SCENARIUSZ ZAJĘĆ z biologii w gimnazjum

Transkrypt

1 Aleksandra Lament SCENARIUSZ ZAJĘĆ z biologii w gimnazjum WSTĘP Przedstawiony scenariusz zajęć dotyczy prawidłowego gospodarowania energią. Ma on na celu uświadomienie uczniom wpływu racjonalnego uŝytkowania energii na stan środowiska przyrodniczego oraz na klimat. Zawiera treści zgodne z podstawą programową, dotyczące globalnych i lokalnych problemów środowiska. Uczeń analizuje przyczyny globalnego ocieplania klimatu oraz ustala działania ograniczające zuŝycie energii elektrycznej. Zjawisko efektu cieplarnianego powinno być znane z zajęć wcześniejszych. Scenariusz dotyczy dwóch jednostek lekcyjnych, moŝliwe jest teŝ korzystanie z wybranych zagadnień w ramach jednej godziny. Ponadto zawarte w scenariuszu propozycje moŝna wykorzystać do opracowania projektu opartego na samodzielnej pracy uczniów pod kontrolą nauczyciela i we współpracy z rodzicami. MoŜliwe jest równieŝ zorganizowanie zajęć dotyczących poszanowania środowiska w ramach obchodów Dni Ziemi, zielonych szkół, czy warsztatów szkoleniowych z udziałem rodziców. Temat jednostki metodycznej: Człowiek i środowisko Temat jednostki lekcyjnej: BĄDŹ MĄDRY PRAWIDŁOWO GOSPODARUJ ENERGIĄ. Czas trwania: 2 godziny lekcyjne Treści nauczania: Racjonalne i bezpieczne uŝytkowanie energii. Cel ogólny: -Podnoszenie świadomości racjonalnego i bezpiecznego uŝytkowania energii elektrycznej. -Tworzenie trwałych nawyków i zachowań związanych z właściwym korzystaniem z energii i urządzeń elektrycznych. -Pobudzanie do świadomych działań na rzecz ochrony środowiska i zdrowia poprzez prawidłowe uŝytkowanie i gospodarowanie energią. Cele operacyjne. Uczeń: -umie podejmować działania na rzecz bezpiecznego uŝytkowania energii i ochrony zdrowia. -wie, jak racjonalnie gospodarować energią, czyli planować i podejmować działania na rzecz zmniejszania jej zuŝycia. -potrafi ograniczać zuŝycie energii. -potrafi dokonywać prawidłowych zakupów elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego ze zwróceniem uwagi na oszczędności związane z jego uŝytkowaniem. ZałoŜone efekty w zakresie: Wiadomości. Uczeń powinien poznać: -przyczyny zjawiska ocieplenia globalnego, -przykłady zastosowania energii w gospodarstwie domowym, -zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych, -przykłady racjonalnego uŝytkowania energii elektrycznej, -związek między właściwym wyborem kupowanego urządzenia a moŝliwością oszczędzania pieniędzy, -powiązanie pomiędzy oszczędzaniem energii w domu a oszczędzaniem pieniędzy, -treść etykiet energetycznych produktów. Umiejętności. Uczeń powinien: -dostrzegać zagroŝenia środowiskowe, które są wynikiem wytwarzania energii, 1

