrzeb klienta towarzyszenie i wspomaganie mieszkańca w jego codziennych czynnościach z zakresu samoobsługi i higieny osobistej, wspieranie w ćwiczeniach rehabilitacyjnych lub aktywizujących zleconych przez zespól terapeutyczno-opiekuńczy, pełnienie roli pracownika pierwszego kontaktu tzn. sprawowanie bezpośredniej opieki nad wyznaczoną grupą mieszkańców i realizowanie z nimi zadań wynikających z indywidualnego planu opieki nad mieszkańcem. 346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej zadania udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagroŝenia zdrowia i Ŝycia pielęgnowanie oraz dbanie o zdrowie mieszkańca doradzanie w sytuacjach trudnych, kryzysowych, finansowych, i majątkowych itp. dbanie o utrzymywanie przez mieszkańca kontaktów rodzinnych i towarzyskich podejmowanie działań w celu doskonalenia i rozwijania świadczonych usług. 7

8 346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej zadania mobilizowanie podopiecznego do aktywnego uczestnictwa w Ŝyciu społeczności domu i aktywnego, konstruktywnego spędzania czasu wolnego podtrzymywanie jego samodzielności Ŝyciowej. [Mirewska, 2004 s.62-63] kształtowanie pozytywnych relacji w środowisku Ŝycia mieszkańca aktywne uczestnictwo w pracach zespołu terapeutyczno opiekuńczego w skład którego obok opiekuna wchodzą lekarz, przełoŝona pielęgniarek rehabilitant, pracownik socjalny, terapeuta zajęciowy i inni pracownicy powołani do zespołu decyzją dyrekcji domu. 346[04]-opiekun w domu pomocy społecznej obszary zatrudnienia Są to domy pomocy społecznej dla osób : w wieku podeszłym przewlekle somatyczne chorych przewlekle psychicznie chorych osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych intelektualnie osób niepełnosprawnych fizycznie prowadzone przez róŝne podmioty realizujące zadania pomocy społecznej. 8

9 Kształcenie ustawiczne dorosłych To okres pracy zawodowej i nierozerwalnie związany z nim ciągłe dokształcanie i doskonalenie; w szerszym ujęciu jest to istotny fragment procesu kształcenia - szkolenia polegający na zdobywaniu nowych kwalifikacji ułatwiających zmianę zawodu; jest to równieŝ okres adaptacji zawodowej, identyfikacji z zawodem, a wreszcie osiągnięcie mistrzostwa w zawodzie ( Wiatrowski, 2005, 34-35). Kształcenie ustawiczne dorosłych Jest elementem szerszej strategii edukacyjnej - uczenia przez całe Ŝycie wg Wikipedii kształcenie ustawiczne to: proces stałego odnawiania, doskonalenia i rozwijania kwalifikacji ogólnych i zawodowych jednostki, trwającym w ciągu całego jej Ŝycia. 9

10 Kształcenie ustawiczne dorosłych MoŜe się odbywać poprzez uczestnictwo w: szkoleniach, kursach zawodowych, hobbistycznych studiach podyplomowych wyjazdach studyjnych,konferencjach, seminariach oglądanie lub słuchanie audycji edukacyjnych czytanie czasopism edukacyjnych nauka za pomocą internetu, (na odległość) Kształcenie ustawiczne dorosłych Dot. jednostki, która z własnej inicjatywy podnosi swoje kwalifikacje i często na swój własny koszt lub kształcenie jest projektowane i organizowane przez pracodawcę. 10

