TWORZENIE SYLABUSA ONLINE 1

Transkrypt

1 Maria Wilkin TWORZENIE SYLABUSA ONLINE 1 Sylabus jest istotną częścią kaŝdego kursu, niezaleŝnie od tego, czy kurs jest prowadzony w sposób tradycyjny, w sali wykładowej, czy online. Definiując szeroko termin sylabus jako informator zawierający program nauki danego przedmiotu 2 uznamy, Ŝe powinien on zawierać nie tylko informacje o temacie zajęć, terminach, lekturach, aktywnościach i pracach zaliczeniowych, ale takŝe formułować cele kursu oraz oczekiwane wyniki, politykę oceniania, informacje o procedurach postępowania i wszelkie inne informacje potrzebne studentom do zaliczenia. Szczegółowe wymagania kursu, oczekiwania końcowe wobec studentów, harmonogram, zasady i kreteria oceniania są istotnym elementem kaŝdego sylabusa. W przypadku zajęć online wszystkie te informacje nabierają szczególnego znaczenia. Dlaczego? Pracę nauczyciela oferującego kurs przez internet warunkują: brak bezpośredniego kontaktu ze studentem, pisemna forma komunikacji z uczestnikami kursu online, asynchroniczność i indywidualizacja kontaktu, konieczność zaplanowania aktywności studenta, środowisko internetu i jego specyficzny multimedialny język. Wszystko to ma określone, daleko idące, konsekwencje w przygotowaniu zajęć online: trzeba studentom dokładnie opisać, czego od nich oczekujemy i na co mogą liczyć z naszej strony, jakie przygotowaliśmy dla nich materiały dydaktyczne i gdzie je mogą znaleźć, w jaki sposób i do kogo mogą zwracać się z problemami merytorycznymi, technicznymi i organizacyjnymi. Jeśli tego nie zrobimy, musimy liczyć się z zalewem maili zupełnie niezwiązanych z przedmiotem kursu. Studenci mają bowiem prawo czuć się nieco zdezorientowani bez charakterystycznych wykładów wprowadzających pierwszego dnia kursu, na których na ogół nauczyciele uczący w sposób tradycyjny prezentują swój przedmiot. 1 W tekście wykorzystano doświadczenia opisane w pracy Susan Ko, Steve Rossen Teaching online, NY Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, 1