2 -wskazywać produkty energooszczędne oraz zapewniające bezpieczne uŝytkowanie energii, -obliczyć zysk wynikający z zastąpienia Ŝarówek tradycyjnych energooszczędnymi, -dostrzegać i wdraŝać zachowania zapewniające oszczędne gospodarowanie energią, -dostrzegać niewłaściwe zachowania, zagraŝające naszemu zdrowiu i Ŝyciu, -dokonywać analizy skutkowo-przyczynowej zachowań człowieka, w tym własnych decyzji i zachowań, -analizować badania, interpretować ich wyniki oraz wyciągać z nich wnioski, -czytać i analizować rysunki, tabele, wykresy, -odczytywać etykiety energetyczne produktów, ze szczególnym uwzględnieniem efektywności energetycznej urządzeń, -obliczać koszty eksploatacji urządzeń AGD /wartość zwrotu i raty zwrotu zainwestowanego kapitału w kupno urządzeń/, -uzasadniać wybór urządzeń AGD ze zwróceniem uwagi na ich energooszczędność, -samodzielnie i twórczo rozwiązywać problemy, -współdziałać w zespole i w grupie. Postawy. Uczeń powinien: -budować poczucie odpowiedzialności za działania podejmowane na rzecz racjonalnego i bezpiecznego gospodarowania energią, -rozumieć potrzebę oszczędnego i bezpiecznego uŝytkowania energii, -dostrzegać wpływ człowieka na stan środowiska przyrodniczego i klimat. Metody: pogadanka, praca badawcza, pokaz dyskusja, drama Forma pracy: zbiorowa, grupowa, indywidualna Pomoce naukowe: rzutnik, laptop, kalkulatory Środki dydaktyczne: karty pracy, karty z historyjkami rysunkowymi, rozsypanki wyrazowe, tabela z odpowiednikami Ŝarówek tradycyjnych i energooszczędnych oraz pomiarami zuŝycia energii w gospodarstwach domowych, wykres zuŝycia energii w gospodarstwach domowych, gaśnica / np. pianowa, śniegowa, proszkowa/, tabliczka ze znakiem informującym o niebezpieczeństwie poraŝenia prądem elektrycznym, prospekty sprzętu gospodarstwa domowego, etykiety energetyczne. Materiał: magnesy, arkusze szarego papieru, kartki papieru, pisaki, klej, po dwa słoiki o średnicy ok. 6 cm i ok. 10 cm, taśma lub gąbka do uszczelniania okien, styropian, koc, Ŝarówki tradycyjne /120W, 100W, 60W i 40W/ oraz energooszczędne /23W, 20W, 18W i 11W/,materiały energooszczędne oraz akcesoria i urządzenia elektryczne nowe i uszkodzone /np. silikon, wata, Ŝelazka, przewody, czajnik elektryczny, gniazdka, wyłączniki, przedłuŝacze, termoregulator na kaloryfery i inne/, pudełka makiety sprzętu gospodarstwa domowego /np. lodówki, pralki, klimatyzatory, bojlery, zamraŝarki itp./. AranŜacja sali: Stoliki przygotowane do pracy grupowej. Na nich karty pracy oraz materiały niezbędne do realizacji zadań. Na stole nauczyciela magnesy, arkusze szarego papieru, pisaki, rozsypanka oraz wcześniej wykonane doświadczenie, dotyczące badania wpływu materiałów izolacyjnych na oszczędność energii. Przygotowane jest równieŝ miejsce do projekcji -rzutnik oraz ekran. Jedna część sali zostaje zamieniona w składzik z materiałami elektrycznymi i energooszczędnymi. Zgromadzone są tu materiały gaśnicze stosowane przy poŝarach instalacji elektrycznej, akcesoria i urządzenia elektryczne, materiały uszczelniające okna i drzwi mieszkań oraz makiety sprzętu gospodarstwa domowego z etykietami energetycznymi. Obok nowych sprzętów są równieŝ uszkodzone, uŝytkowanie których moŝe być niebezpieczne. 2