11 Kształcenie ustawiczne dorosłych Zgodnie z def. Wszechnicy UJ na rynku usług kształcenia ustawicznego moŝna wyodrębnić następujące role zawodowe : trener coach asesor kompetencji konsultant menedŝer projektów szkoleniowych projektant procesów rozwojowych mentor kształcenia ustawicznego Szkolenie/doskonalenie zawodowe Szkolenie pracowników to : zbiór celowych i systematycznych działań, nastawionych na poszerzenie oraz pogłębienie określonych elementów kapitału ludzkiego, a takŝe na wyposaŝenie go w nowe elementy przydatne obecnie lub w przyszłości pracownikom danej organizacji.[h.król, 2007, s.692] Szkolenie wg T. Nowackiego - w pedagogice ozn.uczenie prostych umiejętności i nawyków, przydatnych w praktyce codziennej pracy i wymagających min. przygotowania teoretycznego, np. obsługa jakiegoś urządzenia. 11

12 Szkolenie/doskonalenie zawodowe Doskonalenie zawodowe wg T. Nowackiego to... podwyŝszanie kwalifikacji pracowniczych za pośrednictwem róŝnych form kształcenia Dokształcanie wg T. Nowackiego to:zdobywanie takiej wiedzy i umiejętności jakie są potrzebne do wykonywania pracy lub zawodu w nowych warunkach i w nowej postaci np. kurs językowy zawodowy Kompetencje zawodowe edukatora kadry zajmującej się usługami opiekuńczymi dla osób starszych Definicja kompetencji zawodowych wg H.Króla to predyspozycje w zakresie wiedzy, umiejętności, cech i postaw, zapewniające realizację zadań zawodowych na poziomie skutecznym i (lub) wyróŝniającym, stosownie do standardów określonych przez organizację danego stanowiska 12

13 Role zawodowe edukatora- MenedŜera / specjalisty ds. szkolenia i doskonalenia zawodowego strategicznego partnera agenta zmiany eksperta administracyjnego kreatora zaangaŝowania [D.Ulrich 1997,s.96] Role zawodowe edukatora strategiczny partner-oznacza to umiejętność tworzenia i wdraŝania polityki personalnej instytucji,w tym diagnozy i analizy potrzeb edukacyjnych, rekrutacji nowego personelu, szkolenia, doskonalenia, wpływania na wysokość wynagradzania. agent zmiany - to kompetencje odnoszące się do wyjaśniania innym znaczenia kultury organizacyjnej instytucji, wdraŝanie nowych elementów, zarządzanie zmianą. 13

14 Role zawodowe edukatora Kultura organizacyjna [ Armstrong, 2000,s.149] to:utrwalony wzorzec wartości, norm, przekonań, postaw i załoŝeń, które kształtują zachowania ludzi i sposoby realizacji zadań.wartości odnoszą się do tego, co uznawane jest za waŝne w zachowaniu ludzi i organizacji.normy to niepisane zasady zachowania. Kultura jest zasilana przez obrzędy i rytuały, grupowe wzorce i orientacje, które są akceptowane i przestrzegane przez pracowników. / np. moŝe to dot. sposobów ubierania, podejmowania decyzji, przyjmowania nowego pracownika, pomoc im, itp../ Role zawodowe edukatora ekspert administracyjny- zadania koncentrują się wokół projektowania i wdraŝania programów szkoleniowych, wpływanie poprzez szkolenie i doskonalenie zawodowe na podniesienie efektywności działań załogi, 14

15 Role zawodowe edukatora kreator zaangaŝowania - ozn.to wpływanie na poziom zaangaŝowania pracowników instytucji, wpływanie na wzrost kompetencji zawodowych, wspieranie kierowników liniowych w podejmowanych decyzjach. Domeny kompetencyjne [H.Król, 2007,s.503] Wiedza o przedsiębiorstwie Praktyczne rozwiązania Zarządzanie zmianą Zarządzanie kulturą organizacyjną Osobista wiarygodność 15