2 Nauczyciele po raz pierwszy prowadzący zajęcia przez internet bardzo często popełniają błąd podawania zbyt skąpej i niewystarczającej informacji w sylabusach do zajęć online. Są i tacy, którzy nie zmieniają kompletnie nic w stosunku do sylabusa z kursu prowadzonego w tradycyjnej formie poza dodaniem zdania: ten kurs jest prowadzony w całości online. Wtedy np. stała pozycja ćwiczenia raz w tygodniu umieszczona w harmonogramie jest kompletnie nieprzejrzysta dla studentów pracujących online. Niektórzy mogą całkiem sensownie załoŝyć, Ŝe pozycja ta odnosi się do rozmowy w czasie rzeczywistym, np. na czacie. Inni będą zastanawiali się, czy takie sformułowanie oznacza, Ŝe całą swoją asynchroniczną komunikację mają umieszczać tylko raz w tygodniu, właśnie w podany w sylabusie dzień. Przy braku precyzji, nie ma wątpliwości, Ŝe forum dyskusyjne w pierwszym tygodniu kursu zostanie w całości zdominowane przez pytania na temat tego, jak i kiedy naleŝy oddawać prace domowe, a główne zagadnienia merytoryczne przewidziane na pierwszy tydzień zostaną całkowicie pominięte. Nawet po pospiesznych wyjaśnieniach prowadzącego studenci nadal będą mieli problemy ze zrozumieniem harmonogramu, procedur postępowania i polityki oceniania. Mogą oczywiście wejść na forum dyskusyjne i przejrzeć tematy z pierwszego tygodnia z pytaniami i odpowiedziami, ale na ogół tego nie robią, tylko zadają podobne pytania jeszcze raz. Opisany przykład, to oczywiście przypadek skrajny, ale dzięki niemu łatwiej unaocznić konsekwencje naszych zaniedbań w przygotowaniu klarownej i wyczerpującej informacji wstępnej dla mających pracować samodzielnie studentów. Nawet w kursach hybrydowych realizowanych w sposób tradycyjny, ale zawierających elementy online jasne wskazówki, odnoszące się do aktywności studentów, są bardzo istotne. Bardzo waŝne jest na przykład wytłumaczenie studentom, w jaki sposób róŝne typy zajęć współgrają ze sobą. Które zajęcia kursowe mają się odbywać w sali na kampusie uczelni, a które w wirtualnej sali online i jakich procedur studenci mają przestrzegać w tygodniowym cyklu? Wyobraźmy sobie, Ŝe przed spotkaniem na Ŝywo w środę chcemy, aby studenci przeczytali wykład dostępny sieci i umieścili wstępny raport, ale chcemy, aby poczekali z dyskutowaniem na jego temat dopiero po ćwiczeniach tradycyjnych i by uczynili to na forum kursu. W wielu wypadkach tego typu sekwencja zdarzeń moŝe być trudna do zrozumienia dla studentów, chyba Ŝe im to precyzyjnie wyjaśnimy. Jakie zatem elementy są szeczególnie waŝne dla sylabusa online? Nie ulega wątpliwości, Ŝe z punktu widzenia studenta są to: kontrakt, Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, 2

3 mapa, harmonogram. Kontrakt Sylabus moŝe być traktowany jako swoisty kontrakt między prowadzącym a studentem, w którym zostały określone zasady uczestnictwa w trakcie zajęć online, wymagania, kryteria oceniania oraz prawa i obowiązki studenta. Przyjrzyjmy się kilku punktom takiego kontraktu, które są niezbędne dla zajęć online. Uczestnictwo w zajęciach i kryteria oceniania Termin uczestnictwo w zajęciach w przypadku kursu online moŝe budzić wątpliwości. Uczestnictwo musi być jasno zdefniowane. Na przykład, czy jest to umieszczanie wypowiedzi na forum dyskusyjnym kursu? Czy teŝ wystarczy się logować i czytać teksty (prowadzący moŝe weryfikować ten typ działalności tylko, jeśli oprogramowanie kursu daje mu moŝliwość śledzenia działań studentów). Być moŝe uczestnictwo wymaga brania udziału w grupowych prezentacjach bądź stawienia się na czat w czasie rzeczywistym? Jakiegokolwiek uczestnictwa nie wymagalibyśmy od uczestników kursu, musimy zdefiniować to wyraźnie w sylabusie. Jeśli zamierzamy wliczać daną aktywność do oceny końcowej, musimy określić, w jaki sposób będzie to zrobione. Sugerujemy, aby zawsze wystawiać ocenę za aktywne uczestnictwo w pracy grupowej, czyli np. za uczestnictwo w dyskusjach oraz zadawanie i odpowiadanie na pytania. Nawet, jeśli dyskusje nie są obowiązkowe. Jeśli bowiem aktywność nie będzie w jakikolwiek sposób premiowana, wielu studentów stanie się tylko pasywnymi obserwatorami, co w sposób istotny odbije na dynamice zajęć. Kolejnym elementem, który trzeba wziąć pod uwagę w dyskusjach asynchronicznych, jest aspekt czasowy. Czy studenci muszą uczestniczyć w dyskusjach w kolejności chronologicznej dyktowanej przebiegiem kursu, czy teŝ mogą cofać się i odpowiadać na tematy z zeszłego tygodnia? Czy mogą oddawać prace zaliczeniowe w róŝnych terminach? Odpowiedzi na te i inne tego typu pytania zaleŝą tak naprawdę od charakteru kursu i przyjętych przez nas zasad oraz kryteriów oceniania. Forma zapisu moŝe być dowolna. MoŜemy je przedstawić w krótkiej, syntetycznej formie, w punktach: Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, 3