3 PRZEBIEG ZAJĘĆ: Faza wstępna: Uczniowie zostają zapoznani z przebiegiem i formą zajęć. Będą pracowali w 4-5 osobowych grupach. Część wykonywanych zadań będzie taka sama dla wszystkich, pozostałe będą zróŝnicowane. Nauczyciel przypomina o odpowiednim zachowaniu oraz prawidłowym podejściu do realizacji powierzonych prac. Faza realizacyjna: Tę część zajęć, nauczyciel rozpoczyna stwierdzeniem, Ŝe jednym z największych zagroŝeń współczesnych czasów są zmiany klimatyczne, będące skutkiem ciągłego wzrostu efektu cieplarnianego. Na tablicy umieszczona zostaje rozsypanka wyrazowa dotycząca powyŝszego zjawiska. Uczniowie porządkują ją, przedstawiając związek przyczynowo skutkowy między działalnością człowieka a jego wpływem na stan środowiska przyrodniczego. Utrwalają posiadane wiadomości, analizują i omawiają zachodzący ciąg procesów. NaleŜy podkreślić, Ŝe główną przyczyną ocieplenia globalnego są gazy szklarniowe, powstałe na skutek spalania paliw kopalnianych, które są głównym źródłem energii wykorzystywanej w Ŝyciu codziennym człowieka. Nauczyciel stwierdza, Ŝe energia elektryczna jest w dzisiejszych czasach niezbędnym nośnikiem, zapewniającym Ŝycie wygodne i nowoczesne. Uczniowie odnoszą się do tej wypowiedzi, tłumaczą jej sens. Podają przykłady korzystania z prądu. Potwierdzają słuszność przedstawionej tezy. W tym momencie zostaje zapisany temat lekcji. Uczniowie zastanawiają się, z czym kojarzy się im hasło podane w temacie. Powinni stwierdzić, Ŝe dotyczy ono bezpiecznego i oszczędnego uŝytkowania energii elektrycznej. Nauczyciel wyjaśnia, Ŝe w trakcie zajęć będą ustalane zasady takiego postępowania. Grupy otrzymują karty z historyjkami rysunkowymi. Następuje ich prezentacja na ekranie i wspólne ustalenie zasad bezpiecznego uŝytkowania energii i jej odbiorników. Przypomniane są teŝ podstawowe zasady gaszenia poŝaru instalacji elektrycznej. W dalszej części zajęć będą ustalane zasady racjonalnego postępowania z energią, których stosowanie miałoby wpływ na ograniczanie ocieplania klimatu. Pracując w grupach, uczniowie spisują propozycje działań na arkuszach papieru. Zostaną one umieszczone na tablicy. Nauczyciel zwraca uwagę na te pozycje, które dotyczą indywidualnych działań moŝliwych do przeprowadzenia w środowisku domowym i szkolnym ucznia. Ponadto zauwaŝa, Ŝe niektóre z propozycji wymagają nakładów finansowych, inne kształtowania odpowiednich zachowań i nawyków. Te ostatnie zostają podkreślone. Grupy przystępują do realizacji zadania w karcie pracy I. Dokonują analizy wykresów opracowanych na podstawie dwukrotnych pomiarów zuŝytej energii w gospodarstwach domowych wybranych rodzin /wykresy mogą być opracowane wcześniej na lekcji informatyki/. Pomiary zostały przeprowadzone w odstępie dwóch miesięcy. Uczniowie ustalają, który pomiar jest korzystniejszy oraz jakie poczyniono przez rodziny oszczędności. Zastanawiają się, które przedsięwzięcia ograniczające zuŝycie energii mogły zostać podjęte przez rodziny. Nauczyciel zwraca uwagę, Ŝe prostym, a zarazem skutecznym sposobem na oszczędzanie energii w gospodarstwach domowych jest stosowanie odpowiedniej izolacji cieplnej. Prezentuje przygotowane wcześniej doświadczenie. W jego wykonanie mogą włączyć się chętni uczniowie. KaŜda grupa otrzymuje kartę z informacjami o przebiegu doświadczenia /karta pracy nr II/. Dotyczy ono badania wpływu materiałów ocieplających na zapobieganie stratom energii. Następuje odczytanie oraz zapisanie wyniku doświadczenia oraz wspólnie ustalenie wniosku. Uczniowie powinni zwrócić uwagę na oszczędności energii, które moŝna uzyskać, stosując materiały izolacyjne i 3

4 uszczelniające okna i drzwi mieszkań. Następuje demonstracja i omówienie znanych, łatwo dostępnych i moŝliwych do zastosowania materiałów warunkach domowych i szkolnych. Stwierdza się, Ŝe innym sposobem oszczędzania energii jest korzystanie z energooszczędnego oświetlenia oraz energooszczędnego sprzętu gospodarstwa domowego. Grupy otrzymują Ŝarówki tradycyjne z opakowaniami /np. 100 W, 80 W, 60W, 40 W/ oraz odpowiadające ich mocom, opakowane Ŝarówki energooszczędne. Przystępują do realizacji zadania w karcie pracy III. Badają, które Ŝarówki są racjonalniejsze w gospodarstwie. Analizują dane dotyczące poszczególnych odpowiedników Ŝarówek, maksymalny czas ich pracy, ceny oraz wartości 1 KWh. Na podstawie podanych danych, uczniowie uzupełniają dołączoną tabelę. Obliczają koszt energii, łączny koszt eksploatacji obu Ŝarówek oraz ewentualny zysk. Przygotowywane są scenki reklamujące Ŝarówki energooszczędne. Grupy uwzględniają róŝnych odbiorców osoby niezdecydowane, nastawione na oszczędzanie, nie poinformowane o walorach Ŝarówek. W podsumowaniu następuje omówienie uzyskanych wyników i podkreślenie opłacalności wynikającej z zastępowania Ŝarówek tradycyjnych energooszczędnymi oraz przedstawianie scenek reklamujących Ŝarówki. Uczniowie powinni zauwaŝyć powiązanie między oszczędzaniem energii w domach, a oszczędnością pieniędzy. Nauczyciel podkreśla wagę właściwego doboru urządzeń gospodarstwa domowego oraz sprzętu RTV. Uczniowie zastanawiają się czym naleŝy kierować się przy dokonywaniu zakupów. Powinni dostrzec, Ŝe nie naleŝy sugerować się tylko pierwotną ceną, marką, czy wyglądem, ale równieŝ kosztami uŝytkowania sprzętu, czyli klasą wydajności energetycznej. Informuje nas o niej tzw. etykieta energetyczna. Następuje prezentacja etykiety na ekranie i jej omówienie. Grupy przystępują do realizacji zadań z karty pracy IV. Analizują zamieszczone etykiety, odczytują stopień efektywności energetycznej sprzętu /zadanie 1/,obliczają cały koszt urządzeń o róŝnym stopniu energooszczędności po 15 latach ich eksploatacji /zadanie 2/ oraz zwrot kosztów /zadanie 3/. Ponadto korzystając z prospektów ze sprzętem AGD i RTV, wyszukują urządzenia energooszczędne. Dane dotyczące wybranych sprzętów wpisują do tabeli. W podsumowaniu wykonanych zadań uczniowie powinni zauwaŝyć, ze kupując produkty elektryczne płaci się nie tylko jego pierwotną cenę, ale równieŝ ponosi się koszty ich uŝytkowania. Dlatego waŝne jest kupowanie urządzeń energooszczędnych, których zuŝycie energii nie przekracza w kosztach jego ceny pierwotnej. Faza podsumowująca: Następuje podsumowanie zdobytych wiadomości i umiejętności. W tym celu uczniowie realizują kartę pracy V. Grupy udają się do składziku z materiałami energooszczędnymi, słuŝącymi do gaszenia poŝaru instalacji elektrycznej oraz akcesoriami i urządzeniami elektrycznymi. Obok przedmiotów nowych znajdują się uszkodzone, uŝywanie których moŝe być niebezpieczne. Przydzielone zadania są zróŝnicowane. Uczniowie szukają tabliczkę informującą o niebezpieczeństwie poraŝenia prądem, materiały wykorzystywane do gaszenia poŝaru instalacji i sprzętów elektrycznych oraz produkty zapewniające bezpieczne uŝytkowanie energii i urządzeń elektrycznych, zmniejszenie zuŝycia energii, a takŝe tych, które mogą zagraŝać naszemu zdrowiu i Ŝyciu. Wybierają produkty energooszczędne i opłacalne w uŝytkowaniu. Uczniowie prezentują znalezione przedmioty i argumentują swój wybór. Omawiają wykorzystywanie tabliczki oraz materiałów słuŝących do gaszenia poŝaru. Na zakończenie zajęć na tablicy pojawia się rozsypanka wyrazowa, którą uczniowie porządkują, tworzą schemat przedstawiający wpływ oszczędzania energii na ograniczenie zanieczyszczenie środowiska oraz oszczędności finansowe. Odczytują schemat i omawiają go. 4