16 Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się usługami opiekuńczymi dla osób starszych Wiedza o przedsiębiorstwie / placówce pomocy społecznej jako całości znajomość, misji i wizji instytucji zatrudniającej znajomość innych funkcji zarządczych organizacji np.rodzaju świadczonych usług, strategicznych partnerów, marketingu społecznego, Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się usługami opiekuńczymi dla osób starszych Praktyczne rozwiązania to : znajomość nowoczesnych koncepcji, metod, technik edukacyjnych znajomość metod, technik, narzędzi diagnostycznych i ewaluacyjnych wykorzystywanych do analizy i oceny potrzeb edukacyjnych umiejętność ich adaptacji do potrzeb własnej instytucji 16

17 Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się usługami opiekuńczymi dla osób starszych Zarządzanie zmianą agent zmiany odpowiada za przygotowanie personelu do projektowanych zmian poprzez organizację dla nich systemu szkoleń szkolenia mają na celu wyposaŝenie załogi w wiedzę teoretyczną i praktyczne umiejętności pomagające w procesie akceptacji, zaangaŝowania i adaptacji do zmian. Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się usługami opiekuńczymi dla osób starszych Zarządzanie kulturą organizacyjną to wpływanie na stopień identyfikacji personelu z wartościami zatrudniających ich organizacji 17

18 Domeny kompetencyjne edukatora kadry zajmującej się usługami opiekuńczymi dla osób starszych Osobista wiarygodność Na tą domenę składają się w/w kompetencje czyli kierowanie się wartościami zatrudniającej instytucji, tworzenie wizerunku swojej firmy i właściwych relacji z klientami / kontrahentami wewnętrznymi i zewnętrznymi opartych o relacje zaufania, współpracy. Ranking kompetencji 1. Osobista wiarygodność -zapewniają one prestiŝ i respekt. 2. Zarządzanie zmianą - inicjowanie i wdraŝanie innowacji. 3. Zarządzanie kulturą organizacyjną. 4. Praktyczne rozwiązania - wprowadzenie nowych metod i technologii. 5. Wiedza o przedsiębiorstwie. Ta kolejność jest potwierdzona licznymi badaniami empirycznymi w przekroju róŝnych branŝ dot.zarządzania zasobami ludzkimi 18

19 Zadania edukatora 1.Opracowywanie procesu szkolenia i doskonalenia Proces szkoleniowy Diagnoza potrzeb szkoleniowych, czyli ustalenie potrzeb szkoleniowych poszczególnych pracowników, zespołów oraz firmy jako całości. Mogą one mieć swoje źródło w niedostatecznej motywacji pracowników, w przestarzałym wyposaŝeniu, w niewłaściwym nadzorze, w niesprawnym projektowaniu czynności, czy w niedostatku umiejętności i wiedzy pracowników. [ Griffin 2007, s.457] 19

20 Proces szkoleniowy - diagnoza Źródła informacji o potrzebach odnaleźć moŝna w: strategiach i planach rozwojowych firmy, w strukturze organizacyjnej firmy, opisach stanowisk pracy, w wynikach okresowych ocen pracowniczych, w dokumentacji pracowniczej, w zgłaszanych opiniach, skargach, w obserwowanych zachowaniach pracowników, w zmianach w przepisach prawnych, w wprowadzeniu nowych technologii, w problemach wewnętrznych instytucji i w skali tych problemów, w oczekiwaniach otoczenia Proces szkolenia - diagnoza diagnoza - analiza potrzeb dająca informacje o hierarchii waŝności potrzeb, wzajemną zaleŝność miedzy nimi, realność ich zaspokojenia dziedzinach szkolenia i sprecyzowanych zagadnieniach do programu szkoleniowego budŝecie kadrze szkolenia, czyli kto i czego powinien się nauczyć, warunkach organizacji i metod przeprowadzenia szkolenia wymogach rynku pracy : konieczności podnoszenia kwalifikacji, przekwalifikowania, uzyskania uprawnień, przyuczenia do danego stanowiska 20