4 zaliczenie uzyskuje kaŝdy, kto ze wszystkich zadań domowych uzyska minimum 60% wszystkich punktów, które moŝna uzyskać w kursie oraz uzyska minimum 51% punktów z testu końcowego; kaŝdy, kto uzyska 60% ogółu punktów, zostaje dopuszczony do egzaminu; za kaŝdą wypowiedź merytoryczną (w dyskusji) moŝna otrzymać do 10 punktów, natomiast zdawkowe wypowiedzi typu: zgadzam się z przedmówcą, odezwę się jutro nie będą punktowane; nie będą teŝ punktowane wypowiedzi umieszczone na forum po terminie; ostateczna ocena wystawiana na zakończenie kursu będzie średnią oceną uzyskaną za całość uzyskanych punktów i testu końcowego. Niektórzy prowadzący wybierają inną, bardziej opisową formę, jak ta poniŝej zaczerpnięta z cytowanej wyŝej pracy Teaching online: Stworzyłem politykę oceniania, która nagradza dwie rzeczy: jakość odpowiedzi i prac zaliczeniowych oraz ich terminowość. W sprawie jakości moje wymagania są proste. Odpowiedzi muszą być dobrze napisane (proszę stosować sprawdzanie ortografii!) i w jasny sposób odnosić się do dyskutowanych kwestii. Dla przykładu, kiedy odpowiadacie na pytanie dotyczące równości płci w dostępnie do technologii, proszę nie rozmawiać na temat baseballu. Mimo, Ŝe jest to sport narodowy i jeden z moich ulubionych tematów rozmów, jest zdecydowanie nie na temat (szczególnie, jeśli Dodgersi są na ostatnim miejscu...). Proszę takŝe dostarczać prace w ciągu tygodnia. Będę w ostateczności akceptował wypowiedzi w dyskusji oraz prace pisemne do CZTERECH dni po zakończeniu tygodnia. Nie ma jedynie słusznej formy zapisu, najwaŝniejsze, Ŝeby informacje zapisane w sylabusie jasno określały warunki uczestnictwa i politykę oceniania. Radzenie sobie z oczekiwaniami studentów Wielu studentów zapisuje się na kurs online licząc na to, Ŝe będzie on duŝo prostszy niŝ regularny kurs na Ŝywo. Innym z kolei wydaje się, ze będzie to forma samodzielnych badań. Jeszcze inni uwaŝają, Ŝe prowadzący powinien być dostępny w sieci 24 godziny na dobę. W sylabusie powinna więc znaleźć się informacja, która wyjaśni studentom, jakiego stopnia interakcji student-prowadzący mogą od nas oczekiwać. Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, 4