5 KARTA PRACY I Temat: Podsumowanie pomiarów zuŝycia energii w gospodarstwach domowych. Dokonano dwukrotnych pomiarów zuŝycia energii w gospodarstwach domowych wybranych rodzin. Przeprowadzono je w odstępie 2 miesięcy. Uzyskane dane zamieszczono w tabeli, a na ich podstawie opracowano wykresy. Czynności: -Uzupełnijcie dane dotyczące uzyskanych wyników. -Podajcie propozycje trzech przedsięwzięć, które mogły być podjęte przez rodziny w celu zmniejszenia zuŝycia energii w domach. Dane: Energia (średnie zuŝycie na gospodarstwo w tygodniu w kwh ) Rodziny I pomiar II pomiar Oszczędność 1. Darek S Adam M Dawid P Albert S średnio Darek S. Adam M. Dawid P Albert S. średnio I pomiar II pomiar oszczędność Wyniki: Z analizy przeprowadzonych pomiarów wynika, Ŝe korzystniejszy jest pomiar.. zuŝycie energii jest mniejsze. Największe oszczędności poczyniła rodzina... Rodziny zuŝyły średnio w pierwszym tygodniu pomiarów...kwh, a w drugim... kwh. ZuŜycie energii zmniejszyło się o... kwh. Propozycje działań podjętych przez rodziny:

6 Zadanie1 Wykonaj doświadczenie: KARTA PRACY II Temat: Badanie wpływu ocieplania mieszkań na oszczędzanie energii. Materiał: 2 słoiki o średnicy ok. 6 cm, 2 większe słoiki o średnicy ok. 10 cm, pokruszony styropian lub taśma, gąbka do uszczelniania okien, gorąca woda, Czynności: 1. Wstaw słoiki mniejsze do większych. 2. Wcześniej jeden ze słoików mniejszych dokładnie owiń taśmą lub gąbką, która wypełni przestrzeń pomiędzy ściankami słoików lub umieść pomiędzy słoikami styropian. 3. Do obydwu małych słoików wlej gorącą wodę /o temp. ok. 80 o C/. 4. Sprawdź za pomocą termometru jak zmieniła się temperatura po upływie minut. 5. Zaobserwowane zmiany zapisz w tabeli. Wynik: Słoiki: Temperatura początkowa / o C/ z taśmą /gąbką 80 bez taśmy/ gąbki 80 Temperatura końcowa / o C/ RóŜnica temperatury / o C/ Wniosek: Zadanie 2 Na stole zgromadzono przykładowe materiały ocieplające mieszkania. Nazwijcie je i określcie ich zastosowanie. materiał zastosowanie 6