21 Opracowanie planu szkolenia Plany zawierają one konkretne, mierzalne cele np. jakich efektów spodziewamy się po odbytym szkoleniu, czego się dowie uczestnik, co będzie potrafił zrobić, wykonać, jakie nabędzie kwalifikacje, uprawnienia. Programy muszą zawierać treści szkolenia, które warunkują metody pracy z uczestnikami szkolenia, czas trwania, miejsce szkolenia i projektowany zespół trenerów/ instruktorów. Szkolenie moŝe być prowadzone przez dział szkoleniowy trenera danej firmy przez firmę szkoleniowokonsultacyjną, ekspertów zewnętrznych Realizacja planu szkoleniowego - czyli wdroŝenie zaplanowanych wcześniej działań. Na tym etapie mogą pojawić się pewne odstępstwa od zaplanowanych pierwotnie czynność ale nie mogą zmieniać podstawowych elementów planu i wypaczać głównych załoŝeń i celu. Jeśli pojawi się takie niebezpieczeństwo to wymusi ono formułowanie całkowicie nowego planu. Doświadczony organizator szkoleń potrafi skutecznie dobrać rozwiązania zastępcze, które mimo trudności pozwalają realizować wcześniej załoŝone cele. 21

22 Ocena przebiegu i rezultatów szkolenia Zakłada on pomiar wyników szkolenia z oczekiwaniami firmy, porównanie stanu przed wprowadzeniem zmiany/ np. badanie poziom wiedzy, prezentowanej postawy, przekonań, stopnia opanowania sprawności/ i stanu po zakończonym szkoleniu. Mierzalnymi wskaźnikami będą : stopień przygotowania pracowników do nowych obszarów wiedzy i umiejętności, zdobycie przez nich nowych uprawnień lub uprawnień specjalistycznych, aktualizacja wiedzy, zmiana postaw, rozwój osobowości, tworzenia nowej kultury Ocena przebiegu i rezultatów szkolenia Rezultaty oceny szkolenia stanowią podstawę do budowania kolejnego cyklu szkoleń i muszą przekładać się na efekty i wyniki pracy uczestników na realne wyniki finansowe firmy, na poprawę poziomu wydajności, na poprawę procesów organizacji pracy, satysfakcję klientów i zadowolenie pracowników. 22

23 Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora koordynowanie działań w zakresie współpracy z zewnętrznymi firmami szkoleniowymi lub trenerami zewnętrznymi koordynowanie prac w zakresie szkoleń wewnętrznych opartych o działania edukacje wykwalifikowanych trenerów z własnej macierzystej organizacji lub usługi szkoleniowe Coach trenerów, mentorów, instruktorów koordynowanie działań związanych z procesem adaptacji nowych pracowników do pracy Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora koordynowanie działań związanych z praktyczna nauką uczniów, studentów odbywających praktyki i staŝe oraz świadczenie opieki nad nimi, koordynowanie działań i opieka na wolontariuszami rozmieszczenie pracowników w róŝnych kierunkach struktury organizacyjnej / alokacja pracowników/ 23

24 Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora podejmowanie działań związanych z planowaniem ścieŝek kariery pracowników podejmowanie działań związanych z rekrutacją pracowników do pracy pozyskiwanie funduszy z róŝnych źródeł w tym z funduszy unijnych współpraca ze środowiskiem lokalnym, mediami, firmami edukacyjnymi. Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora wpływanie na podnoszenie wartości kapitału ludzkiego poprzez zarządzenie bazą danych o doświadczeniu zawodowym, wiedzy, kwalifikacjach pracowników firmy, transfer wiedzy uczestnictwo w procesach restrukturyzacji instytucji, w tym monitorowanie zwolnień pracowniczych 24

25 Inne zadania Organizatora szkolenia / edukatora podejmowanie działań w zakresie ochrony i promocji zdrowia w aspekcie, respektowania wymogów zdrowotnych jakie mają być spełniane na poszczególnych stanowiskach pracy, pilnowanie waŝności badań okresowych, pomoc i wsparcie psychologiczne dla pracowników w sytuacjach kryzysowych Jakie kompetencje powinien mieć Edukator? 25