5 Takie wstępne uwagi określające, na co studenci mogą liczyć ze strony prowadzących, będą pomocne w radzeniu sobie z tego typu oczekiwaniami, korygowaniu pierwszych, błędnych wraŝeń i w ten sposób ułatwią nam płynne prowadzenie kursu. Nie zabezpiecza to oczywiście w pełni prowadzących przed wygurowanymi oczekiwaniami studentów, poniewaŝ często nie czytają oni dokładnie (albo w oogóle) sylabusa. Jeśli jednak umieścimy prostą uwagę w sylabusie mówiącą o tym, Ŝe prowadzący będzie przeglądał forum wielokrotnie w tygodniu, ale moŝe nie być obecny w wirtualnej klasie codziennie, to moŝemy zawsze odesłać pytającego studenta do tego zapisu, zamiast po raz kolejny odpowiadać na to samo pytanie. WaŜnym elementem radzenia sobie z tym pytaniami studentów jest teŝ jasne określenie, jakiego typu aktywności oczekujemy od nich podczas zajęć online. Inne informacje typu kontraktowego, które moŝemy zawrzeć w sylabusie, to np.: nasza polityka dotycząca spóźnionych prac, czy przewidujemy konsultacje w formie czatu, jeśli tak, to kiedy, specyfikacja dotycząca prac pisemnych (formalne wypracowania? nieformalny dziennik? ile słów łącznie?), polityka naszej instytucji dotycząca ściągania, oszukiwania oraz plagiatów itp. Mapa W nowym środowisku, jakim jest wirtualna klasa, studenci będą traktować nasz sylabus jak mapę. Będą chcieli wiedzieć, co po kolei mają robić i gdzie mogą znaleźć materiały kursu, a gdzie zadania. Jedną z pierwszych rzeczy, którą będziemy musieli w związku z tym zrobić, czy to w sylabusie, czy teŝ w uwagach wstępnych, będzie wyjaśnienie geografii kursu. Oznacza to, Ŝe powinniśmy opisać, jak zostały rozplanowane materiały kursowe i co kryje się pod określonymi tytułami linków, np.: wykłady będą na stronie dostępnej przez link Wykłady, są one uporządkowane tygodniami. W kursie hybrydowym, łączącym zajęcia na Ŝywo i online, bardzo waŝne jest jasne określenie, gdzie jaka aktywność będzie miała miejsce, np.: Kurs ten będzie zawierał istotną część internetową. Wszelkie zadania, wykłady, testy przykładowe, symulacje i dyskusje będą odbywały się w sieci. Czas spędzony w salach ćwiczeniowych będzie poświęcony na symulacje w laboratoriach komputerowych, dyskusję na Ŝywo, pracę grupowa oraz pracę z tekstami z podrędcznika. Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, 5

6 Harmonogram Kurs powinien być rozplanowany tygodniami, poniewaŝ jest to najbardziej typowa jednostka czasu, na bazie której studenci rozwaŝają swoje uczestnictwo. Jeśli nasze zajęcia zaczynają się w środę, wtorek będzie ostatnim dniem tygodnia, chyba, Ŝe zadecydujemy inaczej, ale o tym musimy poinformować studentów. MoŜemy ustalić, Ŝe nowe materiały i zadania umieszczamy w kaŝdą środę o określonej godzinie i dajemy odpowiedni czas na ich przestudiowanie, wykonanie zadań i udział w dyskusji, ale moŝemy ustalić zupełnie inny harmonogram. ZaleŜy to między innymi od tego: kim są nasi studenci (czy są to studenci stacjonarni, czy teŝ osoby pracujące), jaki to jest kurs (hybrydowy, czy w całości online), z jakiej dziedziny, jakie cele chcemy osiągnąć itp. Wiedza na temat, kim są nasi studenci, pozwoli nam lepiej oszacować, kiedy będą oni mieli dostęp do komuputerów, a kiedy będą zajęci pracą, a w ten sposób łatwiej będzie nam zaplanować ich aktywność. W harmonogramie zajęć najlepiej umieszczać dokładne daty dla kaŝdego istotnego elementu kursu. Jest to szczególnie istotne dla kursów asynchronicznych, gdzie studenci mogą logować się o róŝnych porach dnia i w róŝnych dniach tygodnia. Studenci, którzy uczestniczą w tego typu asynchronicznych zajęciach, często gubią się i nie pamiętają, jaki jest akualnie tydzień kursu. Mimo podawania konkretnych dat studenci i tak często mają problemy ze śledzeniem, gdzie i kiedy coś zostało powiedziane w dyskusji na forum. Dlatego teŝ warto istotne informacje zamieszczać w więcej niŝ jednym miejscu. W środowisku sieciowym nadmiarowość jest często lepsza niŝ elegancka zwięzłość Centrum Otwartej i Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, 6