7 KARTA PRACY III Temat: Które Ŝarówki są racjonalniejsze w gospodarstwie domowym? Materiał: Ŝarówki z opakowaniami - tradycyjne /100W i 40W/ i energooszczędne /23W i 11W/. Czynności: 1. Przeanalizujcie i porównajcie dane dotyczące: mocy Ŝarówek, maksymalnego czasu pracy, oraz ich ceny. 2. Uzupełnijcie tabelę, wykorzystując załączone dane. Obliczcie koszt zuŝytej energii i łączny koszt eksploatacji Ŝarówek. 3. Zastanówcie się, które Ŝarówki są racjonalniejsze w gospodarstwie. 4. Przygotujcie scenkę reklamującą Ŝarówki energooszczędne z uwzględnieniem osób niezdecydowanych /nastawionych na oszczędzanie/ nie poinformowanych o walorach Ŝarówek. Dane: Odpowiedniki: Ŝarówka Ŝarówka tradycyjna energooszczędną 120W 23W 100W 20W 60W 18W 40W 11W Maksymalny czas pracy /h/ Ŝarówka Ŝarówka tradycyjna energooszczędną Uwaga: czas pracy 1 Ŝarówki energooszczędnej odpowiada czasowi pracy 8 Ŝarówek tradycyjnych Jednostką zuŝycia energii jest 1 kwh /kilowatogodzina/ 1kWh = 1000Wh /watogodzin/ np. uŝytkowanie 100 W Ŝarówki w ciągu 10 godzin to 1 kwh /100W x 10h= 1000Wh= 1kWh/ Cena 1 kwh - ok. 0,42 zł. Cena Ŝarówek: energooszczędna firmy Osram /20W/ -ok. 20 zł. tradycyjna firmy Philips /100W/ - ok. 2 zł. Tabela: śarówka / firma Ilość Ŝarówek /szt./ Cena Ŝarówek /zł./ Koszt zakupu Ŝarówek /zł./ ZuŜycie energii w ciągu 8000h /kwh/ energooszczędna /20W/ tradycyjna /100W/ Zysk: Obliczenie zuŝycia energii: 100W x 8000h = Wh= 800kWh 20W x 8000h = Wh = 160 kwh Koszt energii /zł./ Łączny koszt eksploatacji /zł./ Wniosek: Bardziej racjonalne w gospodarstwie są Ŝarówki... 7

8 KARTA PRACY IV Temat: Kupujemy z myślą o środowisku i kosztach. Urządzając kuchnię i łazienkę powinniśmy kupować urządzenia AGD mało szkodliwe dla środowiska i dostosowane do naszych moŝliwości finansowych. Robiąc zakupy powinniśmy uwzględnić: efektywność energetyczną sprzętu, cały koszt urządzenia, czas zwrotu kosztów pierwotnych. Zadanie1 Temat: Efektywność energetyczna sprzętu Urządzenia AGD i RTV posiadają tzw. etykietę efektywności energetycznej, czyli znormalizowany zestaw informacji dotyczących cech produktu oraz jego energochłonności. Zawiera ona m.in.: -wskazanie klasy efektywności energetycznej w postaci litery spośród zakresy od A do G, gdzie A - urządzenie najbardziej efektywne -znormalizowane zuŝycie energii Na rysunku poniŝej zaprezentowano przykładową etykietę energetyczną dla pralki. Zaznaczcie i podpiszcie miejscach etykiety, które zawierają informację o klasie efektywności energetycznej urządzenia i znormalizowanym zuŝyciu energii. 8

9 Zadanie 2 Temat: Cały koszt urządzeń o róŝnym stopniu energooszczędności Kupując sprzęt gospodarstwa domowego płacisz nie tylko jego pierwotną cenę, ale równieŝ opłacasz koszty jego uŝytkowania przez cały okres korzystania z niego. Wykonajcie obliczenia dotyczące kosztów uŝytkowania lodówek o róŝnym stopniu energooszczędności: Lodówka nr 1 /pojemność 177l/ -klasa A -koszt lodówki 1150 zł. Lodówka nr 2 /pojemność 177l/ -klasa B -koszt lodówki 1000 zł. -roczne zuŝycie energii elektrycznej 273 zł. -roczne zuŝycie energii elektrycznej 323 zł. Jaki będzie całkowity koszt lodówek po 15 latach ich eksploatacji? Lodówka nr 1.. Lodówka nr 2.. Która lodówka w rzeczywistości kosztowała więcej? Ile pieniędzy moŝna zaoszczędzić przy zakupie wydajniejszej lodówki w ciągu 15 lat uŝytkowania? Zadanie 3 Temat: Czas zwrotu kosztów pierwotnych Kupując sprzęt energooszczędny, oczekujemy, Ŝe z czasem zapracuje on na siebie, czyli oszczędności za energię przekroczą koszt zakupu urządzenia. Obliczcie czas zwrotu kosztów i procentową ratę zwrotu lodówek i wybierz tę, której czas zwracania kosztów będzie krótszy. Skorzystajcie ze wzorów: Czas zwrotu kosztów= koszt lodówki : roczne oszczędności Rata zwrotu kapitału= (roczne oszczędności / koszt lodówki) x 100% 9

10 Lodówka nr 1 /pojemność 177l/ -klasa A -koszt lodówki 1150 zł. -roczna oszczędność 165 zł. Zwrot kosztów /obliczenia/: po.. latach Rata zwrotu kapitału, czyli zainwestowanych pieniędzy /obliczenia/: Lodówka nr 2 /pojemność 177l/ -klasa B -koszt lodówki 1000 zł. -roczna oszczędność 115 zł. Zwrot kosztów /obliczenia/: po.. latach Rata zwrotu kapitału, czyli zainwestowanych pieniędzy /obliczenia/: Którą lodówkę wybierzecie?.. Zadanie 4 Korzystając z prospektów ze sprzętem AGD i RTV, wyszukajcie cztery urządzenia energooszczędne. Dane dotyczące wybranych sprzętów wpiszcie do tabeli. Urządzenie Model Walory 10

11 KARTA PRACY V Temat: Wyszukiwanie materiałów energooszczędnych oraz akcesoriów i urządzeń elektrycznych. Materiał: materiały energooszczędne oraz akcesoria i urządzenia elektryczne nowe, a takŝe uszkodzone, których uŝywanie moŝe być niebezpieczne, makiety sprzętu gospodarstwa domowego. Czynności: Udajcie się do składziku z materiałami energooszczędnymi oraz akcesoriami i urządzeniami elektrycznymi. Grupa 1 Znajdźcie: 1.Produkty, których uŝywanie moŝe zagraŝać naszemu zdrowiu, a nawet Ŝyciu. 2. Produkty, które zapewnią bezpieczne uŝytkowanie energii i urządzeń elektrycznych. Skorzystajcie w tym celu z zamieszczonej poniŝej listy przedmiotów. Produkty: -gniazdko do łazienki, -gniazdko, do którego będzie podłączane Ŝelazko, -przedłuŝacz do urządzeń elektrycznych, -listwa do komputera. Grupa 2 Znajdźcie produkty, które zapewnią zmniejszenie zuŝycia energii w gospodarstwie domowym. Skorzystajcie w tym celu z zamieszczonej poniŝej listy przedmiotów. Produkty: -wyłącznik regulujący stopień jasności światła, -Ŝarówki energooszczędne, które zastąpią tradycyjne o mocy 40W, 60W i 100W, -urządzenie umoŝliwiające regulowanie temperatury kaloryferów. Grupa 3 -Znajdźcie trzy produkty, które słuŝą do uszczelniania drzwi i okien, a tym samym zabezpieczą mieszkanie przed niepotrzebną stratą energii. -Na podstawie zamieszczonych danych wybierzcie izolację cieplną, której koszty instalacji zwrócą się w krótszym czasie. Izolacja nr 1: Koszt instalacji -650 zł. Roczna oszczędność -360 zł. Izolacja nr 2: Koszt instalacji -710 zł. Roczna oszczędność -440 zł. Zwrot kosztów po: Izolacja nr Izolacja nr Którą izolację wybierzecie? 11

12 Grupa 4 -Znajdźcie pralkę i lodówkę, które umoŝliwiłyby wam stworzenie przyjaznego dla środowiska domu. -Wybierzcie bojler, którego roczna rata zwrotu kapitału /zainwestowanych pieniędzy/ jest większa: Bojler nr 1: Koszt instalacji -975 zł. Roczna oszczędność -60 zł. Bojler nr 2: Koszt instalacji zł. Roczna oszczędność -460 zł. Rata zwrotu kapitału: Bojler nr 1 -. Bojler nr 2 -. Który bojler wybierzecie? Grupa 5 -Wśród przedmiotów znajduje się tabliczka z symbolem informującym o niebezpieczeństwie poraŝenia prądem. Poszukajcie tej tabliczki. -Znajdźcie równieŝ materiały, które moŝna uŝyć do gaszenia poŝaru instalacji elektrycznej. -Czy palący się pod napięciem sprzęt elektryczny moŝemy gasić wodą? Uzasadnijcie swoją odpowiedź. 12

13 Karty do rozsypanki obrazkowej: Czy rozsądne jest uŝywanie tych urządzeń? Na czy polega niebezpieczeństwo przedstawionej sytuacji, jeŝeli w pobliŝu gniazdka bawią się dzieci? Czy przedstawiona sytuacja zagraŝa naszemu bezpieczeństwu? Czego nie naleŝy robić? Przykłady prawidłowej obsługi energii i urządzeń elektrycznych: -Nie naleŝy korzystać z urządzeń Przykłady elektrycznych prawidłowej z uszkodzoną izolacją. obsługi -Gniazdka energii elektryczne i urządzeń powinny być odpowiednio elektrycznych: zabezpieczone przed dziećmi. -Nie naleŝy włączać urządzeń elektrycznych, jeŝeli zostały zamoczone wodą. -Unikać włączania zbyt duŝej ilości urządzeń elektrycznych do jednego gniazdka. -Wszelkie awarie sprzętu elektrycznego powinien naprawiać fachowiec. -Podczas kąpieli nie naleŝy uŝywać Ŝadnych urządzeń elektrycznych. -Nie wolno stać na mokrej podłodze w pobliŝu pracujących urządzeń elektrycznych. -Nie naleŝy dotykać mokrymi dłońmi przewodów, gniazdek oraz urządzeń elektrycznych. -Nie wyłączać urządzeń elektrycznych poprzez wyciąganie przewodów z gniazdka. -Komputer podłączać do gniazdka za pośrednictwem listwy zasilającej. -Urządzenia zaopatrzone w przewody z wtyczkami do gniazdka z bolcem powinny być włączone tylko do takiego gniazdka. -Gniazdka w pomieszczeniach, w których występuje wilgoć, powinny być zabezpieczone pokrywką, a wyłączniki folią zabezpieczającą przed dostaniem się wody. 13

14 O czy powinniśmy pamiętać, przy włączaniu kilku urządzeń do jednego gniazdka? -W przypadku zapalenia się instalacji lub odbiornika elektrycznego, nie naleŝy gasić ognia wodą, poniewaŝ przewodzi ona prąd, przez co grozi nam poraŝenie prądem. - Chcąc wymienić Ŝarówkę lub dokonać napraw urządzenia elektrycznego naleŝy wcześniej odciąć przepływ prądu. - Chcąc pomóc osobie poraŝonej prądem odciąć w pierwszej kolejności dopływ prądu, najlepiej poprzez wyłączenie bezpieczników. -Nie naleŝy dotykać zwisających przewodów oraz wdrapywać się na słupy wysokiego napięcia. Czego nie naleŝy robić w czasie kąpieli, aby ta nie skończyła się dla nas tragicznie? O czym naleŝy pamiętać przy korzystaniu z komputera? Propozycje przedsięwzięć zmniejszających zuŝycie energii: -Wymieniamy Ŝarówki na energooszczędne. -Uszczelniamy drzwi i okna. -Utrzymujemy odpowiednią temperaturę w pokojach. -ObniŜamy temperaturę nocą oraz w czasie naszej nieobecności. -Zakładamy termostaty na kaloryferach. -Wietrzymy pomieszczenia w sposób jak najbardziej ekonomiczny. -Maksymalnie wykorzystujemy światło dzienne. -Wyłączamy światło po wyjściu z pomieszczenia. -Wyłączamy sprzęt TV z nocnego czuwania. 14

15 Na co powinniśmy zwrócić uwagę, korzystając z urządzeń pobierających duŝe ilości prądu? -Przy zakupie nowego sprzętu AGD sprawdzamy czy jest on energooszczędny. -Systematycznie odmraŝamy lodówkę. -Nie zostawiamy drzwi lodówki lub zamraŝalnika otwartych oraz nie wkładamy do nich ciepłego jedzenia. -Zapełniamy pralkę zanim ją włączymy, nastawiamy ją na niŝszą temperaturę. -Staramy się jak najrzadziej uŝywać czajników elektrycznych. -Gotując herbatę, nalewamy do czajnika tyle wody ile potrzebujemy. -Wyłączamy urządzenia elektryczne, nie uŝywane w danej chwili. -Zachęcamy rodziców do ocieplania domu.? O czy powinniśmy pamiętać, zakładając gniazdka w pomieszczeniach, w których występuje duŝo wilgoci? 15

16 Propozycje odpowiedzi do kart pracy: Karta pracy I Korzystniejszy jest pomiar II. Największe oszczędności poczyniła rodzina Adama M. Rodziny zuŝyły średnio w pierwszym tygodniu 96 kwh, a w drugim 88kWh. ZuŜycie zmniejszyło się o 8 kwh. Czego nie naleŝy robić, aby uniknąć poraŝenia prądem elektrycznym? Karta pracy II Wynik: Znacznie wolniej spada temp. w słoiku z izolacją. Wniosek: Materiały izolacyjne zabezpieczają przed utratą ciepła, co umoŝliwia zaoszczędzenie energii. Materiały ocieplające: Silikon, gąbka, taśma samoprzylepna uszczelnianie okien i drzwi. Koszt Ŝarówek Karta pracy III Koszt energii Koszt eksploat acji 20 zł. 67,2 zł. 87,2 zł. 16 zł. 336,0 zł. 352 zł. Zysk: ,2 = 264,8 zł. Wniosek: Bardziej racjonalne są Ŝarówki Czy przedstawiona sytuacja moŝe być dla nas niebezpieczna? Jakich rad udzieliłbyś właścicielowi miksera? 16

17 Karta pracy IV Zadanie 1 Etykieta efektywności energetycznej Zadanie 2 Cały koszt urządzeń o róŝnym stopniu energooszczędności: Lodówka nr 1-całkowity koszt lodówki po 15 latach ich eksploatacji wyniesie: (273 x 15) = 5245 zł. Lodówka nr 2 całkowity koszt lodówki po 15 latach ich eksploatacji wyniesie: (323 x 15) = 5845 zł. W rzeczywistości więcej będzie kosztowała lodówka nr 2. MoŜna zaoszczędzić: = 600 zł. 17

18 Zadanie 3 Czas zwrotu kosztów pierwotnych Lodówka nr 1 Zwrot kosztów: 1150 : 165 = 6,9 lat Rata zwrotu kapitału /zainwestowanych pieniędzy : (165 : 1150) x 100% = 14,3% Lodówka nr 2 Zwrot kosztów: 1000 : 115 = 8,6 lat Rata zwrotu kapitału /zainwestowanych pieniędzy : (115 : 1000) x 100% = 11,5% Bardziej korzystna w uŝytkowaniu jest lodówka nr 1. Karta pracy V Grupa 1 1. Uszkodzony przewód, suszarka bez wyłącznika, uszkodzony, przepuszczający wodę czajnik elektryczny itp. 2. Gniazdko z plastykową przykrywką, gniazdko z bolcem, przedłuŝacz bez uszkodzeń, listwa zasilająca, która zabezpiecza sprzęt prze skokami napięcia. Grupa 2 śarówka energooszczędna /11W, 18W,20W/, termoregulator na kaloryfer itp. Grupa 3 Wata, silikon, taśma samoprzylepna, gąbka itp. Zwrot kosztów instalacji: Izolacja nr 1-650: 360 = 1,8 lat Izolacja nr : 440 = 1,6 lat Bardziej opłacalna jest izolacja nr 2. Grupa 4 Roczna rata zwrotu kapitału /zainwestowanych pieniędzy/: Bojler nr 1 (60 : 975) x 100% = 6,15% Bojler nr 2 (460 : 4400) x 100% =10,45% Bardziej opłacalny jest bojler nr 2. Grupa 5 Tabliczka: Materiały do gaszenia poŝaru instalacji elektrycznej: gaśnica /pianowa, śniegowa, proszkowa/, koc itp. Palący się pod napięciem sprzęt elektryczny nie wolno gasić wodą, poniewaŝ ta zawierając rozpuszczone sole mineralne przewodzi prąd. 18

19 Rozsypanki wyrazowe: 1. PRZEMYSŁ Przemysł WYDOBYWCZO-ENERGETYCZNY wydobywczo-energetyczny WZROST ILOŚCI GAZÓW SZKLARNIOWYCH OCIEPLENIE GLOBALNE KLĘSKI śywiołowe 2. MNIEJSZE RACHUNKI ZA PRĄD ZMNIEJSZENIE ZUśYCIA ENERGII MNIEJSZA EMISJA CO2 OGRANICZENIE EFEKTU CIEPLARNIANEGO ZMNIEJSZENIE ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA 19

20 Bibliografia: - K. Dąbrowski, Poznanie i działanie, WSiP, Warszawa B.Campbell, Ekologia człowieka, PWN, Warszawa R. M. Gagne, Z. I. Briggs, W.W. Wager, Zasady projektowania dydaktycznego, WSiP Warszawa Z. Nitak, A. Szarzyńska, Poradnik instruktora szkolnych działań ekologicznych, Fundacja GAP, Olsztyn /H. Kalinowska, Obliczanie oszczędności energii elektrycznej przy zastosowaniu Ŝarówek energooszczędnych Chroń środowisko działaj oszczędnie, Dobre sposoby na oszczędzanie energii